Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi

GÖKDEN KAYA, Nisa

Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi

Nisa GÖKDEN KAYA (Milli Eğitim Bakanlığı)

Türk Eğitim Bilimleri Dergisi

22 2

Yıl: 2018 Cilt: 16 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 157 - 175 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 16-03-2020

Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi

Öz:

Bu araştırma, Türkiye’de üstün yetenekli öğrencilerin eğitim aldıkları en yaygın kurum olan Bilim veSanat Merkezleri (BİLSEM) öğretmenlerinin üstün yetenekli öğrencilerin yaratıcılığını desteklemedüzeylerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Betimsel tarama modelindeki araştırma 2017-2018 Eğitim -Öğretim yılının 2. döneminde, Ankara’daki 5 BİLSEM’de çalışan 52 öğretmenle yürütülmüştür. Nicelveri toplama yöntemi ile gerçekleştirilen araştırmanın verileri, Soh (2000) tarafından geliştirilen veDikici (2013) Türkçe’ye uyarlanan “Yaratıcılığı Destekleyen Öğretmen İndeksi Ölçeği” iletoplanmıştır. Veriler Mann Whitney U Testi ve ANOVA kullanılarak, Sosyal Bilimler için İstatistikPaket Programı (SPSS) 22.0 versiyonu ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, ölçeğintoplamından alınan puanların ortalaması 149,53’tür. Ölçekten alınabilecek en yüksek puanın 165olduğu göz önüne alındığında, öğretmenlerinin yaratıcılığı destekleme düzeyleri yüksek olarakdeğerlendirilebilir. Ayrıca puanlar cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, üstün yetenekli öğrencilerle çalışmasüresine göre anlamlı düzeyde farklılık göstermezken, bağımsızlık alt boyutu eğitim durumuna göreanlamlı düzeyde farklılık göstermektedir. Üstün yetenekli öğrencilerin devam ettikleri örgün eğitimkurumlarındaki öğretmenlerin yaratıcılığı destekleme düzeyleri de incelenebilir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Öz:

This research aims to determine the creativity fostering levels of teachers in Science and Art Centers (BILSEM), the most widespread institution for gifted in Turkey. Descriptive survey model study was carried out in second term of 2017-2018 academic year, with 52 teachers working in 5 BİLSEMs in Ankara. The research was conducted by quantitative data collected with "Creativity Fostering Teacher Index Scale" developed by Soh (2000) and adapted to Turkish by Dikici (2013). Data was analyzed using t-test and ANOVA with Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) 22.0 version. According to results, the average of total scores of the scale was found 149,53. Considering the highest score that can be taken from the scale is 165, the creativity fostering levels of teachers can be evaluated as high. While scores do not differ significantly by gender, age, occupational seniority, and working time with gifted, subscale of independence differs significantly from educational status. It is also possible to examine the creativity fostering levels of teachers in formal educational institutions where gifted students attend.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Agaoğlu, O. (2011). Bilim ve Sanat Merkezleri’nde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin iş doyumu. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Akkanat, Ç. & Gökdere, M. (2018). The Effect of Academic Involvement and School Climate as Perceived by Gifted Students in Terms of Talent, Creativity, and Motivation in Science. Universal Journal of Educational Research, 6 , 1167 - 1174. doi: 10.13189/ujer.2018.060606.
Akkaş, E. (2013). Bilim ve Sanat Merkezlerindeki Uyum ve Destek Eğitimi Programlarının Üstün Yeteneklilerde Yaratıcılığa Etkisi. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 108-116.
Aslan, N., & Arslan-Cansever, B. (2009). Eğitimde yaratıcılığın kullanımına ilişkin öğretmen tutumları. TÜBAV Bilim Dergisi, 2(3), 333–340.
Ataman, A. (1995). Eğitim Sürecinde Yaratıcılık, Yaratıcılık ve Eğitim. Türk Eğitim Derneği Yayınları. Şafak Matbaacılık, Dizi No:17, Ankara.
Ataman, A. (2005). Özel Eğitime Giriş. (2.Basım). Ankara: Gündüz.
Atik, A. (2006). Yeni ilköğretim 1. kademe sosyal bilgiler programında yaratıcılık (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Ayan, B. E. (2017). Okul öncesi ve ilkokul öğretmenlerinin yaratıcılığa ilişkin görüşleri ile öğrencilerinin yaratıcılık performansları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli Üniversitesi: Kocaeli.
Camcı Erdoğan, S. (2014). Bilimsel yaratıcılığı temel alan farklılaştırılmış fen ve teknoloji öğretiminin üstün zekalı ve yetenekli öğrencilerin başarı, tutum ve yaratıcılığına etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi: İstanbul.
Cropley, A. J. (1995). Fostering creativity in the classroom: General principles. In M. Runco (Ed.), The Creativity Research Handbook. Vol. 1 (pp.83-114). Cresskill, NJ: Hampton Press.
Dağlıoğlu, H. (2010). Üstün Yetenekli Çocukların Eğitiminde Öğretmen Yeterlikleri ve Özellikleri. Milli Eğitim Dergisi, 40 (186), 72-84.
Davis, G.A. (2006). Gifted children and gifted education: A practical guide for teacher and parents. Scottsdale, AZ: Great Potential Press, Inc.
Demirkale, O. C. (2015). Görsel sanatlar dersinin yaratıcı düşünme becerilerine katkısının incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Dikici, A. (2013). Yaratıcılığı Destekleyen İlköğretim Öğretmenleri İndeksi Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(1), 307-324.
Dikici, A. (2014). Relationships between Thinking Styles and Behaviors Fostering Creativity: An Exploratory Study for the Mediating Role of Certain Demographic Traits. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(1), 179-201.
Forrester, V., & Hui, A. (2007). Creativity in the Hong Kong classroom: What is the contextual practice? Thinking Skills and Creativity, 2(1), 30–38. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2006.10.003
Gelen, İ. (2002). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde düşünme becerilerini kazandırma yeterliklerinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(10), 100–119.
Ismail, Z., Yusof, Y. M., & Pappu, H. (2013). Creativity fostering behavior of mathematics teachers through the implementation of school based assessment. directorymathsed.net/montenegro/Ismail%20Yudariah.pdf adresinden erişilmiştir.
İlhan, A. Ç. (1994). Çocuk kitaplarındaki resimlerin çocuğun yaratıcılığına etkisi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 36, 27-29.
İlhan, Z. (2016). Öğretmenlerin Kullandıkları Disiplin Stilleri ile Yaratıcılığı Destekleyen Öğretmen Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek lisans tezi. Niğde Üniversitesi, Niğde.
İnel Ekici, D. (2016). Öğretmenler öğrenme ortamında öğrencilerin yaratıcılığını destekleme düzeylerine ilişkin kendilerini nasıl değerlendiriyorlar? Turkish Studies, 11(3), 1287–1308.
Kara, Ş. ve Şençiçek, S. (2015). Yaratıcı çocuk yetiştirmede problemler ve çözüm önerileri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (2), 90-97.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
Kaya, N. G. (2018, Mayıs). Üstün yetenekli öğrencilerin öğretmenlerinin özyeterlik düzeyleri ile üstün yeteneklilerin eğitimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. V. Uluslararası Üstün Yetenekliler ve Eğitimi Kongresi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
Kaysi, F. ve Gürol, A. (2016). Öğretmenlik mesleğine yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2) 230-240.
Keleşoğlu, S. ve Kalaycı, N. (2017). Dördüncü Sanayi Devriminin Eşiğinde Yaratıcılık, İnovasyon ve Eğitim İlişkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(12), 69-86.
Khalil, M., & Accariya, Z. (2016). Identifying “Good” Teachers for Gifted Students. Creative Education, 7, 407-418. http://dx.doi.org/10.4236/ce.2016.73040.
Kılıç, A. F. (2017). Öğretmenlerin yaratıcı düşünceyi destekleme davranışlarının incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 87-115.
MEB (2018). Erişim adresi: orgm.meb.gov.tr/www/2018-yili-bilim-ve-sanat...ogretmen-secme...atama
Memduhoğlu, H.B.; Uçar, R. & Uçar, İ.H. (2017). Yaratıcı Okul Yaratıcı Öğretmen. Pegem.
Mills, C. J. (2003). Characteristics of Effective Teachers of Gifted Students: Teacher Background and Personality Styles of Students. Gifted Child Quarterly, 47 (4), 272-281.
Özaşkın, A. G. ve Bacanak, A. (2016). Eğitimde yaratıcılık çalışmaları: Neler biliyoruz? Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5, 212-226.
Özer, A. ve Kalaycı, I. (2012, Mayıs). Geleceğin yaratıcı çocuklarını yetiştirmek açısından eğitim sistemimiz ve Türkiye gerçeği. D. Şenol, S. Yıldız, T. Kıymaz ve H. Kala (Eds.). Uluslararası Katılımlı Çocuk İhtiyaçları Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (ss: 1-11), Ankara.
Özkan, N. (2009). Üstün Zekalı-Üstün Yetenekli Çocukların Eğitiminde Okulun, Öğretmenin ve Ailenin Yeri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi), Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Öztürk, E. (2001). Yaratıcılık ve Eğitim. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 158-164.
Ray, K. E. (2009). Competencies for teachers of gifted. In Kerr, B. (ed). Encyclopedia of giftedness, creativity, and talent (pp. 164-165). Sage Publications, USA.
Renzulli, J. S. (1986). The three ring conception of giftedness: A developmental model for creative productivity. Cambridge: University of Cambridge.
Renzulli, J. S. (2009). Teacher nominations. In Kerr, B. (ed). Encyclopedia of giftedness, creativity, and talent (pp. 878-880). Sage Publications, USA.
Rohrer, J. C. (1995). Primary teacher conceptions of giftedness: Image, evidence and nonevidence. Journal for the Education of the Gifted, 18(3), 269-283.
Senemoğlu, N. (1999). İlköğretimde Etkili Öğretme ve Öğrenme El Kitabı: Öğrenme Ürünleri ve Öğretimi. Burdur.
Senemoğlu, N. (2009). Yaratıcılık ve Öğretmen Nitelikleri. Ankara Eğitim, Kültür ve Sanat Dergisi, 64, 36- 39.
Soh, K. (2000). Indexing creativity fostering teacher behavior: A preliminary validation study. Journal of Creative Behavior, 34 (2), 118-134.
Sungur, N. (1997). Yaratıcı Düşünce. İstanbul: Evrim Yayınları.
Tardif, T. Z.,& Sternberg, R. J. (1988). What do we know about creativity?(Ed. R. J. Sternberg). The nature of creativity. USA: Cambridge University Press. pp. 429-440.
Tortop, H. S. (2014). Examining the effectiveness of the in-service training program for the education of the academically gifted students in Turkey: A case study. Journal for the Education of the Young Scientist and Giftedness, 2(2), 67-86. DOI: http://dx.doi.org/10.17478/JEYSG.201429023.
VanTassel-Baska, J., & Johnsen, S. K. (2007). Teacher education standards for the field of gifted education: A vision of coherence for personnel preparation in the 21st century. Gifted Child Quarterly. 51 (2), 182-205.
Vantassel-Baska, J. & Stambaugh, T. (2009). Üstün Zekalı ve Yetenekli Öğrenciler İçin Kapsamlı Eğitim Programı. (Çev. Ed.: S.Emir). Bilimsel Açılım Danışmanlık.
Vural, C. T. (2008). Sosyal bilgiler eğitiminde yaratıcı düşünme: Yeni ilköğretim programı beşinci sınıf sosyal bilgiler öğretiminde kullanılan etkinliklerin yaratıcılığı geliştirmesi açısından değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Yalçın, S. (2018). 21. Yüzyıl Becerileri ve Bu Becerilerin Ölçülmesinde Kullanılan Araçlar ve Yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 51 (1), 183-201. DOI: 10.30964/auebfd.405860.
Yavuz, Y. & Yavuz, O. (2016). Destek Eğitim Odasında Uygulanan Etkinliklerin İlkokul Düzeyindeki Üstün Yetenekli Öğrencilerin Yaratıcılık Becerilerine Etkisi. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-13.

APA	GÖKDEN KAYA N (2018). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi. , 157 - 175.
Chicago	GÖKDEN KAYA Nisa Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi. (2018): 157 - 175.
MLA	GÖKDEN KAYA Nisa Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi. , 2018, ss.157 - 175.
AMA	GÖKDEN KAYA N Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi. . 2018; 157 - 175.
Vancouver	GÖKDEN KAYA N Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi. . 2018; 157 - 175.
IEEE	GÖKDEN KAYA N "Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi." , ss.157 - 175, 2018.
ISNAD	GÖKDEN KAYA, Nisa. "Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi". (2018), 157-175.

APA	GÖKDEN KAYA N (2018). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(2), 157 - 175.
Chicago	GÖKDEN KAYA Nisa Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 16, no.2 (2018): 157 - 175.
MLA	GÖKDEN KAYA Nisa Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, vol.16, no.2, 2018, ss.157 - 175.
AMA	GÖKDEN KAYA N Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2018; 16(2): 157 - 175.
Vancouver	GÖKDEN KAYA N Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2018; 16(2): 157 - 175.
IEEE	GÖKDEN KAYA N "Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi." Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 16, ss.157 - 175, 2018.
ISNAD	GÖKDEN KAYA, Nisa. "Üstün Yetenekli Öğrencilerin Öğretmenlerinin Yaratıcılığı Destekleme Düzeylerinin Belirlenmesi". Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 16/2 (2018), 157-175.