Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi

YENİCE, Nilgün; Candarlı Arıkoz, Fatma; ALPAK TUNÇ, Gizem; yavaşoğlu, neslihan

Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi

Nilgün YENİCE, (Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Aydın, Türkiye)

Neslihan YAVAŞOĞLU, (Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, Türkiye)

Gizem TUNÇ, (Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, Türkiye)

Fatma ARIKOZ (Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın, Türkiye)

Buca Eğitim Fakültesi Dergisi

11 2

Yıl: 2019 Cilt: 47 Sayı: 47 Sayfa Aralığı: 77 - 95 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 21-08-2020

Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi

Öz:

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık düzeyleri ile bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi ve aralarındaki ilişkinin belirlenmesidir. İlişkisel tarama modelinde gerçekleştirilen bu araştırma toplam 867 öğretmen adayının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, Adıgüzel (2011) tarafından geliştirilen “Bilgi Okuryazarlığı Ölçeği (BOY)” ile Korkmaz, Şahin ve Yeşil (2011) tarafından geliştirilen “Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutum Ölçeği (BAYTO)” araştırmaya katılan öğretmen adaylarına uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ile bilimsel araştırmaya yönelik tutum düzeylerinin belirlenmesi için; betimsel istatistiklerden yararlanılmıştır. Karşılaştırmalarda ise Mann Whitney-U testi ve Kruskal Wallis H-testi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık düzeylerinin genel olarak gelişmiş olduğu, bilimsel araştırmaya yönelik tutum düzeylerinin ise alt boyutlara göre değişim gösterdiği tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ile bilimsel araştırmaya yönelik tutum düzeylerini; cinsiyet, sınıf düzeyi ve öğrenim görülen bölüm değişkenlerinin etkilediği belirlenmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve bilimsel araştırmaya yönelik tutum düzeyleri arasında düşük düzeyde anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelime:

Investigation of Pre-service Teachers' Information Literacy Levels and Their Attitudes Towards Scientific Research

Öz:

This study aims at analysing the information literacy levels and attitudes of the pre-service teachers towards scientific research and at identifying the potential correlation between them. The study is a quantitative research in which the relational screening model was employed. The "Information Literacy Scale (BOY)" developed by Adıgüzel (2011) and "Scientific Research Attitude Scale (BAYTO)" developed by Korkmaz, Şahin and Yeşil (2011) were applied to the teachers who participated in the research. In the analysis of the obtained data, in order to determine the attitudes of the prospective teachers towards information literacy and scientific research; descriptive statistics. Mann Whitney-U test and Kruskal Wallis H-test were applied in the comparison. According to the results obtained, it was determined that the level of information literacy of teacher candidates was generally improved and the level of attitudes towards scientific researches changed according to the sub-dimensions. Teacher candidates' attitudes towards information literacy and scientific research; gender, class level, and education were affected by department variables. Moreover, it was determined that there is a low level of meaningful relation between teacher candidates' attitudes towards information literacy and scientific research.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

ACRL, (2000). Information literacy compentency standarts for higher educatinon. Chicaco: American Library Association.
Adıgüzel, A. (2011). Bilgi okuryazarlığı ölçeğinin geliştirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 15-28.
Akdağ, M., ve Karahan, M. (2004). Üniversite öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Educational Sciences, 34 (29), 19-27
Aldemir, A. (2004). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeyleri üzerine bir araştırma: Sakarya Üniversitesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Başaran, M. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının bilgi okuryazarlıklarının değerlendirilmesi. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 163-177.
Biçer, N., Bozkırlı, K., Ç., ve Er, O. (2013). Türkçe öğretmen adaylarının bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 50, 327-341.
Butt, I. H., ve Shams, J. A. (2013). “Master in education student attitudes towards research: a comparison between two public sector universities in Punjab”. A Research Journal of South Asian Studies, 28(1), 97-105.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, O. E., Karadeniz, S., ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Atıf İndeksi, 1-213.
Çilingir, L. (2013). Bilim felsefesi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Demiralay, R., ve Karadeniz, Ş. (2010). Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımının, ilköğretim öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı, öz yeterlik algılarına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 819-851.
Demircioğlu, İ. H. (2006). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının ‘Öğretim Paketi’ Ödevine Yönelik Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 161-172.
Dombaycı, M. A., ve Ercan, O. (2017). Öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık düzeyleri ve bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1265-1284.
Erkuş, A. (2013) Davranış bilimleri için araştırma süreci. Ankara: Nobel. Gerrig, R. J., ve Zimbardo, P. G. (2012). Psikolojiye Giriş Psikoloji ve Yaşam (Çev. Gamze Sart). Ankara: Nobel Yayınları.
Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kaya, S., ve Durmuş, A. (2008). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve araştırma yaparken interneti kullanma düzeyleri. II. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu Sempozyum Kitabı (ss. 778-786). Kuşadası, Türkiye.
Keskin, H. (2008). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Fen ve Teknoloji Dersine İlişkin Bilimsel Okuryazarlık Seviyeleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
Korkmaz, Ö., Şahin, A., ve Yeşil, R. (2011). Bilimsel araştırmaya yönelik tutum ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 10(3), 961-973.
Korkut, E., ve Akkoyunlu, B. (2008). Yabancı dil öğretmen adaylarının bilgi ve bilgisayar okuryazarlık öz-yeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 178- 188.
Kurbanoğlu, S. (2010). Bilgi çağında bilgi okuryazarlığı. II. Ulusal Okul Kütüphanecileri Konferansı: Bilgi Okuryazarlığı’ndan Yaşam Boyu Öğrenme’ye.
Küçükoğlu, A.,Taşgın, A., ve Çelik, N. (2013). Öğretmen Adaylarının Bilimsel Araştırma Sürecine İlişkin Görüşleri Üzerine Bir İnceleme (Eğitim Bilimleri Bölümü Örneği). Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 173(173), 11-24.
Miller, J. D. (2002). Civic Scientific Literacy: A Necessity in the 21st Century. Journal of the Federation of American Scientisits-Public Interest Report, 55(1), 3-6.
Özbay, M., ve Çelik, M. E. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının bilgi okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(4), 10-21.
Özdemir, O. (2010), Fen ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Fen Okuryazarlığının Durumu, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(3), 42-56.
Özel, N. (2013). Araştırma görevlilerine bilgi ve iletişim teknolojileri bağlamında bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Polat, M. (2014). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumları. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 77-90.
Saracaloğlu, A. S. (2008). Lisansüstü Öğrencilerin Akademik Güdülenme Düzeyleri, Araştırma Kaygıları Ve Tutumları İle Araştırma Yeterlikleri Arasındaki İlişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 179-208.
Saracaloğlu, A. S., Varol, S. R., ve Ercan, İ. E. (2005). Lisansüstü Eğitim Öğrencilerinin Araştırma Kaygıları, Araştırma ve İstatistiğe Yönelik Tutumları ile Araştırma Yeterlikleri Arasındaki İlişki. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 187-199.
Şahin, Ç., ve Altınay, Y.B. (2009). İlköğretim I. Kademedeki Öğrencilerin Düşünme Becerilerini ve Yaratıcılıklarını Geliştirmek Amacıyla Aktif Araştırmacı Olarak Araştırma Tekniklerini Kullanma Becerilerinin Değerlendirilmesi. The First International Congress of Educational research 1-3 Mayıs 2009). Çanakkale: 18 Mart Üniversitesi.
Tekbıyık, A., ve İpek, C. (2007). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Bilimlerine Yönelik Tutumları ve Mantıksal Düşünme Becerileri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 102-117.
Tekin, H. (1996). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınları.
Tekin, N., Aslan, O., ve Yağız, D. (2016). Fen bilimleri öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık düzeyleri ve eleştirel düşünme. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 23-50.
Yakar, A. (2010). Türkiye'nin Bazı Üniversitelerinin Eğitim Fakültelerinde Öğrenim Görmekte Olan Fen Bilgisi (Fen ve Teknoloji) Öğretmenliği 4. Sınıf Öğrencilerinin Fen Okuryazarlık Düzeylerinin İstatistiksel Olarak Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
Yavuz-Konokman, G.,Tanrıseven, I., ve Karasolak, K. (2013). Öğretmen Adaylarının Eğitim Araştırmalarına İlişkin Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD). 14(1), 141-158
Yenilmez, K., ve Ata, A. (2012). Matematik öğretmeni adaylarının bilimsel araştırmalara yönelik tutumlarının incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde, 27-30 Haziran 2012.
Yetişir, M. İ. (2007), İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmenliği ve Sınıf Öğretmenliği Birinci Sınıfında Okuyan Öğretmen Adaylarının Fen ve Teknoloji Okuryazarlık Düzeyleri. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yıllık, S. B., ve Planı, K. (2001). Bilişim Teknolojileri ve Politikaları Özel İhtisas Komisyonu Raporu.

APA	YENİCE N, yavaşoğlu n, ALPAK TUNÇ G, Candarlı Arıkoz F (2019). Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. , 77 - 95.
Chicago	YENİCE Nilgün,yavaşoğlu neslihan,ALPAK TUNÇ Gizem,Candarlı Arıkoz Fatma Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. (2019): 77 - 95.
MLA	YENİCE Nilgün,yavaşoğlu neslihan,ALPAK TUNÇ Gizem,Candarlı Arıkoz Fatma Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. , 2019, ss.77 - 95.
AMA	YENİCE N,yavaşoğlu n,ALPAK TUNÇ G,Candarlı Arıkoz F Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. . 2019; 77 - 95.
Vancouver	YENİCE N,yavaşoğlu n,ALPAK TUNÇ G,Candarlı Arıkoz F Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. . 2019; 77 - 95.
IEEE	YENİCE N,yavaşoğlu n,ALPAK TUNÇ G,Candarlı Arıkoz F "Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi." , ss.77 - 95, 2019.
ISNAD	YENİCE, Nilgün vd. "Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi". (2019), 77-95.

APA	YENİCE N, yavaşoğlu n, ALPAK TUNÇ G, Candarlı Arıkoz F (2019). Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 47(47), 77 - 95.
Chicago	YENİCE Nilgün,yavaşoğlu neslihan,ALPAK TUNÇ Gizem,Candarlı Arıkoz Fatma Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 47, no.47 (2019): 77 - 95.
MLA	YENİCE Nilgün,yavaşoğlu neslihan,ALPAK TUNÇ Gizem,Candarlı Arıkoz Fatma Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.47, no.47, 2019, ss.77 - 95.
AMA	YENİCE N,yavaşoğlu n,ALPAK TUNÇ G,Candarlı Arıkoz F Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 47(47): 77 - 95.
Vancouver	YENİCE N,yavaşoğlu n,ALPAK TUNÇ G,Candarlı Arıkoz F Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 47(47): 77 - 95.
IEEE	YENİCE N,yavaşoğlu n,ALPAK TUNÇ G,Candarlı Arıkoz F "Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi." Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, ss.77 - 95, 2019.
ISNAD	YENİCE, Nilgün vd. "Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri İle Bilimsel Araştırmaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi". Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 47/47 (2019), 77-95.