Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz

BİROL, Cem; AKINTUĞ, Yeliz

Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz

Yeliz AKINTUĞ, (Yakın Doğu Üniversitesi, KKTC)

Cem BİROL (Yakın Doğu Üniversitesi, KKTC)

Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

11 0

Yıl: 2011 Cilt: 2011 Sayı: 41 Sayfa Aralığı: 1 - 12 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz

Öz:

Bu çalışmanın amacı, lise öğrencilerin sahip oldukları mesleki olgunluk düzeyleri ve karar verme stratejilerinin belirlenmesi ve lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri ile mesleki karar verme stratejileri arasında anlamlı bir farklılığın olup olmadığını ortaya çıkarmaktır. Nicel araştırmaya uygun olarak veriler toplanmış ve betimsel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya Yakın Doğu Kolej'i, lise 9.sınıfta öğrenim gören toplam 167 öğrenci katılmıştır. Kuzgun ve Bacanlı (1996) tarafından geliştirilen "Mesleki Olgunluk Ölçeği" ve Kuzgun (1992) tarafından geliştirilen "Karar Verme Stratejileri Ölçeği" uygulanmıştır. Veriler, yüzdelik-frekans, ortalama ve çok değişkenli varyans analizi (MANOVA) ile değerlendirilmiştir. Bulgulara göre, lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin düşük; karar verme stratejileri alt ölçeğinden ise mantıklı karar verme stratejisini daha fazla kullandıkları tespit edilmiştir. Öğrencilerin mesleki olgunluk düzeylerine göre Karar Verme Stratejileri Ölçeğinden alınan'puanlarda ise anlamlı bir fark bulunmuştur. Araştırma bulguları, okullarda sunulacak olan meslek danışmanlığı ile ilgili daha fazla uygulamaların yapılmasına yönelik çalışmaların planlanması ve yürütülmesi gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: İş Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm Eğitim, Eğitim Araştırmaları İşletme Eğitim, Özel Hemşirelik Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri

Comparative analysis of vocational maturity and decision making strategies of high school students

Öz:

The purpose of this study is to determine the vocational maturity levels and decision making strategies of high school students and to display whether there is a significant difference between the vocational maturity levels and decision making strategies of high school students. Data were collected as appropriate for a quantitative study and screening model was used which is a descriptive research method. A total 167 students who were enrolled at 9th grade of Near East High School participated at the study. "Vocational Maturity Scale" developed by Kuzgun and Bacanlı (1996) and "Decision Making Strategies Scale" developed by Kuzgun (1992) were employed. The data were evaluated with average and multivariate analysis of variance (MANOVA). According to the findings, it has been determined that vocational maturity levels of high school students is low but that they employ the rational decision making strategy, which is a sub-scale of decisionmaking strategies, more frequently than other strategies. Significant difference has been identified in the scores received from decision making strategies according to the vocational maturity levels of the students. Research findings revealed a necessity for planning and conducting studies for more implementation related to vocational counseling which will be provided at schools.

Anahtar Kelime:

Konular: İş Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm Eğitim, Eğitim Araştırmaları İşletme Eğitim, Özel Hemşirelik Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acısu, S. (2002). Koruma altında olan lise ve meslek lisesi öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akbaba, S. (2002). Ana- babaları farklı rehberlik anlayışına sahip olan öğrencilerin mesleki olgunluk düzeylerinin karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları Dergisi. 7, 126-135.
Akbalık, G. (1991). "Ortaokul III.sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri", Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ayas, T., Deniz, M. ve Kağan, M. (2010). Ginzberg ve arkadaşlarının gelişim kuramına dayalı örnek bir mesleki grup rehberliği çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 1 (2), erişim: http//www.insanbilimleri.com.
Bacanlı, F. (1995). Mesleki grup rehberliğinin lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
Bacanlı, F. ve Sürücü, M. (2006). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin sınav kaygıları ve karar verme stilleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 45, 7-35.
Bal, P.N (1998). Ergenlik döneminde mesleki karar verme olgunluğunun incelenmesi ve "mesleki karar verme eğitimi programı"nın etkisinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Blustein, D. (1987). Decision-making styles and vocational maturity: an alternative perspective. Journal of Vocational Behavior, 30, 61-71.
Bozgeyikli, H., Doğan, H. ve Işıklar, A. (2010). Üstün yetenekli öğrencilerin mesleki olgunluk düzeyleri ile algıladıkları sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin İncelenmesi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 28 (1), 133-149.
Byrnes, J.P. (1998). The nature and development of decison-making: A self regulation model. USA: Earlbaum Manwah NJ.
Çakır, M. A. (2003). Bir mesleki grup rehberliği programının lise öğrencilerinin mesleki kararsızlık düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Çakır, M. A. (2004). Mesleki karar envanterinin geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergis,. 37 (2), 1-14.
Çoban, A. E. ve Hamamcı, Z. (2006). Kontrol odakları farklı ergenlerin karar stratejileri açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 393-402.
Çoban, A. E. (2005). Lise son sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 39-54.
Crites, J. O. (1971). The maturity of vocational attitudes in adolescence, Washington DC: American personnel and guidance association.
Doğan, H. ve Kuzgun, Y. (2008). Bilgi verici danışmanlık programının üniversiteye giriş sınavı ve üniversite eğitimine ilişkin yanlış inançlara etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 291-306.
Eldeleklioğlu, J. (1999). Karar stratejileri ve ana- baba tutumları arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi. 11 (2), 7-13.
Ercan, L. (2001). Ergenlik döneminde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 9 (2), 47-58.
Ersever, H.Ö. (1996). Karar verme becerileri kazandırma programının ve etkileşim grubu deneyiminin üniversite öğrencilerinin karar verme stilleri üzerine etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensitüsü. Ankara.
Friedmann, I. A., & Mann, L. (1993). Coping patterns in adolescent desicion-making: An Israeli- Australian comparison. Journal of Adolescence.16, 187-199.
Fuligni, A. J. & Eccles, J. S. (1993). Perceived parent-child relationships and early adolescents orientation toward pers. Develpomental Psychology, 29, 622-632.
Gardner, D. C., Beatty, G. J. (2001). Locus of control change techniques: Important variables in work training. Education. 100 (3), 237-242.
Hamamcı, Z., Çoban, A. E. (2007). Mesleki olgunluk ve kararsızlığın akılcı olmayan inançlarla ilişkisi. Türk Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi. 27 (3), 31-42.
İşgör, Î.Y., Sezer, F. (2008). Mesleki olgunluk anlayışı kazandırmaya yönelik sınıf İçi rehberlik etkinlikleri program denemesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18,(2)239-252.
Johnson, R.H. (1978). Individuals styles of decision making: A theoretical model for counseling. Personnel and Guidance Journal, 56, 530-536.
Kağnıcı D. Y. (1999). Vocational maturity of METU preparatory school students, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kepçeoğlu, M. (1999). Psikolojik Danışma ve Rehberlik. İstanbul. Alkım Yayınevi.
Klaczynski, P. A., Byrnes, J. B., & Jacobs, J. E. (2001). Introduction: special issue on decision making. Journal of Applied Develpomental Psychology, 22, 225-236.
Korkut, F. (2007). Psikolojik danışmanların mesleki rehberlik ve psikolojik danışmanlık ile ilgili düşünceleri ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 32, 187-197.
Kracke, B. (1997). Parental behaviors and adolescents' carrer exploration. Career Development Quarterly, 45, 341-350.
Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı, kuram ve üygulamar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kuzgun, Y. (2003). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. Ankara. Nobel Yayın Dağıtım.
Kuzgun, Y., Bacanlı, F. (2005). Lise öğrencileri için mesleki olgunluk ölçeği el kitabı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kuzgun, Y. (2005). Karar stratejileri ölçeği. Kuzgun. Y. ve Bacanlı, F. (edt). PDR'de kullanılan ölçekler. Ankara. Nobel Yayın Dağıtım.
Kuzgun, Y. (2008). Rehberlik ve psikolojik danışma (9. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Lee, K. (2001). A cross- cultural study of the career maturity of Korean and United States high school students. Journal of Career Development, 28 (1), 43-57.
Lewinson, E. M & Ohler, D. L. (1998). Transition from high school to college for students with learning disabilities: needs, assesment and services. High School Journal. 82 (1), 62-74.
Luzzo, A. D. (1993). Predicting the career maturity of undergraduates: a comparison of personal, educational and psychological factors. Journal of College Student Development, 34, 271-275.
Luzzo, A. D. & Pierce, G. (1998). Effects of discover on the career maturity of middle school students. The Career Development Quarterly, 45,170-172.
McDonald, J. L. & Jessell, J. C. (1992). " Influence of selectes variables on occupational attitudes and perceived occupational abilities of young adolescents", Journal of Career Development, 18 (4), 239-250.
Newman, J. & Fuqua, D. R. (1990). Futher evidence for the use of career subtypes in defining career status. Career Development Quarterly, 39,176-188.
Oğuz, Ö. (2008). Lise Öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Osipow, S. H. & Redd, R. (1985). Decision making style and career indecision in college students. Journal of Vocational Behavior, 27, 368-373.
Payne, W. J., Betteman, R. J., & Johnson, J. E. (1993). The adaptive decision maker. USA: Cambridge University Pres.
Powell, D. & Luzzo, D. A. (1998). Evaluating factors associates with the career maturity of high school students. The Career Development Quarterly, 47, 145-158.
Sahranç, Ü. (2000). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin denetim odaklarına göre bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara
Schvaneveldt, J. D. & Adams, G. R. (2001). Adolescents and the decision- making process. Theory Into Practice, 22 (2), 98-104.
Scott, S.G. & Bruce, R. A. (1995). Decision-making style: The development and assessment of a new measure. Educational and Psychological Measurement. 55 (5), 818-831.
Sekmenli, T. (2000). Lise I. sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri ile sürekli kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Super, D.,E., Crites, J.,0., Hummel, R., C., Moser, H., L., Overstreet, P. L ve Warnath, C. F. (1975). Vocational development a framework for research. New York: Teachers College Pres, Columbia University.
Swanson, J. L. & Fouad, N. A. (1999). Career theory and practice learning through case studies. California: Sage Publications.
Taal, M., & De Carvalho, F. S. (1997). Stimulating adolescents decision making. Journal of Adolescence, 20, 223-226.
Talib, J. A., Arif, A. M. & Salleh, A. (2010). The effects of career intervention program on community college students' career development. Procedia Social and Behavioral sciences. 7 (C), 629-634.
Thunholm, P. (2004). Decision-making style: Habit, style or both?. Personality and Individual Behavior Differences, 36,931-944.
Turner, S. & Lapan T. R. (2002). Career self- efficacy and perceptions of parent support in adolescent career development. The Career Develpoment Quarterly, Vol. 51, 44-55.
Uskaner, A. (1999). Mesleki grup rehberliğinin lise birinci sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerine etkisi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana.
Usluer, E. (1996). Meslek inceleme yaşantısının mesleki olgunluğa etkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
Yazar, A. (1997). Genel ve meslek lisesi öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yeşilyaprak, B. (2003). Eğitimde rehberlik hizmetleri gelişimsel yaklaşım (7. baskı). Ankara: Nobel Yaym Dağıtım.

APA	AKINTUĞ Y, BİROL C (2011). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. , 1 - 12.
Chicago	AKINTUĞ Yeliz,BİROL Cem Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. (2011): 1 - 12.
MLA	AKINTUĞ Yeliz,BİROL Cem Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. , 2011, ss.1 - 12.
AMA	AKINTUĞ Y,BİROL C Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. . 2011; 1 - 12.
Vancouver	AKINTUĞ Y,BİROL C Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. . 2011; 1 - 12.
IEEE	AKINTUĞ Y,BİROL C "Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz." , ss.1 - 12, 2011.
ISNAD	AKINTUĞ, Yeliz - BİROL, Cem. "Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz". (2011), 1-12.

APA	AKINTUĞ Y, BİROL C (2011). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2011(41), 1 - 12.
Chicago	AKINTUĞ Yeliz,BİROL Cem Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2011, no.41 (2011): 1 - 12.
MLA	AKINTUĞ Yeliz,BİROL Cem Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.2011, no.41, 2011, ss.1 - 12.
AMA	AKINTUĞ Y,BİROL C Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2011; 2011(41): 1 - 12.
Vancouver	AKINTUĞ Y,BİROL C Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2011; 2011(41): 1 - 12.
IEEE	AKINTUĞ Y,BİROL C "Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz." Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2011, ss.1 - 12, 2011.
ISNAD	AKINTUĞ, Yeliz - BİROL, Cem. "Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ye karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2011/41 (2011), 1-12.