Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi

Yıl: 2019 Cilt: 38 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 137 - 153 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7822/omuefd.506327 İndeks Tarihi: 05-03-2021

Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi

Öz:
Bu araştırmanın amacı, muhtaç aile çocuklarının eğitim amaçlı teknolojiye erişim olanakları, medya-televizyon okuryazarlık düzeyleri ile internet bağımlılıkları düzeylerinin incelenmesidir. Bu araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Tokat’a bağlı bir ilçede merkezinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından yardıma muhtaç olarak belirlenen ve desteklenen ailelerden seçilen farklı öğretim kademelerinde eğitim alan 100 çocuk oluşturmaktadır. Çocukların medya ve televizyon okuryazarlık düzeylerini belirlemek amacıyla Korkmaz ve Yeşil tarafında geliştirilen Medya ve Televizyon Okuryazarlık Düzeyleri ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca çocukların internet bağımlılık düzeylerini belirlemek amacıyla Şahin ve Korkmaz tarafından Türkçeye uyarlanan İnternet Bağımlılığı ölçeği kullanılmıştır Verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistikler kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre muhtaç ailelerin teknolojiye erişim olanakları makul düzeydedir. Buna ek olarak öğrencilerin teknolojiyi eğitim amaçlı kullandıkları belirlenmiştir. Muhtaç ailelerin, çocuklarına teknolojiyi kullanma süreçlerinde bazı kısıtlamalar getirdikleri belirlenmiştir. Muhtaç aile çocuklarının internet bağımlılık düzeyleri düşüktür. Çocukların medya okuryazarlık düzeyleri orta düzeydedir. Erkek çocukların kız çocuklarına göre daha fazla internet bağımlısı olduğu bir başka ifadeyle, kız çocuklarının erkek çocuklarından daha fazla medya ve televizyon okuryazarı olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre şu önerilerde bulunulmuştur: Benzer bir çalışma, daha geniş bir çalışma grubu ile başka illerde bulunan muhtaç aile öğrencileri ile tekrarlanabilir ve sonuçları karşılaştırılabilir. Muhtaç aile öğrencilerinin eğitiminde teknolojiyi daha çok kullanmaları için bu ailelerin bu teknolojiye sahip olmaları da desteklenmelidir. Öğrencilerinin eğitiminde problemli internet kullanımına ilişkin farkındalığın arttırılmasına yönelik çalışmalar kapsamında; ailelere ve öğrencilere yönelik bilinçli ve güvenli internet kullanımını amaçlayan eğitim çalışmaları yapılabilir. Ailelerin, çocuklarını bilişim teknolojilerini daha az kullanmaları için caba harcamaları yerine, medya-televizyon okuryazarlığı konusunda bilgilendirilerek, çocuklarının medyayı zarar görmeden nasıl kullanabilecekleri konusunda desteklemeleri sağlanmalıdır.
Anahtar Kelime:

Investigation of Technology Use, Internet Addiction and Media-Television Literacy of Poor Family Children

Öz:
Each community needs appropriate family, environment and community conditions to ensure that children are healthy and well-being. Some families cannot provide a suitable environment for their children because they do not have enough income for various reasons. Therefore, the community must help parents raise their children and protect their rights so that parents can do their duties more easily. Of course, children of families they don’t have enough income need to use ICT as well as children of families with normal income levels. These technologies provide many gains in daily life, as well as significant gains in learning environments. However, it should be taken into consideration that there may also be some negativities brought about by intensive use of technology. One of these negativities is addiction. The main way to protect children from internet addiction is to make them aware of this danger and use these technologies consciously. In short it can be said that they should educate them as media literacy. In the literature, it is possible to come across research on the subject of many variables such as access levels, usage goals, literacy and addiction levels. However, there is not enough evidence in the literature of access to these technologies, the level of use of these technologies during the education process, literacy and addiction levels of the poor family children. It can be said that the issues of internet addiction and literacy are important variables that are frequently emphasized in the field. According to this, the aim of this study is to examine the computer, mobile phone, media-television literacy, access to the internet and the use of these tools for educational purposes of poor family children. This research is a quantitative study designed in the context of descriptive survey model. The research group of the research consists of 100 students who are educated at different teaching levels selected from family’s who are in need of help by Social Assistance and Solidarity Foundation in one district center of Tokat. In order to determine the level of children's media and television literacy, the scale of media and television literacy developed by Korkmaz and Yeşil. The scale consists of 18 items which can be grouped under two factors according to the exploratory factor analysis results. Under the factor called literacy 13 items (Cronbach alpha= 0.91), under the factor called dependency 5 items (Cronbach Alpha= 0.85) is gathered. To determine the level of students' internet addiction, Internet Addiction Scale adapted to Turkish by Şahin and Korkmaz and personal data form were used. It was determined that the adapted scale consisted of 19 items that can be collected under three factors. There are 7 items under the loss control factor and the internal consistency coefficient (Cronbach alpha) was 0.90. There are 4 items under the factor called more survival wish, and the internal consistency coefficient (Cronbach alpha) was determined as 0.89. In social relations, there are 8 items under the negative factor, and the internal consistency coefficient (Cronbach alpha) was determined as 0.93. Arithmetic mean, Standard deviation, frequency, percentage, t and ANOVA analysis were used to analyse the data. According to the results of the analysis, it was concluded that; accessibility of technology is reasonable for poor families. Considering the general purpose of access to information and access to Office Programs is education, it has been determined that many of the students use it technologies for educational purposes. Most families impose restrictions on their children in order to increase their children's educational use of these technologies. Although the average for the desire to stay online is slightly higher than for other factors and total scores, the internet dependency levels of students are low. Students ' media and television literacy levels are moderate. In this study, it was observed that there was a significant increase in the number of poor female students in terms of total scores and the number of students in terms of staying online and negative factors in social relations. Female students are more media and TV literate than male students. It is significantly less dependent on the internet than students who spend less than an hour on the internet. Within this framework, the following points may be proposed:A similar study can be repeated with a broader working croup and comparable results to the needy family students in other provinces. The ratio of poor families to have te chnology is far behind TUIK. Therefore, these families should be encouraged to have this technology in order to use the technology more in the education of the poor family students. Studies aimed at raising awareness of problemfree internet usage in the e ducation of students; training studies aimed at the purpose of conscious
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktı, S. (2011). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin medya-televizyon okuryazarlığı ile sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • Akyüz, E. (2000) Çocuğun haklarının ve güvenliğinin korunması. Ankara: MEB Yayınları,
  • Altun, A. (2011). UNESCO’nun medya-televizyon okuryazarlığı eğitimi faaliyetlerine toplu bir bakış. Milli Eğitim, 192, 86-108.
  • Apakgün, E. A (2015). Ergenlerde internet bağımlılığı ve sosyal destek ile ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
  • Arslan, M. S. & Genç, E., & Kaya, N.& Azer, H. (2013). Medya-televizyon okuryazarlığı dersi öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: MEB.
  • Ayas, T., & Horzum, M. (2013). Relation between depression, loneliness, self-esteemand internet addiction. Education, 133(3), 283-290.
  • Aydemir, S. (2013). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
  • Balta, Ö. Ç., & Horzum, M. B. (2008). Web tabanlı öğretim ortamındaki öğrencilerin internet bağımlılığını etkileyen faktörler, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 187-205.
  • Batıgün, A. D. & Kılıç, N. (2011). İnternet bağımlılığı ile kişilik özellikleri, sosyal destek, psikolojik belirtiler ve bazı sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 26 (67), 1–10.
  • Beard, K. W. & Wolf, E. M. (2001). Modification in the proposed diagnosticcriteriafor internet addiction. Cyber psychology &Behavior, 4(3): 377-383.
  • Bilici, İ. E. (2014). Medya-televizyon okuryazarlığı ve eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.
  • Bostancı, N., Arık, B., Çağan, K., Damlapınar, Z., Özsoy, A., Aydın, H., vd. (2007). İlköğretim medya-televizyon okuryazarlığı dersi öğretmen el kitabı. Ankara: T.C. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu.
  • Cao, F., & Su, L. (2007). Internet addictionamong Chinese adolescents: prevalence and psychological features.Child Care Health Development, 33(3), 275-81.
  • Ceyhan, A. A. (2011). Ergenlerin problemli internet kullanım düzeylerinin yordayıcıları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 18(2), 85–94.
  • Dalda, A. (2017). Türkiye’deki korunmaya muhtaç çocukların sosyal hayattaki yerlerini belirleyen yasal düzenlemeler ve bunların uygulanması (1923-2016).(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Demir, İ. Özköklü, D. P., & Turğut, B. A. (2015) Ergenlerin problemli internet kullanımının yordanmasında denetim odağı ve yaşam doyumunun rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3): 720-731.
  • Duruk, S. (2018). 45 Yaş üstü bireylerdeki internet bağımlılığının beş faktör kişilik özelliklerinden nörotizm ile korelasyonun araştırılması ve bazı sosyo-demografik özelliklere göre incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Ekşi, F., & Ümmet, D. (2013). Bir kişilerarası iletişim problemi olarak internet bağımlılığı ve siber zorbalık: Psikolojik danışma açısından değerlendirilmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25): 91- 115.
  • Esen, E., & Siyez, D. M. (2011). Ergenlerde internet bağımlılığını yordayan psiko-sosyal değişkenlerin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma Rehberlik Dergisi, 4 (36), 127-138.
  • Fariz, S. (2017). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin sosyal destek ve akademik başarı açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Gökçearslan, Ş., ve Günbatar, M. S. (2012). Ortaöğrenim öğrencilerinde internet bağımlılığı. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2(2), 10-24.
  • Günüç, S. (2009). İnternet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
  • Hüseyinoğlu, S. (2017). Korunmaya muhtaç çocukların korunma altına alınma nedenleri: İstanbul örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
  • Kaşıkçı, D. N., & Çağıltay, K., Karakuş, T. Kurşun, E. & Ogan, C. (2014). Türkiye ve Avrupa’daki çocukların internet alışkanlıkları ve güvenli internet kullanımı. Eğitim ve Bilim, 39 (171), 230-243.
  • Keten, D. (2017). Korunmaya muhtaç çocuklar: Ankara çocuk evleri üzerine niteliksel bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kısa, Ö. (2018). Ortaokul öğrencilerinde yalnızlık ve sosyal beceri düzeyleri ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırklareli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kırklareli.
  • Korkmaz, Ö., Çakır, R., & Öztürk, Y. (2018). Doğru internet kullanımının bilgi okuryazarlığı, medya-televizyon okuryazarlığı ve internet bağımlılığı kavramları çerçevesinde incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 7(4): 27-39.
  • Korkmaz, Ö., & Yeşil, R. (2011). Medya ve televizyon okuryazarlık düzeyleri ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 8(2): 110-126.
  • Kulu, M. (2012). Öğrencilerin internet kullanımına yönelik görüşleri ve okul başarısı ile ilişkisi. Bahçeşehir Üniversitesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
  • Kutlu, M. (2018). Medya-televizyon okuryazarlığı dersi kapsamında benimsenen yaklaşımlar ve uygulamalardaki aksaklıklar: Kayseri örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
  • Lam L. T., Peng Z., Mai J., & Jing J. (2009). The association between Internet addictionand self-injurious behaviour among adolescents, InjPrev, 15, 403-408.
  • Marshall, G. (1999), Sosyoloji Sözlüğü, (Çev: Osman Akınhay, Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları, İstanbul.
  • Najafli, M. (2018). Ortaöğretim öğrencilerinin TV izleme alışkanlıklarının medya-televizyon okuryazarlığı bağlamında incelenmesi: Azerbaycan örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
  • Okyere, R. (2016). Yoksullukla mücadelede sermaye piyasalarının rolü: Türkiye örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
  • Olgun, A. (2018). Gelir dağılımı ve yoksulluk: Bilecik İli Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bilecik.
  • Özşahin, F. (2012). Korunmaya muhtaç çocuklar: Trabzon ili örneği üzerine bir alan araştırması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
  • Sarsar, F., & Engin, G. (2015). Sınıf Öğretmeni adaylarının medya okur-yazarlık düzeylerinin incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 16(1), 165-176.
  • Semiz, L. (2013). Ortaokul öğrencilerinin medya-televizyon okuryazarlığı yeterlikleri ve medya-televizyon okuryazarlığı dersini yürüten öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
  • Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu (1986). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3294.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • Şahin, C., & Korkmaz, Ö. (2011). İnternet bağımlılığı ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi. 32, 101-115.
  • Tanrıverdi, S. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinde internet bağımlılığı ile algılanan sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
  • Topcuoğlu, S. M. (2018). Üniversite öğrencilerinde internet kullanım profili ve sigara kullanımının internet bağımlılığı üzerine etkisinin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Katip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi, İzmir.
  • TÜİK. (2018). Hane halkı bilişim teknolojileri araştırması. https://www.haberturk.com/turkiye-de-kac-kisi-internet-kullaniyor-2094697-ekonomi sayfasından erişilmiştir.
  • Uslu, R. (2011). Yararlandıkları hizmet modeline göre korunmaya muhtaç çocuklarda davranış ve duygusal sorunlar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
  • Yazıcı, H. I. (2017). Yoksullukla mücadelede sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarının etkileri köprübaşı ilçesi örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Avrasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
  • Yılmaz, E, Şahin, Y.L, Haseski, H.İ. & Erol, O. (2014). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir İli Örneği. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(1). 133-144.
  • Young, K. S. (1996). Internet addiction: The emergence of a newclinicaldisorder. Cyber Psychology and Behavior, 1(3): 237-244.
  • Yücel, B. N. (2017). 2000 Yılı sonrası Türkiye’de yoksulluk ve sosyal politika. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
  • Zorbaz, O. (2013). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının sosyal kaygı ve akran ilişkileri açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
APA İlkin A, Korkmaz O (2019). Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi. , 137 - 153. 10.7822/omuefd.506327
Chicago İlkin Adnan,Korkmaz Ozgen Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi. (2019): 137 - 153. 10.7822/omuefd.506327
MLA İlkin Adnan,Korkmaz Ozgen Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi. , 2019, ss.137 - 153. 10.7822/omuefd.506327
AMA İlkin A,Korkmaz O Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi. . 2019; 137 - 153. 10.7822/omuefd.506327
Vancouver İlkin A,Korkmaz O Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi. . 2019; 137 - 153. 10.7822/omuefd.506327
IEEE İlkin A,Korkmaz O "Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi." , ss.137 - 153, 2019. 10.7822/omuefd.506327
ISNAD İlkin, Adnan - Korkmaz, Ozgen. "Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi". (2019), 137-153. https://doi.org/10.7822/omuefd.506327
APA İlkin A, Korkmaz O (2019). Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(2), 137 - 153. 10.7822/omuefd.506327
Chicago İlkin Adnan,Korkmaz Ozgen Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 38, no.2 (2019): 137 - 153. 10.7822/omuefd.506327
MLA İlkin Adnan,Korkmaz Ozgen Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.38, no.2, 2019, ss.137 - 153. 10.7822/omuefd.506327
AMA İlkin A,Korkmaz O Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 38(2): 137 - 153. 10.7822/omuefd.506327
Vancouver İlkin A,Korkmaz O Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019; 38(2): 137 - 153. 10.7822/omuefd.506327
IEEE İlkin A,Korkmaz O "Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi." Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, ss.137 - 153, 2019. 10.7822/omuefd.506327
ISNAD İlkin, Adnan - Korkmaz, Ozgen. "Muhtaç Aile Çocuklarının Teknoloji Kullanımı, İnternet Bağımlılığı ve Medya-Televizyon Okuryazarlığının İncelenmesi". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 38/2 (2019), 137-153. https://doi.org/10.7822/omuefd.506327