Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar
Yıl: 2022 Cilt: 17 Sayı: 36 Sayfa Aralığı: 1398 - 1425 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.35675/befdergi.1161718 İndeks Tarihi: 22-12-2022
Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar
Öz: Türkçenin çok boyutlu olarak öğrenilmesinde ve hedeflenen kazanımlara ulaşmada kullanılan başlıca materyal metinlerdir. Metin seçimi, metne hazırlık, metin aracılığıyla temel dil becerilerinin geliştirilmesi gibi aşamalar metin işleme sürecinin temel unsurlarını oluşturmaktadır. Bu unsurlarla asıl hedeflenen ise metnin anlaşılması ve öğrenilenlerin günlük yaşama aktarılmasıdır. Araştırmada lisansüstü eğitim alan Türkçe öğretmenlerinin görüşlerinden hareketle metin işleme sürecinde karşılaşılan sorunların ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Çalışma grubunu yedi farklı ilde görev yapan on dört Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Nitel araştırma yöntemi çerçevesinde elde edilen veriler içerik analiziyle incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre metin işleme sürecinde en sık karşılaşılan sorunlar: Metinlerin seviyeye uygun olmaması ve kazanımlara alt yapı oluşturamaması, etkinliklerin birbirinin tekrarı olması, Türk edebiyatının birikiminden yeterince faydalanılmaması, yeterli miktarda ve üstün nitelikli görsellere yer verilmemesi, kitapların hazırlanmasında yerel özelliklerin dikkate alınmaması, dinleme/izleme ve konuşma becerisiyle ilgili işlevsel etkinliklere yer verilmemesi ve bu becerilerin ölçülüp değerlendirilmesine yönelik eksikliklerdir. Araştırma sonuçlarından hareketle metin işleme sürecine yönelik çeşitli öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelime: Problems Encountered in Text Processing According to Turkish Teachers Receiving Postgraduate Education
Öz: The main material used to reach the targeted gains for learning Turkish in a multidimensional way is texts. In the study, it was aimed to reveal the problems encountered in the text processing process, based on the opinions of Turkish teachers who received postgraduate education. The main aim with these elements is to understand the text and contribute to daily life skills. The study group of the research consists of fourteen Turkish teachers working in seven different cities. The data obtained in the research carried out within the framework of the qualitative research method were analyzed by content analysis. According to the results of the research, the most common problems encountered by Turkish teachers receiving postgraduate education in the text processing process are related to the quality of texts and activities. Based on the results of the research, various suggestions were presented for the text processing process.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aksan, D. (2007). Her yönüyle dil – ana çizgileriyle dilbilim (3. Cilt, 4. Baskı). Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Akyol, H. (2013). Programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri (6. Baskı). Pegem Akademi.
- Alkan, M. (2009), Türkçe derslerinde (1-5. sınıflar) metin işleme süreçlerinin değerlendirilmesi (Tez no. 235614) [Yüksek lisans tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi- Hatay]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Arap, B. (2015). Ortaokul Türkçe öğretmenlerinin metin işleme sürecinde kullandıkları soruların incelenmesi: bir durum çalışması (Tez no. 381200) [Yüksek lisans tezi, Onsekiz Mart Üniversitesi- Çanakkale]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Arı, G. (2017). Türkçe dersi öğretim programındaki (ortaokul) okuma kazanımlarının değerlendirilmesi. Ana Dili Dergisi, 5(4), 685-703. doi.org/10.16916/aded.331660
- Arslan, M. (2017). Ana dili olarak Türkçe öğretimi ve temel dil becerilerinin gelişiminde karşılaşılan sorunlar. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(46), 63-77. doi.org/10.16992/ASOS.12256
- Arslan, A. & Engin, A. (2019). 5. sınıf Türkçe dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(5), 19-39. doi.org/10.46778/goputeb.570245
- Bayraktar, İ. (2018). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitaplarında bulunan sözcük öğretimi etkinliklerinin incelenmesi. Journal of Language Research (JLR), 2(1), 1-7.
- Bayram, B. (2019). Türkçe öğretmenlerinin sınıf içi dinleme eğitimi uygulamalarında karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri. Millî Eğitim Dergisi, 48(1), 57-80.
- Bilge, H. & Sağır, M. (2017). Ortaokul öğrencilerinin okuma hatalarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 77-88. doi.org/10.17556/erziefd.328820
- Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (3. Baskı). (S. B. Demir, Çev.). Eğiten Kitap. (Orijinal çalışma basım tarihi 2017).
- Çarkıt, C. (2019). Ortaokul okuma becerileri dersine yönelik öğretmenlerin görüş ve uygulamaları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 841-856. doi.org/10.16916/aded.569845
- Dilidüzgün, Ş. (2013). Ortaokul Türkçe derslerinde oku(ma)dan özet yaz(ma)ya. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 46(2), 47-68. doi.org/10.1501/Egifak_0000001294
- Dilidüzgün, Ş., Çetinkaya Edizer, Z., Ak Başoğul, D. & Karagöz, M. (2019). Türkçe öğretiminde metin türüne uygun okuma eğitimi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 165-185. doi.org/10.17860/mersinefd.472247
- Demir, C. & Yapıcı, M. (2007). Ana dili olarak Türkçenin öğretimi ve sorunları. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 177-192.
- Demirel, Ö. (1999). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi (2. Baskı). Millî Eğitim Basımevi.
- Göçer, A. (2010). Türkçe eğitiminde öğrencilerin söz varlığını geliştirme etkinlikleri ve sözlük kullanımı. Turkish Studies, 4(4), 1025-1055.
- Göçer, A. (2014a). Öğretmen rolleri, öğrenci etkililiği ve eğitim kazanımları bakımından Türkçe dersi metin işleme süreci. Millî Eğitim Dergisi, 204, 167-198.
- Göçer, A. (2014b). Öğretmen ve öğretmen adaylarının Türkçe dersi metin işleme süreci üzerine görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 326-336.
- Göçer, A. (2015). Türkçe dersi metin işleme sürecinde bağlam temelli sözcük öğretimi ve etkin sözcük dağarcığı oluşturmadaki işlevi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(1), 48-63. doi.org/10.16916/aded.39222
- Göçer, A. (2018). Yazma eğitimi (3. Baskı). Pegem Akademi.
- Göçer, A. (2019). Türkçe öğrenme ve öğretim yaklaşımları (4. Baskı). Pegem Akademi.
- Göğüş, B. (1968). İlkokullarda Türkçe öğretimi kılavuzu. Millî Eğitim Basımevi.
- Gün, M. (2012). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi okuma etkinliklerinde karşılaşılan sorunlar. Turkish Studies, 7(4), 1961-1977.
- Güneş, F. (2013). Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12. doi.org/10.16916/aded.16014
- Karabay, A. (2014). Dinleme metinlerinin sınıf içi uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3), 81-94.
- Karagöl, E. & Tarakcı, R. (2019). Söz varlığı öğretimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Eğitim Dergisi, 48(222), 149-171.
- Karatay, H. (2011). Okuma eğitimi kuram ve uygulama (1. Baskı). Berikan Yayınevi.
- Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (1. Baskı). (A. Ç. Kılınç, Çev.). Pegem Akademi. (Orijinal çalışma basım tarihi 1994).
- Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
- Merriam, S. B. (2015). Nitel Araştırma. (3. Baskı). (S. Turan, Çev.). Nobel Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 2009).
- Muhcu, G. (1997). İlkokul öğretmenlerinin Türkçe öğretiminde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm için öneriler (Trabzon ilinde bir inceleme) (Tez No. 63215) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi- Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Özonat, Z. (2018). Çoklu ortama dayalı eleştirel okuma eğitiminin 6. sınıf öğrencilerinin okuma becerilerine etkisi (Tez no. 537713) [Doktora tezi, İnönü Üniversitesi- Malatya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Öztürk, D. (2011). Türkçe dersi ilköğretim ikinci kademe (6, 7, 8. sınıflar) metin işleme süreçlerine ilişkin öğretmen görüşleri (Tez no. 300399) [Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi- Trabzon]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Pehlivan, A. (2003). Türkçe kitaplarında sözcük dağarcığını geliştirme sorunu ve çözüm yolları. Dil Dergisi, 122, 84-94.
- Salman, B. & Aydın, İ. S. (2018). Yapılandırmacı yaklaşıma göre dil bilgisi öğretimine yönelik öğretmen görüşleri. Turkish Studies, 13(27), 1265-1284. doi.org/10.7827/TurkishStudies.14304
- Sandıkçı, C. (2006). Öğretmenlerin altı, yedi ve sekizinci sınıf Türkçe dersi öğretimi uygulamalarıyla ilgili görüşleri (Konya ilinde bir inceleme) (Tez no. 189405) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi- Konya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Suk, N. (2016) The effects of extensive reading on reading comprehension, reading rate, and vocabulary acquisition. Reading Research Quarterly, 52(1), 73-89. doi.org/10.1002/rrq.152
- Şahin, C. (2012). Dinleme metinlerinden önce ve sonra sorulan soruların ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisine ve hatırlama düzeyine etkisi (Tez no. 311815) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi- Konya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Temizyürek, F. (2007). Progressing speaking ability in second level of elementary education. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 40(2), 113-131.
- Temizyürek, F. & Delican, B. (2016). İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3), 842-856. doi.org/10.14686/buefad.v5i3.5000192300
- Türkben, T. (2019). Türkçe ders kitaplarındaki metin resimlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 650-672. doı: 10.17679/inuefd.547841
- Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe sözlük (11. Baskı). Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Utlu, G. & Kan, M. O. (2020). Birleştirilmiş sınıflarda metin işleme sürecinin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 170-195. doi.org/10.16916/aded.646985
- Wolvin, D. A. & Coakley, G. C. (2000). Listening education in the 21st century. International Journal of Listening, 14, 143-152. doi.org/10.1080/10904018.2000.10499040
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Seçkin Yayınevi.
- Yılmaz, Y. (2010). Yazma öğretimi. C. Yıldız (Ed.), Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi (3. Baskı, s. 203-276) içinde. Pegem Akademi.
| APA | GÜRSOY H, MORALI G, Göçer A (2022). Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar. , 1398 - 1425. 10.35675/befdergi.1161718 |
| Chicago | GÜRSOY Hasan Can,MORALI Gürkan,Göçer Ali Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar. (2022): 1398 - 1425. 10.35675/befdergi.1161718 |
| MLA | GÜRSOY Hasan Can,MORALI Gürkan,Göçer Ali Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar. , 2022, ss.1398 - 1425. 10.35675/befdergi.1161718 |
| AMA | GÜRSOY H,MORALI G,Göçer A Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar. . 2022; 1398 - 1425. 10.35675/befdergi.1161718 |
| Vancouver | GÜRSOY H,MORALI G,Göçer A Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar. . 2022; 1398 - 1425. 10.35675/befdergi.1161718 |
| IEEE | GÜRSOY H,MORALI G,Göçer A "Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar." , ss.1398 - 1425, 2022. 10.35675/befdergi.1161718 |
| ISNAD | GÜRSOY, Hasan Can vd. "Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar". (2022), 1398-1425. https://doi.org/10.35675/befdergi.1161718 |
| APA | GÜRSOY H, MORALI G, Göçer A (2022). Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar. BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ, 17(36), 1398 - 1425. 10.35675/befdergi.1161718 |
| Chicago | GÜRSOY Hasan Can,MORALI Gürkan,Göçer Ali Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar. BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ 17, no.36 (2022): 1398 - 1425. 10.35675/befdergi.1161718 |
| MLA | GÜRSOY Hasan Can,MORALI Gürkan,Göçer Ali Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar. BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ, vol.17, no.36, 2022, ss.1398 - 1425. 10.35675/befdergi.1161718 |
| AMA | GÜRSOY H,MORALI G,Göçer A Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar. BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2022; 17(36): 1398 - 1425. 10.35675/befdergi.1161718 |
| Vancouver | GÜRSOY H,MORALI G,Göçer A Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar. BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ. 2022; 17(36): 1398 - 1425. 10.35675/befdergi.1161718 |
| IEEE | GÜRSOY H,MORALI G,Göçer A "Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar." BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ, 17, ss.1398 - 1425, 2022. 10.35675/befdergi.1161718 |
| ISNAD | GÜRSOY, Hasan Can vd. "Lisansüstü Eğitim Alan Türkçe Öğretmenlerine Göre Metin İşleme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar". BAYBURT EĞİTİM FAKÜLTESİ DERGİSİ 17/36 (2022), 1398-1425. https://doi.org/10.35675/befdergi.1161718 |
