Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği

Ekici, Gülay

Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği

Gülay EKİCİ (Gazi Üniversitesi, Teknik Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Programları Öğretimi Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

7 0

Yıl: 2005 Cilt: 2005 Sayı: 29 Sayfa Aralığı: 85 - 94 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği

Öz:

Bu çalışmanın amacı, Baldvin, Ebert-May ve Burns tarafından 1999 yılında geliştirilerek literatüre sunulan biyoloji öz-yeterlik ölçeğinin Türkiye koşullarında geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yapmaktır. Ölçeğin yapı geçerliğine ilişkin bulgular faktör analizi yöntemi ile sağlanmıştır. Ölçek üç boyuttan oluşmaktadır. Birinci boyut; biyoloji metotları, ikinci boyut; biyoloji/ diğer fen derslerine genelleme ve bilgilerin analizi ve üçüncü boyut; biyolojik kavramları ve becerileri uygulama. Ölçek 23 madde içermektedir. Ölçeğin Türkçe formu Gazi Üniversitesinden 328 öğrenciye uygulanmıştır. Ölçeğin geneli için Cronbach-Alfa güvenirlik katsayısı 0.81 bulunurken, biyoloji metotları boyutu için 0. 82, biyoloji/ diğer fen derslerine genelleme ve bilgilerin analizi için 0.76 ve biyolojik kavramları ve becerileri uygulama için 0.80 olarak bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar ölçeğin Türkiye'de de kullanılabileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelime: biyoloji eğitimi öz-yeterlik ölçeği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akkoyunlu, B. ve Kurbanoğlu, S. (2003). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve bilgisayar öz-yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1-10.
Akkoyunlu, B. ve Orhan, F. (2003). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi (BÖTE) bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma öz yeterlik inancı ile demografik özellikleri arasındaki ilişki. The Turkish Online Journal of Education Technology, 2(3), 11.
Ashton, P., Buhr, D. and Crocker, L. (1984). Teachers’ sense of efficacy: A self-or norm-referenced construct? Florida Journal of Educational Research, 26 (1), 29-41.
Ashton, P. T and Webb. R. B. (1986). Making a difference: Teachers’ sense of efficacy and student achievement. New York: Longman.
Aşkar, P ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
Aşkar, P. ve Dönmez, O. (2004). Eğitim yazılımı geliştirme öz-yeterlik algısı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 6(3), 259-274.
Baldwin, J. A., Ebert-May, D. and Burns, D. J. (1999). The development of a college biology self-efficacy instrument for nonmajors. Science Education, 83, 397-408.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. A Social cognitive theory. Englewood Cliffs. NJ: Prentice Hall.
Bandura, A. (1995). Exercise of personal and collective efficacy in changing societies. Self-efficacy in changing societies. Cambridge University Press.
Bandura, A. ( 1997). Self- efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
Bıkmaz, F. H. (2002). Fen öğretiminde öz-yeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 197-210.
Bıkmaz, F. H. (2004). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz yeterlik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 161(2004).
Brouwers, A.and Tomic. W. (2003). A test of the factorial validity of the teacher efficacy scale. Research in Education, 69(67).
Cannon, J. R. and Scharmann, L. C. (1996). Influence of a cooperative early field experience on preservice elementary teachers’ science self- efficacy. Science Education, 80, 419-436.
Ekici, G. (2004). Öğretim kademelerine göre öğretmenlerin bilgisayar destekli öğretim uygulamasına yönelik tutumlarının ve bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Orta Öğretimde Yeniden Yapılanma Sempozyumu bildiri özetleri kitabı.Ankara: MEB, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Enochs, L. G. and Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument. A preservice elementary scale. School Science and Mathematics, 90(8), 694-706.
Gawith, G. (1995). A serious look at self-efficacy: Or waking beeping Slooty. 10.10.2004 tarihinde http:// www. cegsa.sa.edu.au/conference/acec98.htm adresinden alınmıştır.
Gibson, S. and Dembo, M. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Education Psychology, 76, 569-582.
Guskey, T. R. and Passaro, P.D. (1994). Teacher efficacy: A study of construct dimensions. American Educational Research Journal, 31(3), 627-643.
Hackett, G. and Betz, N. E. (1981). A self-efficacy approach to the career development of women. Journal of Vocational Behavior, 18, 326-339.
Hoy, W. K. and Woolfolk, A. E. (1993). Teachers’ sense of efficacy and the organizational health of schools. The Elementary School Journal, 93, 356- 372.
Işıksal, M. ve Aşkar, P. (2003). İlköğretim öğrencileri için matematik ve bilgisayar öz-yeterlik algısı ölçekleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 109-118.
Kaptan, F. ve Korkmaz, H.(2001). İşbirliğine dayalı fen öğretiminin öğretmen adaylarının öz yeterlik düzeylerine etkisi. IV.Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiri Kitabı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Kear, M. (2000). Concept analysis of self-efficacy. Graduate research in nursing. 10.10.2004 tarihinde http:// graduateressearch/ Kear.htm adresinden alınmıştır.
Kieffer, K. M. and Henson, R. K. (2000). Development and validation of the sources of self-efficacy inventory (SOSI): Exploring a new measure of teacher efficacy. Paper presented at the annual meeting of the National Council on Measurement in Education, New Orleans.
Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. London: Routledge.
Koray, Ö., Yaman, S. ve Altunçekiç, A. (2004). Yaratıcı ve eleştirel düşünmeye dayalı laboratuvar yönteminin öğretmen adaylarının öz yeterlik inancı algısı ve akademik başarı düzeylerine etkisi. VI. Ulusal Fen bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Kurbanoğlu, S. ve Akkoyunlu, B. (2002). Öğretmen adaylarına uygulanan bilgi okuryazarlığı programının etkililiği öz-yeterlik algısı arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 98-105.
Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in academic settings. Review of Educational Research, 66(4), 543-578.
Ramey-Gassert, L., Shroyer, M. G. and Staver, J. R. (1996). A qualitative study of factors influencing science teaching self-efficacy of elementary level teacher. Science Education, 80, 283- 315.
Riggs, I. M. and Enochs, L. G. (1990). Toward the development of an elementary teacher’ s science teaching efficacy belief instrument. Science Education, 74(6), 625-637.
Savran, A. ve Çakıroğlu, J. (2003). Differences Between elementary and secondary preservice science teachers’ perceived efficacy beliefs and their classroom management beliefs. The Turkish Online Journal of Education Technology, 2(4), 3.
Usluel-Koçak, Y. ve Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretim elemanlarının bilgi teknolojilerini kullanmada karşılaştıkları engeller, çözüm önerileri ve öz-yeterlik algıları. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 6(3), 143-157.
Tekkaya, C., Çakıroğlu, J. ve Özkan, Ö. (2002). Fen Bilgisi öğretmen adayları üzerine bir durum çalışması. Eğitim ve Bilim, 27(126), 15-21.
Tschannen-Moran, M., Hoy, A. W. and Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: It’s meaning and Measure. Review of Educational Research, 61(2), 202-248.
Tschannen-Moran, M. and Woolfolk, H. A. (2001). Teacher efficacy: Capturing and elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805.
Woolfolk, A. E. and Hoy, W. K. (1990). Prospective teachers’ sense of efficacy and beliefs about control. Journal of Educational Psychology, 82, 81-91.
Yavuzer, Y. ve Koç, M. (2002). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmen yetkinlikleri üzerine bir değerlendirme. Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 35-43.
Yılmaz, M., Köseğlu, P. Gerçek, C. ve Soran, H. (2004). Öğretmen öz-yeterlik inancı. Eğitim, 58(5).
Yılmaz, M., Köseğlu, P., Gerçek, C. ve Soran, H. (2004). Yabancı dilde hazırlanan bir öğretmen öz-yeterlik ölçeğinin Türkçe’ ye uyarlanması. VI. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Zimmerman, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development. Self-efficacy in changing societies. .(Ed. A. Bandura). New York: Cambridge University Press, 202-231.

APA	Ekici G (2005). Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. , 85 - 94.
Chicago	Ekici Gülay Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. (2005): 85 - 94.
MLA	Ekici Gülay Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. , 2005, ss.85 - 94.
AMA	Ekici G Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. . 2005; 85 - 94.
Vancouver	Ekici G Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. . 2005; 85 - 94.
IEEE	Ekici G "Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği." , ss.85 - 94, 2005.
ISNAD	Ekici, Gülay. "Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği". (2005), 85-94.

APA	Ekici G (2005). Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2005(29), 85 - 94.
Chicago	Ekici Gülay Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2005, no.29 (2005): 85 - 94.
MLA	Ekici Gülay Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.2005, no.29, 2005, ss.85 - 94.
AMA	Ekici G Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2005; 2005(29): 85 - 94.
Vancouver	Ekici G Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2005; 2005(29): 85 - 94.
IEEE	Ekici G "Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği." Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2005, ss.85 - 94, 2005.
ISNAD	Ekici, Gülay. "Biyoloji Öz-Yeterlik Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2005/29 (2005), 85-94.