Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi
Yıl: 2015 Cilt: 11 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 155 - 162 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi
Öz: Amaç: Bu çalışma, evde izlem ve eğitimin, evli kadınların meme ve serviks kanseri ile ilgili bilgi düzeylerine ve uygulamalarına etkisini belirlemek amacıyla yarı-deneysel olarak yapılmıştır. Yöntem ve Gereçler: Araştırmanın örneklemini 153 kadın oluşturmuş- tur. Veriler, Tanıtıcı Bilgiler Anket Formu , Meme Kanseri ve Serviks Kanseri Belirtileri, Korunma, Erken Tanı Yöntemleri Bilgi ve Uygulama Formu ile toplanmıştır. Veriler toplandıktan sonra kadınlara eğitim verilmiş, eğitimden sonra değişimleri takip etmek amacıyla altı ay boyunca kadınlarla telefon görüşmesi ve ev ziyaretleri yapılmıştır. Ziyaretlerin bitiminden sonra formlar tekrar uygulanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde Friedman analizi ve Student-Newman-Keuls testi kullanılmıştır. Bulgular: Bulgulara göre; evde planlı izlem sonrası kadınların bilgi formlarından aldıkları puanların arttığı ve istatistiksel olarak ilk ve son ölçüm puanları arasındaki farkın anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,001). Aynı şekilde kadınların rahim ağzı kanseri hakkındaki bilgi formlarından aldıkları puanların da arttığı ve istatistiksel olarak ilk ve son ölçüm puanları arasındaki farkın anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,001). Sonuç: Çalışma sonunda kadınların %84ünün kendi kendine meme muayenesini (KKMM) uygulamaya başladığı bulunmuştur. Sonuç olarak planlı izlem ve eğitim ile kadınların meme ve serviks kanseri ile ilgili bilgi durumları olumlu şekilde değişmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
The Effect of Training and Monitoring at Home on the Knowledge Level and Practices of Married Women Regarding Breast and Cervical Cancer
Öz: Objective: This study was performed as a semi-experimental study to determine the effects of training and monitoring at home on the knowledge level and practices of married women regarding breast and cervical cancer. Materials and Methods: The research sample consisted of 153 women. Data was collected by the Introductory Questionnaire and Breast Cancer and Cervical Cancer symptoms, prevention, early diagnosis information and application form. After the data was collected, women received training. After training, to monitor changes, phone calls were made along with home visits for 6 months. After the end of the visits, forms were re-administered. For statistical analysis, the Shapiro Wilk test, Friedman analysis, and Student Newman Keuls test were performed. Results: According to the findings, women increased their score from the information form after planned monitoring at home, and the difference between the first and last measurement points was statistically significant (p<0.001). Similarly, it was found that women increased their score from the information form about cervical cancer, and the difference between the first and last measurement points was statistically significant (p<0.001). Conclusion: At the end of the study, 84% of women were found to begin the application of breast self-examination (BSE). As a result, women s knowledge concerning breast and cervical cancer has changed in a positive manner with planned monitoring and training.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Kaya M. Halk sağlığı yaklaşımı ile Servikal Kanser. ed: Akın A. (HÜKSAM) Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi. HÜKSAM Yayınları Ankara 2009; 1, 36, 45, 51.
- 2. Parlar S, Kaydul N, Ovayolu N. Meme Kanseri ve Kendi Kendine Meme Muayenesinin Önemi. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 8:72-82.
- 3. Türkiyede Kanser Kontrolü (Ed. Tuncer A.M.). T.C. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı. Bakanlık Yayın Numarası: 777. Ankara / Aralık 2009:11.
- 4. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2012. T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No:917. Sentez Matbaacılık ve Yayıncılık. Ankara 2013:31-32.
- 5. Güner H, Taşkıran Ç. Serviks Kanseri Epidemiyolojisi ve Human Papilloma Virüs. J Turk Soc Obstet Gynecol 2007; 4:11-19.
- 6. Güllüoğlu B M. Meme hastalıklarına yaklaşım: Meme kanseri için risk değerlendirmesi ve tarama stratejileri. Türk Aile Hek Derg 2008; 12:9-17. [CrossRef]
- 7. Koçak S, Çelik L, Özbas S, Dizbay Sak S, Tükün A, Yalçın B. Meme Kanserinde Risk Faktörleri, Riskin Değerlendirilmesi ve Prevansiyon: İstanbul 2010 Konsensus Raporu. J Breast Health 2011; 7:47-61.
- 8. Somunoğlu S. Meme kanserinde risk faktörleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2007; 2:2-8.
- 9. Alpteker H, Avcı A. Kırsal Alandaki Kadınların Meme Kanseri Bilgisi ve Kendi Kendine Meme Muayenesi Uygulama Durumlarının Belirlenmesi. J Breast Health 2010; 6:74-78.
- 10. Açıkgöz A, Ergör G. Kadınlarda meme kanseri risk algısını etkileyen etmenler ve gaıl modeli ile risk düzeyinin karşılaştırılması. J Breast Health 2013; 9:156-162.
- 11. Bilge A, Çam O. Kanseri önlemede önemli bir faktör olarak kadınların stres ile başa çıkma tarzları ve sağlık inanışlarının incelenmesi. Anatolian Journal of Psychiatry 2008; 9:16-21.
- 12. Aydoğan T, Cakcak E, Şimşek O ve ark. Güncel Çevresel Risk Faktörlerinin Meme Kanserine Etkisi. Bakırköy Tıp Dergisi 2013; 9:176-182.
- 13. Şen S, Başar F. Kütahya Bölgesinde Yaşayan Kadınların Kendi Kendine Meme Muayenesi ve Meme Kanseri ile İlgili Bilgi Düzeyleri. J Breast Health. 2012; 8:185-189.
- 14. Rızalar S, Altay B. Meme kanseri olan kadınların erken tanı uygulamaları. Fırat Saglık Hizmetleri Dergisi 2010; 5:73-85.
- 15. Yılmaz Esencan T. Jinekolojik Erken Tanı Yöntemlerinin Kullanımında Kadınların Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Zeynep Kamil Tıp Bülteni 2009; 40:63-66.
- 16. Gölbaşı Z, Kutlar Z, Akdeniz H. Öğrenci Hemşireler Tarafından Bir Halk Eğitim Merkezinde Verilen Eğitimin Kadınların Meme Kanseri/ Kendi Kendine Meme Muayenesine Yönelik Bilgi Ve Uygulamalarına Etkisi. J Breast Health 2007; 3:53-56.
- 17. Pınar G, Algıer L, Çolak M, Abbasoğlu A. Hemşirelerin serviks kenseri ve HPV aşısı hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Türk Jinekolojik Onkoloji Dergisi 2007; 10:94-98.
- 18. Altınel B, Aydın Avcı İ. Üniversite Öğrencilerinin Testis Kanseri ve Kendi Kendine Testis Muayenesi Hakkındaki Bilgi, İnanç ve Uygulamaları. TAF Prev Med Bull 2013; 12:365-370.
- 19. Gültekin M, Özgül N, Olcayto E, Tuncer M. Kanser ve kanser risk faktörleri hakkında Türk halkının bilgi düzeyinin ölçülmesi ve araştırılması. J Turk Soc Obstet Gynecol 2011; 8:57-61.
- 20. Yılmaz M, Seki Z, Gürler H, Çifçi E.S. Bir Üniversitede Çalışan Kadınların Meme Kanseri Risk Faktörleri Yönünden İncelenmesi. DEUHYO ED. 2010; 3:65-71.
- 21. Aydın Avcı İ, Atasoy A, Sabah E. Video İle Eğitimin Kadınların Kendi Kendine Meme Muayenesine Yönelik İnanç, Bilgi ve Uygulamalarına Etkisi. İ.Ü.F.N. Hem. Derg 2007; 15:119-128.
- 22. Özdemir Ö, Bilgili N. Bir Eğitim Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Meme ve Serviks Kanserlerinin Erken Tanısındaki Bilgi ve Uygulamaları. TAF Preventive Medicine Bulletin 2010; 9:605-612.
- 23. Nazlıcan E, Akbaba M, Koyuncu H, Savaş N, Karaca B. Hatay İli Kisecik Bölgesinde 35-40 Yaş Arası Kadınlarda Serviks Kanseri Taraması. TAF Preventive Medicine Bulletin 2010; 9:471-474.
- 24. Çelik Oyur G, Malak Tuna A, Öztürk Z, Yılmaz D. Menapoz sonrası dönemdeki kadınların kendi kendine meme muayenesini uygulama, mamografi çektirme ve pap smear yaptırma durumlarının incelenmesi. Anatol J Clin İnvestig 2009; 3:159-163.
- 25. Sağlık Bilinci. Eğitimciler için Eğitim Rehberi. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü. Sağlık ve Sağlığın Korunması Modülleri Ankara 2008:17-19.
- 26. Çam O, Babacan Gümüş A. Meme ve serviks kanserinde erken tanı davranışlarını etkileyen psikososyal faktörler. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2006; 22:81-93.
- 27. Kanbur A, Çapık C. Servikal Kanserden Korunma, Erken Tanı-Tarama Yöntemleri ve Ebe/Hemşirenin Rolü. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2011: 61-72
- 28. Yıldırım S, Gürkan A. Psikososyal açıdan kanser ve psikiyatri hemşiresinin rolü. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2010; 26:87-97.
- 29. Karayurt Ö, Coşkun A, Cerit K. Hemşirelerin Meme Kanseri ve Kendi Kendine Meme Muayenesine İlişkin İnançları ve Uygulama Durumu. J Breast Health 2008; 4:15-20.
- 30. Ertem G. Jinekolojik kanserlerde evde bakım. Türk Onkoloji Dergisi 2010; 25:124-132.
- 31. Pınar G, Topuz Ş, An Ş, Doğan N, Kaya N, Algıer L. Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniğine Baş- vuran Kadınların HPV Aşısı ve Serviks Kanseri ile İlgili Bilgi Düzeyleri. Türk Jinekolojik Onkoloji Dergisi 2010; 1:11-18.
- 32. Akçay D, Gözüm S. Kemoterapi alan meme kanserli hastalarda, kemoterapinin yan etkilerine ilişkin verilen eğitim ve evde izlemin yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi. J Breast Health 2012; 8:191-198.
- 33. Özer A, Bankaoğlu E, Ekerbiçer H.Ç, Hüdayioğlu M.R, Özdemir M. Kahramanmaraşta Yaşayan Bir Grup Kadının Kendi Kendine Meme Muayenesi Yapma ve Mammografi Çektirme Durumu İle Bunları Etkileyen Faktörler. Toplum Hekimliği Bülteni. Ocak-Nisan 2009; 28:14- 18.
- 34. Akinola R, Wright K, Osunfidiya O, Orogbemi O, Akinola O. Mammography and mammographic screening: are female patients at a teaching hospital in Lagos, Nigeria, aware of these procedures? Diagn Interv Radiol 2011; 17:125-129. (PMID: 20677131)
- 35. Özaydın A.N, Güllüoğlu B.M, Ünalan P.C, Gorpe S, Cabioğlu N, Öner B.R, Özmen V. Bahçeşehirde Oturan Kadınların Meme Kanseri Bilgi Düzeyleri, Bilgi Kaynakları Ve Meme Sağlığı İle İlgili Uygulamaları. J Breast Health 2009; 4:214-223.
- 36. Dişcigil G, Şensoy N, Tekin N, Söylemez A. Meme Sağlığı: Ege Bölgesinde Yaşayan Bir Grup Kadının Bilgi, Davranış ve Uygulamaları. Marmara Medical Journal 2007; 20:29-36.
- 37. Biçen Yılmaz H, Aksüyek H. Bursa İlinde Meme Kanserinin Erken Tanısında Farkındalığın Önemi-Alan Çalışması. J Breast Health 2012; 8:76-80.
- 38. Ulusal Rapor Türkiye. Standart Eurobarometer 76. Avrupa Birliğinde Kamuoyu Sonbahar 2011. URL: Available from: http://www.ab.gov. tr/files/ardb/evt/1_avrupa_birligi/1_6_raporlar/1_4_eurobarometers/ Eurobarometer_2011_Avrupa_Birliginde_Kamuoyu_Trkiye_Ulusal_ Raporu.pdf Erişim tarihi: 23.10.2013
- 39. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK). Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması-2. Şubat 2009. Available from: URL: http://www.rtuk. org.tr/sayfalar/DosyaIndir. aspx?icerik_id=0ff756b8-292d-4269-9dbc- 2bbfe6782cf0 Erişim tarihi: 23.10.2013.
- 40. Göçgeldi E, Açıkel C.H, Hasde M, Aygut G, Çelik S, Gündüz İ, Karadeniz Y, Ayas R, Şahin E, Deniz C. Ankara-Gölbaşı İlçesinde Bir Grup Kadının Kendi Kendine Meme Muayenesi Yapma Konusundaki Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi. Fırat Tıp Dergisi 2008; 13:261-265.
- 41. Ünal G, Orgun F. Kanserden Korunmaya İlişkin Eğitim Programının Uygulanması ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2006; 13:31-35.
- 42. Koca B. Kendi Kendine Meme Muayenesini Bilmenin Kadın Sağlığı Açısından Önemi. Derleme. Yeni Tıp Dergisi 2010; 27:10-14.
- 43. Erkoç A, Oran F, Yorulmaz H. Hemşirelik Öğrencilerinin Kendi Kendine Meme Muayenesi (KKMM) İle İlgili Bilgi Durumlarına Eğitimin Etkisi. J Breast Health 2011; 7:101-104.
- 44. Yılmazel G. Çorum İli Kırsalında Yaşayan 20 Yaş Ve Üzerindeki Kadınların Kendi Kendine Meme Muayenesi Yapma Durumları Ve Meme Kanseri Risk Faktörlerinin Belirlenmesi. J Breast Health 2013; 9:82-87.
- 45. Altınay S, Pelin Başar R, Bal N, Özden F. Giresun İlinde Toplum Bazlı Meme Kanseri Taraması Yapılan Ve Yapılmayan Bölgedeki 50-69 Yaş Arası Kadınların Meme Kanseri Ve Erken Tanı Yöntemleri İle İlgili Farkındalıkları. J Breast Health 2013; 9:144-150. [CrossRef]
- 46. Güçlü S, Tabak R.S. Impact of health educatıon on ımprovıng womens knowledge and awareness of breast cancer and breast self examınatıon. J Breast Health 2013; 9:18-21.
- 47. Parlar S, Bozkurt A.İ, Ovayolu N. Bir ana çocuk sağlığı merkezine baş- vuran kadınlara verilen meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi ile ilgili eğitimin değerlendirilmesi. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 8:9-14.
- 48. Akyolcu N, Altun Uğraş G. Kendi kendine meme muayenesi: Erken tanıda ne kadar önemli? J Breast Health 2011; 7:10-13.
- 49. Yücel U. Kadınlara Serviks Kanserine İlişkin Risk Faktörleri ve Korunma Konusunda Verilen Eğitimin Etkinliğinin Değerlendirilmesi. T.C. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. İzmir Ağustos 2006.
- 50. Akyüz A, Güvenç G, Yavan T, Çetintürk A, Kök G. Kadınların Pap smear yaptırma durumları ile bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Gulhane Med J 2006; 48:25-29.
- 51. Temel H. Sivas İl Merkezinde Yaşayan 35 Yaş Ve Üzeri Kadınların Serviks Kanseri Ve Erken Teşhis Yöntemi Olan Pap Testi Hakkındaki Bilgi, Tutum Ve Davranışları. T.C. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı. Aile Hekimliği Uzmanlık Tezi. Sivas 2008
- 52. Kaya G. Pap Smear Testi Yapılan Kadınların Serviks Kanseri Konusundaki Bilgileri Ve Etkileyen Faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Sivas 2011
APA | KOLUTEK R, AVCI AYDIN İ (2015). Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi. , 155 - 162. |
Chicago | KOLUTEK RAHSAN,AVCI AYDIN İlknur Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi. (2015): 155 - 162. |
MLA | KOLUTEK RAHSAN,AVCI AYDIN İlknur Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi. , 2015, ss.155 - 162. |
AMA | KOLUTEK R,AVCI AYDIN İ Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi. . 2015; 155 - 162. |
Vancouver | KOLUTEK R,AVCI AYDIN İ Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi. . 2015; 155 - 162. |
IEEE | KOLUTEK R,AVCI AYDIN İ "Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi." , ss.155 - 162, 2015. |
ISNAD | KOLUTEK, RAHSAN - AVCI AYDIN, İlknur. "Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi". (2015), 155-162. |
APA | KOLUTEK R, AVCI AYDIN İ (2015). Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi. The Journal of Breast Health, 11(4), 155 - 162. |
Chicago | KOLUTEK RAHSAN,AVCI AYDIN İlknur Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi. The Journal of Breast Health 11, no.4 (2015): 155 - 162. |
MLA | KOLUTEK RAHSAN,AVCI AYDIN İlknur Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi. The Journal of Breast Health, vol.11, no.4, 2015, ss.155 - 162. |
AMA | KOLUTEK R,AVCI AYDIN İ Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi. The Journal of Breast Health. 2015; 11(4): 155 - 162. |
Vancouver | KOLUTEK R,AVCI AYDIN İ Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi. The Journal of Breast Health. 2015; 11(4): 155 - 162. |
IEEE | KOLUTEK R,AVCI AYDIN İ "Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi." The Journal of Breast Health, 11, ss.155 - 162, 2015. |
ISNAD | KOLUTEK, RAHSAN - AVCI AYDIN, İlknur. "Eğitim ve Evde İzlemin, Evli Kadınların Meme ve Serviks Kanseri İle İlgili Bilgi Düzeylerine ve Uygulamalarına Etkisi". The Journal of Breast Health 11/4 (2015), 155-162. |