Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler

EKER, Tuba; ERDENER, Eda

Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler

Tuba EKER, (Karadeniz Mh. Cebeci Cd. 1168/2 Sok. Küçükköy, Gaziosmanpaşa, İstanbul, Türkiye)

Eda ERDENER (İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul, Türkiye)

Türk Psikoloji Yazıları

248 12

Yıl: 2011 Cilt: 14 Sayı: 28 Sayfa Aralığı: 60 - 78 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler

Öz:

Bu makalenin amacı, tecavüz mitlerini ve mitlerin kabulünü etkileyen faktörleri, yurtdışında ve ülkemizde yapılmış teorik ve uygulamalı çalışmaları derlemek yoluyla incelemektir. Tecavüz mitleri, tecavüz, tecavüzcü ve tecavüz mağduru hakkında sahip olunan önyargılı, kalıplaşmış ya da yanlış inançlar olarak tanımlanır. Tecavüz mitleri, cinsiyetçiliğin, cinsiyet rolleri kalıpyargılarmın, kadına karşı düşmanlığın, kişilerarası şiddetin kabulünün ve cinsel muhafazakarlığın bileşenlerini içeren sosyal normların bir sonucudur. Mitlerin kabulü; mağdurun algılanan cinsel saygınlığından, cinsel yöneliminden, mağdurun ırkından ve etnik kimliğinden etkilenir. Tecavüz mitleri, sadece bireysel yanlış inançlar değil, sosyal birer normdur ve tecavüzün anlamının etkisizleştirilmesine, mağdurunun damgalanmasına, tecavüzcünün göreceli olarak olumlu algılanmasına ve tecavüzün kadına yönelik bir cinsel şiddet türü olarak yaygınlaşmasına sebep olurlar. Dahası, mağdurun kendisini suçlayıp adli mercilere başvurmamasına, yargı sürecinde mağdurun güvenirliğinin sorgulanmasına, tecavüzcünün kayırılmasma, ceza almamasına ya da cezasının hafiflemesine; en önemlisi, bir kadına karşı uygulanan cinsel şiddet vasıtasıyla tüm kadınlara gözdağı verilerek toplumdaki erkek egemenliğinin perçinlenmesine hizmet ederler. Tecavüz mitleri, eğitimle, uzman bilirkişilerin mahkemelere katkısıyla, ruh sağlığı, hukuk, tıp ve adli bilimler çalışanlarının bakış açılarındaki değişimle ortadan kaldırılabilir. Makalede, tecavüz mitlerinin tanımı, mitleri doğuran ve yaygınlaştıran sebepler, tecavüz mitleri ölçeklerinden örnekler, mitlerin kabulüne etki eden faktörler ile mitlerin toplumsal hafızadan nasıl silinebileceğine dair öneriler ele alınacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Cultural myths related to rape and factors affecting the acceptance of myths

Öz:

The purpose of this article is to examine rape myths and the factors which affect the acceptance of rape myths by reviewing theoretical and practical studies. Rape myths include prejudicial, stereotyped, or false beliefs about rape, rapists and rape victims, and create a hostile climate to rape victims. Rape myths facilitate denial and justify male sexual aggression against women. Rape myths are the results of sexism, gender role stereotypes, hostility towards women, and acceptance of interpersonal violence and sexual conservatism as the components of social norms. The acceptance of rape myths is affected by the perception of the victim's sexual respectability, his/her race, ethnic identity and sexual orientation. Rape myths are not only individual false beliefs, but are also social norms. They cause neutralization of the meaning of rape, stigmatization of the victim and relative feelings of sympathy towards the rapist. Moreover, they prevent the victim from filing charges against the rapist because of self-blame, they cause the reliability of the victim to be questioned by the court, and provide protection to the rapist, hindering his punishment or having him sentenced to a lighter penalty in the court case. In this article, the definition of rape myths and the factors of their acceptance, examples of scales of the rape myths, and also how these myths are removed from communal memory will be discussed.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akçan, R., Hilal, A. ve Çekin, N. (2006). Cinsel şiddet. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı. Arşiv, 15, 348.
Begany, J. J. ve Milburn, M. A. (2002). Psychological predictors of sexual harassment: Authoritarianism, hostile sexism, and rape myths. Psychology of Men & Masculinity, 3(2), 119-126.
Bohner, G., Danner, U. N., Siebler, F. ve Samson, G. B. (2002). Rape myth acceptance and judgments of vulnerability to sexual assault: An internet experiment. Experimental Psychology, 49(4), 257-269.
Bohner, G., Reinhard, M. A., Rutz, S., Sturm, S., Kerschbaum, B. ve Effler, D. (1998). Rape myths as neutralizing cognitions: Evidence for a causal impact of anti-victim attitudes on men's self-reported likelihood of raping. European Journal of Social Psychology, 28, 257-268.
Burt, M. R. (1980). Cultural myths and support for rape. Journal of Personality and Social Psychology, 38(2), 217-230.
Chapleau, K. M. ve Oswald, D. L. (2010). Power, sex, and rape myth acceptence: Testing two models of rape proclivity. Journal of Sex Research, 47(1), 66-78.
Costin, F. ve Kaptanoğlu, C. (1993). Beliefs about rape and women's social roles: A Turkish replication. European Journal of Social Psychology, 23, 327-330.
Bağdiken, M. (13 Nisan 2008). Pippa Bacca'nın katilinin ifadesi tüyleri diken diken etti... http://www.milliyet.com. tr/default.aspx?aType=SonDakika&ArticleID=516495.
Erdem, D. (2009). İtiraf kültürü: Kitle iletişim araçlarında mahremiyet ve yeni özne konumları. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı, Ankara.
Epps, K. J., Haworth, R. ve Swaffer, T. (1993). Attitudes toward women and rape among male adolescents convicted of sexual versus nonsexual crimes. The Journal of Psychology, 727(5), 501-506.
Eyssel, F., Bohner, G. ve Siebler, F. (2006). Perceived rape myth acceptance of others predicts rape proclivity: Social norm or judgemental anchoring? Swiss Journal of Psychology, 65(2), 93-99.
Foubert, J. D. (2000). The longitudinal effects of a rape-prevention program on fraternity men's attitudes, behavioral intent, and behavior. Journal of American Collage Health, 48.
Gerger, H., Kley, H., Bohner, G. ve Siebler, F. (2007). The acceptance of modern myths about sexual aggression scale: Development and validation in German and English. Aggressive Behavior, 33, 422-440.
Gölge, B., Yavuz, F. ve Yüksel, Ş. (2006). Cinsel saldırgan profili. Adli Tıp Dergisi, 20(1), 1-17.
Gray, J. M. (2006). Rape myth beliefs and prejudiced instructions: Effects on decisions of guilt in a case of date rape. Legal and Criminological Psychology, 11, 75-80.
Grubb, A. R. ve Harrower, J. (2009). Understanding attribution of blame in cases of rape: An analysis of participant gender, type of rape and perceived similarity to the victim. Journal of Sexual Agression, 75(1), 63-81.
Işık, R. ve Sakallı-Uğurlu, N. (2009). Namusa ve namus adına kadına uygulanan şiddete ilişkin tutumlar ölçeklerinin öğrenci örneklemiyİe geliştirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 72(24), 16-24.
İ.H.A., (30 Ekim 2010). http://www.haber7.com/haber/2010 0630/Dogulu-kadinlari-2-es-alip-hisim- olalim.php.
Kassing, L. R., Beesley, D. ve Frey, L. L. (2005). Education as predictors of male rape myth acceptance. Journal of Mental Health Counseling, 27(4), 311-328.
Köker, E. ve Doğanay, Ü. (2010). Irkçı değilim ama... însan Hakları Ortak Platformu (İHOP) Yayınları.
Krahe, B., Temkin, J., Bieneck, S. ve Berger, A. (2008). Prospective lawyers' rape stereotypes and schematic decision making about rape cases. Psychology, Crime & Law, 14(5), 461-479.
Kress, V. E., Shepherd, J. B., Anderson, R. I., Petuch, A. J., Nolan, J. M. ve Thiemeke, D. (2006). Evaluation of the impact of a coeducational sexual assault prevention program on college students' rape myth attitudes. Journal of College Counseling, 9(2), 148-157.
Larsen, K. S. ve Long, E. (1988). Attitudes toward rape. The Journal of Sex Research, 24, 299- 304.
Lefley, H. P., Scott, C. S., Llabre, M. ve Hicks, D. (1993). Cultural beliefs about rape and victims' response in three ethnic groups. Amer J Orthopsychiat, 63(4), 623-632.
Longway, K. A. ve Fitzgerald L. F. (1995). Attitudinal antecedents of rape myth acceptence: A theoretical and empirical reexamination. Journal of Personality and Social Psychology, 68(4), 704-711.
McMahon, S. (2010). Rape myth beliefs and bystander attitudes among incoming college students. Journal of American College Health, 59(1), 3-11.
Milone, J. M., Burg, M. A., Duerson, M. C., Hagen, M. G. ve Paulty, R. R. (2010). The effect of lecture and a standardized patient encounter on medical student rape myth acceptance and attitudes toward screening patients for a history of sexual assault. Teaching and Learning in Medicine, 22(1), 37-44.
Mitchell, D., Hirschman, R. ve Hall, G. C. N. (1999). Attributions of victim responsibility, pleasure, and trauma in male rape. Journal of Sex Research, 36(4), 369-373.
Moynihan, M. M., Banyard, V. L., Arnold, J. S., Eckstein, R. P. ve Stapleten, J. G. (2010). Engaging intercollegiate athletes in preventing and intervening in sexual and in-termate partner violence. Journal of American College Health, 59(3), 197-204.
Muir, G., Longway, K. A. ve Payne, D. L. (1996). Rape myth acceptence among Scottish and American students. The Journal of Social Psychology, 136(2), 261-262.
Norton, R. ve Grant, T. (2008). Rape myth in true and false rape allegations. Psychology, Crime & Law, 14(4), 275-285.
Plaud, J. J. ve Bigwood, S. J. (1997). The relationship of male self-report of rape supportive attitudes, sexual fantasy, social desirability and physiological arousal to sexually coercive stimuli. Journal of Clinical Psychology, 53(8), 935-942.
Pleck, J. H. (1981). The myth of masculinity. Cambridge, MA: MIT Press.
Polaschek,D.L.L., Ward, T. ve Hudson, S.M. (1997). Rape and rapists: Theory and treatment. Clinical Psychology Review, 17(2), 117-144.
Randall, M. (2010). Sexual assault law, credibility, and "ideal victims": Consent, resistance, and victim blaming. Canadian Journal of Women and The Law, 22(2), 397-434.
Rumney, P. N. S. (2009). Gay male rape victims: Law enforcement, social attitudes and barriers to recognition. The International Journal of Human Rights, 73(2-3), 233-250.
Sapp, M., Farrell, W. C., Johnson, J. H. ve Hitchcock, K. (1999). Attitudes toward rape among African American male and female college students. Journal of Counseling and Development, 77, 204-208.
Sakallı-Uğurlu, N. (2002). Çelişik duygulu cinsiyetçilik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 77(49), 47-58.
Sakallı-Uğurlu, N. (2003). Cinsiyetçilik: kadınlara ve erkeklere ilişkin tutumlar ve çelişik duygulu cinsiyetçilik kuramı. Türk Psikoloji Yazıları, 5(11-12), 1-20.
Sakallı-Uğurlu, N. ve Ulu, S. (2003). Evlilikte kadına yönelik şiddete ilişkin tutumlar: Çelişik duygulu cinsiyetçilik, yaş, eğitim ve gelir düzeyinin etkileri. Türk Psikoloji Yazıları, 6(11-12), 53-65.
Sakallı-Uğurlu, N., Yalçın, S. Z. ve Glick, P. (2007). Ambivalent sexism, belief in a just world, and empathy as predictors of Turkish students' attitudes toward rape victims. Sex Roles, 57(11/12), 889-895.
Scarce, M. (1997). Male on male rape: The hidden toll of stigma and shame. New York: Insight Books.
Scully, D. (1994). Tecavüz: Cinsel şiddeti anlamak. (Ş. Tekeli ve L. Aytek, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Sokullu, A. F. (2008) Viktimoloji (mağdurbilim). Beta Basım Dağıtım.
Sykes, G. M. ve Matza, D. (1957). Techniques of neutralization: A theory of delinquency. American Sociological Review, 22, 664-670.
Tatum, J. L. ve Foubert, J. D. (2009). Rape myth acceptance, hypermasculinity, and SAT scores as correlates of moral development: Understanding sexually aggressive attitudes in first-year college men. Journal of College Student Development, 50(2), 195-209.
Tetreault, P. A. (1989). Rape myth acceptence: A case for providing educational expert testimony in rape jury trials. Behavioral Sciences & The Law, 7(2), 243-257.
Uji, M., Shono, M., Shikai, N. ve Kitamura, T. (2007). Rapemyth scale: Factor structure and relationship with gender egalitarianism among Japanese professionals. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 61, 392-400.
Weidner, G. ve Griffitt, W. (1983). Rape: A sexual stigma? Journal ofPersonality, 51(2), 151-166.
Z-Page, A. (2004). Çocuk cinsel istismarı: Cinsel istismara neden olan etkenler ve cinsel istismarın çocuklar üzerindeki etkileri. Türk Psikoloji Yazıları, 7(13), 103-113.

APA	EKER T, ERDENER E (2011). Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler. , 60 - 78.
Chicago	EKER Tuba,ERDENER Eda Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler. (2011): 60 - 78.
MLA	EKER Tuba,ERDENER Eda Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler. , 2011, ss.60 - 78.
AMA	EKER T,ERDENER E Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler. . 2011; 60 - 78.
Vancouver	EKER T,ERDENER E Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler. . 2011; 60 - 78.
IEEE	EKER T,ERDENER E "Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler." , ss.60 - 78, 2011.
ISNAD	EKER, Tuba - ERDENER, Eda. "Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler". (2011), 60-78.

APA	EKER T, ERDENER E (2011). Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler. Türk Psikoloji Yazıları, 14(28), 60 - 78.
Chicago	EKER Tuba,ERDENER Eda Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler. Türk Psikoloji Yazıları 14, no.28 (2011): 60 - 78.
MLA	EKER Tuba,ERDENER Eda Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler. Türk Psikoloji Yazıları, vol.14, no.28, 2011, ss.60 - 78.
AMA	EKER T,ERDENER E Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler. Türk Psikoloji Yazıları. 2011; 14(28): 60 - 78.
Vancouver	EKER T,ERDENER E Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler. Türk Psikoloji Yazıları. 2011; 14(28): 60 - 78.
IEEE	EKER T,ERDENER E "Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler." Türk Psikoloji Yazıları, 14, ss.60 - 78, 2011.
ISNAD	EKER, Tuba - ERDENER, Eda. "Tecavüze ilişkin kültürel mitler ve mitlerin kabul edilmesine etki eden faktörler". Türk Psikoloji Yazıları 14/28 (2011), 60-78.