Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi
Yıl: 2021 Cilt: 0 Sayı: 23 Sayfa Aralığı: 656 - 665 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31590/ejosat.885187 İndeks Tarihi: 26-05-2023
Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi
Öz: Bu araştırma, farklı ekim zamanlarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin morfolojik ve tane özelliklerini belirlemek amacıyla 2017 yılında Adıyaman ekolojik koşullarında yürütülmüştür. Çalışmada, yörede yaygın olarak ekimi yapılan yerel genotip ile Diyar-95, ILC-482 çeşitleri ve üç farklı ekim zamanı (15 Ocak, 25 Ocak ve 4 Şubat) denemeye tabi tutulmuştur. Elde edilen verilerden; çıkış sürelerinin 12.66–15.00 gün, bitki boylarının 19.90–36.10 cm, ana dal sayılarının 2.30–2.90 adet, yan dal sayılarının 8.56–8.92 adet, çiçeklenme gün sürelerinin 75–79 gün, olgunlaşma gün sürelerinin 110–130 gün, bitkide bakla sayılarının 38.71– 44.15 adet, bitkide bakla ağırlığının 22.13–24.88 g, dekara tane veriminin 155.40–182.60 kg da-1, 100-tane ağırlığının 35.28–41.25 g, danede protein oranının %25.60–27.80 arasında değiştiği ortaya konulmuştur. Sonuç olarak; 25 Ocak tarihindeki ekim zamanının ve çalışmada kullanılan çeşitlerin, nohutun verim ve verim bileşenleri üzerine katkısının önemli olduğu, bu nedenle Adıyaman ve çevresi için bu çeşitlerin ve ekim zamanının tavsiye edilebileceği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelime: Determination of Yield and Quality Characteristics of Some Chickpea (Cicer arietinum L.) Genotypes at the Different Sowing Times under Adıyaman Ecological Conditions
Öz: The research was carried out to determine the morphological and seed characteristics of some chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes at different sowing times on Adıyaman ecological conditions, in 2017. Diyar-95, ILC-482 cultivars and local chickpea genotype with three different sowing times (January 15th, January 25th and February 4th) were used in the study. Obtained findings illustrated that days to shoot initiation 12.66–15.00, plant height 19.90–36.10 cm, the number of main (2.30–2.90) and lateral (8.56– 8.92) branches, days to flowering (75.00–79.00) and maturation (110–130), the number (38.71–44.15) and the weight (22.13–24.88 g) of pods on plant, seed yield per decare 155.40–182.60 kg da-1, 100-seed weight 35.28–41.25 g, the ratio of protein in seed %25.60– 27.80 were changed depending on genotypes and sowing times. As a result of the study, all genotypes used in the study and 25th of January sowing time could be advised for Adıyaman province and surrounding areas.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akdağ, C., Ütebay, H., Düzdemir, O. (1995). Ekim Zamanı, Azot ve Fosfor Dozlarının Nohutta Verim ve Diğer Bazı Özelliklere Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12, 110–121.
- Ali, Y., Biswas, P. K., Shahriar, S. A., Nasif, S. O., Raihan, R. R. (2018). Yield and QualityResponse of Chickpe at DifferentSowingDates. AsianJournal of Research in CropScience, 1 (4), 1–8.
- Anlarsal, A., Yücel, C., Özveren, D. (1999). Çukurova Koşullarında Bazı Nohut (Cice rarietinumL.) Hatlarının Verim ve Verimle İlgili Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt III, Adana, p: 342–347.
- Anonim. (2021). Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Adıyaman İklim Verileri. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler- istatistik.aspx?m=ADIYAMAN
- Avelar, R. I. S., da Costa, C. A., da SilvaBrandãoJúnior, D., Paraíso, H. A., Nascimento, W. M., (2018). Production and Quality of ChickpeaSeeds in DifferentSowing and Harvest Periods. Journal of Seed Science, 40 (2), 146–155.
- Aydemir, L. Y. ve Yemenicioĝlu, A. (2013). Potential of Turkish Kabuli type chickpea and green and red lentil cultivars as source of soy and animal origin functional protein alternatives. LWT – Food Science and Technology, 50 (2), 686–694.
- Babagil, G.E. (2011). Erzurum Ekolojik Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Özelliklerinin İncelenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 26 (2), 122–127.
- Bakoğlu, A., Ayçiçek, M. (2005). Bingöl Ekolojik Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Bir Araştırma. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17 (1), 107–113.
- Bayrak, H., Keleş, R., İmriz, G. (2015). İleri Kademe Nohut Hatlarının ve Çeşitlerin Konya Ekolojisindeki Bazı Verim Karakterlerinin Belirlenmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 4 (2), 32–37.
- Biçer, B. T., Anlarsal A. E. (2004). Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Köy Çeşitlerinde Bitkisel ve Tarımsal Özelliklerin Belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 10 (4), 389–396.
- Çıtak, G., Topak, R. (2016). Farklı Sulama Programları Uygulamasının Nohutta Verim ve Kaliteye Etkisi. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 3 (6), 45–56.
- Demirci, Ö. & Bildirici, N. (2020). Şanlıurfa Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (20), 656–662.
- Doğan, Y. (2014). Mardin Kızıltepe Ekolojik Koşullarında Kışlık Olarak Yetiştirilebilecek Nohut Çeşitlerinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31 (1), 37–46.
- Düzdemir, O., Akdağ, C., Yanar. Y. (2007). Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Farklı İklim Koşullarında Antraknoz Dayanımları ve Tane Verimleri Üzerine Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24 (2), 87–97.
- Elis, S., Ipekesen, S., Basdemir, F., Tunc, M., Bicer, B.T. (2020). Effect of DifferentFertilizer Forms on Yield and Yield Components of ChickpeaVarieties. International Journal of Agriculture, Environment, Food Science, 4 (2), 209–215.
- Ercan, M. Y. İ., Uzun, S., Özaktan, H. (2019). Kayseri Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Nohut (Cicer arietinum L.) Bitkisinde Verim, Verim Unsurları ve Kalite Üzerine Etkileri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (16), 434–440.
- Erman, M., Tüfenkçi, Ş. (2004). Farklı Ekim Zamanlarının Nohutta (Cicer arietinum L.) Verim ve Verimle İlgili Karakterlere Etkisi. Ankara Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 10 (3), 342–345.
- Güngör, H., Dumlupınar, Z. (2018). Bazı Nohut Çeşit ve Hatlarının Verim ve Verim Unsurları Bakımından Değerlendirilmesi, Derim 35 (2), 194–200.
- Kabir, F.A.H.M., Bari, M.N., Karim, M.A., Khaliq, Q.A., Ahmed, J.U. (2009). Effect of Sowing Time and Cultivars on the Growth and Yield of Chickpea Under Rainfed Condition. Bangladesh Journal of Agricultursl Research, 34 (2), 335– 42.
- Karakan Kaya, F. (2014). Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Elazığ Koşullarındaki Verim ve Adaptasyon Yeteneklerinin Belirlenmesi. Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Bingöl.
- Karakullukçu, E., Adak, M.S. (2008). Bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin tuza toleranslarının belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (4), 313– 319.
- Karasu, A., Karadoğan, K. (1999). Isparta Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Hat ve Çeşitlerinin Adaptasyonu Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Adana, 3, 336–341.
- Kaya, M., Şanlı, A., Küçükyumuk, Z., Kara, B., Erdal, İ. (2008). Organik Gübre Olarak Kullanılan Şlempenin Nohut (Cicer arietinum L.)’ta Verim ve Bazı Verim Öğeleri Üzerine Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11 (3), 212–218.
- Kayan, N., Olgun, M., Kutlu, İ., Ayter, N., Gülmezoğlu, N. (2014). Sulanan ve Sulanmayan Koşullarda Yetiştirilen Nohut (Cicer arietinum L.)’un Gelişme Seyrinin Belirlenmesi. Journal of Agricultural Sciences, 14 (4), 31– 73.
- Korbu, L., Tafes, B., Kassa, G., Mola, T., Fikre, A. (2020). Unlocking the Genetic Potential of Chickpea through Improved Crop Management Practices in Ethiopia: A review. Agronomy for Sustainable Development, 40 (13), 1–20.
- Özçelik, H., Bozoğlu, H., Pekşen, E., Mut, Z. (2001). Farklı Ekim Zamanı ve Sıklığında Yetiştirilen Bazı Nohut Çeşitlerinin Tane Verimi ve Bazı Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, Tekirdağ, 333–338.
- Özdemir, S., Engin, M. (1996). İri Taneli Bazı Nohut Çeşitlerinin Çukurova Bölgesinde Stabilite Analizleri. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 20 (2), 157– 161.
- Özdemir, S., Karadavut, U. (2003). Comparison of thePerformance of Autumn and Spring Sowing of Chickpeas in a TemperateRegion. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 27 (6), 345–352.
- Özgün, Ö. S., Biçer, B. T., Şakar, D. (2003). Diyarbakır-Bismil Ekolojik Koşullarında Nohutta Farklı Ekim Zamanlarının Verim ve Verim Unsurlarına Etkilerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır, 13-17 Ekim 2003, 2, 428–431.
- Özgün, Ö. S., Biçer, B. T., Şakar, D. (2005). Gökçe Nohut Çeşidinde Farklı Ekim Zamanlarının Bitkisel ve Tarımsal Özelliklere Etkisi. Türkiye 6. Tarla Bitkileri Kongresi, Antalya, p: 279–284.
- Partigöç, F., Olgun, M., Yıldırım, T., Kumlay, A. M. (2007). Muş’ta optimum verimi sağlamak amacıyla en uygun münavebe sisteminin ve ekim yönteminin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 16 (1–2), 11– 20.
- Purushothaman, R., Upadhyaya, H. D., Gaur, P. M., Gowda, C. L.L., Krishnamurthy, L. (2014). Kabuli and desi chickpeas differ in their requirement for reproductive duration. Field Crops Research, 163, 24–31.
- Ray, K., Singh, D., Laljat, B. (2017). Effect of Sowing Time and Seed Rate On Growth and Yield of ChickpeaCultivars. Advance Research Journal of Crop Improvement, 8 (1), 1– 16.
- Rehman, H., Qamar, R., Rehman, A., Ahmad, F., Qamar, J., Sagiqib, M., Nawaz, S. (2015). Effect of DifferentSowingDates on Growth and GrainYield of Chickpea (CicerarietinumL.) Cultivars Under Agro- Environment of Taluka Dokri Sindh, Pakistan. American Journal of Experimental Agriculture, 8 (1), 46–53.
- Rezaei, F. (2012). Nohut (Cicer arietinum L.)’ta Tohuma Ön Uygulamanın İlk Gelisme, Nodülasyon ve Tane Verimi Üzerine Etkileri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
- Salih, R.H., Abdullah, S.A., Mohammed, B.I. (2018). Effect of Sowing Dates and Two Chickpea Cultivars on Some Growth Parameters and Yield. ZANCO Journal of Pure and Applied Sciences, 30 (4), 49–57.
- Sarı, M., Adak, M. S. (1998). Nohut (Cicer arietinum L.)'ta Farklı Ekim Zamanlarının Bazı Bitki Özellikleri ve Verime Etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 7 (2), 57–64.
- Sekhar, R., Kumar, P.B.P., Rao, K.T. (2015). Performance of ChickpeaVarieties Under DifferentDates of Sowing in High Altiude Zone of AndhraPradesh, India. International Journal Current Microbiology and AppliedScience, 4 (8), 329–332.
- Sikdar, S., Abuyusuf, M., Ahmed, S., Tazmin, M. F. (2015). Variety and Sowing Time on theGrowth and yield of Chickpea (Cicer arietinum L.) in SouthernRegion of Bangladesh. International Journal of Research in Agricultural Sciences, 3 (6), 6920–6945.
- Sozen, O., Karadavut, O. (2018). Correlation and Path Analysis for Yield Performance and Yield Components of Chickpea (Cicer arietinum L.) Genotypes Cultivated in Central Anatolia. Pakistan Journal of Botany, 50 (2), 625–633.
- Topalak, C., Ceyhan, E. (2015). Nohutta Farklı Ekim Zamanlarının Tane Verimi ve Bazı Tarımsal Özellikler Üzerine Etkileri. Selçuk Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 2 (2), 128–135.
- TUİK. 2018. Tarım İstatiskikleri, Ankara.
- Türk, Z., Koç, M. (2003). Diyarbakır Ekolojik Koşullarına Uygun Yüksek Verimli, Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşit/Hatlarının Belirlenmesi ÜzerineBir Araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim 2003, Diyarbakır, s: 382–386.
- Türk, Z., Polat, T. (2019). Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanı ve Ekim Sıklığının Nohut (Cicer arietinum L.)’un Bazı Tarımsal Özelliklerine Etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 6 (1), 20–31.
- Uçar, Ö., Soysal, S., Erman, M. (2020). Farklı Leonardit Dozlarının Nohut (Cicer arietinumL.)’un Verim ve Bazı Verim Özelliklerine Etkileri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (20), 917–921.
- Uzun, A., Özçelik, H., Yılmaz, S. (2012). Seçilmiş Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Hatlarının Agronomik ve Kalite Özellikleri Bakımından Değerlendirilmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 1 (1), 29–36.
- Üstün, A., Gülümser, A. (2003). Karadeniz Bölgesinde Nohuta Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi Çalışmaları. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır, s: 110–120.
- Varoğlu, H., Abak, K. (2019). Effect of SowingDates on Yield and QualityCharacteristics of ChickpeaVarieties under Mediterranean Climate Conditions. Legume Research, 42 (3), 360–364.
- Yalçın, F., Mut, Z., ErbasKose, O. D. (2018). Afyonkarahisar ve Yozgat Koşullarında Yüksek Verim Sağlayacak Uygun Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35 (1), 46–59.
- Yiğitoğlu, D., Anlarsal, A. E. (2012). Kahramanmaraş Koşullarında Farklı Bitki Sıklıklarının Kışlık ve Yazlık Ekilen Bazı Nohut Çeşitlerinde (Cicer arietinum L.) Verim ve Verim ile İlgili Özelliklere Etkisi. Çukurova Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 27 (2), 11–20.
- Yolcu, R, (2008). Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Farklı Gelişme Dönemlerinde Sulanan Nohudun (Cicer arietinum L.) Sulama Suyu Gereksinimi ve Su Tüketimi Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı.
- Yücel, D. (2020). Genotypic and Phenotypic Variability for Yield and its Components in Normal and Late Sown Chickpea (Cicer arietinum L.). Legume Research, 43, 18–24.
| APA | sönmez v, KUMLAY A (2021). Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. , 656 - 665. 10.31590/ejosat.885187 |
| Chicago | sönmez veli,KUMLAY Ahmet Metin Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. (2021): 656 - 665. 10.31590/ejosat.885187 |
| MLA | sönmez veli,KUMLAY Ahmet Metin Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. , 2021, ss.656 - 665. 10.31590/ejosat.885187 |
| AMA | sönmez v,KUMLAY A Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. . 2021; 656 - 665. 10.31590/ejosat.885187 |
| Vancouver | sönmez v,KUMLAY A Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. . 2021; 656 - 665. 10.31590/ejosat.885187 |
| IEEE | sönmez v,KUMLAY A "Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi." , ss.656 - 665, 2021. 10.31590/ejosat.885187 |
| ISNAD | sönmez, veli - KUMLAY, Ahmet Metin. "Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi". (2021), 656-665. https://doi.org/10.31590/ejosat.885187 |
| APA | sönmez v, KUMLAY A (2021). Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 0(23), 656 - 665. 10.31590/ejosat.885187 |
| Chicago | sönmez veli,KUMLAY Ahmet Metin Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi 0, no.23 (2021): 656 - 665. 10.31590/ejosat.885187 |
| MLA | sönmez veli,KUMLAY Ahmet Metin Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, vol.0, no.23, 2021, ss.656 - 665. 10.31590/ejosat.885187 |
| AMA | sönmez v,KUMLAY A Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2021; 0(23): 656 - 665. 10.31590/ejosat.885187 |
| Vancouver | sönmez v,KUMLAY A Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2021; 0(23): 656 - 665. 10.31590/ejosat.885187 |
| IEEE | sönmez v,KUMLAY A "Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi." Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 0, ss.656 - 665, 2021. 10.31590/ejosat.885187 |
| ISNAD | sönmez, veli - KUMLAY, Ahmet Metin. "Adıyaman Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi". Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi 23 (2021), 656-665. https://doi.org/10.31590/ejosat.885187 |
