Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi

Uzun, Sercan; Yildiz, Aslıhan; UZUNBACAK, HASAN HÜSEYİN

Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi

Hasan UZUNBACAK, (Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Isparta, Türkiye)

Aslıhan YILDIZ, (Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü, Isparta, Türkiye)

Sercan UZUN (Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü, Isparta, Türkiye)

Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

9 7

Yıl: 2019 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 211 - 219 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-08-2020

Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi

Öz:

Liderlik, işletmelerin amaçlarını gerçekleştirmek için oldukça önemlidir. Liderlerin sergiledikleridavranışlar çalışanlar üzerinde etkili olmaktadır. Bu etkilerden en önemlilerinden birisi deçalışanların tükenmişlik düzeyleri üzerinde olmaktadır. Yapılan araştırmalarda, genellikle liderliğinolumlu türleri ele alınmış ve liderlik tarzıyla çalışanların tükenmişlik düzeyi arasında güçlüilişkilerin olduğu belirtilmektedir. Bu araştırma da ise, olumsuz etkilere sebep olan Toksik Liderlikile Tükenmişlik arasındaki ilişki ele alınmaktadır. Araştırmaya Denizli ilinde faaliyet gösteren üçtekstil firmasında çalışan 241 mavi yakalı çalışan dâhil edilmiştir. Toplanan veriler, SPSS ve Lisrelpaket programlarıyla yapısal eşitlik modeline göre test edilmiştir. Toksik liderliğin doğrudandavranış tarzıyla ilgili olduğu değerlendirilen kötü davranan lider ve otokratik liderlik boyutu iletükenmişlik algıları arasında ilişki bulunmuştur. Buna göre, çalışanların liderlerinin kötüdavrandığını ve otokratik tarzda yönetim sergilediğini yüksek düzeyde algılamaları durumundatükenmişlik düzeyleri de yükselmektedir. Kişilik özelliği olarak değerlendirilebilecek diğer toksikliderlik boyutları ile çalışanların tükenmişlik düzeyleri arasında ilişki bulunamamıştır.

Anahtar Kelime:

The Effect of Toxic Leadership on the Burnout Levels of Employee

Öz:

Leadership is crucial for realizing the objectives of businesses. The behaviors of the leaders are influential on the employees. One of the most important of these effects is on the burnout levels of employees. In the research conducted, positive types of leadership are generally considered and there is a strong relationship between leadership style and burnout level of employees. In this research, the relationship between Toxic Leadership and Burnout is considered. 241 blue-collar employees working in three textile firms operating in the province of Denizli were included in the survey The collected data were tested according to the structural equation model with SPSS and Lisrel programs. According to this study, there is a positive and significant relationship between bad acting leader and autocratic leader sub-dimensions and burnout perceptions that toxic leadership is directly related to behavior style. According to this, burnout levels are also rising if they perceive to a high level that employees' leaders behave badly and autocratically. There was no correlation between other toxic leadership sub-dimensions and employees’ burnout.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Anderson, J. C., & Gerbing, D. W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49(2): 155– 173.
Arı, G., & Bal, E. (2008). Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 136-138.
Ashforth, B. (1994). Petty tyranny in organizations. Human relations, 47(7), 755-778.
Avşaroğlu, S., Deniz, M. E., & Kahraman, A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 115- 129.
Ay, F. A., & Filizöz, B. (2011). A Research On The Relatıonshps Between Mobbıng And Burnout In Organızatıons. Social Sciences, 6(2), 229-241.
Çetin, F., Basim, H. N., & Aydogan, O. (2011). Örgütsel Bagliligin Tükenmislik Ile Iliskisi: Ögretmenler Üzerine Bir Arastirma. Selcuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (25), 61.
Çetinkaya, H. (2017). Okul yöneticilerinin toksik (zehirli) liderlik davranışları ile öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çimen, M., & Ergin, C. (2001). Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Personelinin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 43(2), 169-176.
Dolgun, U. (2005). Çalışma Yaşamında Gözetim. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (49), 507-539.
Durna, U. (2004). Stres, A ve B tipi kişilik yapısı ve bunlar arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 191-206.
Freudenberger, H. J. (1974). Staff burn‐out. Journal of social issues, 30(1), 159-165.
Glad, B. (2002). Why tyrants go too far: Malignant narcissism and absolute power. Political Psychology, 23(1), 1-2.
Goldman, A. (2006). High Toxicity Leadership: Borderline Personality Disorder and The Dysfunctional Organization. Journal of Managerial Psychology, 21(8), 733-746.
Güldü, Ö., & Esentürk Aksu, N. (2016). Yıkıcı Liderlik Algısı ve Mesleki Tükenmişlik Arasındaki İlişkide Olumsuz Duygu-Durumun Aracı Rolü. Çalışma İlişkileri Dergisi, 7(2), 91-113.
İzgüden, D., Eroymak, S., & Erdem, R. (2016). Sağlık Kurumlarında Görülen Toksik Liderlik Davranışları: Bir Üniversite Hastanesi Örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 2016, 262-276.
Jackson, S. E., Schwab, R. L., & Schuler, R. S. (1986). Toward an understanding of the burnout phenomenon. Journal of applied psychology, 71(4), 630.
Johansen, R.B., & Platek, T. A. (2017). Running Head: Destructive Leader Behavior In The Norwegian Armed Forces. Arts and Social Sciences Journal, 8(2), 1-7.
Jöreskog, K., & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the simplis command language. Scientific Software International Inc.: Chicago, IL.
Kalia, M. (2002). Assessing The Economic Impact of StressThe Modern Day Hidden Epidemic. Metabolism, 51(6), 49-53.
Karacaoğlu, K., & Çetin, İ. (2015). İş Yükü Ve Rol Belirsizliğinin Çalışanların Tükenmişlik Düzeyleri Üzerine Etkisi: Afad Örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 5(1), 46-69.
Karahan, Ş., & Balat, G. U. (2011). Özel Eğitim Okullarında Çalışan Eğitimcilerin Öz-Yeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29), 1-14.
Kaşlı, M. (2009). Otel İşletmelerinde İş Görenlerin Kişilik Özellikleri, Lider-Üye Etkileşimi ve Tükenmişlik İlişkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi.
Kaya, U., & Özhan, Ç. (2012). Duygusal Emek ve Tükenmişlik İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi, 3(2), 109-130.
Kellerman, B. (2004). Bad leadership: What it is, how it happens, why it matters. Boston: Harvard Business Press. Kırbaç, M. (2013). Eğitim Örgütlerinde Toksik Liderlik. Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
Kline, R. B. (1998). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford Press. Koçel, T. (2015). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Yayınları.
Lipman-Blumen, J. (2005). Toxic leadership: When grand illusions masquerade as noble visions. Leader to Leader, 36, 29-36.
Lu, H., Ling, W., Wu, Y., & Liu, Y. (2012), A Chinese Perspective on the Content and Structure of Descruptive Leadership. Chinese Management Studies, 6(2), 271- 283.
Malach-Pines, A. (2005). The burnout measure, short version. International Journal of Stress Management, 12(1), 78.
Maslach, C. (2003). Job burnout: New directions in research and intervention. Current directions in psychological science, 12(5), 189-192.
Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of organizational behavior, 2(2), 99-113.
McCormack, N., & Cotter, C. (2013). Managing burnout in the workplace: A guide for information professionals. Elsevier.
McCulloch, A. (2016). Toxic Work Environments. Doctoral dissertation. Ottawa: Carleton University.
Negruti, A., Hristova, P., & Larsen, K. S. (2015). Positive Organizational Psychology: Advances in Creating Improved Workplaces and Employee Well-Being. Kassel University Press GmbH..
Özer, Ö., Ugurluoglu, Ö., Kahraman, G., & Avci, K. (2017). A Study on Toxic Leadership Perceptions of Healthcare Workers. Global Business and Management Research, 9(1), 12.
Özler, D. E. (2015). Örgütsel davranışta güncel konular. İstanbul: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Padilla, A., Hogan, R., & Kaiser, R. B. (2007). The toxic triangle: Destructive leaders, susceptible followers, and conducive environments. The Leadership Quarterly, 18(3), 176-194.
Polatçı, S. (2007). Tükenmişlik Sendromu ve Tükenmişlik Sendromuna Etki Eden Faktörler: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Akademik Personeli Üzerinde Bir Analiz.
Yüksek Lisans Tezi. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi. Reyhanoğlu, M., & Akın, Ö. (2016). Toksik Liderlik Örgütsel Sağlığı Olumsuz Yönde Tetikler mi?. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(3), 442-459.
Schmidt, A. A. (2008). Development and validation of the toxic leadership scale. Master Thesis. University of Maryland, College Park.
Şeşen, H. (2010). Adalet Algısının Tükenmişliğe Etkisi: İş Tatmininin Aracı Değişken Rolünün Yapısal Eşitlik Modeli İle Testi. Savunma Bilimleri Dergisi, 9(2), 67-90.
Tepper, B. J. (2000). Consequences of abusive supervision. Academy of management journal, 43(2), 178-190.
Tümkaya, S., Sabahattin, Ç. A. M., & Çavuşoğlu, I. (2009). Tükenmişlik Ölçeği Kısa Versiyonu’nun Türkçe’ye Uyarlama Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 387-398.
Vreja, L. O., Balan, S., & Bosca, L. C. (2016). Toxic Leadership. An Evolutionary Perspective. Proceedings of the Internatıonal Management Conference, 10(1), 539-547.
Whicker, M. L. (1996). Toxic leaders: When organizations go bad. Praeger Publishers.
Yılmaz, A., & Ekici, S. (2006). Örgütsel yaşamda kamu çalışanlarının örgütsel stres kaynakları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 31-58.

APA	UZUNBACAK H, Yildiz A, Uzun S (2019). Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. , 211 - 219.
Chicago	UZUNBACAK HASAN HÜSEYİN,Yildiz Aslıhan,Uzun Sercan Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. (2019): 211 - 219.
MLA	UZUNBACAK HASAN HÜSEYİN,Yildiz Aslıhan,Uzun Sercan Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. , 2019, ss.211 - 219.
AMA	UZUNBACAK H,Yildiz A,Uzun S Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. . 2019; 211 - 219.
Vancouver	UZUNBACAK H,Yildiz A,Uzun S Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. . 2019; 211 - 219.
IEEE	UZUNBACAK H,Yildiz A,Uzun S "Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi." , ss.211 - 219, 2019.
ISNAD	UZUNBACAK, HASAN HÜSEYİN vd. "Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi". (2019), 211-219.

APA	UZUNBACAK H, Yildiz A, Uzun S (2019). Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 211 - 219.
Chicago	UZUNBACAK HASAN HÜSEYİN,Yildiz Aslıhan,Uzun Sercan Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7, no.1 (2019): 211 - 219.
MLA	UZUNBACAK HASAN HÜSEYİN,Yildiz Aslıhan,Uzun Sercan Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.7, no.1, 2019, ss.211 - 219.
AMA	UZUNBACAK H,Yildiz A,Uzun S Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 7(1): 211 - 219.
Vancouver	UZUNBACAK H,Yildiz A,Uzun S Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 7(1): 211 - 219.
IEEE	UZUNBACAK H,Yildiz A,Uzun S "Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi." Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, ss.211 - 219, 2019.
ISNAD	UZUNBACAK, HASAN HÜSEYİN vd. "Toksik Liderliğin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi". Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7/1 (2019), 211-219.