Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar

ŞERİFE SEMA KARAKELLE (İstanbul Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Eğitim ve Bilim
47 7
Yıl: 2012 Cilt: 37 Sayı: 164 Sayfa Aralığı: 237 - 250 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar

Öz:
Bu araştırmada üst bilişsel farkındalığın problem çözme algısı, düşünme ihtiyacı ve zekâ ile ilişkisi ve bu üç değişkenin üst biliş üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışma 108 (68 K; 39 E) üniversite öğrencisi üzerinde yürütülmüştür. Çalışmada ölçüm aracı olarak Raven Progresif Matrisler Testi; Bilişötesi Farkındalık Envanteri; Problem Çözme Envanteri ve Düşünme İhtiyacı Ölçeği kullanılmıştır. Bulgulara göre, üst bilişsel farkındalık, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı birbiriyle anlamlı düzeyde ilişkilidir. Ancak zekâ ile her üç değişken arasında anlamlı ilişki bulunamamıştır. Aşamalı regresyon analizi sonuçları, zekâ ve düşünme ihtiyacının tek başlarına yordayıcılığının bulunmadığını; üst bilişsel farkındalık düzeyindeki değişkenliğin %43’ünün kişisel problemleri çözme algısı, düşünme ihtiyacı ve zekâ tarafından açıklandığını; her birinin varyanstaki değişkenliğe anlamlı katkılarının olduğunu göstermiştir. Bu bulgu ve hem de kısmi korelasyon bulguları, her bir değişkenin üst bilişsel farkındalık düzeyini açıklamak bakımından farklı düzeylerde etkili olduğu ve birbirlerinin etkilerini destekledikleri şeklinde yorumlanmıştır. Sonuç olarak karmaşık bilişsel etkinliklere ilgi duyan ve kişisel problemlerini etkili bir şekilde çözebildiğini düşünen bireylerin, zekâ düzeyleri azal dıkça üst bilişsel farkındalık düzeyleri yükselmektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Interrelations between metacognitive awareness, perceived problem solving, intelligence and need for cognition

Öz:
In this research study, relationships among metacognitive awareness, intelligence, perceived problem solving and need for cognition, and these variables’ influences on metacognition are investigated. The study was conducted on 108 (68 female and 39 male) university students. RSPM, MAI, PSI and NCS were used. Findings show that metacognition, problem solving, and need for cognition are significantly correlated; however, intelligence and each variable are not. Stepwise regression analysis results reveal that intelligence and need for cognition alone cannot predict metacognition; nevertheless the three variables explain 43% of variability in metacognitive level, and each contributes significantly to the variance’s variability. This results, and partial correlation findings, show that every variable is effective at a different level in explaining metacognitive level. However, they also support each other’s influences. Consequently, as intelligence levels of individuals who enjoy complex cognitive activities and believe they can solve personal problems decrease, their metacognitive levels increase.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akın, A., Çetin, B. & Abacı, R. (2007). Bilişötesi Farkındalık Envanteri’nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 3-15.
  • Alexander, J. M., Johnson, K. E, Albano, J., Freygang, T. & Scott, B. (2006). Relations between Intelligence and the Development of Metaconceptual Knowledge. Metacognition & Learning, 1, 51-57.
  • Allon, M., Gutkin, T. & Bruning, B. (1994). The relation between metacognition and intelligence in normal adolescents: Some tentative but surprising findings. Psychology in Schools, 31, 93–97.
  • Bakracevic - Vukman, K. (2005). Developmental Differences in Metacognition and their Connections with Cognitive Development in Adulthood. Journal of Adult Development, 12(4).
  • Brown, A. (1987). Metacognition, executive control, self-regulation, and other mysterious mechanisms. In F. E. Weinert & R. H. Kluwe (Eds.), Metacognition, Motivation, and Understanding, (65-116). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Cacioppo, J. T. & Petty, R. E. (1982). The Need for Cognition. Journal of Personality and Social Psychology, 42(1), 116-131.
  • Cacioppo, J. T., Petty, R. E., Feinstein, J. A. & Jarvis, B. G. (1996). Dispositional Differences in Cognitive Motivation: The Life and Times of Individuals Varying in Need for Cognition. Psychological Bulletin, 119(2), 197-253.
  • Cenkseven, F., Vural, R.A. (2006). Ergenlerin Düşünme Gereksinimi ve Cinsiyetlerine Göre Problem Çözme Becerilerinin Karşılaştırılması, Eğitim Araştırmaları Dergisi (Eurasian Journal of Educational Research) (25).
  • Coutinho, S. A. (2006). The Relationship between the Need for Cognition, Metacognition, and Intellectual Task Performance. Educational Research and Reviews, 1(15), 162-164.
  • Coutinho, S., Weimer-Hastings, K., Skowronski, J. J. & Britt, M. A. (2005). Metacognition, Need for Cognition and Use of Explanations during Ongoing Learning and Problem Solving. Learning and Individual Differences, 15, 321-337.
  • Davidson, J. E., Deuser, R. & Sternberg, R. J. (1996). The Role of Metacognition in Problem Solving, In: J. Metcalfe& A.P. Shimamura (Eds), Metacognition. Cambridge, MA: MIT Press.
  • Day, E. A., Espejo, J., Kowollik, V., Boatman, P. R. & McEntire, L. E. (2007). Modeling the Links between Need for Cognition and the Acquisition of a Complex Skill. Personality and Individual Differences, 42, 201-212.
  • Dresel, M. & Haugwitz, M. (2005). The relationship between cognitive abilities and self-regulated learning: Evidence for interactions with academic self-concept and gender. High Ability Studies, 16, 201–218.
  • Efklides, A. & Petkaki, C. (2005). Effects on Mood on Students’ Metacognitive Experiences. Learning and Instruction, 15, 415-431.
  • Efklides, A. & Tsiora, A. (2002). Metacognitive Experiences, self-concept, and self-regulation. Psychologia: An International Journal of Psychology in the Orient, 45, 222-236.
  • Efklides, A. (2006). Metacognition and Affect: What can metacognitive experiences tell us about learning process? Educational Research Review, 1(1), 3-14.
  • Flavell, J. H. (1987). Speculation about the nature and development of metacognition. In F. Weinert & R. Kluwe (Eds.), Metacognition, motivation, and understanding, 21–29. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
  • Fuchs, L. S., Fuchs, D., Prentice, K., Burch, M., Hamlett, C.L., Owen, R. & Schroeter, K. (2003). Enhancing third-grade students’ mathematical problem solving with self-regulated learning strategies. Journal of Educational Psychology, 95(2), 306-315.
  • Garner, R. & Alexander, and P. A. (1989). Metacognition: Answered and unanswered questions. Educational Psychologist, 24(2), 143–158.
  • Gülgöz, S. & Sadowski, C. J. (1995). Düşünme İhtiyacı Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması ve Öğrenci Başarı Göstergeleri ile Korelasyonu, Türk Psikoloji Dergisi, 10(35), 15-24.
  • Hertzog, C. & Robinson, A. E. (2005). Metacognition and Intelligence. In: O. Wilhelm & R.W. Engle (Eds), Handbook of Understanding and Measuring Intelligence. London: Sage Publications.
  • Irak, M., Tosun, A. (2008). Exploring the Role of Metacognition in Obsessive-Compulsive and Anxiety Symptoms. Journal of Anxiety Disorders, 22, 1316-1325.
  • Karakaş, S. (2006). Bilnot Bataryası El Kitabı: Nöropsikolojik Testler İçin Araştırma ve Geliştirme Çalışmaları, Ankara: Eryılmaz Ofset Matbaacılık Gazetecilik Ltd.Şti.
  • Karakelle, S. (2008). Üst Biliş, Problem Çözme ve Genel Yetenek Arasındaki Bağlantılar, 15. Ulusal Psikoloji Kongresinde sunulmuş bildiri, İ.Ü., İstanbul.
  • Kleitman, S. & Stankov, L. (2007). Self-confidence and Metacognitive Processes. Learning and Individual Differences, 17(2), 161-173.
  • Knouse, L. E., Paradise, M. J., Dunlosky, J. (2006). Does ADHD in Adults Affect the Relative Accuracy of Metamemory Judgements. Journal of Attention Disorders, 10(2), 160-170.
  • Mayer, R. E. (2006). The Role of Domain Knowledge in Creative Problem Solving. In J. C. Kaufman & J. Baer, (Eds.) Creativity and Reason in Cognitive Development. New York: Cambridge University Press.
  • Metallidou, P. (2009). Pre-service and In-service Teachers’ Metacognitive Knowledge about Problem Solving Strategies. Teacher and Teacher Education, 25, 76-82.
  • Metcalfe, J. & Shimamura, A.P. (1996) Preface. In J. Metcalfe & A. P. Shimamura (Eds.). Metacognition. (pp. xi-xiii). Cambridge, MA: MIT Press.
  • Naglieri, J. A., Das, J. P. (2005). Planning, Attention, Simultaneous, Successive (PASS) Theory: A Revision of the Concept of Intelligence (120-135). In: D. P. Flanagan & P. L. Harrison (Eds.) Contemporary Intellectual Assessment. New York: The Guilford Press.
  • Nelson, T. O. & Narens, L. (1996). Why Investigate Metacognition? In J. Metcalfe & A. P. Shimamura (Eds.). Metacognition. (pp. 1-25). Cambrige, MA: MIT Press.
  • Nelson, T. O. (1999). Cognition versus Metacognition, In: P. J. Sternberg (Ed.), The Nature of Cognition, 625–641. Cambridge, MA: MIT Press.
  • Perrotin, A. Tournelle, L. & Isigrini, M. (2008). Executive Functioning and Memory as Potential Mediators of the Episodic Feeling of Knowing Accuracy. Brain and Cognition, 67, 76-87.
  • Pintrich, P. R. & De Groot, E.V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82(1), 33-40.
  • Rozencwajg, P. (2003). Metacognitive Factors in Scientific Problem Solving Strategies. European Journal of Psychology of Education, XVIII (3), 281-294.
  • Savaşır, I. & Şahin, N. (1997). Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler (Tests for Cognitive-Behavioral Therapy). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları (Turkish Psychological Association Press).
  • Schraw, G., & Dennison, R. S. (1994). Assessing Metacognitive Awareness. Comtemporary Educational Psychology.19, 460-475.
  • Spata, M. M., Nikcevic, A.V., Moneta, G. B., Wells, A. (2008). Metacognition,Perceived Stress and Negative Emotion. Personality and Individual Differences, 44, 1172-1181.
  • Sternberg, R. J. (2003). Wisdom, Intelligence, and Creativity Synthesized. New York: Cambridge University Press.
  • Sternberg, R. J. (2005). The Triarchic Theory of Successful Intelligence. In: D. P. Flanagan & P. L. Harrison (Eds.), Contemporary Intellectual Assessment (pp: 103-119). New York: The Guilford Press.
  • Sternberg, R. J., Ben-Zeev, T. (2001). Complex Cognition. New York: Oxford University Press. Swanson, H. (1992). The Relationship between Metacognition and Problem Solving in Gifted Children. Rooper Review, 15(1), 43-49.
  • Tuna, Ş., Tekcan, A. I, Topçuoğlu, V. (2005). Memory and Metamemory in Obsessive-Compulsive Disorders. Behaviour Research and Therapy, 43, 15-27.
  • Unnikrishan Nair, K. & Ramnarayaran, S. (2000). Individual Differences in Need for Cognition and Complex Problem Solving. Journal of Research in Personality, 34, 305-328
  • Van der Stel, M. & Veenman, M. V. J. (2008). Relation between intellectual ability and metacognitive skillfulness as predictors of learning performance of young students performing tasks in different domains. Learning and Individual Differences, 18, 128–134.
  • Veenman, M. V. J, Van Hout-Wolters, B. & Afflerbach, P. (2006). Metacognition and Learning: conceptual and methodological considerations. Metacognition and Learning, 1, 3-14
  • Veenman, M. V. J, Wilhelm, P. & Beishuizen, J. J. (2004). The Relation between Intellectual and Metacognitive Skills from a Developmental Perspective. Learning and Instruction, 14, 89- 109.
  • Veenman, M. V. J. & Beishuizen, J. J. (2004). Intellectual and Metacognitive Skills of Novices while Studying Texts under Conditions of Text Difficulty and Time Constraint. Learning and Instruction, 14, 621-640.
  • Veenman, M. V. J. & Spaans, M. A. (2005). Relation between Intellectual and Metacognitive Skills: Age and Task Differences. Learning and Individual Differences, 15(2), 159-176.
  • Woo, S. E., Harms, P. D. & Kuncel, N. R. (2007). Integrating Personality and Intelligence: Typical Intellectual Engagement and Need for Cognition. Personality and Individual Differences, 43, 1635-1639.
  • Yalçın, K. & Karakaş, S. (2008). Çocuklarda Bilgi İşlemedeki Üst İşlevlerin Yaşa Bağlı Değişikliği (Change of Meta Operations in Information Processing With Age in Children), Türk Psikiyatri Dergisi(Turkish Journal of Psychiatry), 19(3), 257-265.
APA KARAKELLE Ş (2012). Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar. , 237 - 250.
Chicago KARAKELLE ŞERİFE SEMA Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar. (2012): 237 - 250.
MLA KARAKELLE ŞERİFE SEMA Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar. , 2012, ss.237 - 250.
AMA KARAKELLE Ş Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar. . 2012; 237 - 250.
Vancouver KARAKELLE Ş Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar. . 2012; 237 - 250.
IEEE KARAKELLE Ş "Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar." , ss.237 - 250, 2012.
ISNAD KARAKELLE, ŞERİFE SEMA. "Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar". (2012), 237-250.
APA KARAKELLE Ş (2012). Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar. Eğitim ve Bilim, 37(164), 237 - 250.
Chicago KARAKELLE ŞERİFE SEMA Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar. Eğitim ve Bilim 37, no.164 (2012): 237 - 250.
MLA KARAKELLE ŞERİFE SEMA Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar. Eğitim ve Bilim, vol.37, no.164, 2012, ss.237 - 250.
AMA KARAKELLE Ş Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar. Eğitim ve Bilim. 2012; 37(164): 237 - 250.
Vancouver KARAKELLE Ş Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar. Eğitim ve Bilim. 2012; 37(164): 237 - 250.
IEEE KARAKELLE Ş "Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar." Eğitim ve Bilim, 37, ss.237 - 250, 2012.
ISNAD KARAKELLE, ŞERİFE SEMA. "Üst bilişsel farkındalık, zekâ, problem çözme algısı ve düşünme ihtiyacı arasındaki bağlantılar". Eğitim ve Bilim 37/164 (2012), 237-250.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 17:39

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları