İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi

ÇETİN GÜNDÜZ, HİCRAN; Tarhan, Sinem

İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi

Hicran ÇETİN GÜNDÜZ, (Başkent Üniversitesi Eğitim Fakültesi)

Sinem TARHAN (Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi)

İlköğretim Online (elektronik)

8 2

Yıl: 2017 Cilt: 16 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1287 - 1300 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi

Öz:

Araştırmanın temel amacı ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin mesleklere yönelik tutumlarında toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının etkisini belirlemektir. Bu amaçla Türkiye tarihinde önemli 4 bilim insanının (Dilhan Eryurt, Kamile Şevki Mutlu, Nermin Abadan Unat, Remziye Hisar) hayat hikâyelerini içeren çizgi filmler ve çalışma yaprakları hazırlanmıştır. Ayrıca çalışmaya katılan 4. Sınıf öğretmenlerine toplumsal cinsiyet, mesleki rehberlik, meslek seçiminde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının etkisi, eğitimde film kullanımı konularında eğitimler verilmiştir. Çalışma sınıf öğretmenleri aracılığı ile gerçekleştirilmiş, öğrencilerden çizgi filmleri izlemeden önce ve izledikten sonra "Toplumsal Cinsiyete Dayalı Meslek Seçimlerine Yönelik Tutum Ölçeği"ni doldurmaları istenmiştir. Verilerin analizi SPSS 22 programı ile yapılmış, ilişkisiz örneklemler için t testi, ilişkili örneklemler için t testi ve karışık ölçümler için iki faktörlü ANOVA kullanılmıştır

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

The Impact of Gender on Primary School Students’ Attitudes towards Choosing a Profession

Öz:

The purpose of this study was to determine the impact of gender stereotypes on the attitudes of primary school 4th graders’ towards professions. To this end, cartoons and worksheets involving the life stories of four famous scientists (Dilhan Eryurt, Kamile Şevki Mutlu, Nermin Abadan Unat, Remziye Hisar) were prepared. In addition, trainings were given to the participating 4th grade teachers on gender, professional guidance, the impact of gender stereotypes in choosing profession and the use of movies in education. The study was conducted through classroom teachers and students were asked to fill in the “Attitude Towards Gender-Based Career Choices Scale” before and after they watched the cartoons. The data were analysed in SPSS 22 program and independent samples t-test, paired sample t-test and two-way ANOVA for mixed measures were conducted

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akın, A. ve Demirel, S. (2003). Toplumsal Cinsiyet Kavramı ve Sağlığa Etkileri. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 25 (4), 73-82.
Asan, H.T. (2010). Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik ve Öğretmenlerin Cinsiyetçilik Algılarının Saptanması. Fe Dergi 2, sayı 2 , s. 65-74.
Bağçeli-Kahraman,P. ve Başal,H.A. (2011). Anne Eğitim Düzeyine Göre Çocukların Cinsiyet Kalıpyargıları ile Oyun Ve Oyuncak Tercihleri. E-Journal of New World Sciences Academy, 6 (1), article number : 1C0376
Baran, G. (1995). Ankara’da bulunan çocuk yuvalarında kalan 7-11 yaş grubu çocuklarda cinsiyet rolleri ve cinsiyet özellikleri kalıpyargılarının gelişimi (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Becerikli, S. Y. (2005). Çocuk Öykülerinde Toplumsal Cinsiyet Göstergeleri :Oya ile Kaya Örneği 2.Uluslararası Çocuk ve İletişim Kongresi, Vol. II,İstanbul: İ. Ü. İletişim Fakültesi Yayınları, 977-989.
Becky, F. (2002). Is the Future Really Female? The Impact and Implications of Gender for 14-16 Year Olds' Career Choices, Journal of Education and Work, 15:1, 75-88. DOI: 10.1080/13639080120106730
Bem, S.L. (1981). Gender schema theory: A Cognitive account of sex typing, Psychological Review, 88(4), 354- 364.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E. Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (20016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (22.Basım). Ankara: PEGEM Akademi.
Cassell, J., and Jenkins, H. (2000). From Barbie to Mortal Kombat: gender and computer games. MIT press: Massacusets.
Cochran, A., Hauschild, T., William, B.E., Elders, W.B., Neumer, L.A. , Brasel, K.J. ve ark. (2013). Perceived gender-based barriers to carers in academic surgery, The American Journal of Surgery, 206, 263-268.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd edition). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Correll, J.S. (2001). Gender and the Career Choice Process: The Role of Biased, Self‐Assessments. American Journal of Sociology, Vol. 106, No. 6, pp. 1691-1730.
Çelik, D., ve Uysal, M. (2012). Köşe Yazılarının Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Journal of Faculty of Educational Sciences, 45(1).
Çetin Gündüz, H. Tarhan, S. ve Kılıç, Z. (2015). Toplumsal Cinsiyete Dayalı Meslek Seçimlerine Yönelik Tutum Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, s. 21 – 33.
Dökmen, Z. Y. (2009). Toplumsal cinsiyet sosyal psikolojik açıklamalar. (4. basım) İstanbul: Remzi Kitabevi.
Eren, A. (1986). Sex-role and sex-trait stereotypes in children. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: ODTÜ
Francis, B. (2002). Is the Future Really Female? The Impact and Implications of Gender for 14–16 Year Olds’ Career Choices Journal of Education and Work, Vol. 15, No. 1, Fichter, J. (2009). Sosyoloji nedir? (N. Çelebi, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Gooden, A and Gooden, M.A. (2001). Gender Representation in Notable Children's Picture Books: 1995–1999. Sex Roles, Vol. 45, Nos. ½.
Fivush, R., Brotman, M.,A., Buckner,J.P. and Goodman,S.H. (2000). Gender Differences in Parent–Child Emotion Narratives. Sex Roles (2000) 42: 233. doi:10.1023/A:1007091207068
Gunderson, E.A., Ramirez,G. , Levine,S.C. and Beilock,S.,L. (2011). The Role of Parents and Teachers in the Development of Gender-Related Math Attitudes. Sex Roles, 66: 153. doi:10.1007/s11199-011-9996-2
Gündüz Kalan, Ö. (2010). Reklamda çocuğun toplumsal cinsiyet teorisi bağlamında konumlandırılışı: ‘Kinder’reklam filmleri üzerine bir inceleme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi| Istanbul University Faculty of Communication Journal, 1(38), 75-89.
Gümüşoğlu, F. (2004). “İlköğretim Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Algıları”, Kadın Çalışmalarında Disiplinlerarası Buluşma, Yeditepe Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2004, Cilt 3, s.317-327.
Gümüşoğlu, F. (2008) . Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet. Toplum ve Demokrasi, 2 (4) s. 39-50.
Kahraman, A. B., Ozansoy Tunçdemir, N., & Özcan, A. (2015). Toplumsal cinsiyet bağlamında hemşirelik bölümünde öğrenim gören erkek öğrencilerin mesleğe yönelik algıları. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 18(2), 108-144.
KSGM (2017). Türkiye’de kadın. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kadının Statüsü Genel müdürlüğü.
http://kadininstatusu.aile.gov.tr/uygulamalar/turkiyede-kadin
Kuzgun, Y. (2014a). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. 6. Baskı . Ankara: Nobel
Kuzgun, Y. (2014b). Meslek gelişimi ve danışmanlığı. 4. Baskı . Ankara: Nobel
Kuzgun, Y. (2014c): İlköğretimde Mesleki Gelişim (Edt.Yıldız Kuzgun). İlköğretimde Rehberlik (s.125-153). (7. Baskı)Ankara: Nobel Yayın
Martin, C. L. ve Ruble, D. (2004). Children Search for Gender Cues: Cognitive Perspectives on Gender Development; Current Directions in Psychological Science, 13(2), 67-70.
Melamad, T. (1995). Career Success: The Moderating Effects of Gender, Journal of Vocational Behavior, 47, 35- 60.
Messner, M. A. (2000). Barbie girls versus sea monsters: Children constructing gender. Gender & Society, 14(6), 765-784.
Moya, M. Expósito, F. ve Ruiz, J. (2000). Close Relationships, Gender, and Career Salience. Sex Roles 42,9- 10,825-846.
NUT (2013). Stereotypes Stop You Doıng Stuff, Challenging gender stereotypes through primary education. National union of teachers. https://www.teachers.org.uk/files/stereotypes-stop.pdf
Özen, D. (1992). Annenin çalışma durumu ve ebeveynin benimsediği cinsiyet rolü değişkenlerinin çocuğun cinsiyet özelliklerine ilişkin kalıp yargılarının gelişimi üzerindeki rolleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi
Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye'de Cinsiyete Dayali Mesleki Ayrimciligin Analizi.Ege Akademik Bakis, 10(4), 1217-1230.
Perkins, H.W. and Demeis,D.K (1996). Gender and family effects on the “second-shift”domestic activity of college- educated young adults. Gender & Society, 10 (1), 78-93.
Reskin, B.F. and Bielby,D.D. (2005). A sociological perspective on gender and career outcomes. Journal of Economic Perspectives, Volume 19, Number 1, Pages 71–86.
Sak, R., Kızılkaya, G., Yılmaz, Y. ve Dereli, M. (2015). Çocukların Bakış Açısıyla Erkek ve Kadın Okul Öncesi Öğretmenleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, s. 121-141
Sarı, Ö. (2011). Toplumsal cinsiyet ve mesleki rol ilişkisi: Hemşirelik bölümünde okuyan erkek öğrenciler örneği. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 493-504
Sevim, F. (2013). Medya okuryazarlığı, toplumsal cinsiyet ve kadının medyada temsili. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
Sherman, A. M., and Zurbriggen, E. L. (2014). “Boys can be anything”: Effect of Barbie play on girls’ career cognitions. Sex Roles, 70(5-6), 195-208.
Tarhan, S., Çetin Gündüz, H, Kılıç, Z (2014). Cinsiyet Kalıp Yargılarının Aşılmasında Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri. S. Doğan (Edt.) Benim Madam Curie’m Eğitici El Kitabı. Ankara: MG Yapım, Ajans, Halkla İlişkiler. d284f45nftegze.cloudfront.net/.../madam_curieM_kitapcik_web_V2.pdf
Taş, Y., Aslan, D. ve Sayek, İ. (2006). Doktorluk Mesleğini Çocuklar Resimlerine Nasıl Yansıtıyorlar ? 7-12 Yaş Grubu Çocuklar Arasında Yapılmış Bir Örnek. STED, cilt 15, sayı 11, s. 184-191. www.ttb.org.tr/STED/2006/kasim/doktorluk.pdf
TCÇGR (2013) T.C. Kalkınma Bakanlığı 10. Kalkınma Planı, toplumsal cinsiyet çalışma grubu raporu. http://kasaum.ankara.edu.tr/files/2013/02/Toplumsal-Cinsiyet- C3%87al%C4%B1%C5%9FmaRaporu-2013Bas%C4%B1lacak-N%C3%BCsha.pdf
Tekin Karagöz, C. ve Mamur, N. (2015). Risk altındaki kız çocukların gelecek ve meslek algılarının çizdikleri resimlere yansıma biçimleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - Journal of Qualitative Research in Education, 3(1), 26-53. [Online]: http://www.enadonline.com doi:14689/issn.2148-2624.1.3c1s2m.
Tenenbaum,H.,R. And Leaper, C. ( 2003). Parent–Child Conversations About Science:
The Socialization of Gender Inequities? Developmental Psychology 2003, Vol. 39, No. 1, 34–47
Tiedemann, J.(2000). Parents' gender stereotypes and teachers' beliefs as predictors of children's concept of their mathematical ability in elementary school. Journal of Educational Psychology, Vol 92(1), 144-151. http://dx.doi.org/10.1037/0022-0663.92.1.144
TÜİK (2016). Türkiye istatistik kurumu. işgücü istatistikleri, Eylül 2016. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21575
Ulusoy, D. (1999): Plastik Sanatlarda Toplumsal Cinsiyet. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi,16 (2), s. 47-73.
Ünsal, A., Akalın, İ., Yılmaz, V. (2010). Farklı meslek çalışanlarının erkek hemşirelere ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1): 420-431
Watt, H.M.G. (2010 ). Gender and Occupational Choice. J.C.Chrisler and D.R. McCreary (Eds) . Handbook of Gender Research in Psychology (Chapter 16). Springer Science Business Media, LLC. link.springer.com/.../10.1007%2F978-1-4419-1467-5_16
WHO (2014). World Health Organisation. http://www.who.int/gender/whatisgender/en/. (Erişim Tarihi: 2014, 12 Eylül).
Yağan Güder, S. ve Güler Yıldız, T. (2016). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Toplumsal Cinsiyet Algılarında Ailenin Rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2): 424-446. www.efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/2126-published.pdf
Yılmaz, R. A. (2007). Reklamlarda Toplumsal Cinsiyet Kavramı: 1960-1990 Yılları Arası Milliyet Gazetesi Reklamlarına Yönelik Bir İçerik Analizi. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 4(4), 143-155

APA	ÇETİN GÜNDÜZ H, Tarhan S (2017). İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi. , 1287 - 1300.
Chicago	ÇETİN GÜNDÜZ HİCRAN,Tarhan Sinem İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi. (2017): 1287 - 1300.
MLA	ÇETİN GÜNDÜZ HİCRAN,Tarhan Sinem İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi. , 2017, ss.1287 - 1300.
AMA	ÇETİN GÜNDÜZ H,Tarhan S İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi. . 2017; 1287 - 1300.
Vancouver	ÇETİN GÜNDÜZ H,Tarhan S İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi. . 2017; 1287 - 1300.
IEEE	ÇETİN GÜNDÜZ H,Tarhan S "İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi." , ss.1287 - 1300, 2017.
ISNAD	ÇETİN GÜNDÜZ, HİCRAN - Tarhan, Sinem. "İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi". (2017), 1287-1300.

APA	ÇETİN GÜNDÜZ H, Tarhan S (2017). İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi. İlköğretim Online (elektronik), 16(3), 1287 - 1300.
Chicago	ÇETİN GÜNDÜZ HİCRAN,Tarhan Sinem İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi. İlköğretim Online (elektronik) 16, no.3 (2017): 1287 - 1300.
MLA	ÇETİN GÜNDÜZ HİCRAN,Tarhan Sinem İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi. İlköğretim Online (elektronik), vol.16, no.3, 2017, ss.1287 - 1300.
AMA	ÇETİN GÜNDÜZ H,Tarhan S İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi. İlköğretim Online (elektronik). 2017; 16(3): 1287 - 1300.
Vancouver	ÇETİN GÜNDÜZ H,Tarhan S İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi. İlköğretim Online (elektronik). 2017; 16(3): 1287 - 1300.
IEEE	ÇETİN GÜNDÜZ H,Tarhan S "İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi." İlköğretim Online (elektronik), 16, ss.1287 - 1300, 2017.
ISNAD	ÇETİN GÜNDÜZ, HİCRAN - Tarhan, Sinem. "İlkokul Öğrencilerinin Meslek Seçimlerine Yönelik Tutumlarında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi". İlköğretim Online (elektronik) 16/3 (2017), 1287-1300.