Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler

OKÇU, Veysel

Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler

Veysel OKÇU (Siirt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Siirt, Türkiye)

Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik)

92 23

Yıl: 2011 Cilt: 10 Sayı: 37 Sayfa Aralığı: 244 - 266 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler

Öz:

Bu arastırmada okul yöneticilerinin ulusal standartlar belirleyerek gerçek bir lider olarak yetismelerinin sağlanması ve objektif ölçütlere dayalı olarak okullara atanmaları için görüs ve önerilerde bulunmak suretiyle bu alanda hazırlanacak eğitim politikalarına katkı sağlamak amaçlanmıstır. Ülkemizde ve mevcut hiyerarsik yapı içerisinde eğitim sisteminde yönetici yetistirme felsefe ve yapısının tam oturmamıs olduğu görülmektedir. Bu durum, eğitim yönetiminin bilgi temellerini ve eğitim yöneticilerinin yetistirilmeleri konusundaki standartları yeniden gündeme getirmektedir. Ayrıca okul yöneticilerinin mevcut hiyerarsik yapı içerisinde görev ve sorumlulukları çok fazla ama yetkilerinin kısıtlı olduğu görülmektedir. Bu çalısmada okul yöneticilerinin sahip olması gereken nitelikler, dünyada ve ülkemizde okul yöneticisi yetistirme ve atama uygulamalarına iliskin literatür taraması yapılmıstır. Ülkemizde okul yöneticisi seçme, yetistirme ve atama sistemine iliskin olarak alana alternatif bir model önerisi daha sunulmustur. Bu model önerisi içerisinde; YÖK-MEB isbirliğinin sağlanması, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde “Yönetici Yetistirme Akademisinin” kurulması, yöneticiliğin bir meslek olarak kabul edilmesi ve müdür yardımcılığı için yönetici seçme sınavının yapılması gibi birçok öneri yer almaktadır.

Anahtar Kelime:

Current situations, expectation and suggestions concerning school manager training and assignment in Turkey

Öz:

This study aims to train school managers to be real leaders by determining national standards, and contribute to educational policy that is going to be prepared in that field by providing views and suggestions so that they can be assigned objectively. It is seen that there is not a developed management trainee program in current education system in our country. That brings databases of training management and standards of training managers into question. Also, it is seen that duty and responsibilities of school managers in the hierarchical structure is too much, but their authorities are limited. In that study, a literature review were made concerning qualifications that a school manager should have, and concerning school manager selecting, training and assignment system in our country and in the World. An alternative model was offered related to school manager selecting, training and assignment system in our country. There are a lot of suggestion in that model; collaboration between Higher Education Institution and the Ministry of National Education, establishment of manager training academy within the scope of the Ministry of National Education, acknowledgement of management as an occupation, and manager selection examination to be vice manager.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Açıkgöz, K. (1994).Eğitimde Etkili Yönetici Davranısları.1.Baskı. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
Aydın, İ. (2003). Eğitim ve Öğretimde Etik. (1. Baskı). Ankara:PegemA Yayıncılık.
Açıkalın, A. (1998). Toplumsal Kuramsal ve Teknik Yönleriyle Okul Yöneticiliği.Ankara:Pegem Yayıncılık.
Arslan, H. (2002). Okul Müdürlüğünü Gelistirme Programları. 21.YY. Eğitim YöneticilerininYetistirilmesi Sempozyumu (16-17 Mayıs 2002). Bildiriler. Ankara:Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. No:191, 83-92.
Aykut, C. M. (2006). Türkiye ve A.B.D.’de Okul Yöneticilerinin Yetistirilmesinin Karsılastırılması. Yayımlanmamıs Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Balcı, A. (2002). Etkili Okul, Okul Gelistirme Kuram Uygulama ve Arastırma. (3. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Balcı, A. (2003). Türkiye’de Eğitim Yönetici ve Eğitim Müfettisi Yetistirme Uygulamaları: Sorunlar ve Öneriler. Eğitimde Yansımalar:VII. “Çağdas Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetistirme” Ulusal Sempozyumu. 21-23 Mayıs Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekısık Eğitim arastırma Gelistirme Vakfı Yayınları: 8
Balcı, A. (2008). Türkiye’de Eğitim Yönetiminin Bilimlesme Süreci. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14 (54), 181-209.
Balcı, A. ve Çınkır, S. (2002). Türkiye’de Eğitim Yöneticilerinin Yetistirilmesi. 21. YY Eğitim Yöneticilerinin Yetistirilmesi Sempozyumu (16-17 Mayıs 2002). Bildiriler. Ankara:Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları No:191, 211-236.
Basar, H. (2001). Türk Eğitim Sisteminde Okul Örgütünün Yapısı, İsleyisi, Sorunları ve Öneriler.
Ankara. 2000 Yılında Türk Milli Eğitim Örgütü ve Yönetimi Ulusal Sempozyumu. Hüseyin Hüsni Tekısık Vakfı Yayınları.
Bulut, Y. ve Bakan, I. (2002). Yöneticilerin eğitimi. Amme İdaresi Dergisi, 35 (2), 93-116.
Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranıs. Ankara:Pegem Yayınları.
Bursalıoğlu, Z. (1997). Eğitim Yönetiminde Teori ve Uygulama.Ankara:Pegem Yayınları.
Bursalıoğlu, Z. (2000). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranıs. Ankara:Pegem Yayınları.
Bush, T. (1998). The National Professional Qualifications For Headship: The Key To Effective School Leadership. School Leadership and Management, 18 (3).
Can, H. (1999). Yönetim ve Organizasyon. Ankara:Siyasal Kitabevi
Can, N. ve Çelikten, M. (2000). Türkiye’de Eğitim Yöneticilerinin Yetistirilmesi Süreci. Milli Eğitim Dergisi, 148.
Cemaloğlu, N. (2005). Türkiye’de Okul Yöneticisi Yetistirme ve İstihdamı: Varolan Durum, Gelecekteki Olası Gelismeler ve Sorunlar. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25( 2), 249-274.
Çelik, V. (1990). Okul Yöneticilerinin Eğitim Yöneticisi Yetistirme Politikasına İliskin Görüsleri. Yayınlanmamıs Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Çelik, V. (2002). Okul Kültürü ve Yönetimi. Ankara:Pegem A Yayıncılık.
Davis, K. (1998). İsletmede İnsan Davranısı.(Çev:Kemal Tosun ve diğerleri). İstanbul:İsletme Fakültesi Yayınları No:199.
Güçlü, N. (1997).Eğitim Lideri Olarak Okul Yöneticisi. Milli Eğitim Dergisi, 134, 50-54.
Gümüseli, A. D. (2001). Çağdas Okul Müdürünün Liderlik Alanları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 28, 531-548.
Gümüseli, A. E. (1996). Okul Müdürlerinin Öğretim Liderliğini Sınırlayan Etkenler. Eğitim Yönetimi Dergisi, 2.
Isık, H. (2003). Okul Müdürlerinin Yetistirilmelerinde Yeni Bir Model Önerisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 206-211.
Karip, E. ve Köksal, K. (1999). Okul Yöneticilerinin Yetistirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18, 193-205.
Kaya, Y. K. (1999). Eğitim Yönetimi:Kuram ve Türkiye’deki Uygulama. (7. Baskı). Ankara:Bilim Yayıncılık.
Kayıkçı, K. (2001). Yönetici Yetistirme Sorunu. Milli Eğitim Dergisi, 150.
Korkmaz, M. (2005). Okul Yöneticilerinin Yetistirilmesi: Sorunlar- Çözümler ve Öneriler. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 ( 3), 237-252.
Kursunoğlu, A. (2009). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Yönetici Seçme, Yetistirme ve Atamasına İliskin Görüsleri. IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi. 14-15 Mayıs 2009, Denizli.
Livingston, M; Davis, L; Green, R. G. ve DeSpain, B.C. (2001). Strengthening the professional role through collaboration:A guide for school administrators. Journal of Education, 122 (1).
MEB, (1998). Milli Eğitim Suraları. İstanbul:Milli Eğitim Basımevi.
MEB, (2009). Milli Eğitim Bakanlığı Mevzuat Bankası. Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değistirmelerine İliskin Yönetmelik. (www.meb.gov.tr.). ErisimTarihi: 15. 05. 2010.
Memduhoğlu, H. B. (2007). Türk Eğitim Sisteminde Okulların yönetimi ve Okul Yöneticilerinin Sorunsalı. Milli Eğitim Dergisi, 176, 86-96.
Mestry, R.ve Grobler, B. R. (2004). The Training and Development of Principals to Manage Schools Effectively Using the Competence Approach. ISEA, 32 (3), 2-19.
Murphy, J. ve Hallinger, P. (1992). The Principalship in an Era of Transformation. Journal of Educational Administration, 30 (3), 77-82.
Onural, H. (2005). Üst Düzey Yöneticilerin Eğitim Yönetimi Alanındaki Yeterlik Sorunu ve Nedenleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetim Dergisi, 11 (41), 69-85.
Özdemir, S. (1988). Eğitim Yöneticisinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamıs Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Özden, Y. (2002). “Eğitimde Yeni Sistem Arayısları”. Öğretmenlik Mesleğine Giris. (Ed:Yüksel Özden). 1. Baskı. Ankara:Pegem A Yayıncılık.
Pehlivan, İ. (1997). Cincinnati Üniversitesi yönetici Yetistirme Akademisi: Okul Müdürü Yetistirme Farklı Bir Yaklasım. Eğitim Yönetimi Dergisi, 3 (1), 83-94.
Pehlivan, İ. (1999). Eğitim ve Okul Yönetimi. Yönetici Adaylarının Eğitim Semineri. Ankara:Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
Pehlivan Aydın, İ. (2002). Amerika Birlesik Devletlerinde Eğitim Yöneticilerinin Yetistirilmesi ve Yönetici Gelistirme Akademisi Örneği. 21.YY Eğitim Yöneticilerinin Yetistirilmesi Sempozyumu (16-17 Mayıs 2002). Bildiriler. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları. No:191, 274-292.
Peterson, K. (2002). The Professional Development Of Principals:İnnovations And Opportunities. Educational Administration Quarterly, 38(2), 213-232.
Sezgin, F. (2007). “Okul Yöneticisi ve Liderlik”. Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. (Edit:Servet Özdemir). Ankara:Nobel Yayıncılık.
Sekerci, M. ve Aypay, A. (2009). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Yönetim Becerileri ile Grup Etkililiği Arasındaki iliski. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15 (57), 133-160.
Seren, M. (2000). Okul Yöneticisi Yetistirme Programının Düsündürdükleri. Toplumsal Düsünce Dergisi, 1(1), 22-25.
Simsek, H. (2003). Eğitim Yöneticilerinin Yetistirilmesi:Karsılastırmalı Örnekler ve Türkiye İçin Çıkarsamalar. Eğitimde Yansımalar:VII. “Çağdas Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetistirme” Ulusal Sempozyumu. 21-23 Mayıs Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekısık Eğitim arastırma Gelistirme Vakfı Yayınları: 8
Simsek, H. (2004). Eğitim Yöneticilerinin Yetistirilmesi: Karsılastırmalı Örnekler ve Türkiye İçin Öneriler. Çağdas Eğitim Dergisi, 29 (307).
Simsek, H. (2007).Okul Yöneticiliğine Atama Yönetmelik Değisikliği:Bir adım İleri, İki Adım Geri. Çağdas Eğitim Dergisi, 32 (342), 4-7.
Sisman, M. (2002). Öğretim Liderliği. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Sisman, M. ve Turan, S. (2004a). Dünyada Eğitim Yöneticilerinin Yetistirilmesine İliskin Baslıca Yönelimler ve Türkiye İçin Çıkarılabilecek Bazı Sonuçlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (1), 13-26.
Sisman, M. ve Turan, S. (2004b). “Eğitim ve Okul Yönetimi”. Eğitim ve Okul Yöneticiliği El Kitabı. (Edit:Yüksel ÖZDEN). 1. Baskı. Ankara:PegemA Yayıncılık.
Taymaz, H. (1986). Okul Yönetimi ve Yönetici Yetistirme. Eğitim Bilimleri Dergisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
Taymaz, H. (2000). Okul Yönetimi. 5. Baskı. Ankara:Pegem Yayıncılık.
Töremen, F. ve Kolay, Y. (2003). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Sahip Olması Gereken Yeterlikler. Milli Eğitim Dergisi, 160.
Turan, S. ve Sisman, M. (2000). Okul Yöneticileri İçin Standartlar: Eğitim Yöneticilerinin Bilgi Temelleri Üzerine Düsünceler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 68-87.
Trnavcevic, A. ve Vaupot, S. R. (2009). Exploring Aspiring Principals’ Perceptions of Principalship Educational Management Administration and Leadership. BELMAS, 37 (1), 85-105.
Uluğ, F. (2010). Eğitimde Sistem Reformu bağlamında Yönetici Yetistirme ve İstihdamı. V. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Bildiriler Kitabı 1-2-Mayıs 2010 Antalya. Ankara:Nobel Akademik Yayıncılık.
Wong, P. M. (2004). The Professional Development of School Principals: Insights From Evaluating A Programme In Hong Kong. School Leadership And Management, 24 (2).
Yolcu, H. ve Kavalcılar, M. (2005). Okul ve Kurum Yöneticiliği Seçme Sınavı Kapsamında Yapılan Değisiklikler Öncesi ve Sonrası Seçme sınavına Giren Yönetici Adaylarının Basarı Düzeylerinin Karsılastırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 11 (41), 87- 111.

APA	OKÇU V (2011). Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler. , 244 - 266.
Chicago	OKÇU Veysel Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler. (2011): 244 - 266.
MLA	OKÇU Veysel Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler. , 2011, ss.244 - 266.
AMA	OKÇU V Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler. . 2011; 244 - 266.
Vancouver	OKÇU V Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler. . 2011; 244 - 266.
IEEE	OKÇU V "Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler." , ss.244 - 266, 2011.
ISNAD	OKÇU, Veysel. "Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler". (2011), 244-266.

APA	OKÇU V (2011). Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 10(37), 244 - 266.
Chicago	OKÇU Veysel Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 10, no.37 (2011): 244 - 266.
MLA	OKÇU Veysel Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), vol.10, no.37, 2011, ss.244 - 266.
AMA	OKÇU V Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2011; 10(37): 244 - 266.
Vancouver	OKÇU V Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2011; 10(37): 244 - 266.
IEEE	OKÇU V "Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler." Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 10, ss.244 - 266, 2011.
ISNAD	OKÇU, Veysel. "Türkiye’de okul yöneticilerinin yetistirilmesi ve atanmasına iliskin mevcut durum, beklentiler ve öneriler". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 10/37 (2011), 244-266.