Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri

FAHRİYE FİGEN TURAN, (Hacettepe University)
Gözde AKOĞLU (Kırıkkale University)
Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi
54 11
Yıl: 2014 Cilt: 29 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 153 - 166 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri

Öz:
Kitap okuma etkinliklerine katılım gibi okuma öncesi etkinlikler, harflerin isimlerini, şekillerini ve seslerini öğrenmeyi kolaylaştırmaktadır. Harfleri tanımakla ilgili güçlük yaşayan bireyler gelecekte sözcükleri çözümleme problemi yaşamaktadırlar. Yapılan araştırmada, 5-6 yaş arası normal gelişim gösteren ve dil bozukluğu olan çocukların anne- babalarının erken okuryazarlık deneyimlerine ilişkin bilgi düzeyleri ve çocuklarının mevcut fonolojik farkındalık becerileri ile erken okuryazarlık deneyimleri arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi, okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş arası dil bozukluğu olan (3'ü kız 7'si erkek toplam 10) ve normal gelişim gösteren (4'ü kız 6'sı erkek toplam 10) toplam 20 çocuktan oluşmaktadır. Örneklemde yer alan çocukların gelişimsel performanslarının belirlenmesinde Ankara Gelişim Tarama Envanterinden yararlanılmış, uyak farkındalığı, sözcük farkındalığı ve sesbirim farkındalığı kategorilerinden oluşan Fonolojik Farkındalık Becerileri Kontrol Listesi kullanılarak bireysel olarak değerlendirilmişlerdir. Ayrıca, ailedeki okuryazarlık deneyimleri hakkında bilgi edinmek amacıyla aile okuryazarlığı soru kâğıdı kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, normal gelişim gösteren ve dil bozukluğu olan Türk çocukların fonolojik farkındalık becerileri ve ailede sağlanan erken okuryazarlık deneyimlerinin farklılaştığını, dil bozukluğu olan çocukların ve ailelerinin ilgili beceriler açısından daha düşük performans sergilediğini göstermiştir (p<.05)
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Aile Çalışmaları

Home Literacy Environment and Phonological Awareness Skills in Preschool Children

Öz:
Participating in activities such as book reading before learning to read makes it easier to learn the letters’ names, shapes, and sounds. Individuals who have difficulty in recognizing letters experience problems in decoding words in the future. This study aims to analyze the differences between the knowledge of early literacy experiences of parents whose children are typically developing (TD) 5-6 year-olds and children who have language impairment (LI), and between children’s existing phonological awareness skills and early literacy experiences. The sample of the study consists of a total of 20 preschoolers aged 5-6 (3 girls and 7 boys with LI, and 4 girls and 6 boys with TD). Ankara Development Screening Inventory was used to determine the developmental performance of children. The children were assessed by using the Phonological Awareness Checklist. Family Literacy Questionnaire is used in order to collect information about the characteristics of home literacy environment. The results from the study reveal that children with TD and children with LI differ in terms of phonological awareness and early literacy experiences within the family. It also reveals that children with LI and their families display lower performance in the related skills (p<.05)
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Aile Çalışmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akoğlu, G., & Turan, F. (2012). Eğitsel müdahale yaklaşimi olarak sesbilgisel farkindalık: Zihinsel engelli çocuklarda okuma becerilerine etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42 , 11-22.
  • Aram D., & Biron S. (2004) Joint storybook reading and joint writing interventions among low SES preschoolers: differential contributions to early literacy. Early Childhood Research Quarterly, 19, 588–610.
  • Boudreau, D. & Hedberg, N.L. (1999). A comparison of early literacy skills in children with specific language impairment and their typically developing peers. American Journal of Speech-Language Pathology, (8), 249-260.
  • Boudreau, D. (2005).Use of a parent questionnaire in emergent and early literacy assessment of preschool children. Language, Speech, and Hearing in Schools, 36, 33-47.
  • Broomfield, H. & Cambley, M. (1997).Overcoming dyslexia a practical handbook for the classroom. England: Whurr Pub. England, 25–29, 77–85.
  • Burgess, S. R., Hecht, S. A. & Lonigan, C. J. (2002). Relations of the home literacy environment (HLE) to the development of reading-related abilities: A one-year longitudinal study. Reading Research Quarterly, 37, 408- 426.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • Erol, N., Sezgin, N., & Savaşır, I. (1993). Validity studies with Ankara development screening inventory. Turkish Psychology Journal, (8) 29, 16-22.
  • Foy, J.G. & Mann,V.A. (2003). Home literacy environment and phonological awareness in preschool children: Differential effects for rhyme and phoneme awareness. Applied Psycholinguistics, 24(1), 59-88.
  • Gathercole, S.E.,& Alloway, T.P. (2004). Working memory and classroom learning. Dyslexia Review, 15, 4-9.
  • Gathercole, S. E., Briscoe, J., Thorn, A., & Tiffany, C. (2008). Deficits in verbal long-term memory and learning in children with poor phonological short-term memory skills. Quarterly Journal of Experimental Psychology, 61, 474-490.
  • Gillon, G.T. (2000). The efficacy of phonological awareness intervention for children with spoken language impairment. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, (31), 126-141.
  • Gillon, G.T. (2002). Follow-up study investigating the benefits of phonological awareness intervention for children with spoken language impairment. International Journal of Language & Communication Disorders, 37(4), 381- 400.
  • Girolametto, L., Lefebvre, E.P., & Greenberg, J. (2007). The effects of in-service education to promote emergent literacy in child care centres: A feasibility study. Language, Speech & Hearing Services in Schools, 38 (1), 72.
  • Gorman, B.K. (2012). Relationships between vocabulary size, working memory, and phonological awareness in Spanish-speaking English language learners. American Journal of Speech-Language Pathology, 21, 109-123.
  • Haney M. & Hill J. (2004). Relationships between parent-teaching activities and emergent literacy in preschool children. Early Child Development and Care, 174(3), 215-228.
  • Johnson, A.D., Martin, A., Brooks- Gunn, J.& Petrill, S.A. (2008). Oder in the house! Associations among household chaos,the home literacy environment, maternal reading ability, and children’s early reading. Merrill-Palmer Quarterly, 54(4), 445-472.
  • Justice, L.M., Kadevarek, J., Bowles,R., & Grimm,K. (2005). Language ımpairment, parent–child shared reading, and phonological awareness: A feasibility study. topics in early childhood special education, 25(3), 143–156.
  • Kleeck, A., Gillam, R.B., & Mc Fadden, T.U. (1998). A study of classroom-based phonological awareness training for pre-schoolers with speech and/or language disorders. American Journal of Speech-Language Pathology, 7, 65-76.
  • Kuşçul, H. Ö. (1993). Home context and the development of pre-literacy skills in the child. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
  • Mc Nicol, S., & Dalton, P.(2002). The best way is always through the children: The impact of family reading. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 46(3).
  • McDowell, K.D., Lonigan, C.J. & Goldstein, H. (2007). Relations among socioeconomic status, age, and predictors of phonological awareness. Journal of Speech, Language and Hearing Research, 50, 1079-1092. McGinty, A. S., & Justice L. M. (2009). Predictors of print knowledge in children with specific language impairment: Experimental and developmental factors. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 52 (1), 81- 97.
  • McLaughlin,S.F.(1998). Introduction to language development. “The dimensions of human communication". Singular Pub. San Diego, p. 14-26.
  • Oakhill, J., & Kyle, F. (2000). The relation between phonological awareness and working memory. Journal of Experimental Child Psychology, 75, 152-164.
  • Owens, E.R. (2012). Language development. An introduction. Allyn and Bacon Communication Sciences and Disorders Series, 8th ed. Pearson Pub.
  • Petrill, A,S., Deckard, D, K., Schatschneider, C., & Davis, C. (2005). Measured environmental influences on early reading: Evidence from an adoption study. Scientific Studies of Reading, 9 (3), 237–259.
  • Power, J. (1992, November).Parent-teacher partnership in early literacy learning: The benefits for teachers. Presented at AARE Conference, Australia.
  • Roberts, J., Jurgens, J., & Burchinal, M. (2005). The role of home literacy practices in preschool children’s language and emergent literacy skills. Journal of Speech, Language and Hearing Research, 48, 345-359.
  • Rodriguez, E. L. & Tamis-Lemonda, C. S. (2011). Trajectories of the home learning environment across the first 5 years: Associations with children’s vocabulary and literacy skills at prekindergarten. Child Development, 82(4), 1058-1075.
  • Savaşır, I., Sezgin, N.& Erol, N. (1995) Ankara development screening inventory handbook. Ankara: Ankara University Faculty of Medicine.
  • Senechal, M., LeFevre, J-A., Thomas, E. M. & Daley, K. E. (1998). Differential effects of home literacy experiences on the development of oral and written language. Reading Reseacrh Quarterly, 33(1), 96-116.
  • Sezgin, N., Savaşır, I.,& Erol, N. (2004). Ankara Development Screening Inventory. Handbook, 3r Edition Ankara.
  • Shamir, A., Korat, O., & Barbi, N. (2008). The effects of CD-ROM storybook reading on low SES kindergartners’ emergent literacy as a function of learning context. Computers & Education, 51, 354-367.
  • Stadler, M. A. & McEvoy, M. A. (2003). The effect of text genre on parent use of joint book reading strategies to promote phonological awareness. Early Childhood Research Quarterly, 18(4), 502-512.
  • Thatcher, K. L. (2010).The development of phonological awareness with specific language-impaired and typical children. Psychology in the Schools, 47(5), 467-480.
  • Turan,F., & Akoğlu, G.(2011). Okul öncesi dönemde sesbilgisel farkındalık eğitimi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 64-75.
  • Turan, F., & Akoğlu (Gül), G. (2008). Okumanın erken dönemdeki habercisi: Sesbilgisel farkındalık becerisinin kazanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8(1), 265-284.
  • Ukrainetz, T.A., Cooney, M.H., Dyer, S.K., Kysar, A.J., & Harris, T.J. (2000). An investigation into teaching phonemic awareness through shared reading and writing. Early Childhood Research Quarterly, 15(3), 331–355.
  • Verhoven, L. (2002). Precursors of functional literacy. London: John Benjamins Publications.
  • Vloedgraven, J.M.T. & Ludo Verhoeven, L. (2007). Screening of phonological awareness in the early elementary grades: an IRT approach. Annals of Dyslexia, 57(1), 33.
  • Zucker, T. A. & Grant, S. L. (2007). Assessing home supports for literacy. K. L. Pence (Ed.). Assessment in Emergent Literacy (pp. 81-187), San Diego: CA, Plural Publishing.
APA TURAN F, Akoğlu G (2014). Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri. , 153 - 166.
Chicago TURAN FAHRİYE FİGEN,Akoğlu Gözde Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri. (2014): 153 - 166.
MLA TURAN FAHRİYE FİGEN,Akoğlu Gözde Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri. , 2014, ss.153 - 166.
AMA TURAN F,Akoğlu G Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri. . 2014; 153 - 166.
Vancouver TURAN F,Akoğlu G Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri. . 2014; 153 - 166.
IEEE TURAN F,Akoğlu G "Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri." , ss.153 - 166, 2014.
ISNAD TURAN, FAHRİYE FİGEN - Akoğlu, Gözde. "Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri". (2014), 153-166.
APA TURAN F, Akoğlu G (2014). Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3), 153 - 166.
Chicago TURAN FAHRİYE FİGEN,Akoğlu Gözde Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 29, no.3 (2014): 153 - 166.
MLA TURAN FAHRİYE FİGEN,Akoğlu Gözde Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.29, no.3, 2014, ss.153 - 166.
AMA TURAN F,Akoğlu G Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2014; 29(3): 153 - 166.
Vancouver TURAN F,Akoğlu G Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2014; 29(3): 153 - 166.
IEEE TURAN F,Akoğlu G "Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri." Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, ss.153 - 166, 2014.
ISNAD TURAN, FAHRİYE FİGEN - Akoğlu, Gözde. "Okul Öncesi Dönemde Ev Okuryazarlık Ortamı ve Fonolojik Farkındalık Becerileri". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 29/3 (2014), 153-166.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 2:14

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları