Yıl: 2020 Cilt: 18 Sayı: Cumhuriyet Armağan Sayısı Sayfa Aralığı: 83 - 100 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18026/cbayarsos.627884 İndeks Tarihi: 06-06-2021

Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi

Öz:
Bu çalışma 14-17 yaş arası ergenlerin duygusal özerklik ve sosyal kaygı düzeylerinin şişirilmiş benliklerini yordama gücünü belirlemek amacıyla yapılmıştır.Araştırmanın çalışma grubu, 2018-2019 eğitim öğretim yılı İstanbul il merkezinde bulunan 9faklı ortaöğretim okulunda 9.,10. ve 11. sınıfta okuyan 198'i (%48,2) kız ve 213'ü (%51,8) erkek olmak üzere toplam 411 öğrenciden oluşmaktadır.Araştırmada veri toplama aracı olarak Algılanan Helikopter Ebeveyn Tutum Ölçeği (AHETÖ), Şişirilmiş Benlik Duygusu (Ego Enflasyonu) Ölçeği, Duygusal Özerklik Ölçeği (DÖÖ), Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır.Yapılan korelasyon analizindenelde edilen bulgular neticesinde helikopter ebeveyn tutumunun, sosyal kaygı ile arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğuancak duygusal özerklik ile arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlıolmadığı görülmektedir.Ayrıcahelikopter ebeveyn tutumu ileşişirilmiş benlik arasındaki ilişkidesosyal kaygı değişkeninin aracılık rolü incelendiğinde, helikopter ebeveyn tutumu ileşişirilmiş benlik arasındaki ilişkinin anlamlıolmadığı, modeldeki diğer ilişkilerin anlamlıolduğu,sosyal kaygı değişkeninin modelde tam aracı olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime:

Helicopter Parental Attitude,Inflated Self in Adolescents: Mediator Effect of Emotional Autonomy,Social Anxiety Variables

Öz:
This study was conducted to determine the ability of adolescents between 14-17 ages to predict their bloated self and their levels of emotional autonomy and social anxiety.The study group consists of a total of 411 students, 198(48.2%) girls and 213(51.8%) boys, who were in 9th,10th and 11th grade in 9 different secondary schools in Istanbul city center in 2018-2019 academic year.Perceived Helicopter Parent Attitude Scale(HPAS), Exaggerated sense of Ego AScale, Emotional Autonomy Scale(EAS), Liebowitz Social Anxiety Scale and Personal Information Form wereused as data collection tools.As a result of the correlation analysis, it was seenthat the relationship between helicopter parental attitude and social anxiety was significant, but the relationship between emotional autonomy was not significant.When the mediating role of social anxiety variable in the relationship between helicopter parental attitude and inflated self was examined, it was found that the relationship between parental attitude and inflated self was not significant,other relationships in the model were significant, and the social anxiety had full mediator role in the model.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aşkın, M. (2007). Kimlik ve giydirilmiş kimlikler.Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(10), 213-220.
  • Bal, U. (2010). Anksiyete bozukluklarında cinsiyete göre semptom farklılıkları(Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Baron, R. M.,& Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social pyschological research: Conceptual, strategic, an statistical considerations. Journal Of Personality And Social Psychology, 51(6),1173-1182.DOI:10.1037//0022-3514.51.6.1173
  • Baumeister, R. F., Smart, L.,& Boden, J. M. (1996). Relation of threatened egotism to violence and aggression: The dark side of high self-esteem. PsychologicalReview, 103(1),5-33.DOI:10.1037//0033-295X.103.1.5
  • Bradley-Geist, J. C.,& Olson-Buchanan, J. B. (2014). Helicopter parents: An examination of the correlates of over-parenting of college students.Education + Training,4(56), 314-328. DOI: 10.1108/ET-10-2012-0096
  • Canoğulları, Ö. (2014). İnternet bağımlılık düzeyleri farklı ergenlerin cinsiyetlerine göre psikolojik ihtiyaçları, sosyal kaygıları ve anne baba tutum algılarının incelenmesi(Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Ceral, S.,& Dağ, İ. (2005). Ergenlerde algılanan anne baba tutumlarına bağlı benlik saygısı, depresiflik ve genel psikolojik belirti düzeyi farklılıkları.Psikiyatri PsikolojiPsikofarmakoloji (3P) Dergisi, 13(4), 233-241.
  • Colvin, C. R., Block, J., & Funder, D. C. (1995). Overly positive self-evaluations and personality: Negative implications for mental health.Journal Of Personality And Social Psychology, 68(6),1152-1162.DOI:10.1037/0022-3514.68.6.1152
  • Cui, M., Darling, C. A.,Coccia, C., Fincham, F. D.,& May, R. W. (2019). Indulgent parenting, helicopter parenting, and well-being of parents and emerging adults.Journal of Child And Family Studie. DOI: 10.1007/s10826-018-01314-3
  • Çakır, S. (2010). Bilişsel-Davranışçı Yaklaşıma dayalı olarak hazırlanan sosyal kaygıyla başa çıkma programının lise öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerine etkisi(Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi,Bursa).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Çalışkan, İ. (2018). Genç yetişkinlerde anne baba algısı ile sosyal kaygı ilişkisinde öğrenilmiş güçlülüğün aracı etkisi(Yüksek lisans tezi,İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Çelik, E. G. (2015). Algılanan ebeveyn kontrolü ile ergen iyi oluşu arasındaki ilişkide duygusal özerklik ve empatinin aracı rolü(Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Dağ, İ.,& Gülüm, İ. V. (2013). Yetişkin bağlanma örüntüleri ile psikopatoloji belirtileri arasındaki ilişkide bilişsel özelliklerin aracı rolü: Bilişsel esneklik.Türk Psikiyatri Dergisi,24(4), 240-247.
  • De Hoogh, A. H., Den Hartog, D. N.,& Nevicka, B. (2013). Gender differences in the perceived effectiveness of narcissistic leaders. Applied Psychology,64, 473-498. DOI:10.1111/apps.12015
  • Demir, M.,& Karabacak, A. (2017). Ergenlerin duygusal özerkliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi.Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,21(2), 427-442.
  • Deniz, A. (2018). 11-15 yaş arası bir grup ergende akılcı olmayan inançların benlik saygısı ve sosyal kaygı düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi(Yüksek lisans tezi, Işık Üniversitesi,İstanbul).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Duman, B. (2015). Neden beyin temelli öğrenme.İstanbul: Pegem Yayıncılık.Dursun, E. (2019). Lise öğrencilerinde genel kaygı ve sosyal kaygının sözel akıcılığı yordayıcı etkisinin incelenmesi(Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Duygulu, S. (2018). Yeni nesil ebeveynlik ve helikopter aileler.İstanbul: Destek Yayınları.
  • Ekici, D. (2017). Üniversite öğrencilerinde narsistik kişilik eğilimlerinin öznel iyi oluş ve algılanan anne baba tutumları açısından yordanması(Yüksek lisanstezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Eriş, Y. (2013). Ergenlerin benlik saygısı ve sosyal kaygı düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Erkan, Z. (2002). Ergenlerin sosyal kaygı düzeyleri, ana-baba tutumları ve ailede görülen risk faktörleri üzerine bir çalışma(Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Erkan, Z. (2002). Sosyal Kaygı düzeyi yüksek ve düşük ergenlerin ana baba tutumlarına ilişkin nitel bir çalışma.Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,10(10), 120-133.
  • Eroğlu, K. (2018). Ortaokul 7. ve 8. Sınıf öğrencilerinin sosyal kaygıları ile benliksaygısı, anne-baba tutumları, mükemmeliyetçilik özellikleri arasındaki ilişki(Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Fischer, J. L., Forthun, L. F., Pidcock, B. W.,& Dowd, D. A. (2007). Parent relationships, emotion regulation, psychosocial maturity and college student alcohol use problems.J Youth Adolescence,36, 912–926.DOI:10.1007/s10964-006-9126-6
  • Golonka, M. M. (2013). Keeping in touch: relationships between parenting style, parent-child electronic communication, and the developing autonomy and adjustment of college students(Doktora dissertation,Duke University, Durham NC).Retrieved from https://dukespace.lib.duke.edu/dspace/handle/10161/7242
  • Gökkaya, M. (2016). Bir grup üniversite öğrencisinde sosyal kaygı, depresyon ve anne-baba tutumları ile mükemmeliyetçilik eğilimleri ve üniversiteye uyum arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi(Yüksek lisans tezi, Işık Üniversitesi, İstanbul).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Güneş, E. (2018). Zorbalık eğilimi, duygusal özerklik ve akıllı telefon bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi(Yüksek lisans tezi, Sabahattin Zaim Üniversitesi,İstanbul).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Hacıahmetoğlu, N. (2018). Lise öğrencilerinin internet kullanım bozukluğu, sosyal kaygı ve benlik saygısı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi(Yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Hart, C. M., Bush-Evans, R. D., Hepper, E. G.,& Hickman, H. M. (2017). The children of narcis-sus: Insights into narcissists' parenting styles.Personality And Individual Differences,117, 249-254. DOI: 10.1016/j.paid.2017.06.019
  • Heimberg,R.G., Horner,K.J., Juster,H.R., Safren, S. A., Brown, E. J., Schneier, F. R.,& Liebowitz, M. R.(1999).Psychometric properities of theLiebowitz Social Anxiety Scale. Psychological Medicine,29, 199-212.DOI:10.1017/S0033291798007879
  • Kashadan, T. B. (2007). Social anxietyspectrum and diminished positive experiences: Theoretical synthesis and meta-analyss.Clinical Psychology Review,27(3), 348-365.DOI:10.1016/j.cpr.2006.12.003
  • Koç, F. (2019). Ergenlerde anne baba tutumları ile duygusal özerklik arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi(Düzce ili örneği)(Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Kumar Mishra, S. (2016). Self-concept-a person’s concept of self-ınfluence ınternational.Journal Of Recent Research, 8-13.
  • Kwon, A. K., Yoo, G.,& Bingham, G.E. (2016). Helicopter parenting in emerging adulthood: Support or barrier for korean college students’ psychological adjustment?J Child Fam Stud,25, 136–145. DOI 10.1007/s10826-015-0195-6
  • Martinez, I., Garcia,J. F.,& Yubero, S. (2007). Parenting styles and adolescents' selfesteem in Brazil.Psychological Reports, 100(3), 731-745.DOI:10.2466/PR0.100.3.731-745
  • Morsünbül, Ü.,& Çok, F. (2013). Kimlik gelişiminde yeni bir boyut: Seçeneklerin saplantılı araştırılması.Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi,5(40), 232-244.
  • Odenweller, K. G., Booth-Butterfield, M.,& Weber, K. (2014). Investigating helicopter parenting, family environments, and relational outcomes for millenials.Communication Studies, 65(4), 407-425. DOI: 10.1080/10510974.2013.811434
  • Okray, Z. (2016). Helicopter parenting and related ıssues: psychological well being, basic psychological needs and depression on university students.Curr Res Educ, 2(3), 165-173.Retrieved from https://dergipark.org.tr/
  • Özdemir, Y.,& Çok, F. (2011). Ergenlikte özerklik gelişimi.Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 152-164.
  • Özsoy, E.,& Yıldız, G. (2013). Kişilik kavramının örgütler açısından önemi: Bir literatür taraması.İşletme Bilimi Dergisi,2(1), 1-12.
  • Peluchette, J. V. E., Kovanic, N.,& Partridge, D. (2013). Helicopter parents hovering in the workplace: What should hr managers do?Business Horizons,56, 601—609. DOI: 10.1016/j.bushor.2013.05.004
  • Perez, M., Pettit, J. W., David, J. F., Kistner, J. A.,& Joiner Jr., T. E. (2001). The ınterpersonal consequences of ınflated self-esteem in an ınpatient psychiatric youth sample.Journal Of Consulting And Clinical Psychology,69(4), 712-716. DOI: 10.1037//0022-006X.69.4.712
  • Preacher, K. J., & Hayes, A. F. (2004). SPSS andsas procedures for estimating indirect effects in simple mediation models.Behavior Research Methods, Instruments, & Computers,36, 717-731.DOI:10.3758/BF03206553
  • Sübaşı, G. (2007). Üniversite öğrencilerindesosyal kaygıyı yordayıcı bazı değişkenler. Eğitim Ve Bilim, 144(32), 3-15.
  • Şahin, Ş.,& Özçelik Çövener, Ç. (2016). Ergenlik dönemi ve sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 5(1), 42-49.
  • Tabachnick,B. G.,&Fidell, L. S.(2001). Using multivariate statistics.Pearson Education.
  • Tatar, A., Bildik, T., Yektaş, Ç., Hamidi, F.,&Özmen, H. E. (2016). Duygusal Özerklik Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması ve klinik başvurusu olmayan ergen öğrencilerde duygusal özerkliğin incelenmesi.Nobel Medicus,12(1), 39-48.
  • Tung, S.,& Dhillon, R. (2006). Emotional autonomy in relation to family enviroment: A gender perspective.Journal Of The Indian Academy Of Applied Psychology, 32(3), 201-212.
  • Ünüvar, A. (2007). Lise öğrencilerinin algıladıkları anne baba tutumları ile kendine saygı düzeylerinin incelenmesi(Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi,Konya).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Walker, J. S.,& Bright, J. A. (2009). False inflated self-esteem and violence: Asystematic review and cognitive model.The Journal Of Forensic Psychiatry & Psychology,20(1), 1-32. DOI:10.1080/14789940701656808
  • Yaşin Okant, Ç. (2018). Helikopter ebeveyn sahibi y kuşağının iş ve yaşam tatmini üzerine sosyolojik bir analiz(Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Yazıcı, A. (2019). Ergenlerde duygusal özerklik, eylemlilik ve arkadaşa bağlanma arasındaki ilişkinin incelenmesi(Yüksek lisans tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Yılmaz, H. (2018). Narsizme Giden yolun ilk adımı: ''Şişirilmiş Benlik Duygusu Ölçeği'' geliştirme çalışması.Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi,6(73), 1-16.
  • Yılmaz, H. (2019). İyi ebeveyn, çocuğu için her zaman her şeyi yapan ebeveyn değildir: Algılanan Helikopter Ebeveyn Tutum Ölçeği (AHETÖ) geliştirme çalışması.Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi,3(1), 3-30.DOI: 10.24130/eccd-jecs.1967201931114
  • Yiğit, H. (2010). Ergenlerin benlik saygılarının yaşam doyumu ve bazı özlük nitelikleri açısından incelenmesi(Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
  • Zimmer-Gembeck, M. J., Madsen, S. D.,&Hanisch, M. (2011). Connecting the intrapersonal to the interpersonal: autonomy, voice, parents, and romantic relationships in emergingadulthood.EuropeanJournal Of DevelopmentalPsychology, 8(5), 509–525.DOI:10.1080/17405629.2011.567061
APA Eksi H, Barış Ş, demir i (2020). Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi. , 83 - 100. 10.18026/cbayarsos.627884
Chicago Eksi Halil,Barış Şeymanur,demir ibrahim halil Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi. (2020): 83 - 100. 10.18026/cbayarsos.627884
MLA Eksi Halil,Barış Şeymanur,demir ibrahim halil Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi. , 2020, ss.83 - 100. 10.18026/cbayarsos.627884
AMA Eksi H,Barış Ş,demir i Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi. . 2020; 83 - 100. 10.18026/cbayarsos.627884
Vancouver Eksi H,Barış Ş,demir i Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi. . 2020; 83 - 100. 10.18026/cbayarsos.627884
IEEE Eksi H,Barış Ş,demir i "Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi." , ss.83 - 100, 2020. 10.18026/cbayarsos.627884
ISNAD Eksi, Halil vd. "Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi". (2020), 83-100. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.627884
APA Eksi H, Barış Ş, demir i (2020). Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(Cumhuriyet Armağan Sayısı), 83 - 100. 10.18026/cbayarsos.627884
Chicago Eksi Halil,Barış Şeymanur,demir ibrahim halil Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 18, no.Cumhuriyet Armağan Sayısı (2020): 83 - 100. 10.18026/cbayarsos.627884
MLA Eksi Halil,Barış Şeymanur,demir ibrahim halil Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.18, no.Cumhuriyet Armağan Sayısı, 2020, ss.83 - 100. 10.18026/cbayarsos.627884
AMA Eksi H,Barış Ş,demir i Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 18(Cumhuriyet Armağan Sayısı): 83 - 100. 10.18026/cbayarsos.627884
Vancouver Eksi H,Barış Ş,demir i Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020; 18(Cumhuriyet Armağan Sayısı): 83 - 100. 10.18026/cbayarsos.627884
IEEE Eksi H,Barış Ş,demir i "Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi." Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, ss.83 - 100, 2020. 10.18026/cbayarsos.627884
ISNAD Eksi, Halil vd. "Ergenlerde Helikopter Ebeveyn Tutumu, Şişirilmiş Benlik: Duygusal Özerklik, Sosyal Kaygı Değişkenlerinin Aracı Etkisi". Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 18/Cumhuriyet Armağan Sayısı (2020), 83-100. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.627884