Yıl: 2012 Cilt: 9 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 3 - 9 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme

Öz:
Amaç: Eleştirel düşünme hemşirelik literatüründe önemi giderek artan bir kavramdır. Sağlık kurumlarında yaşanan hızlı değişimlerle birlikte hemşirelikte eleştirel düşünme gereksinimi de artmaktadır. Hemşirelerin; günümüz sağlık bakım sisteminin yarattığı güçlükler karşısında etkili bakım sağlayabilmeleri için eleştirel düşünmeleri gerekmektedir. Eleştirel düşünmeyi yansıtabilmek için eleştirel düşünme kavramının açıklığa kavuşturulması büyük önem taşımaktadır. Bu makalenin amacıeleştirel düşünme kavramını Walker ve Avant ın kavram analizi yöntemini kullanarak açıklamaktır. Yöntem: Eleştirel düşünme kavramını açıklamak için Walker and Avantın kavram analizi yöntemi kullanılmıştır. Bulgular: Yapılan kavram analizi doğrultusunda eleştirel düşünmenin farklı alanlarda ve hemşirelikteki tanımları incelenerek yaratıcı düşünme, problem çözme ve karar verme kavramlarının eleştirel düşünme ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Eleştirel düşünme kavramının hazırlayıcı özellikleri saptanmış; tanımlayıcı özellikleri olarak sezgi sahibi olma, şüphecilik, meraklı olma gibi özellikler elde edilmiştir. Eleştirel düşünebilme becerisinin sonucunda; katılma , keşfetme , karar vermeve problem çözebilme becerilerinin kazanılabildiği görülmüş ve bu özellikler doğrultusunda model vaka, karşıt vaka ve sınırda vakalar tartışılmıştır. Sonuç: Eleştirel düşünmenin bazı özelliklerinin kişilerin kişilik özelliklerinden (sezgi sahibi olma, şüphecilik, meraklı olma gibi) kaynaklandığı, bazı özelliklerin ise kişinin alacağı eğitimle (sözlü ve yazılı dili etkili kullanabilme, soru sorabilme, bilimsel yaklaşım gibi) geliştirilebileceği belirlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Concept Analysis: Critical Thinking

Öz:
Aim: The importance of critical thinking has been increasingly emphasized in the nursing literature. The need for critical thinking in nursing has been emphasized in response to the rapidly changing health care environment. Nurses must think critically to provide effective care whilst coping with the expansion of roles and complexities of current health care systems. It s necessary to clarify critical thinking for nursing to reflect critical thinking. This article aims to clarify the concept ofcritical thinkingas put forward by Walker and Avant. Methods: Walker and Avant s well-established method of concept analysis was employed to clarify of the concept of critical thinking. Results: According to the concept analysis of critical thinking, it was determined that creative thinking, problem solving and decision making are the related concepts to critical thinking. The background of concepts and attributes such as intuition, curiosity and skepticism were realized. As a result of critical thinking, it was seen that skills such as participation, discovery, decision making and problem solving were achieved. According to these properties, model, borderline and contrary cases were discussed. The literature s views towards concept analysis of critical thinking, related concepts, background, defining attributes and results were determined, and model, borderline, and contrary cases were presented. Conclusion: It was determined that while some of the properties of critical thinking are related to personality traits such as intuition and curiosity, others are related to a person s education and can be developed by using oral and written language effectively, asking questions, and other scientific approaches.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Saundra KL, Beasley S. Critical thinking in nursing a cognitive skills workbook. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2003.
  • 2. Erdemir F. Hemşirenin rol ve işlevleri ve hemşirelik felsefesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1998; 2(1):59-63.
  • 3. Toofany S. Critical thinking among nurses. Nursing Management 2008; 14(9):28-31.
  • 4. Fero LJ, O’Donnell JM, Zullo TG, DeVito Dabbs A, Kitutu J, Samosky JT, et al. Critical thinking skills in nursing students: comparison of simulation-based performance with metrics. Journal of Advanced Nursing 2010; 66(10):2182–2193.
  • 5. Eşer İ, Khorshid L, Demir Y. Yoğun bakım hemşirelerinde eleştirel düşünme eğilimi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007; 11(3):13-22.
  • 6. Lunney M. Use of critical thinking in the diagnostic process. International Journal of Nursing Terminologies and Classifications 2010; 21(2):82-88.
  • 7. Dirimeşe E. Hemşirelerin ve öğrenci hemşirelerin eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. İzmir: 2006.
  • 8. Myrick F, Yonge O. Preceptor behaviors integral to the promotion of student critical thinking. Journal for Nurses in Staff Development 2002; 18(3):127-133.
  • 9. Dil CS. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ankara: 2001.
  • 10. Öztürk N. Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Sivas: 2006.
  • 11. Bulut S, Ertem G, Sevil Ü. Hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. DEUHYO ED 2009; 2(2):27-38.
  • 12. Youngblut JM, Brooten D. Evidencebased nursing practice: why is it important? AACN Clinical Issues 2001; 12:468-476.
  • 13. Profetto-Mcgrath J. Critical thinking and evidence-based practice. Journal of Professional Nursing 2005; 21(6):364-371.
  • 14. Wangensteen S, Johansson IS, Bjorkstrom ME, Nordström G, et al. Critical thinking dispositions among newly graduated nurses. Journal of Advanced Nursing 2010; 66(10): 2170–2181.
  • 15. Hicks FD, Merritt SL, Elstein AS. Critical thinking and clinical decision making in critical care nursing: a pilot study. Heart and Lung 2003; 32:169-180.
  • 16. Martin C. The theory of critical thinking of nursing. Nursing Education Perspectives 2002; 23(5):243-247.
  • 17. Kaya H. Üniversite öğrencilerinde eleştirel akıl yürütme gücü. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. İstanbul: 1997.
  • 18. Şenturan L. Hemşirelik öğrencilerinde eleştirel düşünme. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. İstanbul: 2006.
  • 19. Zymont DM, Schaefer KM. Assessing the critical thinking skills of faculty: what do the findings mean for nursing education? Nursing Education Perspectives 2006; 27(5):260-268.
  • 20. Baldwin MA. Concept analysis as a method of inquiry. Nurse Researcher 2008;15(2):49-58.
  • 21. Xyrichis A, Ream E. Teamwork: A concept analysis. Journal of Advanced Nursing 2008; 61(2):232-241.
  • 22. Paul R, Elder L. The miniature guide to critical thinking concepts and tools. The Foundation for Critical Thinking; 2008. p.1-23. http:// www.csun.net/education/eed/holle/PACT/planning/Essential%20 Questions%202.pdf (Erişim tarihi: 29.06.2010).
  • 23. http://tdkterim.gov.tr/bts/?kategori=verilst&kelime=ele%FEtirel&ay n=tam (Erişim tarihi: 29.06.2010).
  • 24. http://oxforddictionaries.com/search/words/?multi=1&q=criticalthinking (Erişim tarihi: 29.06.2010).
  • 25. http://www.webster-dictionary.org/definition/thinking (Erişim tarihi: 29.06.2010).
  • 26. Watson G, Glaser EM. Watson-Glaser critical thinking appraisal manual. New York: Harcourt, Brace and World; 1994.
  • 27. American Philosophical Association. Critical thinking: a statement of expert consensus for purposes of educational assessment and instruction. The Delphi report: Research findings and recommendations prepared for the committee on pre-college philosophy. California: ERIC Document Reproduction Service; 1990.
  • 28. Cüceloğlu D. İyi düşün doğru karar ver. 23. baskı. İstanbul: Sistem Yayıncılık; 1998.
  • 29. Elder L, Paul R. Critical thinking: why we must transform our teaching. Journal of Developmental Education 1994; 18(1):34-35.
  • 30. Maneval RE, Filburn MJ, Deringer SO, Lum GD. Concept mapping. Does it improve critical thinking ability in practical nursing students? Nursing Education Perspectives 2011; 32(4):229-233.
  • 31. Vito-Thomas PD. Nursing student stories on learning how to think like a nurse. Nurse Educator 2005; 30(3):133-136.
  • 32. Karagözoğlu Ş. Bilimsel bir disiplin olarak hemşirelik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 9(1):6-14.
  • 33. Işık E, Karabulutlu Ö, Kanbay Y, Aslan Ö. Hemşirelerde Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin Belirlenmesi: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. DEUHYO ED 2012; 5(3):96-100.
  • 34. Yıldırım B, Özkahraman Ş. Hemşirelikte eleştirel düşünme ve eğitimi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2011; 4(1):155-160.
  • 35. Şengül F. Hemşirelik eğitim modellerinin öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimlerine etkisi: çok merkezli çalışma. Çukurova Üniversitesi: Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Adana: 2010.
  • 36. Staib S. Teaching and measuring critical thinking. Journal of Nursing Education 2003; 42(11):498-508.
  • 37. Drennan J. Critical thinking as an outcome of a master’s degree in nursing programme. Journal of Advanced Nursing 2010; 66(2):422-431.
  • 38. Simpson E, Courtney M. Critical thinking in nursing education: literature review. International Journal of Nursing Practice 2002; 8(2):89-98.
  • 39. Yenilmez K, Yolcu B. Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı. Sosyal Bilimler Dergisi 2007; 18:95-105.
  • 40. Paul R, Elder L. A guide for educators to critical thinking competency standards: standards, principles, performance, indicators, and outcomes with a critical thinking master rubric. The Foundation for Critical Thinking; 2005. http://www.criticalthinking.org/files/ CTcompetencies2005-DC.pdf (Erişim tarihi: 29.06.2010).
  • 41. Maguire J. What is problem solving? A review of the theory, research and applications. Criminal Behaviour and Mental Health 2001; 11:210-235.
  • 42. Seymour B, Kinn S, Sutherland N. Valuing both critical and creative thinking in clinical practice: narrowing the research–practice gap? Journal of Advanced Nursing 2003; 24(3):288-296.
  • 43. Serefoğlu SS, Akbıyık C. Eleştirel Düşünme ve Öğretimi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2006; 30:193-200.
  • 44. Azak A, Taşcı S. Derlemeler klinik karar verme ve hemşirelik. Türkiye Klinikleri Journal of Medicine Ethics 2009; 17(3):176-183.
  • 45. Noone J. Concept analysis of decision making. Nursing Forum 2002; 37(3):21-32.
  • 46. Liz McEvoy A, Anita Duffy B. Holistic practice: A concept analysis. Nurse Education in Practice 2008; 8:412-419.
  • 47. Browne MN, Keeley SM. Asking the right questions: a guide to critical thinking. 8th ed. New Jersey: Printice Hall; 2007. pp.2-13; 205-207.
  • 48. Güven M, Kürüm D. Öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme arasındaki ilişkiye genel bir bakış. Sosyal Bilimler Dergisi 2006; 1:75-90.
  • 49. Mashele M. Ciritcal thinking: a concept analysis. Yükseklisans tezi. 2003. http://uir.unisa.ac.za/bitstream/handle/10500/1312/00front. pdf?sequence=4. (Erişim tarihi: 23.11.2012).
  • 50. Paul R, Binker A, Jensen K. et al. Strategy list: 35 Dimensions of critical thought. 1990. http://www.criticalthinking.org/page. cfm?PageID=466&CategoryID=63 (Erişim tarihi: 23.12.2012).
  • 51. Emir S. Critical thinking disposition of teacher candidates. 2nd International Balkan Education Congress Searching Excellence in Education; 2004. pp.46-50.
  • 52. Günhan-Cantürk B, Başer N. Probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 2009; 7(2):451-482.
  • 53. Çıkrıkçı N. Watson-Glaser eleştirel akıl yürütme gücü ölçeğinin (Form YM) lise öğrencileri üzerindeki ön deneme uygulaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 1993; 25(2):559-569.
  • 54. Kökdemir D. Eleştirel düşünme, 2003. www.baskent.edu.tr/elyad. (Erişim tarihi: 02.10.2011).
APA AKGÜN ÇITAK E, UYSAL G (2012). Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme. , 3 - 9.
Chicago AKGÜN ÇITAK EBRU,UYSAL Gülzade Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme. (2012): 3 - 9.
MLA AKGÜN ÇITAK EBRU,UYSAL Gülzade Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme. , 2012, ss.3 - 9.
AMA AKGÜN ÇITAK E,UYSAL G Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme. . 2012; 3 - 9.
Vancouver AKGÜN ÇITAK E,UYSAL G Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme. . 2012; 3 - 9.
IEEE AKGÜN ÇITAK E,UYSAL G "Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme." , ss.3 - 9, 2012.
ISNAD AKGÜN ÇITAK, EBRU - UYSAL, Gülzade. "Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme". (2012), 3-9.
APA AKGÜN ÇITAK E, UYSAL G (2012). Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 9(3), 3 - 9.
Chicago AKGÜN ÇITAK EBRU,UYSAL Gülzade Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma 9, no.3 (2012): 3 - 9.
MLA AKGÜN ÇITAK EBRU,UYSAL Gülzade Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, vol.9, no.3, 2012, ss.3 - 9.
AMA AKGÜN ÇITAK E,UYSAL G Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma. 2012; 9(3): 3 - 9.
Vancouver AKGÜN ÇITAK E,UYSAL G Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma. 2012; 9(3): 3 - 9.
IEEE AKGÜN ÇITAK E,UYSAL G "Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme." Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 9, ss.3 - 9, 2012.
ISNAD AKGÜN ÇITAK, EBRU - UYSAL, Gülzade. "Kavram Analizi: Eleştirel Düşünme". Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma 9/3 (2012), 3-9.