Development of a health attitude scale for primary school students

Ozgur, Sami; PELİTOĞLU ÇILDIR, Fatma

Development of a health attitude scale for primary school students

Fatma PELİTOĞLU ÇILDIR, (Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir, Türkiye)

Sami ÖZGÜR (Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir, Türkiye)

Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi

1 1

Yıl: 2013 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 32 - 56 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Development of a health attitude scale for primary school students

Öz:

Sağlık, hayatın en temel öğelerinden biriyken sağlık eğitimi her geçen gün daha da önem kazanmaktadır. Özellikle eğitimin temellerinin atıldığı ilköğretimde sağlık eğitiminin öğrenciyi nasıl etkilediği önemli bir konudur. İlköğretim programlarındaki sağlık eğitimine genel olarak bakıldığında, farklı disiplinlere yerleştirilmiş bir ara disiplin olarak yer aldığı görülmektedir. Sağlık eğitimi, farklı öğretmenler tarafından farklı disiplinler aracılığı ile öğrenciyi farklı açılardan etkilemektedir. Bu durum, öğrencinin ilköğretimde kazandığı sağlığa yönelik tutum ve davranışlarının ileriki yaşantısını farklı şekillerde etkileyebileceği sonucunu doğurmaktadır. Tüm bu varsayımlardan hareketle çalışmanın amacı, ilköğretim öğrencilerinin sağlığa yönelik tutumlarını tespit etmek için bir tutum ölçeği geliştirmektir. Çalışmanın ilk aşamasında, ilköğretim öğrencilerinin sağlığa yönelik tutumları belirlenmeye çalışılmıştır. Sonraki aşamada bu tutumlar ölçülebilir bir forma dönüştürülmüştür. Bu amaçla önce bir madde havuzu oluşturulmuştur. Daha sonra bu madde havuzundan seçilen maddeler, üçlü Likert tipi bir ölçeğe dönüştürülmüştür. Balıkesir merkez ve merkeze bağlı köy okullarından rastgele seçilen üç ilköğretim okulunda 6 ve 7. Sınıftan 234 öğrenciye bu ölçek uygulanmıştır. Ölçeğin geçerlik çalışmasında kapsam ve yapı geçerliği sınanmıştır. Kapsam geçerliği için tutum ifadelerinin belirlenmesi sırasında alınan uzman görüşleri uygun ve yeterli sayılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğini ortaya koymak amacı ile açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Bu analizler sonucunda ölçeğin Sağlık Sorumluluğu , Çevre ve Güvenlik Sağlığı veBütünüyle Sağlıklı Bir İnsan olmak üzere üç faktörden oluştuğu görülmüştür. Ölçeğin Cronbach alpha katsayısı 0.968 olarak hesaplanmıştır. Madde ayırt ediciliklerinin belirlenmesi için %27lik üst-alt grup tekniği ile analiz yapılmıştır. Bu bağlamda yapılan geçerlik ve güvenirlik analizleri ve alınan uzman görüşleri neticesinde 34 maddelik bir sağlık tutum ölçeği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

İlköğretim öğrencileri için sağlık tutum ölçeği geliştirilmesi

Öz:

Health is one of the most fundamental elements of life and health education is increasing its importance each day. The manner health education influences students especially in primary education, where the foundations of education are laid, is an important topic. When the health education curriculum in primary schools is examined in general, it can be observed that it is in the form of an interim discipline embedded in various disciplines. Health education influences students in various aspects through various disciplines by means of various teachers. This condition leads to the conclusion that the attitude and behavior acquired by the student in primary education regarding health influences his/her life in the future in various forms. Based on all these assumptions, the purpose of the study is to develop an attitude scale in order to determine the attitudes of primary school students on health. In this context, the stages required for the preparation and development of a scale have been followed respectively. The validity analyses of the scale were performed and its reliability was determined. Furthermore, the differences between the mean scores of the lower 27% and upper 27% groups were tested with the unrelated t test. As a result, by consulting expert opinions a valid and reliable 34 item student health attitude scale was attempted to be developed.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ak, Ş., Çelen, Ü., Özen, Y., Tabak, R.S., Piyal, B. (2006). Ankara merkez ilçeler ilköğretim okulları çalışanlarının sağlık davranışları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 5(2), 83- 93.
Akdur, R. (2003). Sağlık sektörü temel kavramlar, Türkiye ve Avrupa Birliğinde durum ve Türkiyenin birliğe uyumu. Editör: Yrd. Doç. Dr. M. Nail Alkan. Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi Araştırma Dizisi No: 17. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. ISBN: 975-482-608-0.
Alkan, E., Ertem, A.A., Hatemoğlu, E., Hülür, Ü. ve Mollahaliloğlu, S. (2005). Mevcut durum raporu. Okullarda sağlık eğitimi. T.C. Sağlık Bakanlığı, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, 14 Aralık.
Bahar, Z., Beşer, A., Gördes, N., Ersin, F. Ve Kıssal, A. (2008). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği IInin geçerlik ve güvenirlik çalışması. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(19), 1-13.
Bay, E., Mert, O., Alyılmaz, S. ve Albayrak, F. (2012). Eski Türk eserlerine ilişkin tutum ölçeği geliştirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1/2, 70-82.
Belek, İ. (1998). Sağlıkta eşitsizlik: Önlenebilir ve kabul edilemez bir politik ekonomi sorunu. Toplum ve Hekim, 13 (2), 96-104.
Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal Bilimler için veri analizi el kitabı; istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. (4. Baskı) Ankara: PegemA Yayıncılık, s. 117-131.
Cerrah, L., Ayaş, A. (2003). Meslek liselerinde görev yapan biyoloji öğretmenlerinin karşılaştıkları problemler. Biyoloji ve sağlık bilgisi öğretim programına bir bakış. Milli Eğitim Dergisi, 159, 149-159.
Çirkinoğlu-Şekercioğlu, A. G. (2011). Akran öğretimi yönteminin öğretmen adaylarının elektrostatik konusundaki kavramsal anlamalarına ve tutumlarına etkisi. Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Balıkesir.
Doğan, T. (2006). Üniversite öğrencilerinin iyilik halinin incelenmesi. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 120-129.
Fosse, E. ve Roeiseland, A. (1999). From vision to reality? The Ottawa-Charter in Norwegian health policy. Internet Journal of Health Promotion, URL: http://www.rhpeo.org/ijhp- articles/1999/1/index.htm (Erişim: 28.05.2008).
Güler, S. ve Yöndem, Z. (2007). Ergenlik ve cinsel sağlık eğitimi ile ilgili grup rehberliğinin 6. sınıf öğrencilerinin bilgi ve tutumlarına etkisi. İlköğretim Online, 6 (1), 2-10.
Güven, B. ve Uzman, E. (2006). Ortaöğretim coğrafya dersi tutum ölçeği geliştirme çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 527-536.
İslamoğlu, G. ve Börü, D. (2007). Politik davranış boyutları: Bir ölçek geliştirme çalışması. Akdeniz İ.İ.B.F Dergisi, 14, 135-153.
Kan, A. ve Akbaş, A. (2005). Lise öğrencilerinin kimya dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 227- 237.
Kaya, F., Ünüvar, R., Bıçak, A., Yorgancı, E., Funda Öz, B.Ç. ve Kankaya, F.C. (2008). Öğretim elemanlarının sağlığı geliştirme davranışları ve etkileyen etmenlerin incelenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7 (1), 59-64.
Koçakoğlu, M. ve Türkmen L. (2010). Biyoloji dersine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 229-245.
Kurnaz, M.A. ve Yiğit, N. (2010). Fizik tutum ölçeği: Geliştirilmesi, geçerliliği ve güvenilirliği. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(1), 29-49.
Man, F. ve Balcı, A. (2006). Postmodern bir dönemde modern bir pratik olarak sağlık. V. Uluslararası Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, Kocaeli Üniversitesi, 3-5 Kasım, Kocaeli.
McQueen, D.V. ve Jones, C.M. (2007). Global perspectives on health promotion effectiveness. New York, USA: Springer Science & Business Media.
Rootman, I., Goodstadt, M., Hyndman, B., McQueen, D.V., Potvin, L., Springett, J. ve Ziglio, E. (2011). Sağlığın teşviki ve geliştirilmesi alanındaki değerlendirmeler, ilkeler ve bakış açıları. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Bölgesel Yayınlar, Avrupa Serisi, No: 92. 2001 yılında yayınlanmıştır. Ed.: Akdağ, R., Erkoç, Y., Çom, S., Keskinkılıç, B., Karkaya, K. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından çevrilmiştir. Bakanlık Yayın no: 815, Ankara: Anıl Matbaacılık.
Sağlam, N. (1996). Ortaöğretimde Sağlık Bilgisi dersinin niteliği ve öğrencilerin derse ilgileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 201-206.
Srof, B. J. ve Velsor-Friedrich, B. (2006). Health promotion in adolescents: A review of Penders health promotion model. Nursing Science Quaterly, 19(4), 366-373.
Tavşancıl, E. ve Keser, H. (2002). İnternet kullanımına yönelik Likert tipi bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(1), 79-100.
Tekindal, S. (2009). Duyuşsal özelliklerin ölçülmesi için araç oluşturma. Ankara: Pegem Akademi.
Terzi, A. R. ve Tezci, E. (2007). Necatibey Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 13(52), 593-614.
Tokuç, B. ve Berberoğlu, U. (2007). Edirne merkez ilçe ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerde sağlığı geliştirici davranışlar. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(6), 421- 426.
Turan, S. ve Bahar-Özvarış, Ş. (2006). Altındağ Halk Eğitim Merkezinde kadın kursiyerlerin kadın sağlığı konusunda bilgi düzeylerini belirlemek için ölçme aracı geliştirme çalışması. Toplum Hekimliği Bülteni, 25(1), 5-11.
Türkiye Cumhuriyeti (T.C.) Anayasası 56. Maddesi (1982). A: Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması. URL: http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/anayasa.uc?p1=56 (Erişim: 01.02.2013).
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (TTKB), (2009).İlköğretim öğretim programları URL: http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim- programlari/icerik/72 (erişim 01.02.2013).
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (TTKB), (2012).Ortaöğretim sağlık bilgisi dersi öğretim programı.URL: http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72 (erişim 01.02.2013).
Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM), Cahit Arf Bilgi Merkezi (CABİM), (2013). ULAKBİM Keşif. URL: www.ulakbim.gov.tr/cabim/ (erişim 01.02.2013).
Ulusoy-Gökkoca, F. Z. (2001). Sağlık eğitimi açısından temel ilkeler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 10(10), 371-374. URL: http://www.saglikplatformu.com/statik/saglikegitimi.- pdf (Erişim:15.12.2012).
Ural, A. ve Kılıç, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi; SPSS 10.0-12.0 for Windows. (2. Baskı) Ankara: Detay Yayıncılık, s.281-294.
Whalen, S., Splendorio, D. ve Chiariello, S. (2007). Tools for teaching health, interactive strategies to promote health literacy and life skills in adolescents and young adults. San Francisco, USA: John Wiley & Sons, Inc. Jossey-Bass.
World Health Organization (WHO). (1998). Health promotion glossary. Geneva: WHO/HPR/HEP/98.1. URL: http://www.who.int/healthpromotion/about/HPR%20- Glossary%201998.pdf (Erişim: 02 Şubat 2013).
World Health Organization (WHO). (2013a). Health education. URL: http://www.who.int- /topics/health_education/en/ (Erişim: 02 Şubat 2013).
World Health Organization (WHO). (2013b). Health promotion. URL: http://www.who.int- /topics/health_promotion/en/ (Erişim: 02 Şubat 2013)
Yarham, C.L. (1994). Health education and promotion: A school programme for adolescents. Promotion & Education, 1(6). URL: http://ped.sagepub.com (Erişim: 17 Aralık 2009)
Yeşilyurt, S. ve Gül, Ş. (2009). Biyoloji tutum ölçeği. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 239-258.
Yurtsever-Kılıçgün, M. ve Oktay, A. (2011). Çocuk haklarına yönelik ebeveyn tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve standardizasyonu. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 1-22.
Zöllner, H., Stoddart, G. ve Selby Smith, C. (2003). Learning to live with health economics. Chapter V Useful economic tools. Copenhagen: Who Regional Office for Europe. URL: http://new.paho.org/hq/documents/events/antigua06/Libro_OMS_Economia_Salud_Zol lner_Stoddart_5. pdf (Erişim: 02 Şubat 2013).

APA	PELİTOĞLU ÇILDIR F, Ozgur S (2013). Development of a health attitude scale for primary school students. , 32 - 56.
Chicago	PELİTOĞLU ÇILDIR Fatma,Ozgur Sami Development of a health attitude scale for primary school students. (2013): 32 - 56.
MLA	PELİTOĞLU ÇILDIR Fatma,Ozgur Sami Development of a health attitude scale for primary school students. , 2013, ss.32 - 56.
AMA	PELİTOĞLU ÇILDIR F,Ozgur S Development of a health attitude scale for primary school students. . 2013; 32 - 56.
Vancouver	PELİTOĞLU ÇILDIR F,Ozgur S Development of a health attitude scale for primary school students. . 2013; 32 - 56.
IEEE	PELİTOĞLU ÇILDIR F,Ozgur S "Development of a health attitude scale for primary school students." , ss.32 - 56, 2013.
ISNAD	PELİTOĞLU ÇILDIR, Fatma - Ozgur, Sami. "Development of a health attitude scale for primary school students". (2013), 32-56.

APA	PELİTOĞLU ÇILDIR F, Ozgur S (2013). Development of a health attitude scale for primary school students. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(1), 32 - 56.
Chicago	PELİTOĞLU ÇILDIR Fatma,Ozgur Sami Development of a health attitude scale for primary school students. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi 7, no.1 (2013): 32 - 56.
MLA	PELİTOĞLU ÇILDIR Fatma,Ozgur Sami Development of a health attitude scale for primary school students. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, vol.7, no.1, 2013, ss.32 - 56.
AMA	PELİTOĞLU ÇILDIR F,Ozgur S Development of a health attitude scale for primary school students. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi. 2013; 7(1): 32 - 56.
Vancouver	PELİTOĞLU ÇILDIR F,Ozgur S Development of a health attitude scale for primary school students. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi. 2013; 7(1): 32 - 56.
IEEE	PELİTOĞLU ÇILDIR F,Ozgur S "Development of a health attitude scale for primary school students." Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7, ss.32 - 56, 2013.
ISNAD	PELİTOĞLU ÇILDIR, Fatma - Ozgur, Sami. "Development of a health attitude scale for primary school students". Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi 7/1 (2013), 32-56.