Yıl: 2020 Cilt: 39 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 16 - 34 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7822/omuefd.677764 İndeks Tarihi: 22-09-2021

Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler

Öz:
Günümüzde ortaöğretim düzeyinde tarım eğitimi Milli Eğitim Bakanlığı çatısı altında Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinin (MTAL) alt programlarında verilmektedir. Önceki sistemde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından organize edilen ortaöğretim düzeyindeki tarımsal eğitim; “Tarım Meslek Liseleri” ismiyle, tarım sektörü için nitelikli insan kaynağı yetiştirme konusunda son derece önemli görevlerde bulunmuşlardır. Tarım Meslek Liseleri iken, bu okullara daha çok kırsal alanda yaşayan ve ailesi tarımla uğraşan gençler katılmıştır. Bu çalışma, günümüzde tarımla ilgili alanların ortaöğretim düzeyinde kimler tarafından seçildiği ve bu seçime etki eden faktörlerin neler olduğunu bilimsel yaklaşımlarla ortaya koymayı amaçlamıştır. Araştırmanın örneklemini Samsun ili Bafra Dedeli Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde öğrenim gören 72 öğrenci ve Gelemen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde öğrenim gören 131 öğrenci oluşturmaktadır. Veriler 2018 ve 2019 eğitim ve öğretim yıllarında toplanmıştır. Araştırmanın ana materyali ise, toplam 203 öğrenciden yüz yüze anket yoluyla toplanan verilerdir. Öğrencilerin seçim nedenleri betimsel içerik analizi yöntemiyle; diğer veriler ise, verinin ölçüm düzeyine, araştırmanın sorularına ve amacına yönelik uygun istatistiki yöntemlerle analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre öğrencilerin önemli bir kısmı (%65) tarımla ilgili programları kendi kararları ile seçmiştir. Tarımla ilgili programları seçme nedenleri ise önem sırasına göre; ilgi (%40,8), mesleki değer(29,6), yetenek(14,8) ve çevresel faktörler(14,8) olarak sıralanmıştır. Öğrencilerin önemli bir kısmı (%65,5) mezun olduktan sonra tarımla ilgili bir yükseköğretim programında eğitimine devam etmek istediğini belirtmiştir. Öğrenci ailelerinin %50,1’i tarımla uğraşmasına rağmen; %54,2’si kentsel alanlarda yaşamaktadır. Bu çalışmanın orta öğretim öğrencilerinin tarımla ilgili alanları tercih ederken ve bu alanda bir meslek seçerken daha bilinçli karar vermeleri için geliştirilecek stratejilerin belirlenmesine katkı sağlaması amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelime:

Profile of Students Choosing Agricultural Related Fields in Vocational and Technical Anatolian High Schools and Factors Affecting Their Field Choices

Öz:
Secondary education in Turkey; it is a stage where students decide for career choice and higher education. The preference of the field they will make in secondary education is an important subject to be investigated in terms of determining the profession that students will choose in the future. There are different types of high schools in the secondary education system. One of these is Vocational and Technical Education Institutions, which aims to “train students as good citizens as well as prepare them for higher education and/or business life by giving a common general culture in line with their interests and abilities in a flexible structure” (Uluğ 2013). Agricultural education in secondary education is given under the sub-sections of Vocational and Technical Anatolian High Schools (MTAL) under the Ministry of National Education. The aim of agricultural education in secondary education is to provide students with professional qualifications that can follow scientific and technological developments in agriculture and agriculture-related fields, which are regarded as the profession of the future, and to train qualified professional staff in the agrifood sector. Agriculture is a field of economic activity characterized by the interaction of ecological, social and technical systems resulting in a wealth of nonlinear processes and emergent phenomena (Alfing 2016). Agriculture requires interdisciplinary work due to its multi-dimensional structure. Therefore, the development of agriculture and agricultural areas is possible with the common reason and effort of science and humanities (social) sciences. While it is expected that agricultural and food fields will have a special place and importance among all other professional fields in terms of agriculture sector, which meets the vital needs of living things; the statistical data at the secondary level shows that the proportion of students studying in these fields is 1.48% among 54 professional fields (Anonymous 2018). This situation can be explained by many different reasons after the industrial revolution, especially after the 1990s, with information and communication technologies shifting the agricultural centred social and economic life to industrial activities, and the fact that young people want to deal with non-agricultural professions along with the phenomenon of rural migration and urbanization, and not enough earnings from agricultural activities. However, these developments do not change the growing global concerns about the sustainability of agriculture and food, but on the contrary show that there is a need for an educational infrastructure and human resources that will require finding solutions different than ever to agriculture and food systems and problems. According to the report of the United Nations Food and Agriculture Organization (FAO, 2017), the world human population will be about 10 billion in 2050; Demand for agricultural products is expected to increase by 50 percent compared to today. It seems that this increasing demand can only be met with new agricultural practices in which knowledge, technology and management skills are used together (Özartan 2013; Uldrich 2017; Türker 2019). The design, transformation and delivery of these applications to the target audience can only be achieved thanks to the individuals who have found an agricultural education environment and employment opportunities that they can exhibit. In this context, vocational agriculture education in secondary education is a stage of the educational process that prepares individuals for the practical skills and basic scientific knowledge required for the agricultural production and food sector. In the previous system, agricultural education at the secondary level was organized by the Ministry of Agriculture and Forestry, the students were mainly young people living in rural areas whose families engaged in agriculture. While the secondary education institutions provided agricultural education were the Vocational High Schools of Agriculture, they had very important duties in raising qualified human resources for the agricultural sector. These institutions have undergone developments in recent years that have significantly changed their original functions. Many argue that the administrative changes in the national educational system have reduced the importance given to agricultural education as the quality of students enrolled to agricultural departments of newly established vocational schools has decreased from year to year. Although the numbers of vocational and technical high schools and enrolment in agricultural departments have increased in recent years, the quality of education has decreased. This will probably influence the overall agricultural sector and rural development in Turkey as the need for highly qualified personnel employed by public and private sector increase.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alfing, E. M. (2016). Systems thinking in agriculture lessons. The book of ınterdıscıplanary approaches in agricultural and environmental education (s: 32-40). Prague: Enter Study Days. 11-13 May 2016.
  • Anonim (2014). Türkiye mesleki ve teknik eğitim strateji belgesi ve eylem planı (2014-2018). T.C.
  • Kalkınma Bakanlığı 06.05.2014 tarihli ve 2014/5 sayılı karar. https://abdigm.meb.gov.tr/projeler/ois/017.pdf Erişim Tarihi: 22.11.2019.
  • Anonim (2018). Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, Türkiye’de ortaöğretimde tarım ve ilgili programlarda eğitim veren okulların 2017-2018 eğitim ve öğretim yılına ilişkin sayısal verileri. (basılmamış) Ankara.
  • Arslan, Y. (2016). Determinants of the choice of high school track in Turkey. Sabancı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonomi Bölümü, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
  • Atli, A. (2016). Lise öğrencilerinin meslek tercihlerinin yetenek, ilgi ve mesleki değerlerine göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) 17 (1), 555-573.
  • Bozgeyikli, H., Derin S., Toprak E. (2016). Üniversite öğrencilerinin mesleki değer algıları, International Journal of Contemporary Educational Studies (IntJCES). 2 (1), 139-156.
  • Creswell, W.J. 2017. Araştırma deseni: nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (Çev. Ed. S. B. Demir). (Orijinal eserin yayın tarihi, 2014), 3. Baskı, Ankara: Eğiten Kitap Yayınevi.
  • Dikeç, G., Karakurt, S., Bayram, A., Zeybek, B., & Dağlı, D. (2007). Sağlık meslek lisesi son sınıf öğrencilerinin hemşirelik mesleğine ilişkin düşünceleri. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 4(3), 127-135.
  • ERG (2009). Eğitimde eşitlik: politika analizi ve öneriler. “Türkiye’de eğitimde eşitliğin geliştirilmesi için verilere dayalı savunu” projesi yayını. Eğitim Reformu Girişimi (ERG), Sabancı Üniversitesi,
  • İstanbul: Yelken Basım. http://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/Egitimde_Esitlik_Politika_Analizi_ve_Oneriler_1.pdf
  • ERG (2012). Meslek eğitiminde kalite için işbirliği: mesleki ve teknik eğitimde güncellenmiş durum analizi. Eğitim Reformu Girişimi (ERG), İstanbul: İmak Ofset Basım Yayın San. ve Tic. Ltd. Şti. http://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/ERG_Mesleki-ve-Teknik-E%C4%9Fitimde-G%C3%BCncellenmi%C5%9F-Durum-Analizi.pdf
  • FAO (2017). The future of food and agriculture: trends and challenges. Food and Agriculture Organization (FAO) of the United Nations (UN). Rome. http://www.fao.org/3/a-i6583e.pdf
  • Hepkul, A. (2014). Meslek lisesi tercihi sürecinin keşifsel olarak incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 41-52.
  • İnan, İ. H. (2016). Tarım ekonomisi ve işletmeciliği kitabı. Güncelleştirilmiş 8. Baskı. İstanbul: İdeal Yayınevi.
  • Kaya, N. (2017). Jackson mesleki ilgi envanterinin üniversite öğrencileri üzerinde bir uyarlama çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi. Ankara.
  • Kuzgun, Y. (2009a). Meslek gelişimi ve danışmanlığı. 3. Basım, Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Kuzgun, Y. (2009b). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. 4. Baskı, Ankara: Nobel Yayınevi.
  • Küçüker, E. (2017). Türkiye’de kademeler arası geçiş ve öğrenci akışının gelişimi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 50(1), 43-97.
  • METGEM (2017). Mesleki ve teknik eğitimin tanıtılması, mesleki eğitime yönlendirme ve rehberlik konulu 15.06.2017 tarih, 19863661 sayılı genelge. Milli Eğitim Bakanlığı, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü (METGEM). Ankara.
  • METGEM (2018). Mesleki ve teknik eğitimin mevcut durumu, yapılan çalışmalar ve geleceğe ilişkin öneriler başlıklı slayt sunu. Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü (METGEM) (16 Ağustos 2018, basılmamış). Ankara.
  • Olcay, A. & Döş İ. (2009). Ortaöğretimde başarıyı olumsuz etkileyen unsurların öğrenci boyutuyla tespitine yönelik bir uygulama. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 131 -155. http://sbe.gantep.edu.tr
  • Özartan, G. (2013). Türkiye tarım sektöründe yapısal dönüşüm ve teknoloji kullanımının rolü. Boğaziçi üniversitesi, ekonomi bölümü, İstanbul. http://www.econ.boun.edu.tr/public_html/RePEc/pdf/201301.pdf
  • Özdemir, Ş. & Karateke, T. (2018). Öğrencilerin imam hatip liselerini tercih etme nedenleri (Elazığ örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (45), 5-33.
  • Pak, Ö. (2015). Türkiye’de mesleki turizm eğitimi ve zorunlu staj: turizm meslek lisesi örneği. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
  • Palaz, S. & Boz, İ. (2008). Üniversite mezunu yetişkinlerin farklı organizasyonlarda gönüllü hizmet vermesini etkileyen faktörler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(9), 95-106.
  • Polat, S. (2009). Türkiye’de eğitim politikalarının fırsat eşitsizliği üzerindeki etkileri. Devlet Planlama Teşkilatı Uzmanlık Tezi. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü. Yayın no: 2801.
  • Razon, N. (2018). Gencin meslek seçimini etkileyen faktörler. Milli Eğitim Bakanlığı, Ümraniye Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi. http://umraniyeataturkmeslek.meb.k12.tr/icerikler/gencin-meslek-secimini-etkileyen-faktorler_4932546.html Erişim Tarihi: 22.11.2019
  • RG, (2012). On üç ilde büyükşehir belediyesi ve yirmi altı ilçe kurulması ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair 6360 sayılı kanun. RG Sayı: 28489 Tarih: 6 Aralık 2012. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121206-1.htm
  • RG, (2016). Millî eğitim bakanlığının teşkilat ve görevleri hakkında kanun hükmünde kararname ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair 6764 sayılı kanun. Resmi Gazete (RG) Sayı: 29913, tarih: 9 Aralık 2016. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/12/20161209-5.htm
  • Siyez, D. M. (2014). Gelişimsel yaklaşımlar. Binnur Yeşilyaprak (Ed.) Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı: kuramdan uygulamaya (s.171-217). Ankara: PEGEM Akademi.
  • Tarakçıoğlu Altınay, A. (2017). Tam öğrenme modeli ilkeleri doğrultusunda geleneksel muhasebe eğitiminin değerlendirilmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar. 54(624), 69-77.
  • Taşpınar, M. (2014). Türk eğitim sisteminde kademeler arası geçiş açısından mesleki-teknik eğitimin yeri. Cumhuriyet'in kuruluşundan günümüze eğitimde kademeler arası geçiş ve yeni modeller uluslararası kongresi, Antalya. (16-18 Ocak 2014). (ss. 707-722), Ankara. Atatürk Türk, Kültür ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını.
  • TAYA (2014). Türkiye aile yapısı araştırması (TAYA) tespitler ve öneriler raporu. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü. İstanbul: Araştırma ve Sosyal Politika Serisi 07, 1.Basım.
  • Türker, U. (2019). Hassas tarım teknolojileri ve uygulamaları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, açık ders notu. Konu 14. Ankara. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/15598/mod_resource/content/0/KONU14_Hassas %20Tar%C4%B1m_2.pdf
  • TED (2005). Türkiye'de üniversiteye giriş sistemi araştırması sonuç raporu. Ankara: Türk Eğitim Derneği (TED) Yayınları.
  • Uluğ, F. (2013). Mesleki ve teknik eğitim. Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Eğitim Yönetimi Yüksek Lisans Programı, Eğitim Siyasaları Uygulaması. Ankara.
  • Uldrich Jack (2017). What’s next in farming: ten trends transforming agriculture in 2017–and beyond, https://jackuldrich.com/blog/agriculture/whats-next-in-farming-ten-trends-transforming-agriculture-in-2017-and-beyond/ Erişim Tarihi: 18.11.2019.
  • Vurucu, F. (2010). Meslek lisesi öğrencilerinin meslek seçimi yeterliliği ve meslek seçimini etkileyen faktörler. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
  • Yavuz M., Gülmez D. & Özkaral T. C. (2016). Meslek lisesi öğrencilerinin bilişsel ve duyuşsal özellikleri, Türk Eğitim Derneği, Eğitim ve Bilim 41(187), 29-44.
  • Yılmaz, H. (2007). Beceriler, yeterlilikler ve meslek eğitimi: finansman yapısı ve politika önerileri. Türk girişim ve iş dünyası konfederasyonu ve eğitim reformu girişimi. Sabancı Üniversitesi. İstanbul: ARTPRES.
APA Kaynakçı Baydar C, Boz I (2020). Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler. , 16 - 34. 10.7822/omuefd.677764
Chicago Kaynakçı Baydar Cevahir,Boz Ismet Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler. (2020): 16 - 34. 10.7822/omuefd.677764
MLA Kaynakçı Baydar Cevahir,Boz Ismet Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler. , 2020, ss.16 - 34. 10.7822/omuefd.677764
AMA Kaynakçı Baydar C,Boz I Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler. . 2020; 16 - 34. 10.7822/omuefd.677764
Vancouver Kaynakçı Baydar C,Boz I Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler. . 2020; 16 - 34. 10.7822/omuefd.677764
IEEE Kaynakçı Baydar C,Boz I "Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler." , ss.16 - 34, 2020. 10.7822/omuefd.677764
ISNAD Kaynakçı Baydar, Cevahir - Boz, Ismet. "Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler". (2020), 16-34. https://doi.org/10.7822/omuefd.677764
APA Kaynakçı Baydar C, Boz I (2020). Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 16 - 34. 10.7822/omuefd.677764
Chicago Kaynakçı Baydar Cevahir,Boz Ismet Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39, no.3 (2020): 16 - 34. 10.7822/omuefd.677764
MLA Kaynakçı Baydar Cevahir,Boz Ismet Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.39, no.3, 2020, ss.16 - 34. 10.7822/omuefd.677764
AMA Kaynakçı Baydar C,Boz I Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 39(3): 16 - 34. 10.7822/omuefd.677764
Vancouver Kaynakçı Baydar C,Boz I Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 39(3): 16 - 34. 10.7822/omuefd.677764
IEEE Kaynakçı Baydar C,Boz I "Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler." Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, ss.16 - 34, 2020. 10.7822/omuefd.677764
ISNAD Kaynakçı Baydar, Cevahir - Boz, Ismet. "Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde Tarımla İlgili Alanları Seçen Öğrencilerin Profili ve Alan Seçimlerini Belirleyen Faktörler". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39/3 (2020), 16-34. https://doi.org/10.7822/omuefd.677764