TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI
Yıl: 2021 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 592 - 620 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30783/nevsosbilen.894246 İndeks Tarihi: 01-12-2022
TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI
Öz: Edebiyat ve sosyal bilgiler ilişkisi geçmiş yıllardan beri literatürde var olmasına rağmen, konu olarak edebiyat temelli sosyal bilgiler öğretimi üzerine yapılan çalışmaların son yıllarda artış gösterdiği bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de sosyal bilgiler dersi ile edebi ürün ilişkisini konu edinmiş Türkçe çalışmaların analizini yaparak bir bibliyografyasını oluşturmaktır. Çalışma, nitel bir araştırma olup durum çalışması modelinde desenlenmiştir. Sosyal bilgiler ve edebiyat ilişkisini konu alan yüksek lisans tezi, doktora tezi, makale, kitap/kitap bölümü ve USBES (Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu) bildiri çalışmaları araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Veriler doküman incelemesi yoluyla elde edilmiş olup toplamda 193 çalışmaya ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında ulaşılan çalışmalar yayım türü, yayım yılı, çalışmalarda kullanılan edebi tür, araştırma yöntem-model/deseni, örneklem türü, veri toplama araçları, veri analiz yöntemi olmak üzere 7 temada incelenmiş ve çalışmaların yıllara göre alfabetik sıralaması yapılmıştır. İçerik analizi yöntemi kullanılarak yapılan analiz sonucuna göre 75 makale, 68 yüksek lisans tezi, 28 bildiri, 12 kitap/kitap bölümü, 10 doktora tezi yapılmıştır ve araştırma kapsamında bu konuya en az doktora tezlerinde yer verildiği tespit edilmiştir. Çalışmaların en çok 2017 yılında yapıldığı, çalışmalarda en fazla hikaye/öykü edebi türünün kullanıldığı, en fazla öğrencilerle çalışmalar yapıldığı, daha çok nitel araştırma yaklaşımının tercih edildiği ve buna bağlı olarak verileri toplamada ve verilerin analizinde nitel yöntemlerin daha fazla kullanıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: BIBLIOGRAPHY OF THE LITERATURE-BASED SOCIAL STUDIES TEACHING IN TURKEY
Öz: The relationship between literature and social sciences, which has been used in social studies teaching for many years and has been and continues to be done on literature-based social studies teaching as a subject in the literature for years. The aim of this study is to create a bibliography by analyzing Turkish studies that are about the relationship between social studies course and literary product in Turkey. The study is a qualitative research and has been designed in a documentary scanning model. Master's thesis, doctoral dissertation, article, book / book chapter and USBES (International Social Studies Education Symposium) paper on the relationship between social studies and literature constitute the data source of the research. The data were obtained through document analysis and a total of 221 studies were reached. The studies reached within the scope of the research were examined in 7 themes: publication type, publication year, literary genre and research subject used in the studies, research method-model / pattern, sample type, data collection tools, data analysis method, and the studies were ranked alphabetically by years. According to the results of the analysis using the content analysis method, the studies were conducted between 2000 and 2020, and 82 articles, 74 master's theses, 28 papers, 25 books / book chapters, and 12 doctoral dissertations were reached. Within the scope of the research, it was determined that this subject is included in doctoral dissertations at least. It was concluded that the most studies were conducted in 2017, that the most stories were used in the studies, the most studies were conducted with students, more qualitative research approach was preferred, and accordingly, qualitative methods were used more in collecting data and analyzing the data.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Açık, Ü. (2014). 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Çocuk Edebiyatı Ürünlerin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Akkuş, Z. (2006). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Destanların Kullanımı. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 31-48.
- Altun, A. (2014). Medya Okur Yazarlığı Eğitimine Yönelik Türkçe Yayınlar: Bir Bibliyografya Denemesi. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 4 (9), 5-15.
- Beldağ, A. ve Aktaş, E. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebî Eser Kullanımına İlişkin Öğretmen ve Öğretmen Adaylarının Görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 953-981.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, A. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 20. Baskı, Ankara: Pegem Akademi
- Çelik, A. (2011). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabında (MEB) Yer Alan İpek Yolu’nda Türkler Ünitesinde Atasözleri ve Deyimlerin Kullanılması. (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Çelik, A. (2016). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretiminde Evliya Çelebi Seyahanamesi’nin Kullanımı. (Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Çelik, A. ve Çetin, T. (2019). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretiminde Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin Kullanımı. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 2336-2359.
- Çencen, N. (2016). Divanü Lügati’t- Türk’te Yer Alan Türk Halk Kültürü Ögelerinin İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Programlarında İşlenişi. Turkish History Education Journal, 5(1), 226-240.
- Çepni, S. (2012). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş, 6. Baskı, Trabzon: Celepler Matbaacılık.
- Çeri, B. (2006). Türkiye Üniversitelerinde Yeni Türk Edebiyatı Alanında Yapılmış Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Konularına Göre Sınıflandırılmış Bibliyografyası. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 4(7), 603-704.
- Değirmenci Toraman, K. (2018). Sözlü ve Yazılı Edebi Ürünlerin Sosyal Bilgiler Dersi Öğretiminde Akademik Başarı, Tutum ve Kalıcılığa Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi), Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
- Demir, S. B. ve Akengin, H. (2014). Hikâyelerle Sosyal Bilgiler Öğretimi 3. Baskı, Ankara: Pegem Akademi
- Dilek, A., Baysan, S. ve Öztürk, A. A. (2018). Türkiye'de Sosyal Bilgiler Eğitimi Üzerine Yapılan Yüksek Lisans Tezleri: Bir İçerik Analizi Çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(2), 581-602.
- Dolmaz, M. (2018). Kitap İnceleme: Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler ve Yazılı Materyaller. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 2(2), 1-8.
- Erdem, R. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Biyografi Kullanımı. (Yüksek Lisans Tezi), Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
- Geçit, Y. ve Kartal, A. (2010). Türkiye’deki Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırma Konuları Üzerine Bir İnceleme. International Conference on New Trend in Education and Their Implications, 11-13, Antalya.
- Gevenç, S. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Fıkraların Kullanımı. (Yüksek Lisans Tezi), Niğde Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
- Gülüm, K. ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal Bilgiler Dersinde Göç Konusunun İşlenişinde Halk Türkülerinin Kullanılması (Örnek Bir Çalışma). Elektronik Sosyal Bilgiler Dergisi, 7(26), 112-127.
- Harmanşa, T. (2017). 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Dürüstlük Değerini Kazandırmada Edebi Ürünlerin Kullanımı. (Yüksek Lisans Tezi), Recep Tayip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
- İlhan, G. O. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Çizgi Romanların Kullanımı. (Doktora Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- Kan, Ç. (2006). Etkili Sosyal Bilgiler Öğretimi Arayışı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 537-544.
- Kapan, A. (2019). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabında Önerilen Edebi Ürünlerin Öğrenme Alanlarında Yer Alan Değerler Açısından İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
- Karasar, N. (1991). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. S: 183.
- Kaya, R. ve Akkuş, Z. (2019). Sosyal Bilgiler ve Edebiyat, İsmail Hakkı Demircioğlu, Selahattin Kaymacı ve Ebru Demircioğlu (Ed.), Türkiye’de Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları El Kitabı (s. 191-230), Ankara: Pegem Akademi.
- Kaymakcı, S. (2013). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Sözlü ve Yazılı Edebî Türlerin Kullanım Durumu. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 230-255.
- Koçak, A. (2004). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinde Osmanlı Devleti’nin XIX. Ve XX. Yüzyıllarının Öğretiminde Hatıra ve Hikayelerin Kullanımı. (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Kolcu, N. (2016). Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanılabilecek Tarihsel İçerikli Çocuk Edebiyatı Ürünlerinin Çeşitli Kavramlar Açısından Analizi. (Yüksek Lisans Tezi), Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
- Kurt, S. (2019). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Çizgi Roman Kullanımına İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Görüşlerinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Kuş, Z. ve Yakar, H. (2017). Türkiye’de Demokrasi Eğitimi Alanında Yapılan Araştırmalarda Eğilim: Bir İçerik Analizi Çalışması. AJESI - Anadolu Journal of Educational Sciences International, 7(3), 486-513
- McGowan, T., ve Guzzetti, B. (2004). Edebiyat Temelli Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Çev. A. Doğanay). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(11), 35-44.
- Mertol, H. (2009). Sosyal Bilgiler Derslerinde Çocuk Edebiyatı Ürünlerinden Yararlanma (Mustafa Ruhi Şirin Örneği). (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Osmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 Ve 7. Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Oğuz Haçat, S. ve Demir, F. B. (2018). Sosyal Bilgiler Eğitimi Üzerine Yapılan Doktora Tezlerinin Değerlendirilmesi (2002-2018). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15), 948-973.
- Oruç, Ş. (2015). Seçilmiş Sosyal Bilgiler Öğretimi Bibliyografyası, Mustafa Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi, 4. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
- Oruç, Ş. ve Erdem, R. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Biyografi Kullanımının Öğrencinin Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Tutumlarına Etkisi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 215- 229.
- Oruç, Ş. ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretimi Alanında Yapılan Tez Çalışmaları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121-132.
- Öner, G. ve Öner, D. (2017). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Coğrafya Konuları Üzerine Yapılmış Lisansüstü Tezlere Yönelik Bir Analiz ve Bibliyografya Çalışması. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 34(2), 13-34.
- Özer, H. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebî Ürünlerin Kullanımı ve Değer Aktarımındaki Katkılarına Yönelik Öğretmen Adaylarının Görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2002). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yazılı Edebiyat Ürünlerini Ders Aracı Olarak Kullanmanın Duyuşsal Davranış Özelliklerini Kazanmaya Etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 173-182.
- Öztürk, C., Coşkun Keskin, S. ve Otluoğlu, R. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebî Ürünler ve Yazılı Materyaller, 5. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
- Sidekli, S. ve Coşkun, İ. (2014). Türkü: Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Bir Yaklaşım. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 23-32.
- Sömen, T. (2021). Using Literary Marerials İn Teaching Social Studies. International Online Journal of Educarion and Teaching (IOJET), 8(1), 61-75.
- Şimşek, A. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinde Tarihsel Hikâyeye Yönelik Öğrenci Görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 187-202.
- Şimşek, A. (2015). Sosyal Bilgiler Derslerinde Bir Öğretim Materyali Olarak Edebi Ürünler. Mustafa Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi (389-412), 4.Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
- Şentürk, M. (2020). Sosyal Bilgiler Dersinde Eğitici Çizgi Roman ve Eğitici Çizgi Film Kullanımının Öğrencilerin Tutum, Motivasyon ve Akademik Başarılarına Etkileri. (Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Tarhan M. ve Kılıç F. (2017). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Girişimcilik Becerisinin Kazandırılmasına Yönelik Kullanılabilecek Kaynaklar Bibliyografyası. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (4), 1974-1993.
- Tarman, B., Güven, C. ve Aktaşlı, İ. (2011). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Yapılan Doktora Tezlerinin Değerlendirilmesi ve Alana Katkıları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 391-410.
- Tekgöz, M. (2005). İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Edebiyat Temelli Öğretim Yönteminin Öğrencilerin Akademik Başarısına ve Kalıcılığa Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Türk Dil Kurumu [TDK] (2020). Güncel Türkçe Sözlük
- Ünlü, E. (2015). 1997’den Günümüze Sosyal Bilgiler Alanındaki Kitap, Makale ve Bildiriler Bibliyografyası. (Yüksek Lisans Tezi), Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
- Ünlü, İ. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Ders Materyali Olarak Edebi Ürün Kullanımına Yönelik Görüşleri. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 7(22), 120-136.
- Varışoğlu, B., Şahin, A. ve Göktaş, Y. (2013). Türkçe Eğitimi Araştırmalarında Eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1767-1781.
- Yapıcı, H. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretimi Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi. Uluslararası Tür Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 346-364
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yiğittir, S. ve Er, H. (2013). Sosyal Bilgilerde Değer Eğitiminde Biyografi Kullanımı. Milli Eğitim Dergisi 200, 200-219.
APA | Öztürk Demirbaş Ç, Yıldırım A (2021). TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI. , 592 - 620. 10.30783/nevsosbilen.894246 |
Chicago | Öztürk Demirbaş Çağrı,Yıldırım Ayşenur TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI. (2021): 592 - 620. 10.30783/nevsosbilen.894246 |
MLA | Öztürk Demirbaş Çağrı,Yıldırım Ayşenur TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI. , 2021, ss.592 - 620. 10.30783/nevsosbilen.894246 |
AMA | Öztürk Demirbaş Ç,Yıldırım A TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI. . 2021; 592 - 620. 10.30783/nevsosbilen.894246 |
Vancouver | Öztürk Demirbaş Ç,Yıldırım A TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI. . 2021; 592 - 620. 10.30783/nevsosbilen.894246 |
IEEE | Öztürk Demirbaş Ç,Yıldırım A "TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI." , ss.592 - 620, 2021. 10.30783/nevsosbilen.894246 |
ISNAD | Öztürk Demirbaş, Çağrı - Yıldırım, Ayşenur. "TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI". (2021), 592-620. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.894246 |
APA | Öztürk Demirbaş Ç, Yıldırım A (2021). TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(2), 592 - 620. 10.30783/nevsosbilen.894246 |
Chicago | Öztürk Demirbaş Çağrı,Yıldırım Ayşenur TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 11, no.2 (2021): 592 - 620. 10.30783/nevsosbilen.894246 |
MLA | Öztürk Demirbaş Çağrı,Yıldırım Ayşenur TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, vol.11, no.2, 2021, ss.592 - 620. 10.30783/nevsosbilen.894246 |
AMA | Öztürk Demirbaş Ç,Yıldırım A TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2021; 11(2): 592 - 620. 10.30783/nevsosbilen.894246 |
Vancouver | Öztürk Demirbaş Ç,Yıldırım A TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 2021; 11(2): 592 - 620. 10.30783/nevsosbilen.894246 |
IEEE | Öztürk Demirbaş Ç,Yıldırım A "TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI." Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11, ss.592 - 620, 2021. 10.30783/nevsosbilen.894246 |
ISNAD | Öztürk Demirbaş, Çağrı - Yıldırım, Ayşenur. "TÜRKİYE’DE EDEBİYAT TEMELLİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ BİBLİYOGRAFYASI". Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 11/2 (2021), 592-620. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.894246 |