Yıl: 2022 Cilt: 0 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 37 - 60 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18092/ulikidince.930905 İndeks Tarihi: 29-07-2022

BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

Öz:
Yoğun rekabetin yaşandığı perakende sektöründe tedarikçi ilişkileri yönetimi, stok yönetiminden çalışma sermayesi yönetimine kadar pek çok konuda etkili olmaktadır. Bu bakımdan tedarikçi ilişkileri yönetimi ve tedarikçi seçimi, işletmeler için son derece önemlidir. Perakende gıda sektöründe dayanıksız ürün çeşitliliği nedeniyle, düşük maliyetle ürün sağlama yanında esneklik ve hız sağlayabilecek tedarikçilerle çalışmak önemlidir. Kalite, maliyet, hız ve esneklik gibi özelliklerin çok önemli olduğu perakende sektöründe doğru tedarikçi ile çalışmak işletmelere rakipleri karşısında önemli stratejik üstünlükler sağlamaktadır. Tedarikçi seçimi, çok sayıda nitel ve nicel kriterin etkili olduğu, çok kriterli bir karar problemidir. Bu çalışmada yerel bir perakende gıda firmasında tedarikçi seçimini kolaylaştırmak için bütünleşik bir karar modeli önerilmektedir. Önerilen modelde Best Worst Method (BWM) ile tedarikçi seçiminde etkili olan kriterlerin önem ağırlıkları belirlenmiş ve Bulanık TODIM (TOmada de Decisão Iterativa Multicritério) yöntemi ile alternatifler değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre önerilen karar modelinin tedarikçi seçiminde uygulanabilir olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelime: Tedarikçi Seçimi BWM Çok Kriterli Karar Verme TODIM

SUPPLIER SELECTION IN THE RETAIL SECTOR WITH BWM AND FUZZY TODIM METHODS

Öz:
In the retail industry, where there is intense competition, supplier relationship management is effective in many issues from stock management to working capital management. In this respect, supplier relationship management and supplier selection are extremely important for businesses. In the retail food sector, features such as a variety of durable and rapidly consumed products, speed and, flexibility in providing products stand out. For these reasons, it is important to work with suppliers who can provide flexibility and speed as well as providing products at low cost. In the retail sector, the characteristics of suppliers such as selling quality and cost-effective products, being fast and flexible have gained importance. For this reason, working with the right suppliers provides businesses with significant strategic advantages over their competitors. Supplier selection is a multi-criteria decision problem in which many qualitative and quantitative criteria are effective. In this study, an integrated decision model is proposed in order to facilitate supplier selection in a local retail firm. In the proposed model, the importance weights of the criteria that are effective in supplier selection with the Best Worst Method (BWM) were determined and alternatives were evaluated with the fuzzy TODIM (TOmada de Decisão Iterativa Multicritério) method. According to the analysis results, it is seen that the proposed decision model can be applied in supplier selection.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ada, E. Kazançoğlu Y., ve Aracıoğlu, B. (2005). Stratejik Rekabet Üstünlüğü Sağlamada Tedarikçi Seçiminin Analitik Hiyerarşik Süreç İle Gerçekleştirilmesi. V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25–27.
  • Alişarlı, E., & Görener, A. (2021). SWARA metodu ile kriter önceliklendirme: Tedarikçi performansının değerlendirilmesi. Working Paper Series, Vol 3 Issue 1,32-39 İstanbul Ticaret Üniv.
  • Alikhani, R., Torabi, S. A., & Altay, N. (2019). Strategic supplier selection under sustainability and risk criteria. International Journal of Production Economics, 208, 69-82.
  • Aşan H., ve Ayçin E. (2020). Kurumsal Kaynak Planlama Sistemlerinin Seçimindeki Kriterlerin BestWorst Metodu ile Değerlendirilmesi. Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 5 (2), 114-124.
  • Aytaç Adalı, E. ve Tuş Işık, A. (2017). Bir Tedarikçi Seçim Problemi Için SWARA ve WASPAS Yöntemlerine Dayanan Karar Verme Yaklaşımı. International Review of Economics and Management, 5 (4), 35–72.
  • Başaran, S. ve Çakır, S. (2020). Bulanik TODIM Yöntemiyle Gida SektöründTedar ̇ ikçiSeç ̇ iṁ i. ̇ Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 0–3.
  • Çalık, A. (2021)Grup Karar Verme Yöntemlerini Kullanarak Yeşil Tedarikçi Seçimi: Gıda Endüstrisinden Bir Örnek Olay Çalışması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17 (1), 1-16.
  • Celik, E., Yücesan, M., & Gül, M. (2021). Green supplier selection for textile industry: a case study using BWM-TODIM integration under interval type-2 fuzzy sets. Environmental Science and Pollution Research, 1-25.
  • Du, Y., Zhang, D., & Zou, Y. (2020). Sustainable Supplier Evaluation and Selection of Fresh Agricultural Products Based on IFAHP-TODIM Model. Mathematical Problems in Engineering, 2020.
  • Ecer F., ve Küçük, O. (2008). Tedarikçi seçiminde analitik hiyerarşi yöntemi ve bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (1), 355-369.
  • Gomes, L. F. A. M., Araujo, R. M. ve Machado, M. A. S. (2014). Retail Location Analysis With TODIMFse. Revista do Centro Federal de Educação Tecnológica Celso Suckow da Fonseca, 24, 45– 50.
  • Gomes, L. F. M. A. ve Duncan Rangel, L. A. (2009a). An application of the TODIM method to the multicriteria rental evaluation of residential properties. European Journal of Operational Research, 193 (1), 204–211.
  • Gomes, L. F. A. M., Rangel, L. A. D. ve Maranhão, F. J. C. (2009b). Multicriteria analysis of natural gas destination in Brazil: An application of the TODIM method. Mathematical and Computer Modelling, 50 (1–2), 92–100.
  • Gökalp, B., & Soylu, B. (2010). Tedarikçinin Süreçlerini İyileştirme Amaçlı Tedarikçi Seçim Problemi. Journal of Industrial Engineering (Turkish Chamber of Mechanical Engineers), 23 (1).
  • Gupta, H., & Barua, M. K. (2017). Supplier selection among SMEs on the basis of their green innovation ability using BWM and fuzzy TOPSIS. Journal of Cleaner Production, 152, 242- 258.
  • Hanine, M., Boutkhoum, O., Tikniouine, A. ve Agouti, T. (2016). Comparison of fuzzy AHP and fuzzy TODIM methods for landfill location selection. SpringerPlus, 5 (1).
  • Kannan, D., Mina, H., Nosrati-Abarghooee, S., & Khosrojerdi, G. (2020). Sustainable circular supplier selection: A novel hybrid approach. Science of the Total Environment, 722, 137936.
  • Kazançoğlu, Y., ve Ada E. (2010). Perakende Sektöründe Tedarikçi Seçiminin Bulanik Ahp Ile Gerçekleştirilmesi. Savunma Bilimleri Dergisi, 9 (1), 29-52.
  • Kazançoğlu, Y. ve Burmaoglu, S. (2013). ERP software selection with MCDM: Application of TODIM method. International Journal of Business Information Systems, 13 (4), 435–452.
  • Koçoğlu C. M., Avcı. M. (2014). Satın Alma Yönetimi: Teorik Bir Çalışma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (1), 33–47.
  • Li, M., Wu, C., Zhang, L. ve You, L. N. (2015). An intuitionistic fuzzy-TODIM method to solve distributor evaluation and selection problem. International Journal of Simulation Modelling, 14 (3), 511–524.
  • Liu, Y. H., Peng, H. M., Wang, T. L., Wang, X. K. ve Wang, J. Q. (2020). Supplier selection in the nuclear power industry with an integrated anp-todim method under z-number circumstances. Symmetry, 12 (8), 1–22.
  • Lo, H. W., Liou, J. J., Tsai, Y. S., & Hsu, J. S. (2017). Combine Best-Worst Method and VIKOR to Solve the Supplier Selection Problem. WCBM 2017, 41.
  • Mi, X. ve Liao, H. (2019). An integrated approach to multiple criteria decision making based on the average solution and normalized weights of criteria deduced by the hesitant fuzzy best worst method. Computers and Industrial Engineering, 133 (October 2018), 83–94.
  • Oğuz, C., Pençe, İ., Çeşmeli, M.Ş. ve Bozkurt, Ö. Ç. (2021). Tedarikçilerin TOPSIS ile Seçilmesi ve Gelişim Durumlarının Sezgisel Optimizasyon ile Belirlenmesi. Acta Infologica, 5 (1), 11-12.
  • Özçakar, N., ve Demir, H. (2011). Bulanik Topsis Yöntemiyle Tedarikçi Seçimi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 22 (69), 25-44.
  • Özdağoğlu, A., Keleş, M. K., ve Işıldak, B.(2020) Isparta Süleyman Demirel Havalimanını Kullanan Havayolu Firmaları Performanslarının Bwm, Maırca Ve Mabac İle Değerlendirilmesi. Uluslararası İktisadi Ve İdari İncelemeler Dergisi, (29), 175-194.
  • Papadopoulos, A. ve Karagiannidis, A. (2008). Application of the multi-criteria analysis method Electre III for the optimisation of decentralised energy systems. Omega, 36 (5), 766–776.
  • Rezaei, J. (2015). Best-worst multi-criteria decision-making method. Omega (United Kingdom), 53, 49–57.
  • Rezaei, J. (2016). Best-worst multi-criteria decision-making method: Some properties and a linear model. Omega, 64, 126-130.
  • Sağnak, M. (2020). Depo Yeri Seçimi: Perakende Sektöründe Melez Çok Kriterli Karar Verme Uygulaması. Journal of Yaşar University, 15 (59), 615–623.
  • Saaty, T. L. (1990). Decision making for leaders: The Analytic Hierarchy Process For Decisions İn A Complex World. RWS publications.
  • Supçiller, A. A., & Deligöz, K. (2018). Tedarikçi Seçimi Probleminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Uzlaşik Çözümü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 355-368.
  • Şekerci, A. Z., & Yazıcıoğlu, O. AHP Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi: Gıda Sektöründe Bir Uygulama. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2), 23-41.
  • Şen, Z. (2009). Bulanık Mantık İlkeleri ve Modelleme. Genişletilmiş 3. Baskı, İstanbul: Su Vakfı, Yayınları.
  • Torkayesh, S. E., Iranizad, A., Torkayesh, A. E., & Basit, M. N. (2020). Application of BWM-WASPAS model for digital supplier selection problem: A case study in online retail shopping. Journal of Industrial Engineering and Decision Making, 1 (1), 12-23.
  • Tosun, Ö. ve Akyüz, G. (2015). A Fuzzy TODIM Approach for the Supplier Selection Problem. International Journal of Computational Intelligence Systems, 8 (2), 317–329.
  • Turgut, Z. K. ve Tolga, A. C. (2017). Sustainable and Renewable Energy Power Plants Evaluation by Fuzzy VIKOR Technique. Lecture Notes in Engineering and Computer Science, 2228 (1), 774–779.
  • Tursun, S. S. ve Özkoç, H. (2019). Taze Gıda Ürünlerinde Tedarikçi Seçim Kararı Üzerine Karma Bir Araştırma. Girişimcilik İnovasyon ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 3 (6), 75–94.
  • Uygun, Ö., Dalkılıç, F., & Erkan, E. F. (2018). Bulanık Ahp ve Bulanık Moora Yöntemleri Kullanarak Tedarikçi Seçimi. Academic Perspective Procedia, 1 (1), 1189-1199.
  • Varinli İ., Oyman M. (2013). Perakendeci̇liğe Giriş ̇ .Anadolu Üniversitesi AÖF Yayınları Eskişehir.
  • Wang, L., Wang, Y. M., Rodríguez, R. M. ve Martínez, L. (2017). A hesitant fuzzy linguistic model for emergency decision making based on fuzzy TODIM method. IEEE International Conference on Fuzzy Systems.pp.1-6
  • Wang, L., Wang, Y. M., & Martínez, L. (2020). Fuzzy TODIM method based on alpha-level sets. Expert Systems with Applications, 140, 112899.
  • Wu Q, Zhou L, Chen Y, Chen H (2019) An integrated approach to green supplier selection based on the interval type-2 fuzzy best-worst and extended VIKOR methods. Inf Sci 502: 394–417.
  • Yavuz, O. (2013). ELECTRE I Karar Modeli ile Tedarikçi Seçim Süreci ve Perakende Sektöründe Bir Uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5 (4), 210-226.
  • Zimmermann, H. J. (2001). Fuzzy Set Theory and Its Applications. Springer Science+Business Media, LLC.
  • Zadeh, L. A. (1965). Information and control. Fuzzy sets, 8 (3), 338-353
  • Zolfani, S. H., Chatterjee, P., & Yazdani, M. (2019). A structured framework for sustainable supplier selection using a combined BWM-CoCoSo model. In International scientific conference in business, management and economics engineering. Vilnius, Lithuania (pp. 797-804).
APA KARAKIS E (2022). BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ. , 37 - 60. 10.18092/ulikidince.930905
Chicago KARAKIS ENGIN BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ. (2022): 37 - 60. 10.18092/ulikidince.930905
MLA KARAKIS ENGIN BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ. , 2022, ss.37 - 60. 10.18092/ulikidince.930905
AMA KARAKIS E BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ. . 2022; 37 - 60. 10.18092/ulikidince.930905
Vancouver KARAKIS E BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ. . 2022; 37 - 60. 10.18092/ulikidince.930905
IEEE KARAKIS E "BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ." , ss.37 - 60, 2022. 10.18092/ulikidince.930905
ISNAD KARAKIS, ENGIN. "BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ". (2022), 37-60. https://doi.org/10.18092/ulikidince.930905
APA KARAKIS E (2022). BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 0(34), 37 - 60. 10.18092/ulikidince.930905
Chicago KARAKIS ENGIN BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 0, no.34 (2022): 37 - 60. 10.18092/ulikidince.930905
MLA KARAKIS ENGIN BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, vol.0, no.34, 2022, ss.37 - 60. 10.18092/ulikidince.930905
AMA KARAKIS E BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi. 2022; 0(34): 37 - 60. 10.18092/ulikidince.930905
Vancouver KARAKIS E BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi. 2022; 0(34): 37 - 60. 10.18092/ulikidince.930905
IEEE KARAKIS E "BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ." Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 0, ss.37 - 60, 2022. 10.18092/ulikidince.930905
ISNAD KARAKIS, ENGIN. "BWM VE BULANIK TODIM YÖNTEMLERİ İLE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ". Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 34 (2022), 37-60. https://doi.org/10.18092/ulikidince.930905