Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma
Yıl: 2018 Cilt: 22 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 141 - 156 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15511/tahd.18.00341 İndeks Tarihi: 19-06-2019
Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma
Öz: Amaç: Bu çalışma, Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) doktorlarının ve serbest eczane eczacılarının bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları, bitkisel ürünler hakkındaki bilgileri ve bilgi kaynaklarının araştırılmasını amaçlamaktadır. Çalışma, bölgemizdeki ASM doktorlarının ve serbest eczane eczacılarının bitkisel ürünler ve kullanımları hakkındaki eğilimlerini araştıran ilk kapsamlı araştırmadır.Yöntem: Araştırmanın evrenini çalışmaya katılmayı kabul eden, Trabzon il merkezi ve ilçelerindeki serbest eczane eczacıları ve ASM’de görev yapan doktorlar oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak 31 sorudan oluşan anket formu kullanılmıştır. Veriler elektronik ortamda istatistik programı kullanılarak değerlendirilmiştir.Bulgular: Çalışmada, 129 serbest eczane eczacısı, 113 ASM doktoru olmak üzere 242 sağlık personeline ulaşıldı. Katılımcılardan doktorların %50,4’ü, eczacıların ise %94,6’sı tıbbi bitkiler ve bitkisel ürünler konusunda daha önce bilgi edindiklerini ifade etti. Ankete katılanların %46,8’i bitkisel ürünler konusunda denk geldikçe eğitimlere katıldıklarını belirtirken, eczacıların, bitkisel ürünler ile ilgili meslek içi eğitim, lisansüstü eğitim programlarından ve kitaplardan doktorlara göre daha yüksek oranda faydalandığı saptandı. Çalışmaya katılan doktorların %61,9’u, eczacıların %32,6’sı bitkisel ürün kullanmadıklarını belirtti. Katılımcıların %80,6’sı hastaların bitkisel ürün(ler) hakkında bilgi almak için kendilerine başvurduğunu ve eczacıların %68’i, doktorların %42,5’i hastalara bitkisel ürün önerdiğini belirtti. Katılımcıların %70,2’si yeterli danışmanlık hizmeti veremediklerini ifade etti.Sonuç: Bitkisel ürünlerin toplumda akılcı kullanımı, sağlık uzmanları tarafından kapsamlı danışmanlık hizmetleri gerektirir, bu nedenle doktorlar ve eczacılar için, hastalar tarafından kullanılan bitkisel ürünlerin sorgulanması önemlidir. Sağlık profesyonelleri, bitkisel ürünlerin kullanımı hakkında yeterli danışmanlık yapabilmeleri ve etkinlik ve güvenirliklerini değerlendirebilmeleri için, bu ürünler hakkında güncel bilgiye ihtiyaç duymaktadır. Sağlık profesyonellerinin sağladığı danışmanlık hizmetlerini iyileştirmek için bitkisel ürünler konusunda eğitimleri artırmak ve sağlık uzmanlarının bu eğitime katılmalarını teşvik etmek önemlidir.
Anahtar Kelime: Primary care physicians and community pharmacists approach to the use of herbal products: a pilot study in Trabzon
Öz: Objective: This study aims to investigate the approaches of primary care physicians and community pharmacists on the use of herbal products, including the level of their knowledge and resources they use to get information about these products. This project is the first comprehensive survey in our region on health professionals that investigated their level of knowledge and their approach about the usage of herbal products. Methods: The study consisted of the community pharmacists and primary care physicians in Trabzon who consented to participate in the study. Data was collected using a questionnaire consisting of 31 questions and was analyzed using an electronic statistical programme. Results: A total of 242 health personnel, including 129 community pharmacists and 113 physicians, were reached in the study. 50.4% of the physicians and 94.6% of the pharmacists stated that they had previous information about the herbal products/medicines. While 46.8% of respondents indicated that they participate in educational activities on herbal products/medicines only when it is convenient and available, pharmacists were found to be benefiting from continued education programs, post-graduate training programs and books on herbal products in a higher proportion than physicians. 61.9% of physicians and 32.6% of pharmacists participating in the study in- dicated that they did not use herbal products. 80.6% of the respondents stated that the patients consult them to get information about the herbal product(s) while 68% of the pharmacists and 42.5% of the physicians stated that they recommend herbal products to their patients. 70.2% of the respondents feel that they are not able to provide adequate service on the use of herbal product. Conclusion: The rational use of herbal products among people re- quires comprehensive counseling services by the health professionals thus it is important for physicians and pharmacists to question the herbal products used by the patients. In order for health professionals to perform an adequate counseling on the use of herbal products, they need an up-to-date knowledge on these products and be able to evaluate their efficacy and safety. To improve the counseling services provided by health professionals, it is necessary to increase training on herbal products and health professionals should be encouraged to participate in these trainings.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Mahady G. Global Harmonization of Herbal Health Claims. The Journal of nutrition2001;131:1120-3.
- New WHO guidelines to promote proper use of alternative medicines W.H.O. (World Health Organisation). WHO 2004.http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2004/pr44/en/adresinden 17.03.2018 tarihindeerişilmiştir.
- Mosihuzzaman M, Choudhary MI. Protocols On Safety, Efficacy, Standardization, and Documentation of Herbal Medicine (IUPAC Technical Report). Pure Appl Chem 2008;80(10):2195-230.
- ErsözT.Bitkisel Tedaviye Bilimsel Bakış: Doğrular ve Yanlışlar. Journal of Pediatric İnfection2011;5:217-22.
- European Pharmacopoeia 8.0. Herbal drug preparations. Stras- bourg, Council of Europe,2013.
- Dülger G. Herbal drugs and drug interactions. Marmara Phar- maceutical Journal2012;16:9-22.
- Gamsızkan Z, Kurt AE, Yücel A, Kartal M. Hekimlerin Fito- terapi Ürünlerine Bakış Açısı. J Clin Anal Med2011;2(2):1-3.
- Loya AM, Gonzalez-Stuart A, Rivera JO. Prevalence of Poly- pharmacy, Polyherbacy, Nutritional Supplement Use and Po- tential Product Interactions among Older Adults Living on the United States-Mexico Border A Descriptive, Questionnaire- Based Study. Drug Aging2009;26(5):423-36.
- Gamsizkan Z, Yücel A, Kartal M. Using of Herbal Product in Patients. J Clin Anal Med2012;3(3):300-2.
- Tulunay M,AypakC, Yikilkan H, Gorpelioglu S. Herbal medi- cine use among patients with chronic diseases. J Intercult Eth- nopha2015;4(3):217-20.
- Soner BC, Sahin AS, Sahin TK. A survey of Turkish hos- pital patients’ use of herbal medicine. Eur J Integr Med 2013;5(6):547-52.
- Gücük Ipek E, GürayY,Demirkan B, Güray U, Kafes H, BasyigitF.The prevalence of alternative herbal medicineandnutritional complementary product intake in patients admitted to out-patient cardiology departments.TurkKardiyol DernArs2013;41:218-24.
- Keskin A, BIlge U. Mental disorders frequency alternative and complementary medicine usage among patients with hy- pertension and type 2 diabetes mellitus. Niger J Clin Pract 2014;17(6):717-22.
- Koc Z,AvcıIA, Saglam Z. The use of complementary and alternative medicine by older patients that have chronic dis- eases. Health Med2012;6:413-22.
- AydınS, Bozkaya AO, Mazıcıoğlu M, Gemalmaz A,Özçakır A, Öztürk A. What influences herbal medicine use? Prevalence and related factors. Turk J Med Sci 2008;38:455-63.
- Biçen C, Elver Ö, Erdem E, Kaya C, Karataş A, Dilek M. Herbal product use in hypertension patients. J Exp Clin Med 2012;29:109-12.
- Toprak D, Demir S. Treatment choices of hypertensive pa- tients in Turkey. Behav Med2007;33:5-10.
- Gandolfo GM, Girelli G, Conti L, PerroneMP,Arista MC, Damico C. Hemolytic-Anemia and Thrombocytopenia Induced by Cyanidanol. Acta Haematol-Basel1992;88(2-3):96-9.
- Lin JL, Ho YS. Flavonoid-Induced Acute Nephropathy. Am J Kidney Dis1994;23(3):433-40.
- CheemaP,El-Mefty O, Jazieh AR. Intraoperative haemor- rhage associated with the use of extract of Saw Palmetto herb: a case report and review of literature. J Intern Med 2001;250(2):167-9.
- Miller LG. Herbal medicinals - Selected clinical considera- tions focusing on known or potential drug-herb interactions. Arch Intern Med1998;158(20):2200-11.
- Mollahaliloğlu S, Uğurlu FG, Kalaycı MZ, Öztaş D. Gelenek- sel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarında yeni dönem. Ankara Med J2015;15(2):102-5.
- Gianelli M, Cuttini M, Da Fre M, Buiatti E. General practi- tioners’ knowledge and practice of complementary/alternative medicine and its relationship with life-styles: a population- based survey in Italy. BMC Fam Pract 2007; 8:30.
- Şahin S. Geleneksel, tamamlayıcı, alternatif tıp uygulamalarına genel bir bakış. Türk Aile Hek Derg 2017; 21:159-62.
- Özçakır A, Sadıkoğlu G, Bayram N, Mazıcıoğlu M, Bilgel N, Beyhan I. Turkish General Practitioners and Complemen- tary/Alternative Medicine. J Altern Complement Med 2007; 13:1007-10.
- Bal Özkaptan B, Kapucu S. Views of Turkish Nurses and Phy- sicians about Complementary and Alternative Therapies. IJCS 2014; 7:914-24.
- Premik M. Alternative medicine in Slovenia: Some social- medical views. Health Care Anal1998;6(1):59-64.
- Kerridge IH, McPhee JR. Ethical and legal issues at the in- terface of complementary and conventional medicine. Med J Australia2004;181(3):164-6.
- Koh H,TeoH, Ng H. Pharmacists’ Patterns of Use, Knowl- edge, and Attitudes Toward Complementary and Alternative Medicine. J Altern Complement Med 2003; 9(1):51-63.
- CohenMM,PenmanS,PirottaM,DaCostaC.Theintegration of complemantary therapies in Australian general prac- tice: results of a National Survey. J Altern Compement Med 2005;11:995-1004.
- Herbal Product Use as a Alternative Medicine Among Cancer Patients in Turkey. J Clin Anal Med2015;6(3):327-30.
- Acikgoz SK, Acikgoz E, Topal S, Okuyan H,YamanB, Er O, et al. Effect of herbal medicine use on medication adherence of cardiology patients. Complement Ther Med 2014;22(4):648-54.
- Kemerci G, Elcioglu HK. Dietary supplements for hyperten- sion and diabetes. Marmara Pharmaceutical Journal 2017; 21(1):10-8.
- ChangHY,Wallis M, Tiralongo E. Use of complementary and alternative medicine among people living with diabetes: litera- ture review. J Adv Nurs2007;58(4):307-19.
- Canter PH, Ernst E. Herbal supplement use by persons aged over 50 years in Britain - Frequently used herbs, concomitant use of herbs, nutritional supplements and prescription drugs, rate of informing doctors and potential for negative interac- tions. Drug Aging2004;21(9):597-605.
- Sewitch MJ, Cepoiu M, Rigillo N, Sproule D. A Literature Re- view of Health Care Professional Attitudes Toward Comple- mentary and Alternative Medicine. Complement Health Pract Rev 2008; 13:139-54.
- Frass M, StrasslRP,Friehs H, Müllner M, Kundi M, Kaye AD. Use and Acceptance of Complementary and Alternative Medi- cine Among the General Population and Medical Personnel: A Systematic Review. Ochsner J 2012; 12:45-56.
- SawJT,Bahari MB, Ang HH, Lim YH. Potential drug–herb interaction with antiplatelet/anticoagulant drugs. Complement Ther Clin Pract 2006; 12:236–41.
| APA | Renda G, KAYA YAŞAR Y, DOĞAN YILMAZ E, SANRI H, Dilaver İ, Demirtaş Y, Çan G, Sezen F (2018). Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma. , 141 - 156. 10.15511/tahd.18.00341 |
| Chicago | Renda Gülin,KAYA YAŞAR YEŞİM,DOĞAN YILMAZ ESRA,SANRI Harun,Dilaver İrem,Demirtaş Yusuf,Çan Gamze,Sezen Feride Sena Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma. (2018): 141 - 156. 10.15511/tahd.18.00341 |
| MLA | Renda Gülin,KAYA YAŞAR YEŞİM,DOĞAN YILMAZ ESRA,SANRI Harun,Dilaver İrem,Demirtaş Yusuf,Çan Gamze,Sezen Feride Sena Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma. , 2018, ss.141 - 156. 10.15511/tahd.18.00341 |
| AMA | Renda G,KAYA YAŞAR Y,DOĞAN YILMAZ E,SANRI H,Dilaver İ,Demirtaş Y,Çan G,Sezen F Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma. . 2018; 141 - 156. 10.15511/tahd.18.00341 |
| Vancouver | Renda G,KAYA YAŞAR Y,DOĞAN YILMAZ E,SANRI H,Dilaver İ,Demirtaş Y,Çan G,Sezen F Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma. . 2018; 141 - 156. 10.15511/tahd.18.00341 |
| IEEE | Renda G,KAYA YAŞAR Y,DOĞAN YILMAZ E,SANRI H,Dilaver İ,Demirtaş Y,Çan G,Sezen F "Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma." , ss.141 - 156, 2018. 10.15511/tahd.18.00341 |
| ISNAD | Renda, Gülin vd. "Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma". (2018), 141-156. https://doi.org/10.15511/tahd.18.00341 |
| APA | Renda G, KAYA YAŞAR Y, DOĞAN YILMAZ E, SANRI H, Dilaver İ, Demirtaş Y, Çan G, Sezen F (2018). Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 22(3), 141 - 156. 10.15511/tahd.18.00341 |
| Chicago | Renda Gülin,KAYA YAŞAR YEŞİM,DOĞAN YILMAZ ESRA,SANRI Harun,Dilaver İrem,Demirtaş Yusuf,Çan Gamze,Sezen Feride Sena Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 22, no.3 (2018): 141 - 156. 10.15511/tahd.18.00341 |
| MLA | Renda Gülin,KAYA YAŞAR YEŞİM,DOĞAN YILMAZ ESRA,SANRI Harun,Dilaver İrem,Demirtaş Yusuf,Çan Gamze,Sezen Feride Sena Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, vol.22, no.3, 2018, ss.141 - 156. 10.15511/tahd.18.00341 |
| AMA | Renda G,KAYA YAŞAR Y,DOĞAN YILMAZ E,SANRI H,Dilaver İ,Demirtaş Y,Çan G,Sezen F Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2018; 22(3): 141 - 156. 10.15511/tahd.18.00341 |
| Vancouver | Renda G,KAYA YAŞAR Y,DOĞAN YILMAZ E,SANRI H,Dilaver İ,Demirtaş Y,Çan G,Sezen F Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2018; 22(3): 141 - 156. 10.15511/tahd.18.00341 |
| IEEE | Renda G,KAYA YAŞAR Y,DOĞAN YILMAZ E,SANRI H,Dilaver İ,Demirtaş Y,Çan G,Sezen F "Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma." Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 22, ss.141 - 156, 2018. 10.15511/tahd.18.00341 |
| ISNAD | Renda, Gülin vd. "Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon i̇linde pilot çalışma". Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 22/3 (2018), 141-156. https://doi.org/10.15511/tahd.18.00341 |
