Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü

UZUN, Tevfik

Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü

Tevfik UZUN (Giresun Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Giresun, Türkiye)

Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi

1 0

Yıl: 2018 Cilt: 10 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 133 - 155 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 18-07-2019

Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü

Öz:

Algılanan örgütsel destek, sosyal değişim kuramına dayandırılmaktadır ve kurama göre çalışanlar, örgütlerinden destek gördüklerinde bunu örgütlerine olumlu tutum ve davranışlar olarak yansıtmaktadırlar. Öğretmenler de okullarından örgütsel destek gördüklerinde örgütsel güvenleri ve örgütsel özdeşleşmeleri artabilmekte ve işten ayrılma niyetleri azalabilmektedir. Bu değişkenler okulun amaçları ve başarısı için önemli görülmektedir. Bu çalışma, öğretmenlerin algıladıkları örgütsel destek ile örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkide örgütsel güvenin aracılık rolünü belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma ile kuramsal çerçeveden yola çıkılarak bir model oluşturulmuş ve modele ilişkin hipotezler test edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim ve öğretim yılında Giresun İli Bulancak ilçesindeki devlet liselerinde çalışan 197 öğretmen oluşturmaktadır. Değişkenler arasındaki ilişkiler korelasyon analizi ve yapısal eşitlik modeliyle test edilmiştir. Araştırma sonucuna göre; öğretmenlerin algıladıkları örgütsel destek ile örgütsel güvenleri ve özdeşleşmeleri arasında pozitif yönde, işten ayrılma niyetleri arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Öğretmenlerin algıladıkları örgütsel destek; örgütsel güvenlerini ve örgütsel özdeşleşmelerini pozitif yönde etkiliyorken işten ayrılma niyetlerini negatif yönde etkilemektedir. Öğretmenlerin örgütsel güvenleri, hem algıladıkları örgütsel destek ile örgütsel özdeşleşmeleri arasındaki ilişkide hem de algıladıkları örgütsel destek ile işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkide kısmı aracı rolüne sahiptir. Araştırmanın, öğretmenlerin okul içindeki örgütsel davranışlarının daha iyi anlaşılması bakımından araştırmacılara ve eğitim yöneticilerine katkı sağlayacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Relationship among the Perceived Organizational Support, Organizational Identification and the Turnover Intention of Teachers: Mediating Role of the Organizational Trust

Öz:

Perceived organizational support is based on the theory of social change and according to the theory workers reflect positive behaviors and positive attitudes towards their organizations when they receive support from their organizations. Teachers also increase their organizational trust and organizational identities when they receive organizational support from their schools, and their intention to leave work is reduced. These variables are considered important for the school's purposes and success. This study was conducted to determine the relationship among the organizational support and identification perceived by teachers and the intention to leave work; then to determine the mediating role of organizational trust in this relationship. Through the research, a model was established by theoretical framework and the hypotheses related to the model were tested. The study group of the study covers197 teachers employed in state high schools in Giresun, Bulancak district in 2016-2017 academic year. Relations among variables were tested by a correlation analysis and structural equality model. The results show that; there is a positive correlation among the perceived organizational support, trust and identification of the teachers; negative correlation with the intention to leave work. The organizational support teachers perceive; organizational trusts and organizational identifications in the positive direction while affecting their intent to leave the work in the negative direction. The organizational trust of teachers has an intermediary role among the perceived organizational support and the organizational identification, as well as the perceived organizational support and the intention to leave the work. It is envisaged that the research will contribute to the researchers and educational administrators to understand the organizational behavior of the teachers in the school better.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akkoç, İ., Çalişkan, A., & Turunç, Ö. (2012). Örgütlerde gelişim kültürü ve algılanan örgütsel desteğin iş tatmini ve iş performansına etkisi: Güvenin aracılık rolü. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 105-135.
Avanzi, L., Schuh, S. C., Fraccaroli, F., & van Dick, R. (2015). Why does organizational Identification relate to reduced employee burnout? The mediating influence of social support and collective efficacy. Work & Stress, 29, 1-10.
Arshadi, N., & Damiri, H. (2013). The relationship of job stress with turnover intention and job performance: Moderating role of OBSE. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, 706-710.
Ateş, M. F. (2015). Hizmetkar liderlik ve örgütsel adaletin örgütsel özdeşleşmeye etkisinde örgütsel güvenin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(3), 75-95.
Akgündüz, Y. & Güzel, T. (2014). Örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide örgütsel güvenin aracılık etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 1-17.
Bakan, İ., Erşahan, B., Büyükbeşe, T., Okumuş, M. T. ve Akmeşe, A. (2017). Öğretmenlerin işe yönelik davranışlarında (örgütsel stres, iş yükü, işten ayrılma niyeti ve iş tükenmişliği) örgütsel desteğin rolü: Bir alan araştırması. International Journal Of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 3 (4), 444-464.
Balkan, M. O., Serin, A. E., & Soran, S. (2014). The relationship between trust, turnover intentions and emotions: An application. European Scientific Journal, ESJ, 10(2), 73-85.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara:Pegem Akademi Yayıncılık.
Cammann, C., Fichman, M., Jenkins, D. and Klesh, J. (1979). The Michigan Organizational Assessment Questionnaire. Uupublished Manuscript, University of Michigan, Arbor Michigan, 1-46.
Celep, C., & Yilmazturk, O. E. (2012). The relationship among organizational trust, multidimensional organizational commitment and perceived organizational support in educational organizations. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 46, 5763¬5776.
Cemaloğlu, N., & Kılınç, A. Ç. (2012). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 132 - 156.
Campbell, J. W., & Im, T. (2015). Identification and trust in public organizations: A communicative approach. Public Management Review, 17(8), 1065-1084.
Colquitt, J.A., Scott, B.A., & LePine, J.A. (2007). Trust, trustworthiness, and trust propensity: A meta-analytic test of their unique relationships with risk taking and jobperformance. Journal of Applied Psychology 92, 909-927.
DeConinck, J. B. (2010). The effect of organizational justice, perceived organizational support, and perceived supervisor support on marketing employees' level of trust. Journal of Business Research, 63(12), 1349-1355.
Demircan, N., & Ceylan, A. (2003). Örgütsel güven kavramı: Nedenleri ve sonuçları. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 139-150.
Edwards, M. R., & Peccei, R. (2010). Perceived organizational support, organizational identification, and employee outcomes. Journal of Personnel Psychology, 9(1 ):17— 26.
Eisenberger, R., Fasolo, P., & Davis-LaMastro, V. (1990). Perceived organizational support and employee diligence, commitment, and innovation. Journal of Applied Psychology, 75, 51-59.
Eisenberger, R., Hungtington, R., Hutchison, S., & Sowa, D. (1986). Perceived Organizational Support. Journal of Applied Psychology, 71, 500-507.
Ekmekçioğlu, E.M. & Sökmen, A. (2016). Algılanan örgütsel desteğin işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel bağlılığın aracı rolü: Sınır birimi çalışanları üzerine bir araştırma. International Review of Economics and Management, 4(2): 32-45.
Gilbert, J., & Tang, T. (1998). An examination of organizational trust antecedents. Public Personnel Management, 27(3), 321-338.
Griffeth, R. W., Hom, P. W., & Gaertner, S. (2000). A meta-analysis of antecedents and correlates of employee turnover: Update, moderator tests, and research implications for the next millennium. Journal of Management, 26(3), 463-488.
Halis, M., Gökgöz, G.S. & Yaşar, Ö. (2007). Örgütsel güvenin belirleyici faktörleri ve bankacılık sektöründe bir uygulama. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 187-205.
Hopkins, S.M., & Weathington, B.L., 2006. The relationship between justice perceptions, trust, and employee attitudes in a downsized organization. The Journal of Psychology 140, 477-498
Kara, S. B. K., Güneş, D. Z., & Aydoğan, N. N. (2015). Perceived organizational support and organizational trust in primary schools. Journal of Human Sciences, 12(2), 385-393.
Kahveci, G., & Demirtaş, Z. (2014). Örgüt Kültürünün Örgütsel Yabancılaşmaya Etkisi Örgütsel Güvenin Aracılık Rolü. Turkish Journal of Educational Studies, 1(3), 27-62.
Kath, L. M., Magley, V. J., & Marmet, M. (2010). The role of organizational trust in safety climate's influence on organizational outcomes. Accident Analysis & Prevention, 42(5), 1488-1497.
Keskin, C. (2014). İlköğretim okullarında örgütsel etkililik, mesleki doyum ve işten ayrılma eğilimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
Kula Kartal, S., Mor Dirlik, E. (2016). Geçerlik kavramının tarihsel gelişimi ve güvenirlikte en çok tercih edilen yöntem: Cronbach Alfa Katsayısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1865-1879.
Kurtessis, J. N., Eisenberger, R., Ford, M. T., Buffardi, L. C., Stewart, K. A., & Adis, C. S. (2017). Perceived organizational support: A meta-analytic evaluation of organizational support theory. Journal of Management, 43(6), 1854-1884.
Layne, C.,Hohenshil, T., & Singh, K. (2004). The relationship of occupational stress, psychological strain, and coping resources to the turnover intensions of rehabilitation counselors. Rehabilitation Counseling Bulletin, 48, 19-30.
Li, P., Bai, Y., & Xi, Y. (2011). The contextual antecedents of organizational trust: A multidimensional cross-level analysis. Management and Organization Review, 371-396.
Mael, F., & Ashforth, B. E. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of organizational Behavior, 13, 103-123.
Meydan, C.H. & Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
Narang, L. & Singh, L. (2012). Role of perceived organizational support in the relationship between HR practices and organizational trust. Global Business Review, 13(2), 239-249.
Nartgün, Ş., & Kalay, M. (2014). Öğretmenlerin örgütsel destek, örgütsel özdeşleşme ile örgütsel sinizm düzeylerine ilişkin görüşleri. Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 1361-1376.
Ng, T. W. (2015). The incremental validity of organizational commitment, organizational trust, and organizational identification. Journal of Vocational Behavior, 88, 154-163.
Öktem, Ş., & Kızıltan, B. (2016). Örgütsel güven ile örgüt ikliminin örgütsel özdeşleşme, iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerine etkileri: otel işletmelerinde bir uygulama. Journal of Business Research Turk, 8(4), 162-186.
Perry, R.W., & Mankin, L.D. (2007). Organizational trust, trust in the executive and work satisfaction. Public PersonnelManagement, 36, 165-179.
Polat, M. (2009). Örgütsel özdeşleşmenin öncülleri ve ardılları üzerine bir saha çalışması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Polat, S. (2010). The effect of organizational support; perception of teachers on organizational trust perception of their schools. African Journal of Business Management, 4 (14), 3134-3138.
Riggle, R. J., Edmondson, D. R., & Hansen, J. D. (2009). A meta-analysis of the relationship between perceived organizational support and job outcomes: 20 years of research. Journal of Business Research, 62(10), 1027-1030.
Riketta, M. (2005). Organizational identification: A meta-analysis. Journal of Vocational Behavior, 66, 358-384.
Riketta, M., & van Dick, R. (2005). Foci of attachment in organizations: A meta-analytic comparison of the strength and correlates of workgroup versus organizational identification and commitment. Journal of Vocational Behavior, 67, 490-510.
Salvucci, S., Walter, E., Conley, V., Fink, S., & Saba, M. (1997). Measurement error studies at the National Center for Education Statistics (NCES). Washington D. C.: U. S. Department of Education
Seçer, I. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci. Ankara: Anı Yayıncılık.
Schyns, B., Torka, N., & Gössling, T. (2007). Turnover intention and preparedness for change: Exploring leader-member exchange and occupational self-efficacy as antecedents of two employability predictors. Career Development International, 12(7), 660-679.
Schoorman, F.D.,Mayer, R.C., & Davis, J.H., (2007). An integrativemodel of organizational trust: Past, present, and future. Academy of ManagementReview, 32, 344-354.
Shanock, S. & Eisenberger, R. (2006). When Supervisors feel supported: Relationships with subordinates’ perceived supervisor support, perceived organizational support and performance. Journal of AppliedPsychology, 91, 689-695.
Shen, Y., Jackson, T., Ding, C., Yuan, D., Zhao, L., Dou, Y., & Zhang, Q. (2014). Linking perceived organizational support with employee work outcomes in a Chinese context: Organizational identification as a mediator. European Management Journal, 32, 406-412.
Shockley-Zalabak, P., Ellis, K., & Winograd, G. (2000). Organizational trust: What it means, why it matters. Organization Development Journal, 18(4), 35-48.
Sluss, D. M., Klimchak, M., & Holmes, J. J. (2008). Perceived organizational support as a mediator between relational exchange and organizational identification. Journal of VocationalBehavior, 73(3), 457-464.
Sökmen, A., Ekmekçioğlu, E. B., & Çelik, K. (2015). Algılanan örgütsel destek, örgütsel özdeşleşme ve yönetici etik davranışı ilişkisi: araştırma görevlilerine yönelik araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(1), 125-144.
Sökmen, A., & Şimşek, T. (2017). Örgütsel Bağlılık, Örgütle Özdeşleşme, Stres Ve Işten Ayrılma Niyeti ilişkisi: Bir Kamu Kurumunda Araştırma. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 606-620.
Stinglhamber, F., Cremer, D. D., & Mercken, L. (2006). Perceived support as a mediator of the relationship between justice and trust: A multiple foci approach. Group & Organization Management, 31(4), 442-468.
Tan, H. H., & Tan, C. S. (2000). Toward the differentiation of trust in supervisor and trust in organization. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 126(2), 241-260.
Tett, R. P., & Meyer, J. P. 1993. Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention, and turnover: Path analyses based on meta-analytic findings. Personnel Psychology, 46: 259-293.
Tzafrir, S.S. (2005). The relationship between trust, HRM practices and firm performance. International Journal of Human Resource Management, 16, 1600-1622
Tnay, E., Othman, A. E. A., Siong, H. C., & Lim, S. L. O. (2013). The influences of job satisfaction and organizational commitment on turnover intention. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 97, 201-208.
Tokgöz, E., & Seymen, O. A. (2013). Örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: bir devlet hastanesinde araştırma. Öneri Dergisi, 10(39), 61-76.
Turunç, Ö. (2011). Örgütsel adaletin çalışanların örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyetine etkisi: örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. İş, Güç, Endüstri İlişkileri Ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13 (1), 143-166.
Turunç, Ö., & Çelik, M. (2010). Algılanan örgütsel desteğin çalışanların iş-aile, aile-iş çatışması, örgütsel özdeşleşme ve işten ayrılma niyetine etkisi: savunma sektöründe bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 209-232.
van Knippenberg, D., & Sleebos, E. (2006). Organizational identification versus organizational commitment: self-definition, social exchange, and job attitudes. Journal of OrganizationalBehavior, 27, 571-584.
van Knippenberg, D., van Dick, R., & Tavares, S. (2007). Social identity and social exchange: Identification, support, and withdrawal from the job. Journal of Applied Social Psychology, 37, 457-477.
Zhang, Y., Guo, Y., & Newman, A. (2017). Identity judgements, work engagement and organizational citizenship behavior: The mediating effects based on group engagement model. Tourism Management, 61, 190-197.
Zimmerman, R. D., & Darnold, T. C. (2009). The impact of job performance on employee turnover intentions and the voluntary turnover process: A meta-analysis and path model. PersonnelReview, 38(2), 142-158.

APA	UZUN T (2018). Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü. , 133 - 155.
Chicago	UZUN Tevfik Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü. (2018): 133 - 155.
MLA	UZUN Tevfik Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü. , 2018, ss.133 - 155.
AMA	UZUN T Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü. . 2018; 133 - 155.
Vancouver	UZUN T Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü. . 2018; 133 - 155.
IEEE	UZUN T "Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü." , ss.133 - 155, 2018.
ISNAD	UZUN, Tevfik. "Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü". (2018), 133-155.

APA	UZUN T (2018). Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(18), 133 - 155.
Chicago	UZUN Tevfik Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 10, no.18 (2018): 133 - 155.
MLA	UZUN Tevfik Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, vol.10, no.18, 2018, ss.133 - 155.
AMA	UZUN T Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 10(18): 133 - 155.
Vancouver	UZUN T Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 10(18): 133 - 155.
IEEE	UZUN T "Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü." Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10, ss.133 - 155, 2018.
ISNAD	UZUN, Tevfik. "Öğretmenlerin Algıladığı Örgütsel Destek ile Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Güvenin Aracı Rolü". Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 10/18 (2018), 133-155.