İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler

DÖNMEZ, ALi; YILMAZ ASLAN, Hanzade

İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler

Hanzade YILMAZ ASLAN, (Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye)

Ali DÖNMEZ (Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye)

Türk Psikoloji Yazıları

15 4

Yıl: 2013 Cilt: 16 Sayı: 31 Sayfa Aralığı: 91 - 97 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler

Öz:

Bu araştırmanın amacı iş doyumu ile depresyon, benlik saygısı, denetim odağı algısı arasındaki ilişkileri belirlemek- tir. Ayrıca iş doyumu ile yaş, cinsiyet, eğitim ve bireyin aldığı eğitim ile ilgili bir işte çalışıp çalışmıyor olması ara- sındaki ilişkileri belirlemek de çalışmanın diğer bir amacıdır. Bu amaçlara ulaşmak için farklı mesleklerde çalışan 870 kişiye ulaşılmıştır. Çalışmada Mesleki Doyum Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve Rotter Denetim odağı Algısı Ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, eğitimi ile uyumlu işlerde çalışanların iş doyumlarının çalışmayanlara göre daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Ayrıca eğitim düzeyi, cinsiyet, denetim odağı, benlik saygısı ve depresyon iş doyumunu yordayan değişkenler olarak karşı- mıza çıkmaktadır. Tüm bu değişkenler toplam varyansın % 19unu açıklamaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Eğitim, Eğitim Araştırmaları Sağlık Politikaları ve Hizmetleri Sosyoloji Psikoloji Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri

Some Psychological and Demographic Variables Determining Job Satisfaction

Öz:

The aim of this study is to determine the relations between job satisfaction and depression, self-esteem, locus of con- trol. Another aim of this study is to determine whether job satisfaction differs according to the accordance between education field and current job. For this reason, 870 people who work in different jobs are reached. In this study, Job Satisfaction Sale, Beck Depression Inventory, Rosenberg Self-Esteem Scale, Rotter s Locus of Control Scale and a personal information form are used. The analysis showed that people who work in jobs related to their educations have higher job satisfaction in comparison with those who don t; and education, sex, locus of control, self-esteem and depression are the predictors of job satisfaction. These variables explain 19 % of the total variance.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Eğitim, Eğitim Araştırmaları Sağlık Politikaları ve Hizmetleri Sosyoloji Psikoloji Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adams, J. S. (1965). Inequity in social exchange. Advances in Social Psychology (Cilt: 2) içinde. NY: Academic Press.
Aksu, G., Acuner, A. M. ve Tabak, R. S. (2002). Sağlık Bakanlığı Merkez ve Taşra Teşkilatı yöneticilerinin iş doyumuna yönelik bir araştırma (Ankara örneği). Ankara Üniversi- tesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 55(4), 271-282.
Aksu, N. (2012). İş tatmininin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 14(1), 59.
Ataklı, A., Dikmetas E. ve Altınışık S. (2003). Üniversite hasta- nelerinde çalışan yönetici ve klinik sekreterlerinin iş do- yumu. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 6(2).
Beck, A. T., Ward, C. H., Mendelson, M., Mock, J. ve Erbaugh, J. (1961) An ınventory for measuring depression. Ar- chives of General Psychiatry, 4, 561-571.
Bender, K. A., Donohue, S. M. ve Heywood, J. S. (2005). Job satisfaction and gender segregation. Oxford Economic Papers, 57, 479-496.
Bektaş, M. (2007). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde okul zorbalığının yordanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Bilgiç, R. (1998). The relationship between job satisfaction and personal characteristics of Turkish workers. The Journal of Psychology, 132 (5), 549-557.
Bodur, S. ve Güler, S. (1997). Sağlık yöneticilerinde iş doyumu. Genel Tıp Dergisi, 7(1), 12-14.
Bono, J. E. ve Judge, T. A. (2003). Core self-evaluations: A re- view of the trait and its role in job satisfaction and job performance. European Journal of Personality, 17, 5-18.
Branden, N. (1969). The psychology of self-esteem. LA: Nash Publishing Company.
Bradley, D. E. ve Roberts, J. A. (2004). Self-employment and job satisfaction: Investigating the role of self-efficacy, de- pression, and seniority. Journal of Small Business Man- agement, 42(1), 37-58.
Clark, A. E. ( 1997). Why are women so happy at work? Labour Economics, 4, 341-372.
Çarıkçı, İ. H. (2004). Hizmet işletmelerinde çalışan kamu ve özel sektör personelinin iş tatmininin karşılaştırılması. Amme İdaresi Dergisi, 37(4), 83-95.
Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda benlik saygısı. Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, An- kara. Dağ, İ. (1991). Rotterin İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeğinin (RİDKOÖ) üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Psikoloji Dergisi, 7(26), 10-17.
Dağ, İ. (2002). Kontrol Odağı Ölçeği (KOÖ): Ölçek geliştirme, güvenirlik, geçerlik çalışması. Psikoloji Dergisi, 17(49), 77-90.
Davies, D. R ve Shackleton V. J. (1975). Psychology and work. NY: Methuen.
De Vaus, D. ve McAllister, I. (1991). Gender and work orienta- tion: Values and satisfaction in Western Europe. Work and Occupations, 18(1), 72-93.
Decker, P. J. ve Borgen, F. H. (1993). Dimensions of work ap- praisal: Stres, strain, coping, job satisfaction and, nega- tive affectivity. Journal of Conseiling Psychology, 40(4), 470-478.
Faragher, E. B., Cass, M. ve Cooper, C. L. (2005).The relation- ship between job satisfaction and health: A Meta analysis. Occupational and Environmental Medicine, 62, 105-112.
Frone, M. R. (2000). Interpersonal conflict at work and psycho- logical outcomes: Testing a model among young work- ers. Journal of Occupational Health Psychology, 5(2), 246-255.
Furnham A. ve Zacherl, M. (1986). Personality and job satisfac- tion. Personality and Individual Differences, 7(4), 453- 459.
Gazioğlu, S. ve Tansel, A. (2006). Job satisfaction in Britain: Individual and job related factors. Applied Economics, 38(10), 1163-1171.
Ghafoor, M. (2012). Role of demographic characteristics on job satisfaction. Far East Journal of Psychology & Business, 6(1), 30-45.
Girgin, G. (2009). Öğretmenlerin iş doyumuna etki eden fak- törlerin incelenmesi. E-Journal of New World Sciences Academy (NWSA), 4(4), 1297-1307.
Gürbüz, F. G. ve Togran, E. (2003). A study on job stres and work-family conflict. Öneri, 5(20), 119-130.
Güven, A. ve Yalçınkaya Akyüz, M. (2002). Okul yöneticilerin- de kaygı-iş doyumu ilişkişinin incelenmesi. Eğitim Araş- tırmaları, 7, 178-188.
Hackman, J. R. ve Oldham, G. R. (1975). Development of the Job Diagnostic Survey. Journal of Applied Psychology, 60, 159-170.
Ham, I. V., Verhoeven, A. A. H., Groenier, K. H., Groothoff, J. W. ve Haan, J. D. (2006). Job satisfaction among general practitioners: A systematic literature review. European Journal of General Practitioners, 12, 174-180.
Heller, D., Judge, T. A. ve Watson, D. (2002). The confounding role of personality and trait affectivity in the relationship between job and life satisfaction. Journal of Organiza- tional Behavior, 23, 815-835.
Hisli, N. (1988). Beck Depresyon Envanterinin geçerliği üze- rine bir çalışma. Psikoloji Dergisi, 6(22), 118-122.
Hisli N. (1989). Beck Depresyon Envanterinin üniversite öğ- rencileri için geçerliği güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7(23), 3-13.
Hoppock, R. (1935). Job satisfaction. NY: Harper Brothers. Hulin, C. L. ve Smith, P. C. (1964). Sex differences in job satis- faction. Journal of Applied Psychology, 48(2), 88- 92.
Kardam, B. ve Rangnekar, S. (2012). Job satisfaction: Investi- gating the role of experience & education. Researchers World: Journal of Arts, Science & Commerce, 4(1), 16- 22.
Kayıkçı, K. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı müfettişlerinin de- netim sisteminin yapısal sorunlarına ilişkin algıları ve iş doyum düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yöneti- mi, Güz 2005(44), 507-527.
Khalid, K., Salim, H., Loke, S. ve Khalid, K. (2011). Demo- graphic profiling on job satisfaction in Malaysian utility sector. International Journal of Academic Research, 3(4), 192-198.
Kılıç, B., Ergör, A., Gürpınar, E. ve Demiral, Y. (2004). Sağlık ocaklarında çalısan personelin iş doyumu (Narlıdere Eği- tim Araştırma ve Sağlık Bölge Başkanlığı). Sağlık ve Toplum, 14(2), 12-21.
Kinzl, J. F., Knotzer, H., Traweger, C., Lederer, W., Heidegger, T. ve Benzer, A. (2005). Influence of working conditions on job satisfaction in anaesthetists. British Journal of An- aesthesia, 94(2), 211-215.
Kuzgun, Y., Sevim. A. S. ve Hamamcı, Z. (2005). Mesleki Doyum Ölçeğinin geliştirilmesi. Rehberlik ve Psikolojik Danışmada Kullanılan Ölçme Araçları Dizisi, 1, 81-87. Landy, J. F. (1989). Psychology of work behavior. California: Brooks/Cole Publishing Company.
Latham, G. P., Erez, M. ve Locke, E. A. (1988). Resolving sci- entific disputes by the joint design of crucial experiments by the antagonists: Application to the erez-latham dispute regarding participation in goal setting. Journal of Applied Psychology, 73, 753-772.
Lawler, E. E. (1973). Motivation in work organizations. Califor- nia: Brooks/Cole Publishing Company.
Locke, E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction: Handbook of industrial and organizational psychology. Chicago: Rand McNally. İş Doyumu 97
Locke, E. A. ve Latham, G. P. (1990). A theory of goal setting and task performance. New Jersey: Prentice Hall.
Maslow, A. H. (1970). Motivation and personality. New York: Harper & Row Publishers Inc.
Mcclelland, D., Atkinson, J., Clark, R. ve Lowell, E. (1953). The achievement motive. Appleton-Century-Crofts.
Nur, D. (2011). Kamu hastanelerinde çalışan sağlık person- elinde iş doyumu ve stres ilişkisi. Klinik Psikiyatri Der- gisi, 14(4), 230-240.
Packard, J. S. ve Motowildo, S. J. (1987). Subjective stres, job satisfaction, and job performance of hospital nurses. Re- search in Nursing & Health, 10(4), 253-261.
Piccolo, R. F., Judge, T. A., Takahashi, K., Watanabe, N. ve Locke, E. A. (2005). Core self - evaluations in Japan: Relative effects on job satisfaction, life satisfaction, and happiness. Journal of Organizational Behavior, 26, 965- 684.
Pinder, C. C. (1984). Work motivation. USA: Harper Collins Publishers.
Piyal, B., Çelen, Ü., Sahin, N. ve Piyal, B. (2000). Ankara Üni- versitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde çalışanların iş doyu- mu. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 53(4), 241-250.
Rapti, E. ve Karaj, T. (2012). The relationship between job sat- isfaction, demographic and school characteristics among basic education teachers in Albania. Problems of Educa- tion in the 21st Century, 45,73-80.
Robbins, S. P. (2000). Managing today. New Jersey: Prentice Hall.
Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
Rotter, J. B. (1954). Social learning and clinical psychology. USA: Prentice-Hall.
Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for ınternal vs. external control of reinforcement. Psychological Mono- graphs, 80, 1-28.
Scandura, T. A. ve Lankau, M. J. (1997). Relationships of gen- der, family responsibility and flexible work hours to or- ganizational commitment and job satisfaction. Journal of Organizational Behavior, 18, 377-391.
Schultz, D. P. ve Schultz, S. E. (1990). Psychology and industry today. New York: Macmillan.
Siu, O. L. (2002). Experience before and throughout the nursing career, predictors of job satisfaction and absenteeism in two samples of Hong- Kong nurses. Journal of Advanced Nursing, 40(2), 218-229.
Smith, P. C., Kendall, L. M. ve Hulin, C.L. (1969). The mea- surement of satisfaction in work and retirement: A strat- egy for the study of attitudes. Chicago: Rand McNally & Company.
Spector, P. E. (1997). Job satisfaction: Application, assessment, cause and consequences. Thousand Oaks: Sage Publica- tions.
Stat, D. A. (1994). Psychology and the world of work. London: Macmillan.
Şahin, A. (2003). Yöneticilerin iş tatmini ve memnuniyeti. Sel- çuk Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Sos- yal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1(5), 137-157.
Şahin, H. ve Dursun, A. (2009). Okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumları: Burdur örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversi- tesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18), 160.
Tarver, D., Canada, R. ve Lim, M. G. (1999). The relationship between job satisfaction and locus of control among col- lege student affairs administrators and academic adminis- trators. NASPA Journal, 36(2), 96-105.
Ünalan, D., Çetinkaya, F., Özyurt, Ö. ve Kayabaşı, A. (2006). Bir üniversite hastanesinde çalışan sekreterlerde iş mem- nuniyeti. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 9(1).
Vroom, V. H. (1964). Work and motivation. NY: John Wiley & Sons.
Yıldız, N., Yolsal, N., Ay, P. ve Kıyan, A. (2003). İstanbul Tıp Fakültesinde çalışan hekimlerde iş doyumu. İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası, 66(1), 34-41.
Zaman Kılıç, S. ve Gümüşeli, A. (2010). istanbul ili vakıf üni- versitelerine bağlı meslek yüksek okullarında görevli öğretim elemanlarının iş doyum düzeyleri. İstanbul Uni- versity Journal of the School of Business Administration, 39(2), 290-309.

APA	YILMAZ ASLAN H, DÖNMEZ A (2013). İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler. , 91 - 97.
Chicago	YILMAZ ASLAN Hanzade,DÖNMEZ ALi İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler. (2013): 91 - 97.
MLA	YILMAZ ASLAN Hanzade,DÖNMEZ ALi İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler. , 2013, ss.91 - 97.
AMA	YILMAZ ASLAN H,DÖNMEZ A İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler. . 2013; 91 - 97.
Vancouver	YILMAZ ASLAN H,DÖNMEZ A İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler. . 2013; 91 - 97.
IEEE	YILMAZ ASLAN H,DÖNMEZ A "İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler." , ss.91 - 97, 2013.
ISNAD	YILMAZ ASLAN, Hanzade - DÖNMEZ, ALi. "İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler". (2013), 91-97.

APA	YILMAZ ASLAN H, DÖNMEZ A (2013). İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler. Türk Psikoloji Yazıları, 16(31), 91 - 97.
Chicago	YILMAZ ASLAN Hanzade,DÖNMEZ ALi İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler. Türk Psikoloji Yazıları 16, no.31 (2013): 91 - 97.
MLA	YILMAZ ASLAN Hanzade,DÖNMEZ ALi İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler. Türk Psikoloji Yazıları, vol.16, no.31, 2013, ss.91 - 97.
AMA	YILMAZ ASLAN H,DÖNMEZ A İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler. Türk Psikoloji Yazıları. 2013; 16(31): 91 - 97.
Vancouver	YILMAZ ASLAN H,DÖNMEZ A İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler. Türk Psikoloji Yazıları. 2013; 16(31): 91 - 97.
IEEE	YILMAZ ASLAN H,DÖNMEZ A "İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler." Türk Psikoloji Yazıları, 16, ss.91 - 97, 2013.
ISNAD	YILMAZ ASLAN, Hanzade - DÖNMEZ, ALi. "İş Doyumunu Tayin Eden bazı Psikolojik ve Demografik Değişkenler". Türk Psikoloji Yazıları 16/31 (2013), 91-97.