İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları

Pınar BURNUKARA, (TED Ankara Koleji, Ankara, Türkiye)
Zehra UÇANOK (Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)
Türk Psikoloji Yazıları
310 54
Yıl: 2012 Cilt: 15 Sayı: 29 Sayfa Aralığı: 69 - 85 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları

Öz:
Bu araştırmanın amacı, ilk ve orta ergenlik dönemini temsil eden yaş grubunda ergenlerin akran zorbalığı deneyimlerini, akran zorbalığının gerçekleştiği yerleri ve baş etme yollarını incelemektir. Araştırma, ilköğretim ikinci kademe ve liseye devam eden yaşları 12 ile 18 arasında değişen 868 ergenle yürütülmüştür (Ort. = 14.73, S = 1.79). Ergenlere son altı ay içerisinde okul içinde ve okul dışında ne sıklıkla zorbalık tanımı içinde yer alan davranışlar uyguladıkları ve maruz kaldıkları ve zorbalıkla baş etmede ne tür yöntemler kullandıklarını belirlemeye yönelik sorular sorulmuştur. Ergenlerin % 31.9'unun akran zorbalığına herhangi bir şekilde dâhil olduğu, genel olarak akran zorbalığına maruz kalma açısından cinsiyete göre farklılık olmadığı, erkeklerin zorbalık davranışlarını kızlara göre daha fazla sergiledikleri görülmüştür. Zorbalık türlerine göre değerlendirildiğinde erkeklerin fiziksel zorbalığa, kızların ise ilişkisel zorbalığa ve kişisel eşyalara saldırıya daha fazla maruz kaldıkları bulunmuştur. Bununla birlikte erkeklerin korkutma/sindirme, fiziksel saldırı ve eşyaya saldırı yollarını kızlardan daha fazla kullandıkları bulunmuştur. Zorbalığa maruz kalma ortaokul yılları boyunca azalma eğilimi göstermekte, bu eğilim ortaokuldan liseye geçişte (9. sınıf) anlamlı hale gelmektedir, benzer şekilde ergenler ortaokul son sınıfta lisenin ilk yılma göre, lisenin ikinci yılında da önceki yıla göre (9. sınıf) daha fazla zorbalık türünden davranışlar uygulamaktadırlar. Akran zorbalığıyla mücadelede kızların başkalarından yardım isteme gibi sosyal destek arama davranışlarını, erkeklerin ise karşı koyarak mücadele etme gibi dışsallaştırma ve okuldan uzak durma gibi kaçınma davranışlarını daha fazla tercih ettikleri bulunmuştur. Zorba statüsünde yer alan ergenler karşı koyarak mücadele etmeyi ve okuldan uzak durmayı, kurban statüsündeki ergenler ise birine anlatmayı ve bu davranışları yapanlardan uzak durmayı daha çok tercih etmişlerdir. Ergenler zorbalık türünden davranışlarla hem okul içinde hem de okul dışında karşılaştıklarını belirtmişlerdir.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Bullying in early and middle adolescence: Where does it take place and coping strategies

Öz:
The purpose of the present study is to examine adolescents' bullying experiences, where bullying takes place, what kinds of strategies do adolescents use to cope with bullying. A total of 868 adolescents between the ages of 12 and 18 (M= 14.73, SD = 1.79) were asked to complete a self-report questionnaire designed to assess; demographic information and their experiences for being a bully and a victim for the last six months, how often bullying experienced inside and outside the school and the best way to cope with bullying. It was found that 31.9 % of the adolescents involved in bullying. While boys were more likely to be bullies than girls, gender was not significant for victimization. Boys experienced more physical victimization whereas girls reported more relational and attacks on property forms of being bullied, however boys reported more threatening, attacks on property and physical type of bullying. Victimization tends to decrease during secondary school years, and this tendency becomes significant when transition from secondary school to high school (9th grade). Similarly, the adolescents showed more bullying behaviors in the final year of secondary school, compared to the first year of high-school, and in the second year of high-school, compared to the previous year (9th grade). In terms of gender, while girls preferred seeking for social support, boys preferred externalization behaviors (e.g., fighting back) and avoiding behaviors (e.g., staying away from school) to cope with bullying. Bullies preferred fighting back and staying away from school, while victims preferred to tell someone (parent/teacher) and avoid from those who display bullying behaviors. Adolescents reported that they experienced bullying both inside and outside of the school.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Andreou, E. (2000). Bully/victim problems and their association with psychological constructs in 8 to 12 year-old Greek schoolchildren. Aggressive Behavior, 26, 49-56.
  • Austin, S. ve Joseph, S. (1996). Assessment of bully/victim problems in 8 to 11 year olds. British Journal of Educational Psychology, 66,447-456.
  • Baldry, A. C. ve Farrington, D. P. (1999). Types of bullying among Italian school children. Journal of Adolesence, 22, 423-426.
  • Baldry, A. C. ve Farrington, D. P. (2005). Protective factors as moderators of risk factors in adolescence bullying. Social Psychology of Education, 8(3), 263-284.
  • Bayraktar, F. (2009). Ergenlerin zorba ve kurban davranışlarında birey, aile, akran ve okula dair özelliklerin rolü: Bütüncül bir model önerisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Bidwell, N. (1997). The nature and prevalence of bullying in elementary schools. Regina: Saskatchewan. Research Report 97-06, Saskatchewan School Trustees Association.
  • Birkinshaw, S. ve Eslea, M. (1998). Teachers' attitudes and actions toward boy v. girl and girl v. boy bullying. The Annual Meeting of the British Psychological Society, Developmental Sections meetings, Lancaster, England.
  • Bjorkqvist, K. (1994). Sex differences in physical, verbal, and indirect aggression: A review of recent research. Sex Roles, 30(3-4), 177-188.
  • Bjorkqvist, K., Lagerspetz, K. M. J. ve Kaukiainen, A. (1992). Do girls manipulate and boys fight? Developmental trends in regard to direct and indirect aggression. Aggressive Behavior, 18,117-127.
  • Borg, M. G. (1999). The extent and nature of bullying among primary and secondary school children. Educational Research, 41(2), 137-153.
  • Borntrager, C., Davis, J. L., Bernstein, A. ve Gorman, H. (2009). A cross-national perspective on bullying. Child Youth Care Form, 38, 121-134.
  • Boulton, M. J. ve Smith P. K. (1994). Bully/victim problems in middle school children: Stability, self-perceived competence, peer acceptance. British Journal of Developmental Psychology, 12,315-325.
  • Boulton, M. J. ve Underwood, K. (1992). Bully/victim problems among middle school children. British Journal of Educational Psychology, 62, 73-87.
  • Bryant, K. (1992). Conflict resolution strategies in relation to children's peer relations. Journal of Applied Psychology, 13, 35-50.
  • Burnukara, P. (2009). İlk ve orta ergenlikte geleneksel ve sanal akran zorbalığına ilişkin betimsel bir inceleme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Cairns, R. B. ve Cairns, B. D. (1991). Social cognition and social networks: A developmental perspective. D. Pepler ve K. Rubin, (Ed.), The development and treatment of childhood aggression içinde (249-278). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Cairns, R. B., Cairns, B. D., Neckermann, H. J., Fergusson, L. L. ve Gariepy, J. (1989). Growth and aggression: 1. Childhood to early adolescense. Developmental Psychology, 25, 320-330.
  • Craig, W. M. ve Pepler, D. J. (2003). Identifying and targeting risk for involvement in bullying and victimization. Canadian Journal of Psychiatry, 48, 577-582.
  • Crick, N. R. ve Grotpeter, J. K. (1995). Relational aggression, gender, and social-psychological adjustment. Child Development, 66(3), 710-722.
  • Doğan-Ateş, A. ve Yağmurlu B. (2010). Examining victimization in Turkish schools. European Journal of Educational Studies, 2(1), 31-37.
  • Dölek, N. (2002). Öğrencilerde zorbaca davranışların araştırılması ve bir önleyici program modeli. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Erwin, P. (1995). Friendship and peer relations in children (2. baskı). Chichester: Wiley.
  • Gültekin, Z. (2003). Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği geliştirme çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Gültekin, Z. ve Sayıl, M. (2005). Akran zorbalığını belirleme ölçeği geliştirme çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, S(15), 47-61.
  • Hanish, L. D. ve Guerra, N. G. (2002). A longitudinal analysis of patterns of adjustment following peer victimization. Developmental Psychopathology, 14, 69-89.
  • Hawker, D. S. J. ve Boulton, M. J. (2000). Twenty years' research on peer victimization and psychosocial maladjustment: A meta-analytic review of cross-sectional studies. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 41(4), 441-455.
  • Juvonen, J., Nishina, A. ve Graham, S. (2000). Peer harassment, psychological adjustment, and school functioning in early adolescence. Journal of Educational Psychology, 92, 349-359.
  • Kapcı, E. G. (2004). İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik saygısıyla ilişkisi, A.Ü. Eğitim Bilimleri Dergisi, 37(1), 1-13.
  • Karaman-Kepenekçi, Y. K. ve Çmkır, S. (2006). Bullying among Turkish high school students. Child Abuse, 30, 193-204.
  • Kochenderfer, B. J., ve Ladd, G. W. (1997). Victimized children's responses to peers' aggression: Behaviors associated with reduced versus continued victimization. Development and Psychopathology, 9, 59-73.
  • Koç, Z. (2006). Lise öğrencilerinin zorbalık düzeylerinin yor-danması. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, b Ankara.
  • Kowalski, R. M. ve Limber, S. E. (2007). Electronic bullying among middle school students. Journal of Adolescent Health, 41, 22-30.
  • Kristensen, S. M. ve Smith, P. K. (2003). The use of coping strategies by Danish children classed as bullies, victims, bully/victims, and not involved, in response to different (hypothetical) types of bullying. Scandinavian Journal of Psychology, 44, 479-488.
  • Kutlu, F. (2005). The effect of bullying management training on bullying behaviors of elementary school students. Yayınlanmamış doktora tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
  • Kutlu, F. ve Aydm, G. (2010). Akran zorbalığı ölçek geliştirme ön çalışması: Kendini bildirim formu. Türk Psikoloji Yazıları, 25, 1-12.
  • Lagerspetz, K. M. J., Bjorkqvist, K. ve Peltonen, T. (1988). Is indirect aggression typical of females? Gender differences in aggressiveness in 11-to 12-year-old children. Aggressive Behavior, 14, 403-414.
  • Maccoby, E. E. (1998). The two sexes: Growing up apart, coming together. Cambridge, MA: Belknap.
  • Mynard, H. ve Joseph, S. (2000). Development of the multidimensional peer-victimization scale. Aggressive Behavior, 26, 169-178.
  • Olafsen, R. N. ve Viemerö, V. (2000). Bully/Victim problems and coping with stress in school among 10- to 12-year-old pupils in Aland, Finland. Aggressive Behavior, 26, 57-65.
  • Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do. Oxford: Blackwell.
  • Pekel-Uludağh, N. ve Uçanok Z. (2005). Akran zorbalığı gruplarında yalnızlık ve akademik başarı ile sosyometrik statüye göre zorba/ kurban davranış türleri. Türk Psikoloji Dergisi, 56, 77-92.
  • Pellegrini, A. D. (2002). Bullying, victimization, and sexual harassment during the transition to middle school. Educational Psychologist, 3 7(3), 151 -163.
  • Pellegrini, A. D. ve Bartini, M. (2000). A longitudinal study of bullying, victimization, and peer affiliation during the transition from primary school to middle school. American Educational Research Journal, 37(3), 699-725.
  • Pellegrini, A. D., Bartini, M. ve Brooks, F. (1999). School bullies, victims, and aggressive victims: Factors relating to group affiliation and victimization. Journal of Educational Psychology, 91, 216-224.
  • Perry, D. G., Perry, L. C. ve Weiss, R. J. (1989). Sex differences in the early consequences that children anticipate for aggression. Developmental Psychology, 25, 312-319.
  • Rauste-Von Wright, M. (1989). Psychical and verbal aggression in peer groups among Finnish adolescent boys and girls. International Journal of Behavioral Development, 12, 473-487.
  • Rigby, K. (1997). Attitudes and beliefs about bullying among Australian school children. Irish Journal of Psychology, 18, 202-220.
  • Rigby, K., Cox, I. K. ve Black, G. (1997). Cooperativeness and bully/victim problems among Australian schoolchildren. Journal of Social Psychology, 137(3), 357-368.
  • Rivers, I. ve Smith, P. K. (1994). Types of bullying behaviour and their correlates. Aggressive Behavior, 20, 359-368.
  • Salmivalli, C., Karhunen, J. ve Lagerspetz, K. (1996). How do victims respond to bullying? Aggressive Behavior, 22, 99-109.
  • Salmivalli, C., Kaukiainen, A. ve Lagerspetz, K. (1998). Aggression in the social relations of school aged girls and boys. P. T. Slee ve K. Rigby, (Ed.), Children's peer relations içinde (60-75), Routledge, London.
  • Salmivalli, C., Kaukiainen, A. ve Lagerspetz, K. (2000). Aggression and sociometric status among peers: Do gender and type of aggression matter? Scandinavian Journal of Psychology, 41, 17-24.
  • Salmivalli, C., Lagerspetz, K. M. J., Bjorkqvist, K., Österman, K. ve Kaukianen, A. (1996). Bullying as a group process: participant roles and their relations to social status within the group. Aggressive Behaviour, 22, 1-15.
  • Seals, D. ve Young, J. (2003). Bullying and victimization: prevalence and relationship to gender, grade level, ethnicity, self-esteem, and depression .Adolescence, 38, 735-747.
  • Smith, P. K. ve Brain, P. (2000). Bullying in schools: Lessons from two decades of research. Aggressive Behavior, 26, 1-9.
  • Smith, P. K., Madsen, K. C. ve Moody, J. C. (1999). What causes the age decline in reports of being bullied at school? Towards a developmental analyses of risk of being bullied. Educational Research, 41, 267-285.
  • Smith, P. K., Mahdavi, J., Carvalho, M., Fisher, S., Russell, S. ve Tippett, N. (2008). Cyberbullying: Its nature and impact in secondary school pupils. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49, 376-385.
  • Smith, P. K. ve Sharp, S. (1994). School bullying: Insights and perspectives. Routledge, London.
  • Smith, P. K, Shu, S. ve Madsen, K. (2001). Characteristics of victims of school bullying: Developmental changes in coping strategies and skills. J. Jovonen ve S. Graham, (Ed.), Peer harassment in school içinde (332-351). New York: Guilford Publications.
  • Sutton, J. ve Smith, P. K. (1999). Bullying as a group process: An adaptation of the participant role approach. Aggressive Behavior, 25, 97-111.
  • Şirvanlı-Özen, D. (2006). Ergenlerde akran zorbalığına maruz kalmanın yaş, çocuk yetiştirme stilleri ve benlik imgesi ile ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 58, 77-94.
  • Şirvanlı-Özen, D. ve Aktan T. (2010). Bağlanma ve zorbalık sisteminde yer alma: Başa çıkma stratejilerinin aracı rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 65, 101-113.
  • Whitney, I. ve Smith, P. K. (1993). A survey of the nature and extent of bullying in junior, middle and secondary schools. Educational Research, 35, 3-25.
  • Yıldırım, S. (2001). The relationships of bullying, family environment and popularity. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
  • Yöndem, Z. D. ve Totan, T. (2008). Ergenlerde zorbalık ve stresle baş etme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(35), 28-37.
  • Yurtal F. ve Cenkseven F. (2006). İlköğretim okullarında zorbalığın incelenmesi. 1. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddete ve Alınabilecek Tedbirler Uluslararası Katılımlı Sempozyumu, İstanbul, Türkiye.
APA BURNUKARA P, Uçanok Z (2012). İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları. , 69 - 85.
Chicago BURNUKARA Pınar,Uçanok Zehra İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları. (2012): 69 - 85.
MLA BURNUKARA Pınar,Uçanok Zehra İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları. , 2012, ss.69 - 85.
AMA BURNUKARA P,Uçanok Z İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları. . 2012; 69 - 85.
Vancouver BURNUKARA P,Uçanok Z İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları. . 2012; 69 - 85.
IEEE BURNUKARA P,Uçanok Z "İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları." , ss.69 - 85, 2012.
ISNAD BURNUKARA, Pınar - Uçanok, Zehra. "İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları". (2012), 69-85.
APA BURNUKARA P, Uçanok Z (2012). İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları. Türk Psikoloji Yazıları, 15(29), 69 - 85.
Chicago BURNUKARA Pınar,Uçanok Zehra İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları. Türk Psikoloji Yazıları 15, no.29 (2012): 69 - 85.
MLA BURNUKARA Pınar,Uçanok Zehra İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları. Türk Psikoloji Yazıları, vol.15, no.29, 2012, ss.69 - 85.
AMA BURNUKARA P,Uçanok Z İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları. Türk Psikoloji Yazıları. 2012; 15(29): 69 - 85.
Vancouver BURNUKARA P,Uçanok Z İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları. Türk Psikoloji Yazıları. 2012; 15(29): 69 - 85.
IEEE BURNUKARA P,Uçanok Z "İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları." Türk Psikoloji Yazıları, 15, ss.69 - 85, 2012.
ISNAD BURNUKARA, Pınar - Uçanok, Zehra. "İlk ve orta ergenlikte akran zorbalığı: Gerçekleştiği yerler ve baş etme yolları". Türk Psikoloji Yazıları 15/29 (2012), 69-85.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 17:51

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları