Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi

YALÇINKAYA, ELVAN; SEVER, Ramazan; BUDAK MAZMAN, Fatma

Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi

Ramazan SEVER, (Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı, Erzurum, Türkiye)

Fatma BUDAK MAZMAN, (Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, Türkiye)

Elvan YALÇINKAYA (Erzurum İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Erzurum, Türkiye)

Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

7 1

Yıl: 2009 Cilt: 13 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 19 - 32 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi

Öz:

Bu çalışmanın amacı, coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemini ortaya koyabilmektir. Araştırma, betimsel nitelikte olup, Türkçe literatürdeki araştırmalar doğrultusunda sadece coğrafya eğitiminde kavram ve kavram haritalarının önemini belirtmekle sınırlı tutulmuştur. Coğrafya eğitiminde kullanılabileceği düşünülen kavram haritaları örnekleri ile kavram haritalarının faydaları ve önemi tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada; coğrafya derslerinde, kavram haritası kullanılarak öğrenmenin kolaylaşacağı, görsel sunum ön plana çıktığı için ezber yerine anlamlı öğrenme sağlayacağı, kavramlar çizgilerle birbirine bağlanarak, öğrencinin kavramlar arasındaki ilişkileri öğrenmesine yardımcı olacağı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca coğrafi olayların neden ve sonuçlarının kazandırılmasında balık kılçığı, örümcek haritası gibi kavram haritalarının etkili olacağı düşünülmektedir. Araştırmanın sonucunda önerilen örneklerin, coğrafya eğitiminde kavram haritalarının kullanımını güçlendireceği ve bu alandaki önemine dikkat çekeceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

The importance of concept maps in geography education

Öz:

The aim of this research is to introduce the importance of concept maps in geography education. This study is descriptive research and, in the way of studies in the Turkish literature, limited with only indicating importance of concept and concept maps in geography education. Samples of concept maps that can be used in geography education, benefits and importance of concept maps are aimed to determine. In this research, we made out these conclusions; learning would be easier by using concept maps, because of visual presentation, meaningful learning would be provided, it would help students to understand relations between concepts by linking them with lines. Besides it is considered that fishbone map analysis would be efficial in gaining the cause and effects of geographical events. The studies of example about concept maps in geography are continuing, and it will be continuation of this study. It is considered that suggested examples in the conclusion will reinforce to use concept maps in geography education.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akbaş, Yavuz. (2002). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Coğrafya Kavramlarını Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Akbaş, Yavuz. (2008). Ortaöğretim 9. Sınıf Öğrencilerinin İklim Konusundaki Kavram Yanılgılarının Giderilmesinde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Alım, Mete. (2008) “Öğrencilerin Lise Coğrafya Programında Yer Alan Yer Yuvarlağı ve Harita Bilgisi Ünitelerindeki Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları”, Milli Eğitim Dergisi, 177, 166–180.
Alım Mete, Özdemir Ünal, Yılar Bayram. (2008). “5. Sınıf Öğrencilerinin Bazı Coğrafya Kavramlarını Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), ss.151–162.
Ault, Charles R. (1985). “Concept Mapping As A Study Strategy İn Earth Science”, Journal Of College Science Teaching, September/October (15), pp.38–44.
Başaran, İbrahim Ethem. (1985). Eğitim Psikolojisi (Modern Eğitimin Psikolojik Temelleri), (8. Baskı), Ankara: Sevinç Matbaası.
Beydoğan, Hacı Ömer. (1998). Çocuklarda Kavram Öğrenme ve Kavram Öğretme, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Yay.
Bozkurt Orçun, Akın S. Beril, Uşak Muhammet. (2004). “İlköğretim 6., 7. ve 8. Sınıf Öğrencilerinin "Erozyon" Hakkındaki Ön Bilgilerinin ve Kavram Yanılgılarının Tespiti”, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 277-285.
Bozkurt Orçun, Cansüngü K. Özlem. (2002). “İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Eğitiminde Sera Etkisi ile İlgili Kavram Yanılgıları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, ss.67-73.
Briscoe Carol, Lamaster Sarah Ulerick. (1991). “Meaningful Learning İn College Biology Through Concept Mapping”, The American Biology Teacher, 53 (4), pp.214–219.
Cüceloğlu, Doğan. (1991). İnsan ve Davranışı (Psikolojinin Temel Kavramları), İstanbul: Remzi Kitabevi.
Çakmak, Fatih. (2006). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Nüfus ve Yerleşme Konusunda Geçen Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Cin, Mustafa. (2004). “İlkokul 1. sınıf Öğrencilerinin Deniz Kavramını Algılamaları Üzerine Bir Araştırma”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(1), 7-2.
Çoşkun, Mücahit. (2003). “Coğrafya Öğretiminde Nem Konusundaki Kavram Yanlışlıkları ve Giderilmesine Yönelik Öneriler”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXIII (3), ss.147–158.
Demirel, Özcan. (2004). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme, Ankara: PegemA Yayıncılık.
Demirkaya Hilmi, Çetin Turhan, Tokcan Halil. (2004). “İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerine Yön Kavramı Öğretiminde Kullanılabilecek Metotlar”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXIV (3), ss.39–70
Deniz, Öztürk, Fatma. (2003). Lise 1 Coğrafya Derslerinde Kavram Haritalarının Başarıya Etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Doğanay, Hayati. (1998). Coğrafya’ya Giriş, Konya: Çizgi Kitabevi.
Dönmez, Y.İlknur, Alaz, Ayşegül, Aydoğan, Abdulbaki. (2008). “9. Sınıf Öğrencilerinin “Akarsular” Konusundaki Temel Kavramları Öğrenme Düzeylerinin Tespiti”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 6 (1), ss.177–184.
Erden, Münire. (1996). Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Akım Kitapevi.
Erginer, Ergin. (2006). Öğretimi Planlama, Uygulama ve Değerlendirme, Ankara: PegemA Yayıncılık.
Fidan, Nurettin. (1995). Okulda Öğrenme ve Öğretme, Ankara: Alkım Yayınevi.
Fry Joshua A, Novak Joseph. D. (1990). “Concept Mapping Bring Long-Term Movement Toward Meaningful Learning”, Science Education, 74 (6), pp.461–472.
Gencer, Bayındır, Pınar. (2006). İlköğretim Altıncı Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Coğrafya Konularında Kavram Haritalarının Öğrenci Başarısına Etkisi (Erzurum İli Ömer Nasuhi Bilmen İlköğretim Okulu Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Başıbüyük, Adem, Doğar, Çetin, Gürses, Ahmet, Yazıcı, Hakkı. (2004). “Yüksek Öğrenim Öğrencilerinin Hava ve İklim Olaylarını Anlama Seviyeleri ve Kavram Yanılgıları”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı;162.
İzbırak, Reşat, (1992), Coğrafya Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Karabağ, Servet, (1999). “Coğrafya Öğretiminde Anahtar Sorular Ve Kavramlar”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), ss.25–40.
Kaya, Osman, Nafiz. (2003). “Eğitimde Alternatif Bir Değerlendirme Yolu: Kavram Haritaları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:25, ss.265–271.
Kılıç, Didem, Sağlam, Necdet. (2004) “Biyoloji Eğitiminde Kavram Haritalarının Öğrenme Başarısına ve Kalıcılığına Etkisi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 27, ss.155-164.
Kocalar, Ali, Osman. (2006). Ortaöğretim Konularında Kavram Haritalarının Coğrafya Öğretiminde Kullanımı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Koç, Hakan. (2000). Temel Fiziki Coğrafya Kavramlarının Farklı Yöntemlerle Öğretimi (İlköğretim 6. Sınıf), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kolukısa, Enver Aydın. (2003). “Coğrafya Öğretiminde Kavramların Doğru Kullanılışı”, Çağdaş Eğitim Dergisi, Sayı: 295, ss.20–24
Novak, Joseph.D, Gowin, D.Bob, Johansen, Gerard.T. (1983). “The Use Of Concept Mapping And Knowledge Vee Mapping With Junior Hıgh School Science Students”, Science Education, 67 (5), pp.625–645.
Okebukola, Peter, Akinsola. (1990). “Attaining Meaningful Learning Of Concepts İn Genetic And Ecology: An Examinatıon Of The Potency Of The Concept Mapping Technique”, Journal of Research in Science Teaching, 27 (5), ss.493–504.
Öztürk, Cemil. (2006). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: PegemA Yayıncılık.
Paykoç, Fersun. (1991). Tarih Öğretimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yay.
Senemoğlu, Nuray. (2004). Gelişim Öğrenme ve Öğretim (Kuramdan Uygulamaya), (10. baskı), Ankara: Gazi Kitabevi.
Sever, Ramazan. (2005). “Coğrafya Öğretim Programlarında Doğal Mevsim Kavramı”, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı:13, ss.117–133.
Şahin, Baki. (2003). Matematik Dersinde Kavram Haritası Yöntemini Kullanarak Öğrenci Başarısının Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Şeker, Mustafa. (2003). İlköğretim Okulu 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Kavramlarının Kazanılmışlık Düzeyi (Üsküdar Örneği), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Tomal, Necati. (2006). “Lise Coğrafya Derslerinde Çoklu Zekâ Kuramına Dayalı Kavram Öğretimi”, Milli Eğitim Dergisi, 171, ss.298–317.
Turan, İlhan. (2002). “Lise Coğrafya Derslerinde Kavram ve Terim Öğretimi İle İlgili Sorunlar”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII (2), ss.67–84.
Ülgen, Gülten. (2004). Kavram Geliştirme (Kuramlar ve Uygulamalar), (4.Baskı), Ankara: Nobel Yay.
Ünal, Çiğdem. (2008). Öğrenme-Öğretme Kuramları ve Coğrafya Eğitimine Yansımaları, Erzurum: Eser Ofset Matbaacılık.
Vygotsky, Lev Semenovich. (1998). Düşünce ve Dil, (Çev. S. Koray), İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yay.
Yazıcı, Hakkı, Samancı, Osman. (2003). “İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Ders Konuları İle İlgili Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı;158.
www.tdk.org.tr.

APA	SEVER R, BUDAK MAZMAN F, YALÇINKAYA E (2009). Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi. , 19 - 32.
Chicago	SEVER Ramazan,BUDAK MAZMAN Fatma,YALÇINKAYA ELVAN Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi. (2009): 19 - 32.
MLA	SEVER Ramazan,BUDAK MAZMAN Fatma,YALÇINKAYA ELVAN Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi. , 2009, ss.19 - 32.
AMA	SEVER R,BUDAK MAZMAN F,YALÇINKAYA E Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi. . 2009; 19 - 32.
Vancouver	SEVER R,BUDAK MAZMAN F,YALÇINKAYA E Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi. . 2009; 19 - 32.
IEEE	SEVER R,BUDAK MAZMAN F,YALÇINKAYA E "Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi." , ss.19 - 32, 2009.
ISNAD	SEVER, Ramazan vd. "Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi". (2009), 19-32.

APA	SEVER R, BUDAK MAZMAN F, YALÇINKAYA E (2009). Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 19 - 32.
Chicago	SEVER Ramazan,BUDAK MAZMAN Fatma,YALÇINKAYA ELVAN Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 13, no.2 (2009): 19 - 32.
MLA	SEVER Ramazan,BUDAK MAZMAN Fatma,YALÇINKAYA ELVAN Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.13, no.2, 2009, ss.19 - 32.
AMA	SEVER R,BUDAK MAZMAN F,YALÇINKAYA E Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2009; 13(2): 19 - 32.
Vancouver	SEVER R,BUDAK MAZMAN F,YALÇINKAYA E Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2009; 13(2): 19 - 32.
IEEE	SEVER R,BUDAK MAZMAN F,YALÇINKAYA E "Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi." Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, ss.19 - 32, 2009.
ISNAD	SEVER, Ramazan vd. "Coğrafya eğitiminde kavram haritalarının önemi". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 13/2 (2009), 19-32.