Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi

Yıl: 2018 Cilt: 14 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1082 - 1098 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17860/mersinefd.435605 İndeks Tarihi: 05-03-2020

Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi

Öz:
Bu çalışmada, lise öğrencilerinin akademik başarıya ilişkin bilişsel çarpıtmalarını ölçecek bir aracıngeliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubuaçımlayıcı faktör analizi için 340 ( = 16,28; Sd= 1,07); doğrulayıcı faktör analizi için 218 ( = 15,8; Sd=1,40), test tekrar test güvenirliği için 48 olmak üzere toplam 606 kişiden oluşmaktadır. Ölçeğin geliştirilmesürecinde; öğrenci görüşmelerinden, literatürden ve uzman görüşlerinden hareketle 52 maddeli bir formaulaşılmıştır. Elde edilen form üzerinde ilk olarak açımlayıcı faktör analizi (AFA) yapılmıştır. AFA veuzman görüşleri çerçevesinde 27 madde araçtan çıkarılarak toplam varynasın %50, 87’sini açıklayan dörtfaktörlü, 25 maddeli bir form elde edilmiştir. Ulaşılan dört faktörlü yapının model uyumunu incelemekiçin farklı bir çalışma grubu ile doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmış ve elde edilen sonuçlar (X2/sd=2,29; RMSEA= .08; CFI= .95; NNFI= .95; SRMR= .08) ölçeğin model veri uyumunun iyi düzeydeolduğunu göstermiştir. Araçta başarısızlığı felaketleştirme ifadelerini içeren boyut “Felaketleştirme”;kişisel değerini akademik başarı üzerinden tanımlayan maddeleri içeren boyut “Benlik değeri” başarı veyabaşarısızlığı kendi dışındaki etmenlerde arayan ifadeleri içeren boyut “Dışa atıf” başarıya dair katı veyüksek standartları içeren boyut ise “Mükemmeliyetçilik” olarak isimlendirilmiştir. Ölçeğin güvenirlikanalizleri sonucunda elde edilen Cronbach’s Alfa iç tutarlılık kat sayısı (.89), test tekrar test güvenirliği(.89) ve yapısal güvenirlik (.94) analizi sonuçları ölçeğin yeterli güvenirlik değerlerine sahip olduğunugöstermiştir. Elde edilen bulgular 25 maddeden oluşan ABİBÇÖ’nün lise öğrencilerinin akademik başarıyailişkin bilişsel çarpıtmalarını değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu göstermiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

The Development of Cognitive Distortions Scale Related to Academic Achievement (CDS-AA)

Öz:
The aim of this study is to develop the scale to assess cognitive distortions of high school students related to academic achievement and test its psychometric properties. The study group of the research, 340 for the exploratory factor analysis ( = 16,28; Sd= 1,07); 218 for the confirmatory factor analysis ( = 15,8; Sd= 1,40) and 48 for the test retest reliability, is made up of 606 people (334 female, 269 male). During the development process of the scale; from student interviews, literature and expert opinions, a 52- item form was obtained. Firstly, exploratory factor analysis (EFA) was performed on the 52 items form. As part of the EFA and expert opinions, 27 items were removed from the tool and a four-factor, 25-item form was obtained explaining 50.87% of the total variance. The next, confirmatory factor analysis (CFA) was carried out and the findings (X2/sd= 2.29; RMSEA= .08; CFI= .95; NNFI= .95; SRMR= .08) showed that the four factor model has sufficient fit-indexes. The dimension of the tool that includes the statement of catastrophy of failure is called “Catastrophizing.” while the dimension define the personal value through academic achievement is called “Self- value”. The third dimension of the scale is called “Outer attribution” since it is including statements that attributes the achievement or failure to the outer factors and lastly the dimension contains the rigid and high standards of achievement is called “Perfectionism”. Cronbach’s alfa internal consistency coefficient (.89), test retest reliability (.89) and structural reliability (.94) analyses proved that the scale had adequate reliability values. The findings obtained from all the analyses above revealed that this scale of 25 items is a valid and reliable measurement tool to evaluate the cognitive distortions of high school students related to academic achievement.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ağır, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin bilişsel çarpıtma düzeyleri ile problem çözme becerileri ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki (Yaymlanmamış doktora tezi). Istanbul Üniversitesi, İstanbul.
  • Aydın, B. (1990). Üniversite öğrencilerinde depresyon, bilişsel çarpıtmalar ve akademik başarı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 27-36.
  • Aydın, G. ve Aydın, O. (1990). Otomatik Düşünceler Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7(24), 51-57.
  • Beck, J. S. (2006). Bilişsel davranışçı terapi: temelleri ve ötesi. Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Beck, J. S., Liese, B. S. ve Najavits, L. M. (2005). Cognitive therapy. R. J. Frances, S. I. Miller, ve A. H. Mack (Yay. haz.). Clinical Textbook of Addictive Disorders, içinde (ss. 474- 527). Guilford Press.: Penguin Group.
  • Boyacioglu, N. ve Kucuk, L. (2011). Irrational beliefs and test anxiety in Turkish school adolescents. The Journal of School Nursing, 27(6), 447-454.
  • Butler, A., Chapman, J., Forman, E. ve Beck, A. (2006). The empirical status of cognitivebehavioral therapy: A review of meta-analyses. Clinical Psychology Review, 26(1), 17- 31. doi./10.1016/j.cpr.2005.07.003
  • Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (32), 470-483.
  • Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming. Routledge.
  • Savi-Cakar, F. (2014). The Effect of Automatic Thoughts on Hopelessness: Role of Self-Esteem as a Mediator. Educational Sciences: Theory and Practice, 14(5), 1682-1687.
  • Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Childress, A. R. ve Burns, D. D. (1981). The basics of cognitive therapy. Psychosomatics, 22(12), 1017-1020.
  • Çelik, H. E. ve Yılmaz, V. (2013). LİSREL 9.1 İle yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
  • Dobson, K. S. ve Dozois, D. J. (2010). Historical and philosophical bases of the cognitivebehavorial therapies. Handbook of Cognitive-Behavioral Therapies. New York. Guilford Press.
  • Dryden, D., David, D. ve Ellis, A. (2009). Rational emotive behavior therapy. K. S. Dobson (Yay. haz.). Handbook of Cognitive-Behavioral Therapies. Guilford Press.
  • Ellis, A. (1976). The biological basis of human irrationality. Journal of individual psychology, 32(2), 145.
  • Ellis, A. (1979). Reason and emotion in psychotherapy. Toronto: Citadel Pres.
  • Erdem, A. Y. ve Bilge, F. (2008). Lise öğrencileri için meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançlar ölçeği’nin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 95-114.
  • Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. Sage publications.
  • Güler, D. ve Çakır, G. (2013). Lise Son sınıf öğrencilerinin sınav kaygısını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 82-94. doi./10.17066/pdrd.74455
  • Güvendı̇r, M. A. ve Özkan, Y. Ö. (2015). Türkiye’deki eğitim alanında yayımlanan bilimsel dergilerde ölçek geliştirme ve uyarlama konulu makalelerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52).
  • Hamamcı, Z. ve Büyüköztürk, Ş. (2003). İlişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ölçeği, ölçeğin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(25), 107-111.
  • Kaya, İ. ve Hamamcı, Z. (2011). Anne-Babaların Akılcı Olmayan İnançları Ölçeği’nin geliştirilmesi. Educational Sciences: Theory & Practice, 11(3), 1149-1165.
  • Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford Press.
  • Leahy, R. L. (2007). Bilişsel terapi yöntemleri. H. Türkçapar ve E. Köroğlu (Çev.). Hekimler Yayın Birliği.
  • Leech, N. L., Barrett, K. C. ve Morgan, G. A. (2005). Spss for intermediate statistics: use and implementation. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • MEB. (2016). Öğrenci sayısı 17 milyon 588 bine yükseldi. Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2018, http://www.meb.gov.tr/ogrenci-sayisi-17-milyon-588-bine-yukseldi/haber/10675/tr%20 adresinden%2031.01.2017
  • Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Detay Yayıncılık.
  • OSYM. (2017). 2017 YGS Sayısal Bilgiler. Erişim Tarihi: 29 Mayıs 2018, https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2017/OSYS/YGS/SAYISAL28032017.pdf
  • Özdel, K., Taymur, I., Guriz, S. O., Tulaci, R. G., Kuru, E. ve Turkcapar, M. H. (2014). Measuring Cognitive Errors Using the Cognitive Distortions Scale (CDS): Psychometric Properties in Clinical and Non-Clinical Samples. PLoS ONE, 9(8), e105956. doi./10.1371/journal.pone.0105956
  • Özer, A. K. (1990). Sınav ve sınanma kaygısı. Varlık Yayınları.
  • Pallant, J. (2016). SPSS kullanma kılavuzu: SPSS ile adım adım veri analizi. S. Balcı ve B. Ahi (Çev.) (6. Basım).
  • Putwain, D. W., Connors, L. ve Symes, W. (2010). Do cognitive distortions mediate the test anxiety–examination performance relationship? Educational Psychology, 30(1), 11-26.
  • Saraçli, S. (2011). Faktör analizinde yer alan döndürme metotlarının karşılaştırmalı incelenmesi üzerine bir uygulama. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(3), 22-26.
  • Sarı, T. ve Korkut Owen, F. (2015). The development of irrational romantic relationship beliefs inventory. International Journal of Human Sciences, 12(1), 255. doi. /10.14687 /ijhs.v12i1.3068
  • Savaşır, I. ve Şahin, N. H. (1997). Bilişsel-davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler (C. 9). Ankara: Psikologlar derneği yayınları.
  • Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma. Anı Yayıncılık.
  • Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları. Anı yayıncılık.
  • Sungur, M. (1997). Bilişsel-davranışçı terapilerin gelişim öyküsü. A. Güngör (Yay. haz.), Psikoterapiler El Kitabı, içinde (ss. 50–66).
  • Şeker, H. ve Gençdoğan, B. (2006). Psikolojide ve eğitimde ölçme aracı geliştirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks yayınları.
  • Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. M. Baloğlu, (Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Tezbaşaran, A. A. (2008). Likert tipi ölçek hazırlama klavuzu (3.basım). E kitap.
  • Türküm, A. S. (2016). Akılcı olmayan inanç ölçeğinin geliştirilmesi* ve kısaltma çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(19).
  • Ullman, J. B. (2001). Structural equation modeling. B. G.Tabachnick ve L. S. Fidell (Yay. haz.). Using Multivariate Statistics 4th ed. Needham Heights, MA: Allyn and Bacon.
  • Uşaklı, H. ve Yapıcı, Ş. (2001). Grup rehberliğinin sınav kaygısına etkisi üzerine öğrenci görüşleri. Ak Ü. Sosyal Bilimler Dergisi.
  • Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74- 85.
  • Yurdugül, H. ve Sarıkaya-Alsancak, D. (2013). Çevrimiçi öğrenme hazır bulunuşluluk ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 38(169), 391-406.
APA KAYA İ (2018). Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi. , 1082 - 1098. 10.17860/mersinefd.435605
Chicago KAYA İdris Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi. (2018): 1082 - 1098. 10.17860/mersinefd.435605
MLA KAYA İdris Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi. , 2018, ss.1082 - 1098. 10.17860/mersinefd.435605
AMA KAYA İ Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi. . 2018; 1082 - 1098. 10.17860/mersinefd.435605
Vancouver KAYA İ Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi. . 2018; 1082 - 1098. 10.17860/mersinefd.435605
IEEE KAYA İ "Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi." , ss.1082 - 1098, 2018. 10.17860/mersinefd.435605
ISNAD KAYA, İdris. "Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi". (2018), 1082-1098. https://doi.org/10.17860/mersinefd.435605
APA KAYA İ (2018). Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 1082 - 1098. 10.17860/mersinefd.435605
Chicago KAYA İdris Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 14, no.3 (2018): 1082 - 1098. 10.17860/mersinefd.435605
MLA KAYA İdris Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.14, no.3, 2018, ss.1082 - 1098. 10.17860/mersinefd.435605
AMA KAYA İ Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 14(3): 1082 - 1098. 10.17860/mersinefd.435605
Vancouver KAYA İ Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 14(3): 1082 - 1098. 10.17860/mersinefd.435605
IEEE KAYA İ "Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi." Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, ss.1082 - 1098, 2018. 10.17860/mersinefd.435605
ISNAD KAYA, İdris. "Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinin (ABİBÇÖ) Geliştirilmesi". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 14/3 (2018), 1082-1098. https://doi.org/10.17860/mersinefd.435605