Yıl: 2019 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 451 - 466 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 11-03-2021

ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK

Öz:
İnsanlık tarihi boyunca göç hareketleri bireyleri ve onların ailelerini birçok yönden etkilemiştir. Özellikle çocuklar ruhsal, fiziki veya sosyal gelişimlerini yeterince tamamlayamadıkları için bu göç hareketlerinden en fazla etkilenen grubu oluşturmaktadırlar. Bu nedenle de, çocuklara yönelik yazılan eserlerin, içerik ve biçimsel yönden nitelikli olması, çocukların gelişim özellikleri, ilgi ve ihtiyaçları dikkate alınarak hazırlanmış olması gerekmektedir. Bu araştırma ile çocuk kitaplarında göçmenlere yönelik kullanılan dil, zaman ve mekâna ilişkin özellikler incelenmiştir. Daha sonra elde edilen bulgular doğrultusunda çocuk kitabı yazarlarına, öğretmenlere, yöneticilere ve diğer bireylere önerilerde bulunulmuştur. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ile toplanan veriler betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Seçilen çocuk kitapları, uzman görüşleri doğrultusunda geliştirilen analiz formu ile ayrıntılı olarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda, kitapların % 48’inde göçmenlere karşı kullanılan dilin birtakım olumsuz (hakaret edici, aşağılayıcı) ifadeler barındırdığı görülmüştür. Ayrıca incelenen kitapların % 87’sinde göçmenlerin, ya evsiz oldukları ya da yıkık dökük, pis, loş, karanlık veya nemli yapılarda kısa ya da uzun süre yaşamak zorunda kaldıkları görülmüştür. İncelenen çocuk kitaplarının yaklaşık % 35’i, Almanya’ya göç veya Suriye’den göç konularını ele almaktadır. Bu durum çocuk kitaplarının çevresel ve sosyal koşullara kayıtsız kalmadığının en önemli göstergesi olarak görülebilir.
Anahtar Kelime:

MIGRATION AND IMMIGRATION IN CHILDREN’S LITERATURE

Öz:
Migrations have influenced the individual and their families in different ways throughout humanhistory. Especially, children constitute the most affected group by those migrations because they are not ableto complete their mental, physical development and social progress adequately. That is why, the works intendedfor children need to have quality in terms of content and style, and be developed by taking into account of thechild’s development characteristics, interest and needs. In this study, the language, time, and space featuresused for immigrants in children's books were examined. Then, according to obtained findings, suggestionshave been made to children’s books writers, teachers, administrators and other people. In the study, the findingswhich have been collected with documents analysis, one of qualitative research methods, have been analysedwith descriptive analysis technique. Chosen children’s books have been scrutinised with analysis formdeveloped in accordance with expert opinion. According to the results of the study, it has been seen that thelanguage used about migrants in 48 percent of the books contains some negative remarks (insulting or derogatory) toward the migrants. Besides, in 87 percent of the books which have been examined, migrantshave been shown to be either homeless or obliged to live in dirty, ruined and dark houses, or even in moistbuildings temporarily or permanently. 35 percent of the books are about migration from Syria or migration toGermany. This could be the proof that children’s books are not completely split off from the environment andsocial conditions.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ak, S. (2016). Horoz Adam ve Korsan, İstanbul: Can Sanat.
  • Altunbay, M. ve Çakır E. (2018). Çocuk Edebiyatı Ürünlerinde Savaş ve Göç Olgusu (“Uçurtma Avcısı” ve “Kuş Olsam Evime Uçsam” Adlı Eserler Örneklemi). Sakarya University Journal of Education, 8(2), 96-110.
  • Bahar, H.H. ve Yılmaz, O. (2018). Ahıska, Göç ve Eğitim. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 240- 257.
  • Bardakçıoğlu, P. (2016). Pisa 2012 Matematik Sorularının Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
  • Başkurt, İ. (2009). Almanya’da Yaşayan Türk Göçmenlerin Kimlik Problemi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2009-2), 81-94.
  • Bilbaşar, K. ( 2016). Yonca Kız, İstanbul: Can Sanat.
  • Birleşmiş Milletler Mülteci Örgütü. (2016). 2015 Küresel Eğilimler Raporu Basın Bildirisi. [http://www.unhcr.org/tr/wpcontent/uploads/sites/14/2017/02/2015_k%C3%BCresel_e%C4%9Filimler_rapo ru_bas%C4%B1n_bildirisi_-_tr(1).pdf, Erişim tarihi: 04.09.2017.]
  • Bulut, S. (2018). Çocuk Edebiyatına Sığınanlar: Zorunlu Göç Öyküleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 383-410.
  • Boyce, F.C. (2016). Benim Adım Hiçkimse, (Çev.) Arif Cem Ünver, İzmir: Tudem.
  • Dayıoğlu, G. (2005). Yurdumu Özledim, İstanbul: Altın Kitaplar.
  • Dayıoğlu, G. (2016). Ben Büyüyünce, İstanbul: Altın Kitaplar.
  • Gömleksiz, M., Kilimci, S., Vural, R.A., Demir, Ö., Koçoğlu-Meek, Ç. ve Erdal, E. ( 2008). Okul Bahçeleri Mercek Altında: Şiddet ve Çocuk Hakları Üzerine Nitel Bir Çalışma. İlköğretim Online, 7(2), 273-287.
  • Grumberg, J.C. (2016). Çabuksığınlar, (Çev.) Simla Ongan, İstanbul: Yapı Kredi.
  • Hartling, P. (2016). Benjamin Anna’yı Seviyor, (Çev.) Necdet Neydim, İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Huck, C. S., Kiefer, B. Z., Hepler, S., and Hickman, J. (2004). Children’s Literature In The Elementary School, 8th Edition, NY: McGraw-Hill.
  • İçgözü, N. (2016). Gökten İnen Üç Yıldız, İstanbul: Altın Kitaplar.
  • İplikçi, M. (2014). Kömür Karası Çocuk, İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Birimi. (2015). Suriyeli Mülteci Çocukların Türkiye Devlet Okullarındaki Durumu Politika ve Uygulama Önerileri. İstanbul. [http://cocuk.bilgi.edu.tr/wp-content/uploads/2015/09/Suriyeli-Cocuklar-Egitim-Sistemi-Politika-Notu.pdf, Erişim tarihi: 16.07.2017.]
  • İzgü, M. (2014). Al Yanaklı Hasan, Ankara: Bilgi.
  • Jobert, Ş.T. (2016). Kuşların Başka Şarkılar Söylediği Ülke, İstanbul: Kelime.
  • Kaplan, S. (1997). Güneşin Doğduğu Yer, İstanbul: Alioğlu.
  • Kalkınma Atölyesi (2016). Suriyeli Dom Göçmenler Mevcut Durum Araştırması. Ankara. http://www.kalkinmaatolyesi.org/v2/wp-content/uploads/2016/11/DOM-RAPOR-TR.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • Kaştan, Y. (2015). Türkiye’de Göç Yaşamış Çocukların Eğitim Sürecinde Karşılaşılan Problemler. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 216-229.
  • Kerpiç, A. (2011). Etkinlik Tasarım Prensipleri Çerçevesinde 7. Sınıf Matematik Ders Kitabı Etkinliklerinin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
  • Kibaroğlu, H. (2014). Bican’ın Altınları, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
  • Koçak, Y. ve Terzi, E. (2012). Türkiye’de Göç Olgusu, Göç Edenlerin Kentlere Olan Etkileri ve Çözüm Önerileri. Kafkas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(3), 163-184.
  • Korkut, A.K. (1998). Beni Kimse Anlamıyor, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür.
  • Kral, G. (2015). Umut Sokağı Çocukları, İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Mizuno, M. ve Hemels, V. (2017). Kayıktaki Çocuk, (Çev.) Sevda Tuba Okçu, İstanbul: TİMAŞ.
  • Örs, İ. (2010). Almanya Öyküsü, İstanbul: Şimşek.
  • Özservet, Y. Ç. ve Sirkeci, İ. (2016). Editörden: Çocuk ve Göç. Göç Dergisi, 3(1), 1-4.
  • Özkan, Y. ve Çifci, E.G. (2010). Düşük Sosyo-Ekonomik Düzeydeki İlköğretim Okullarında Akran Zorbalığı. İlköğretim Online, 9(2), 576-586.
  • Öztürk, G. (2016). Kuş Olsam Evime Uçsam, İzmir: Tudem.
  • Porter, E.H. (2015). Küçük Kemancı, (Çev.) Şengül Gülbahçe, İstanbul: Timaş.
  • Serşar, M.R. (2015). Küçük Göçmen, (Çev.) Pelin Seval Çağlayan, İstanbul: Demavend.
  • Sezer, Ç.(2015). Juju Beni Unutma, Ankara: Bilgi.
  • Taş, Y., Küçükoğlu, M. ve Özcan, S., (2016). Türkiye’de Bulunan Suriyeli Göçmenlerin Barınma ve İstihdam Sorunları. I. Uluslarası Gerçek ve Umut Arasında Suriyeli Mülteciler Sorunu Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde. [https://www.researchgate.net/publication/326978382_Turkiye'de_Bulunan_Suriyeli_Gocmenlerin_Barinma _ve_Istihdam_Sorunlari Erişim tarihi: 10.10.2019.]
  • Temple, C. A., Martinez, M., Yokota, J. and Naylor, A. (2006). Children’s Books In Children’s Hands: An İntroduction To Their Literature, 3rd Edition, Boston: Allyn & Bacon.
  • Tomeka, S.B. (1999). A Content Analysis Of The Contemporary Portrayal Of African Americans İn Children’s Picture Books, Unpublished Master's Thesis, University of North Carolina, School of Information and Library Science, Chapel Hill, N.C.
  • Tuğcu, K. (2010). Göçmen Kızı, İstanbul: Ünlü.
  • Yakar, M.Y. (2016). Türk Çocuk Edebiyatında Göç Olgusu. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 58, 339- 353.
  • Yeniçeri, Y. (2016). 5, 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Göç Olgusu. III. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiriler Kitabı İçinde (s. 173-179), İstanbul: Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazarları Birliği.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin.
  • Yıldırım, K. (2010). Raising The Quality In Qualitative Research. İlköğretim Online, 9(1), 79-92.
  • Yolasığmazoğlu, H. (2016). Göç ve Göçün Beraberinde Getirdiği Sıkıntılar Karşısında Bir Çocuk: Kömür Karası Çocuk. III. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiriler Kitabı İçinde (s. 55-62), İstanbul: Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazarları Birliği.
  • Yürek, H. (2016). Koca Ren Adlı Romanda Almanya’ya Göçün Genç İnsan Üzerindeki Etkisine Dair Bir İnceleme. III. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu bildirileri (s. 67-74), İstanbul: Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazarları Birliği
  • Ziyalan, N. (2015). Attım Kapağı Yurtdışına, İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
APA Temur M, ERTEM İ (2019). ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK. , 451 - 466.
Chicago Temur Murat,ERTEM İHSAN SEYİT ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK. (2019): 451 - 466.
MLA Temur Murat,ERTEM İHSAN SEYİT ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK. , 2019, ss.451 - 466.
AMA Temur M,ERTEM İ ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK. . 2019; 451 - 466.
Vancouver Temur M,ERTEM İ ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK. . 2019; 451 - 466.
IEEE Temur M,ERTEM İ "ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK." , ss.451 - 466, 2019.
ISNAD Temur, Murat - ERTEM, İHSAN SEYİT. "ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK". (2019), 451-466.
APA Temur M, ERTEM İ (2019). ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 451 - 466.
Chicago Temur Murat,ERTEM İHSAN SEYİT ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 9, no.2 (2019): 451 - 466.
MLA Temur Murat,ERTEM İHSAN SEYİT ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, vol.9, no.2, 2019, ss.451 - 466.
AMA Temur M,ERTEM İ ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2019; 9(2): 451 - 466.
Vancouver Temur M,ERTEM İ ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2019; 9(2): 451 - 466.
IEEE Temur M,ERTEM İ "ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK." Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9, ss.451 - 466, 2019.
ISNAD Temur, Murat - ERTEM, İHSAN SEYİT. "ÇOCUK EDEBİYATINDA GÖÇ VE GÖÇMENLİK". Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 9/2 (2019), 451-466.