Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi
Yıl: 2023 Cilt: 12 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 616 - 629 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30703/cije.1233667 İndeks Tarihi: 11-10-2023
Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi
Öz: Bu araştırmanın amacı, medya okuryazarlığına yönelik yansıtıcı düşünme etkinliklerinin, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının; medya okuryazarlığı, yansıtıcı düşünme ve medya okuryazarlığına yönelik yansıtıcı düşünme becerilerine etkisini ortaya koymak ve öğretmen adaylarının öğretim sürecine yönelik görüşlerini tespit etmektir. Karma yöntem araştırma desenlerinden biri olan iç içe desene göre tasarlanan araştırmanın nicel boyutu yarı deneysel desende gerçekleştirilmiştir. Nicel verileri toplamak amacıyla öğretmen adaylarının medya okuryazarlığına yönelik yansıtıcı düşünme becerilerini ölçmeyi hedefleyen özgün bir ölçek geliştirilmiştir. Ayrıca medya okuryazarlığı ve yansıtıcı düşünme yeterliklerini belirlemek amacıyla iki farklı ölçekten daha yararlanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda deney grubunda yer alan 10 öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve bu görüşmelerin analizinde içerik analizinden faydalanılmıştır. Deney ve kontrol grubunda yer alan öğretmen adaylarının son test yeni medya okuryazarlığı puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken; yansıtıcı düşünme ve medya okuryazarlığına yönelik yansıtıcı düşünme puanları arasında deney grubu lehine anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının görüşlerinden yola çıkarak elde edilen nitel bulgulara göre hazırlanan etkinliklerin katılımcıların medya okuryazarlığına yönelik bakış açılarını farklı yönlerden etkilediği, medya okuryazarlığı konularını öğrenmelerini kolaylaştırdığı, medya okuryazarlığı ve yansıtıcı düşünme dışında karar verme, eleştirel düşünme ve iletişim gibi birçok becerilerini geliştirdiği, mesleklerine birtakım katkılar sağladığı belirlenmiştir.
Anahtar Kelime: The Effect of Activity-Based Practices on Social Studies Pre-Service Teachers’ Reflective Thinking Skills Related to Media Literacy
Öz: The aim of this study was to reveal the effects of reflective thinking activities for media literacy on social studies pre-service teachers’ media literacy, reflective thinking and reflective thinking skills for media literacy, and to determine pre-service teachers' views on the teaching process. The quantitative dimension of the research, which was designed according to the embedded design, which is one of the mixed method research designs, was carried out in the experimental design. In order to collect quantitative data, a unique scale was developed to measure the reflective thinking skills of teacher candidates for media literacy. In addition, two different scales were used to determine media literacy and reflective thinking competencies. In the qualitative dimension of the research, semi-structured interviews were conducted with 10 pre-service teachers in the experimental group and content analysis was used in the analysis of these interviews. While there was no significant difference in the post-test new media literacy scores of the pre-service teachers in the experimental and control groups, a significant difference was found between reflective thinking and reflective thinking for media literacy scores in favor of the experimental group. According to the qualitative findings obtained from the views of the pre-service teachers, the study determined that the activities prepared affected the participants' perspectives on media literacy from different aspects, facilitated their learning of media literacy issues, developed many skills such as decision making, critical thinking and communication, except for media literacy and reflective thinking, and some contributions to their profession.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akar, D. (2019). Tecrübeli ve göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ve karar verme stilleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
- Altın, M., ve Saracaloğlu, A. S. (2018). Yaratıcı, eleştirel ve yansıtıcı düşünme: Benzerlikler-farklılıklar. International Journal of Contemporary Educational Studies, 4(1), 1-9.
- Altıntaş, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile medya okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi.
- Arke, E. T. (2005). Media literacy and critical thinking: ıs there a connectıon? (Yayımlanmamış doktora tezi). Duquesne University.
- Aşkın Tekkol, İ., ve Bozdemir, H. (2018). Öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme eğilimleri ile eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 26(6), 1897- 1907.
- Aybek, B. (2016). The relationship between prospective teachers’ media and television literacy and their critical thinking dispositions. Eurasian Journal of Educational Research, (63), 261-278.
- Aybek, B., ve Demir, R. (2013). Lise öğrencilerinin medya ve televizyon okuryazarlık düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 287-304.
- Bacanlı, H. (2012). Dört katlı düşünme modeli. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim (146), 29-36.
- Bakan, U. (2010). İlköğretim medya okuryazarlığı dersinin öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi.
- Baki, Y. (2019). Yaratıcı düşünme eğilimlerinin yansıtıcı düşünme becerileri üzerindeki etkisi. Educational Sciences, 14(5), 2147-2176.
- Baş, G., ve Beyhan, Ö. (2012). İngilizce dersinde yansıtıcı düşünme etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarılarına ve derse yönelik tutumlarına etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 128-142.
- Başol, G., ve Gencel, İ. E. (2013). Yansıtıcı düşünme düzeyini belirleme ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 929-946.
- Biçer, S. (2019). 9. sınıf öğrencilerinin düşünme becerilerini geliştirmeye yönelik bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi.
- Bozan, S. (2021). Yansıtıcı düşünme ve öğretim uygulamaları: Biyoloji konularının öğretiminde yansıtıcı düşünme stratejileri (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (25. Baskı). Pegem Akademi.
- Can, B., ve Besler, H. (2018). Dijital ve medya etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin ve ebeveynlerinin medya ve bilim okuryazarlıklarına etkisinin belirlenmesi. Pamukkale University Journal of Education, (43), 31-49.
- Celot, P. (2010). Study on assessment criteria for media literacy levels. Brussels: EAVİ.
- Chen, D.-L. (2015). Developing critical thinking through problem-based learning: an action research for a class of media literacy (Unpublished doctoral dissertation). University of Durham.
- Chris, S. (2012). Teaching critical thinking through media literacy. Science Scope, 35(9), 56-60.
- Colley, B. M., Bilics, A. R., and Lerch, C. M. (2012). Reflection: a key component to thinking critically learning. The Canadian Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 3(1), 1-19.
- Creswell, J. W., ve Plano Clark, V. L. (2018). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi (Çev. Y. Dede, ve S. B. Demir). Anı Yayıncılık.
- Çarkıt, C. (2019). 2018 Ortaokul medya okuryazarlığı dersi öğretim programının eleştirel düşünme bağlamında değerlendirilmesi. The Journal of Social Sciences (SOBİDER), 38 (38), 202-213.
- Çarkıt, C., ve İplik, Y. (2020). Ortaokul Türkçe derslerinde yansıtıcı düşünme becerisinin geliştirilmesine yönelik öğretmenlerin görüş ve uygulamaları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(1), 497-524.
- Çelik, B. B. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının yaratıcı ve yansıtıcı düşünme eğilimlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi.
- Çelik, Ö., Çokçalışkan, H., and Yorulmaz, A. (2018). Investigation of the effect of pre-service classroom teachers' critical thinking disposition on their media literacy. International Journal of Evaluation and Research in Education, 7(3), 194-202.
- Demirci, H. (2020). Yansıtıcı düşünme etkinlikleri ile zenginleştirilmiş react stratejisinin öğrencilerin yansıtıcı düşünmelerine, fen öğrenimine yönelimlerine ve motivasyonlarına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi.
- Deveci, H., ve Çengelci, T. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarından medya okuryazarlığına bir bakış. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 25-43.
- Erdoğan, F. (2020). The relationship between prospective middle school mathematics teachers’ critical thinking skills and reflective thinking skills. Participatory Educational Research (PER), 7(1), 220-241.
- Erdoğan, F., ve Şengül, S. (2018). Yansıtıcı düşünme etkinliklerinin altıncı sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimi üzerine etkisi. S. Dinçer (Ed.), Değişen dünyada eğitim içinde, Pegem Akademi.
- Erişti, B., ve Erdem, C. (2018). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı beceri düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (67), 1234-1251.
- Erol, M., Erol, A., Çalışır, S., ve Bozan, M. (2019). Öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile yaratıcı düşünme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Temel Eğitim Dergisi, 1(2), 20-29.
- Evin Gencel, İ., ve Güzel Candan, D. (2014). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ve yansıtıcı düşünme düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 4(8), 55-68.
- Feuerstein, M. (1999). Media literacy in support of critical thinking. Journal of Educational Media, 24(1), 43-54.
- Fraenkel, J.R., Wallen, N.E., and Hyun, H.H. (2012). How to design and evaluate research in education. MA: McGraw Hill.
- Gedik, H. D., ve Altun, A. (2015). Sosyal bilgilerde güncel olaylar ve medya okuryazarlığı. B. Tay, ve A. Öcal (Ed.), Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde. Pegem Akademi.
- Gibbs, G. R. (2007). Analyzing qualitative data. London: SAGE.
- Görmez, E. (2015). Etkili medya okuryazarlığı eğitimi ve uygulamalarından örnekler. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 93-112.
- Guba, E. G., and Lincoln, Y. S. (1989). Fourth generation evaluation. Sage Publications.
- Gül, M., ve Yücel Toy, B. (2021). Yansıtıcı düşünmeye dayalı öğretimin sosyal bilgiler dersinde uygulanması. Milli Eğitim, (231), 283-304.
- Hobbs, R. (2010). Digital and media literacy: a plan of action. Washington: The Aspen Institute.
- Icen, M. (2020). Developing media literacy through activities. International Journal of Educational Methodology, 6(3), 631 - 642.
- Kansızoğlu, H. B. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının medya okuryazarlığı dersine yönelik görüşleri. Elementary Education Online, 15(2), 469-486.
- Karaman, M. K. (2016). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimleri üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(1), 326-350.
- Karataş, A. (2008). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi.
- Karataş, A. (2017). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi ve eğitim fakültelerine yönelik bir "medya okuryazarlığı" eğitim programı tasarısı (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi.
- Kıran, Ö. (2020). Temel yaklaşımlar açısından medya okuryazarlığı eğitimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 233-248.
- Koç, M., ve Barut, E. (2016). Development and validation of new media literacy scale. Computers in Human Behavior, 63, 834-843.
- Kösterelioğlu, İ., Bayar, A., ve Akın Kösterelioğlu, M. (2014). Öğretmen eğitiminde etkinlik temelli öğrenme süreci: bir durum araştırması. Turkısh Studies, 9(2), 1035-1047.
- Kurt, A. A., ve Kürüm, D. (2010). Medya Okuryazarlığı ve eleştirel düşünme arasındaki ilişki: kavramsal bir bakış. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (2), 20-34.
- Leon, Y. Z. (2016). Media literacy to promote critical thinking in the EFL classroom. (Unpublished master thesis). Universidad Distrital Francisco José de Caldas
- Masterman, L. (2005). Teaching the media. Routledge.
- McInnis-Bowers, C., Chew, E. B., and Bowers, M. R. (2010). Using reflective thinking to enhance decision skills, cultural sensitivity, and teamwork. Marketing Education Review, 20(1), 17-20.
- Merrıam, S. B. (2009). Qualitative research a guide to design and ımplementation. San Francisco: Jossey-Bass.
- Nalçatı, A., Meral, E., ve Şahin, İ. F. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eleştirel düşünme ile medya okuryazarlıkları arasındaki ilişki. Doğu Coğrafya Dergisi (36), 1-12.
- Özden, Y. (1999). Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem
- Özer, S. (2019). Tarih öğretiminde yansıtıcı düşünmeye dayalı etkinliklerin öğrencilerin akademik başarısına etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi.
- Patton, M. Q. (2018). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Çev. M. Bütün, ve S. B. Demir) Ankara: Pegem Akademi.
- Potter, W. J. (2016). Media literacy. London: Sage.
- Radeloff, C. L., and Bergman, B. J. (2009). Global perspectives: Developing media literacy skills to advance critical thinking. Feminist Teacher, 19(2), 168-171.
- Shavit, P., and Moshe, A. (2019). The contribution of reflective thinking to the professional development of pre-service teachers. Reflective Practice, 20(4), 548-561.
- Sperry, C. (2006). Seeking truth in the social studies classroom: media literacy, critical thinking and teaching about the middle east. Social Education/National Council for the Social Studies, 70(1), 37-43.
- Stein, L., and Prewett, A. (2009). Education in the social studies: Teacher perceptions and curricular challenges. Teacher Education Quarterly, 36(1), 131-148.
- Süleymangil, M. (2013). Sınıf içi öğretim etkinliği geliştirme ve kullanma çalışmalarının sınıf öğretmenlerinin mesleki gelişimleri üzerindeki rolü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi.
- Thayer, C. M. (2006). The impact of a media literacy program on critical thinking and writing ın a hıgh school tv productıon classroom (Unpublished doctoral dissertation). Touro University. Tican, C. (2013). Yansıtıcı düşünmeye dayalı öğretim etkinliklerinin öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme becerilerine, eleştirel düşünme becerilerine, demokratik tutumlarına ve akademik başarılarına etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi.
- Uygun, K., ve Çetin, T. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde yansıtıcı düşünme uygulamalarının akademik başarı ve tutuma etkisi. Researcher: Social Science Studies, 2(3), 50-72.
- Wade, W. P. (2014). Bridging critical thinking and media literacy through integrated courses. CDTL Brief, 17(2), 2-5.
- Warlick, D. F. (2004). Redefining literacy for the 21st century. Linworth Publushıng.
- Webb, T., and Martin, K. (2012). Evaluation of a us school-based media literacy violence prevention curriculum on changes in knowledge and critical thinking among adolescents. Journal of Children and Media, 6(4), 430-449.
- Yel, M., ve Yiğitel, S. (2019). Ortaöğretim biyoloji dersi öğretiminde uygulanan yansıtıcı düşünmeyi geliştirme etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarı ve tutumları üzerindeki etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 1289-1317.
- Yıldırım Ankaralıgil, S. (2009). İlköğretim 6. ve 7. sınıf öğrencilerinde medya okuryazarlığı ve eleştirel düşünme üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi.
- Yüzgeç, A. Y. (2020). İngilizce öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ve yeni medya okuryazarlığı seviyeleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi.
| APA | Yılmazer A, BEKDEMİR Ü (2023). Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. , 616 - 629. 10.30703/cije.1233667 |
| Chicago | Yılmazer Ayşegül,BEKDEMİR Ünsal Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. (2023): 616 - 629. 10.30703/cije.1233667 |
| MLA | Yılmazer Ayşegül,BEKDEMİR Ünsal Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. , 2023, ss.616 - 629. 10.30703/cije.1233667 |
| AMA | Yılmazer A,BEKDEMİR Ü Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. . 2023; 616 - 629. 10.30703/cije.1233667 |
| Vancouver | Yılmazer A,BEKDEMİR Ü Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. . 2023; 616 - 629. 10.30703/cije.1233667 |
| IEEE | Yılmazer A,BEKDEMİR Ü "Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi." , ss.616 - 629, 2023. 10.30703/cije.1233667 |
| ISNAD | Yılmazer, Ayşegül - BEKDEMİR, Ünsal. "Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi". (2023), 616-629. https://doi.org/10.30703/cije.1233667 |
| APA | Yılmazer A, BEKDEMİR Ü (2023). Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 12(3), 616 - 629. 10.30703/cije.1233667 |
| Chicago | Yılmazer Ayşegül,BEKDEMİR Ünsal Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 12, no.3 (2023): 616 - 629. 10.30703/cije.1233667 |
| MLA | Yılmazer Ayşegül,BEKDEMİR Ünsal Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, vol.12, no.3, 2023, ss.616 - 629. 10.30703/cije.1233667 |
| AMA | Yılmazer A,BEKDEMİR Ü Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 2023; 12(3): 616 - 629. 10.30703/cije.1233667 |
| Vancouver | Yılmazer A,BEKDEMİR Ü Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 2023; 12(3): 616 - 629. 10.30703/cije.1233667 |
| IEEE | Yılmazer A,BEKDEMİR Ü "Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi." Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 12, ss.616 - 629, 2023. 10.30703/cije.1233667 |
| ISNAD | Yılmazer, Ayşegül - BEKDEMİR, Ünsal. "Etkinlik Temelli Uygulamaların Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Medya Okuryazarlığına Yönelik Yansıtıcı Düşünme Becerilerine Etkisi". Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 12/3 (2023), 616-629. https://doi.org/10.30703/cije.1233667 |
