HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ

Kerem ŞAFAK, (Kayseri Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Bölümü, Kayseri, Türkiye)
Derviş BOZTOSUN, (Kayseri Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Bölümü, Kayseri, Türkiye)
Özgür DEMİRTAŞ (Kayseri Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Bölümü, Kayseri, Türkiye)
Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
10 9
Yıl: 2023 Cilt: Sayı: 58 Sayfa Aralığı: 193 - 203 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30794/pausbed.1170488 İndeks Tarihi: 22-11-2023

HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ

Öz:
Bu çalışmanın amacı Hizmetkâr liderlik davranışlarının tükenmişlik ve merhamet yorgunluğuna etkisinde örgütsel desteğin aracı rolünü incelemektedir. Çalışma örneklemini Konya ilinde hizmet veren kamu sağlık tesislerinde 392 çalışan oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri online bir şekilde anket tekniği ile toplanmıştır. Çalışma bulguları; Hizmetkâr liderlik ve örgütsel destek algısı arasında pozitif ilişki, tükenmişlik ve merhamet yorgunluğu arasında negatif yönlü ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. İlave olarak aracı etkiye yönelik yapılan analizlerde de örgütsel destek algısının Hizmetkâr liderlik ve tükenmişlik ile Hizmetkâr liderlik ve merhamet yorgunluğu ilişkilerinde aracı role sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçlarının hem teorik hem de uygulayıcılar açısından önemli katkılar sağlayacağı değerlendirilmektedir.
Anahtar Kelime: Hizmetkâr Liderlik Örgütsel Destek Tükenmişlik Merhamet Yorgunluğu Sağlık Çalışanı

MEDIATING ROLE OF ORGANIZATIONAL SUPPORT IN THE EFFECT OF SERVANT LEADERSHIP BEHAVIOR ON BURNOUT AND COMPASSION FATİGUE

Öz:
The aim of this study is to examine the mediating role of organizational support on the relationships between servant leadership behaviors, burnout and compassion fatigue. The study sample consists of 392 employees in public health facilities in Konya region. The data of the research were collected online via using a questionnaire form. Study findings; A positive relationship between servant leadership and organizational support perception reveals a negative relationship between burnout and compassion fatigue. In addition, in the analyzes conducted for the mediating effect, it was determined that the perception of organizational support has a mediating role on the relations between servant leadership and burnout, servant leadership and compassion fatigue. The results of this study has a potential contribution to both the theoretical and the practical applications of managers in the management field.
Anahtar Kelime: Servant Leadership Organizational Support Burnout Compassion Fatigue Health Worker

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akyüz, B., & Eren, M. Ş. (2013). Hizmetkâr liderlik davranışlarının eğitim sektörü üzerindeki etkisine yönelik teorik bir çalışma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi. 8(2): 191-205
  • Arı, G. S. ve Bal, E. Ç. (2008). Tükenmişlik kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 131-148.
  • Aslan, Ş. ve Özata, M. (2011). Sağlık Çalışanlarında Hizmetkâr Liderlik: Dennis-Winston ve Dennis-Bocernea Hizmetkâr Liderlik Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirlik Araştırması. Journal of Management & Economics, 18(1), 140-154
  • Best, C. ( 2020 ). Hemşirelikte Hizmetkâr liderliğin yeri var mı? Hemşirelik Uygulaması, 31 (3), 128-132.
  • Bobbio, A. ve Manganelli, A. M. (2015). Antecedents of hospital nurses’ intention to leave the organization: A cross sectional survey. International Journal of Nursing Studies, 52(7), 1180-1192.
  • Byrne, B.M. (2016). Structural Equation Modeling With AMOS: Basic Concepts, Applications, And Programming. Routledge, 2016, New York.
  • Can, A. (2022). SPSS İle Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Pegem Akademi, 10. Baskı. Ankara Chi, J. L., Chi, G., Khanfar, N. M., Gao, G., ve Kaifi, B. A. (2020). The impact of innovative executive servant leadership on organizational citizenship, and organizational cynicism.
  • Coetzer, MF, Bussin, M.H. ve Geldenhuys, M. ( 2017 ). Bir inşaat şirketinde Hizmetkâr liderlik ve işle ilgili refah. SA Journal of Industrial Psychology, 43(1), 1-10.
  • Dawley, D. Houghton, J. D., ve Bucklew, N. S. (2010). Perceived organizational support and turnover intention: The mediating effects of personal sacrifice and job fit. The Journal of social psychology, 150(3), 238-257.
  • DiCiccio, T. J.ve Efron, B. (1996). Bootstrap confidence intervals. Statistical science, 11(3), 189-228.
  • Dinç, S. ve Ekinci, M. (2019). Merhamet Yorgunluğu Kısa Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması, Geçerlilik ve Güvenirliği. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11, 192-202.
  • Duke, A. B. Goodman, J. M. Treadway, D. C. ve Breland, J. W. (2009). Perceived organizational support as a moderator of emotional labor/outcomes relationships. Journal of Applied Social Psychology, 39(5), 1013- 1034.
  • Eisenberger, R. Huntington, R. Hutchison, S. ve Sowa, D. (1986). Perceived organizational support. Journal of Applied psychology, 71(3), 500.
  • Eraslan, A. H. ve Erkutlu, H. V. (2019). Hizmetkâr liderliğin çalışanların tükenmişliği üzerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
  • Figley, C. R. (1995). Epilogue: The transmission of trauma. Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress disorder in those who treat the traumatized, 249, 254.
  • Freudenberger, H. J. (1974). Staff burn-out. Journal of Social Issues, 30(1), 159-165.
  • Giray, M. D. ve Sahin, D. N. (2012). Algılanan örgütsel, yönetici ve çalışma arkadaşları desteği ölçekleri: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 15(30), 1.
  • Gözüm, S. (2020). Etik Liderlik ve Örgütsel Etik Değerlerin Algılanan Örgütsel Destek ve Özdeşleşmeye Etkisi: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. (Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi). Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
  • Greenleaf, R. K. (1970). The Servant as Leader. Business Leadership, Jossy Bass: pp. 2. İndianapolis
  • Greenleaf, R.K. (1977), “Servant Leadership: A Journey into the Nature of Legitimate Power and Greatness”, New York, Paulist Press.
  • Hayes A.F. (2013). Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis: A RegressionBased Approach. Guilford Press, New York.
  • Hosseini, S. M. Hosseini, S. S. ve Maher, A. (2016). The Relationship between servant leadership and spirituality in the workplace and perceived organizational support among nurses of medical and educational centers in Kermanshah. International Journal of Medical Research & Health Sciences, 5(9), 94-99.
  • Hunsaker, S. Chen, H. C. Maughan, D. ve Heaston, S. (2015). Factors that influence the development of compassion fatigue, burnout, and compassion satisfaction in emergency department nurses. Journal of nursing scholarship, 47(2), 186-194.
  • Joinson, C. (1992). Coping with compassion fatigue. Nursing, 22(4), 116, 118–9,120.
  • Kadıoğlu, H. (2021). Evren ve örneklem. Erişim adresi http://sbf. marmara. edu. tr/dosya/sbf/ders% 20notlar% C4% B1/evren% 20ve, 20, C3.
  • Kahveci, H., (2012). İlköğretim Okullarında Hizmetkar Örgüt Liderliğinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
  • Kaplan, M. ve Arzu, U. . (2017). Hizmetkâr liderlik algılamalarının tükenmişlik üzerindeki etkisi: otel işletmelerinde bir araştırma. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 7(1), 14-26.
  • Kasalak, G. Ve Aksu, M.B. (2014). Araştırma görevlilerinin algıladıkları örgütsel desteğin örgütsel sinizm ile ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14 (1), 115-133.
  • Kılıç, K. C. ve Aydın, Y. (2016). Hizmetkâr liderlik ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(30), 106-113.
  • Köroğlu, A. (2018). Örgütsel destek ve Hizmetkâr liderliğin duygusal bağlılık üzerindeki etkisinin incelenmesi: Uygulamalı bir araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Bayburt Üniversitesi.
  • Kurnaz, G. ve Abul, A. (2016). Algılanan Hizmetkâr liderliğin çalışanın tükenmişlik düzeyine etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(30), 546-579.
  • Liden, R. C. Wayne, S. J. Zhao, H. ve Henderson, D. (2008). Servant leadership: Development of a multidimensional measure and multi-level assessment. The Leadership Quarterly, 19, 161-177.
  • Little, T. D. Cunningham, W. A. Shahar, G. ve Widaman, K. F. (2002). To parcel or not to parcel: Exploring the question, weighing the merits. Structural equation modeling, 9(2), 151-173.
  • Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1986). Maslach burnout inventory manual, Palo Alto, Ca: Consulting Psychologist Press.
  • Patterson, K. A. (2003). Servant Leadership: A Theoretical Model, Doctoral Dissertation, Virginia Beach, VA: Regent University.
  • Pepe, Ş. (2008). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi,
  • Pines, A. M. (2005). The burnout measure short version (BMS). International Journal of Stress Management, 12(1), 78-88.
  • Rai, R. ve Prakash, A. (2016). How do servant leaders ignite absorptive capacity? The role of epistemic motivation and organizational support. Revista de Psicología del Trabajo y de las Organizaciones, 32(2), 123-134.
  • Rocha, C. M. ve Chelladurai, P. (2012). Item parcels in structural equation modelling: An applied study in sport management. International Journal of Psychology and Behavioral Sciences, 2(1), 46-53.
  • Rude, W. (2004). The connection between servant leadership and job burnout. Servant leadership research roundtable, trinity western university, school of leadership studies.
  • Russell, R. F. ve Gregory Stone, A. (2002). A Review of Servant Leadership Attributes: Developing A Practical Model. Leadership and Organization Development Journal, 23(3), 145-157.
  • Schaufeli W.B. ve Taris TW. 2005. The conceptualization and measurement of burnout: common ground and worlds apart. Work Stress. 19(3):256–262.
  • Singh, J., Goolsby, J. R., ve Rhoads, G. K. (1994). Behavioral and psychological consequences of boundary spanning burnout for customer service representatives. Journal of Marketing Research, 31(4), 558-569.
  • Sivrikaya, S. K., & Erişen, M. (2019). Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Ve İşe Bağlı Gerginlik Düzeylerinin İncelenmesi. Anadolu Hemşirelik Ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(2), 121-129.
  • Slatten, L. A., Carson, K. D., ve Carson, P. P. (2011). Compassion fatigue and burnout: What managers should know. The health care manager, 30(4), 325-333
  • Spears, L. C. (1995). Tracing The Growing Impact of Servant-Leadership Hisights on Leadership: Service, Stewardship, Spirit, and Servant-Leadership. New York: John Wiley ve Sons, Inc.
  • Tavella G. ve Parker G. 2020. A qualitative reexamination of the key features of burnout. J Nerv Ment Dis. 208(6):452–458.
  • Tepper, B.J. (2000). Consequences of Abusive Supervision. The Academy of Management Journal, 43(2), 178-190.
  • Turhan, M. O. Ç. (2023). Merhamet Yorgunluğunun İş Stresine ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Hemşireler Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 12(1), 1-12.
  • Tümkaya, D. D. S. , Çam, Y. D. D. S. ve Çavuşoğlu, İ. (2009). Tükenmişlik Ölçeği Kısa Versiyonu’nun Türkçe’ye Uyarlama, Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1) , 387-398.
  • Uluköy, M. (2014). Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Adalet Algısı İle Tükenmişlik Duyguları Arasındaki İlişki: Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (39).
  • Uzun, A. ve Kaplan, M. (2015). Otel işletmelerinde Hizmetkâr liderliğin tükenmişlik üzerindeki etkisi (Yüksek Lisans Tezi) Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi
  • Williams, L. J. Vandenberg, R. J. ve Edwards, J. R. (2009). 12 structural equation modeling in management research: A guide for improved analysis. Academy of Management Annals, 3(1), 543-604.
  • Winston, B. E. (2003). Extending Patterson’s Servant Leadership Model: Explaining How Leaders and Followers İnteract in a Circular Model. Retrieved February, 29, 2008.
  • Wong, P.T. ve Page, D. (2000). Servant Leadership: An Opponent-Process Model And The Revised Servant Leadership Profile. In Proceedings of the Servant Leadership Research Roundtable, 1-11.
  • Yohana, C. (2017). The effect of leadership, organizational support and organizational citizenship behavior on service quality. Problems and Perspectives in Management, 15(2 (c. 1)), 197-203.
  • Zagenczyk, T. J. (2006). A social influence analysis of perceived organizational support (Doctoral dissertation, University of Pittsburgh).
  • Zhang, Y. Y. Han, W. L. Qin, W. vd. (2018). Extent of compassion satisfaction, compassion fatigue and burnout in nursing: A meta-analysis. Journal of Nursing Management, 26 (7), 810-819.
APA Şafak K, BOZTOSUN D, DEMIRTAS O (2023). HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ. , 193 - 203. 10.30794/pausbed.1170488
Chicago Şafak Kerem,BOZTOSUN Derviş,DEMIRTAS OZGUR HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ. (2023): 193 - 203. 10.30794/pausbed.1170488
MLA Şafak Kerem,BOZTOSUN Derviş,DEMIRTAS OZGUR HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ. , 2023, ss.193 - 203. 10.30794/pausbed.1170488
AMA Şafak K,BOZTOSUN D,DEMIRTAS O HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ. . 2023; 193 - 203. 10.30794/pausbed.1170488
Vancouver Şafak K,BOZTOSUN D,DEMIRTAS O HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ. . 2023; 193 - 203. 10.30794/pausbed.1170488
IEEE Şafak K,BOZTOSUN D,DEMIRTAS O "HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ." , ss.193 - 203, 2023. 10.30794/pausbed.1170488
ISNAD Şafak, Kerem vd. "HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ". (2023), 193-203. https://doi.org/10.30794/pausbed.1170488
APA Şafak K, BOZTOSUN D, DEMIRTAS O (2023). HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (58), 193 - 203. 10.30794/pausbed.1170488
Chicago Şafak Kerem,BOZTOSUN Derviş,DEMIRTAS OZGUR HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , no.58 (2023): 193 - 203. 10.30794/pausbed.1170488
MLA Şafak Kerem,BOZTOSUN Derviş,DEMIRTAS OZGUR HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol., no.58, 2023, ss.193 - 203. 10.30794/pausbed.1170488
AMA Şafak K,BOZTOSUN D,DEMIRTAS O HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2023; (58): 193 - 203. 10.30794/pausbed.1170488
Vancouver Şafak K,BOZTOSUN D,DEMIRTAS O HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2023; (58): 193 - 203. 10.30794/pausbed.1170488
IEEE Şafak K,BOZTOSUN D,DEMIRTAS O "HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ." Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, , ss.193 - 203, 2023. 10.30794/pausbed.1170488
ISNAD Şafak, Kerem vd. "HİZMETKÂR LİDERLİK DAVRANIŞLARININ TÜKENMİŞLİK VE MERHAMET YORGUNLUĞUNA ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACI ROLÜ". Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 58 (2023), 193-203. https://doi.org/10.30794/pausbed.1170488
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 9:47

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları