Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması

AYŞE NEGİŞ IŞIK, (Mevlana Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Konya, Türkiye)
Musa GÜRSEL (Mevlana Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Konya, Türkiye)
Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri
34 0
Yıl: 2013 Cilt: 13 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 201 - 228 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması

Öz:
Okullar dışarıdan bakıldığında benzer kurumlar olarak algılansa da hepsi birbirinden farklı özelliklere sahiptir ve kendilerini diğer okullardan ayıran bir kültüre sahiptirler. Farklı özelliklere sahip okul kültürlerini anlamak, okulların başarısı ve yapılacak yenileşme ve değişim programlarının uygulanabilmesi açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmada başarılı bir okulun kültürünün derinlemesine betimlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışma, tek bir okulla sınırlandırılmış olması açısından durum çalışması, okulun betimlenmesinde kültürel bir içerik kullanması açısından da etnografik bir çalışmadır. Araştırmada başarı ölçütü olarak OKS sınavı alınmıştır. Araştırmanın yapılacağı okulun seçiminde öncelikle, Konya ilinde bulunan okullar son beş yıllık OKS başarı puanlarına göre sıralanmıştır. İlk beş sırada bulunan okullardan, araştırmaya istekli olan ve okul müdürü en az 3 yıldır görev yapan bir okul araştırma için tercih edilmiştir. Araştırmada veri toplama amacıyla, yapılandırılmamış gözlem, yarı yapılandırılmış görüşme ve hikayeler kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen verilerin analizinde Excel programından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, okul başarısında okul kaynaklı değişkenlerden daha çok öğrenci ile ilgili değişkenlerin ve okulda yapılan sınava yönelik çalışmaların önemli rol oynadığı görülmüştür. Araştırmada elde edilen bulgular, okulun olumlu bir okul kültürüne sahip olduğunu göstermektedir. Okulun sahip olduğu, (1) farklı görüşlere sahip öğretmenlerin olumlu ilişkilere sahip olmaları, (2) Problemlerin çözümünde ortak tavır sergilenmesi ve (3) okul yöneticisinin liderlik vasıflarına sahip olması gibi olumlu örgüt kültürü özelliklerinin de okul başarısında rolü olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Müzik Eğitim, Özel Davranış Bilimleri

Organizational culture in a successful primary school: An ethnographic case study

Öz:
Even though they are perceived similar from outside, all schools have distinct characteristics and a culture that differ them from other schools. School culture, is one of the important factors that play role in school efficiency and success. The purpose of this study was to examine the culture of a successful school profoundly. This study was a case study since it was limited to one school and an ethnographic study since a cultural context was used for the identification of the school. A criterion for success was determined by the scores of a standardized test (OKS). One voluntary school which was directed from the same director for the last three years was selected among the most successful five schools in OKS within five years in Konya. Unstructured observation, semi-structured interview and stories were used for the data collection. The data were provided through the use of Microsoft Excel. The results demonstrated that student-based variables and studies in the school for special exams played a more significant role than school-based variables on school success. The results also demonstrated that the school had a positive school culture in general. It can be concluded that positive organizational culture characteristics such as (1) teachers from different views have positive relationships, (2) teachers demonstrating shared attitudes in problem solving, and (3) school directors having leadership characteristics also contributed to school success.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Müzik Eğitim, Özel Davranış Bilimleri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Argon, T. ve Kösterelioğlu, M. A. (2009). Üniversite öğrencilerinin üniversite yaşam kalitesi ve fakülte kültürüne ilişkin algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (30), 43-61.
  • Arslan, H., Satıcı, A. ve Kuru, M. (2007). Resmi ve özel ilköğretim okullarının kültür ve etkililik düzeylerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 50, 371-394.
  • Aslan, M., Özer, N. ve Ağıroğlu Bakır, A. (2009). Okul kültürüne ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri: Nitel bir araştırma. İlköğretim Online, 8 (1), 268-281.
  • Ayık, A. ve Ada, Ş. (2009). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 429-446.
  • Başkaya, S. (2006). Ortaöğretim kurumları sınavı (OKS) Türkçe sorularının ikinci kademe 1981 tarihli Türkçe ders programı ile karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Beaulieu, L. J., Glenn D. I., Glen, H., & Patricia, D. (2001). For whom does the school bell toll? Multi-contextual presence of social capital and student educational achievement. Journal of Socio-Economics, 30 (2), 121-127.
  • Benton, K. M. (1999). Portrait of an effective educational community: A case study in school culture. Unpublished doctoral dissertation, Northern Illinois University.
  • Bloom, B. S. (1998). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme (3. bs., çev. D. A. Özçelik). İstanbul: MEB Yayınları.
  • Bogenschneider, K. (1997). Parental involvement in adolescent schooling: A proximal process with transcontextual validity. Journal of Marriage and the Family, 59 (3), 718-733.
  • Brown, A. D. & Starkey, K. (1994). The effect of organizational culture on communication and information. Journal of Management Styles, 31 (6), 807-828.
  • Buluş, M., Duru, E., Balkıs, M. ve Duru, S. (2011). Öğretmen adaylarında öğrenme stratejilerinin ve bireysel özelliklerin akademik başarıyı yordamadaki rolü. Eğitim ve Bilim, 36 (161), 186-198.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Coffey, A., & Atkinson, P. (1996) Making sense of qualitative data analysis: Complementary strategies. Thousand Oaks CA: Sage.
  • Coleman, J. (1988). Social capital and in the creation of human capital. American Journal of Sociology, 94, 95-120.
  • Cunnigham, A., & Gresso, D. W. (1993). Cultura leadership. The culture of excellence in education. Boston: Ally&Bacon.
  • Çelik, V. (2009). Sınıf yönetimi (5. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Dağlı, S. (2006). Özel dershanelere öğrenci gönderen velilerin özel dershaneler hakkındaki görüş ve beklentileri: Kahramanmaraş örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sütçü İmam Üniversitesi, Kahraman Maraş.
  • Deal, T. E. (1995). School as cultural arenas: Symbols and symbolic activity. In S. B. Bacharach & B. Mundell (Eds.), Images of schools: Structures and roles in organizational behavior (pp. 108-136). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Demirel, Ö. (2010). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme (14. bs.). Ankara: PegemA Yayıncılık.
  • Demirtaş, Z. (2010). Okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 35 (158), 3-13.
  • Denison, D. (1990). Corporate culture and organizational effectiveness. New York: Wiley.
  • Durmaz, B. (2009). Matematik öğretmenlerinin seviye belirleme sınavına yönelik görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
  • Edmonds, R. R. (1979). Effective schools for the urban poor. Educational Leadership, 37, 15-27.
  • Erdem, R. (2007). Örgüt kültürü tipleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Elazığ il merkezindeki hastaneler üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2 (2), 63-79.
  • Eubanks, B. G. (1994). The influence of a principal on school culture: a case study of a school in transition. Unpublished doctoral dissertation. The Florida State University.
  • Evans, R. (1996). The human side of school change. San Francisco: Jossey-Bass.
  • Falbo, T., & Lein, L. (1999, August). Population and environmental factors promoting school success. Paper presented at The Annual Convertion of The American Psychological Association, Boston, MA.
  • Fey, C. F., & Denison, D. (2000). Organizational culture and effectiveness: The case of foreign firms in Russia. Working Paper Series in Business Administration No: 4.
  • Fırat, N. (2007). Okul kültürü ve öğretmenlerin değer sistemleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Flint, N. (2000, December). Culture club: An investigation of organizational culture. Paper resented at the Annual Meeting of the Australian Assotiation for Research in Education, Sydney, Australia.
  • Gedikoğlu, T. ve Tahaoğlu, F. (2010). İlköğretim okullarının örgüt iklimi: (Gaziantep İli Şahinbey ve Şehitkamil İlçeleri Örneği). Milli Eğitim Dergisi, 39 (189), 38-55.
  • Gezer, B. (2005). Okul kültürünün öğrenci başarısı üzerine etkileri (Elazığ ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • Goldring, L. (2002). The power of the school culture. Leadership, 32 (2), 32-35.
  • Goleman, D., Boyatzis, R., & McKee, A. (2002). Primal leadership. Boston: Harvard Business School Press.
  • Gomez, M. O., Marcoulides, G. A., & Heck, R. H. (2012). Examining culture and performance at different middle school level structures. International Journal of Educational Management, 26 (2), 205-222.
  • Hadden, P. D. (2000). When the school is the community: A case study of fourche valley school. Small high schools hat florish: Rural context, case studies and resorces. Washington DC.: Office of Educational Research and Improvement.
  • Hammersley, M., & Atkinson, P. (1995). Ethnography: Practices and principles (2nd ed.). New York: Routledge. Retrieved December 2, 2008 from http://books.google.com/books.
  • Hatch, J. A. (2002). Doing qualitative research in education settings. Albany, NY: State University of New York Press. Retrieved January 5, 2009 from http://books.google.com/books.
  • Hatchett, D. (2010). The impact of school culture, teacher job satisfaction and student attandence rates on academic achievement of middle school students. Unpublished doctoral dissertation, University of Louisville.
  • Hoy, W. (2012). School characteristics that make a difference for the achievement of all students: A 40-year odyssey. Journal of Educational Administration, 50 (1) 76-97.
  • Jenkins, P. H. (1995). School delinquency and school commitment. Sociology of Education, 68 (3), 221-239.
  • Karadağ, E., Baloğlu, N., & Çakır, A. (2011). A path analysis study of school culture and teachers’ organizational commitment. Policy Futures in Education, 9 (5), 573-384.
  • Kaya, A. (2012, Mayıs). Yönetici rotasyonunun olumlu ve olumsuz yönlerinin belirlenmesine ilişkin nitel bir çalışma. 7. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Malatya.
  • Kaya, Y. K. (2009). İnsan yetiştirme düzenimiz (5. bs.). Ankara: Pegem Yayıncılık.
  • Kenner, S. J. (2000). A case study of a high achieving middle school culture. Unpublished doctoral dissertation, Stephen F. Austin State University.
  • Korkmaz, İ. (2008, June). The examination of teachers’ perception of their schools climate. Paper presented at the International Conference on Educational Science, North Cyprus.
  • Lein, L., Johnson, J. F., & Ragland, M. (1997). Succesful Texas shoolwide programs: Research study results. Austin, Texas: The Charles A. Dana Center.
  • Leithwood, K., Jantzi, D., & Fernandez, A. (1994). Transformational leadership and teachers’ commitment to changes. In J. Murphy & K. Seashore Louis (Eds.), Reshaping the principalship, insights from transformational reform efforts (pp. 77-98). Thousand Oaks, California: Corwin Press,
  • Lima, N. E. (2006). A case study on principal behaviours cultivating a positive school culture in an elementary school. Unpublished doctoral dissertation, Johnsons & Wales University.
  • Lok, P., & Crowford, J. (1999). The relationship between commitment and organizational culture, subculture, leadership style and job satisfaction in organizational change and development. Leadership and Organization Development, 20 (7), 365-374.
  • Lok, P., & Crowford, J. (2004). The effect of organizational culture and leadership sytle on job satisfaction and organizational commintment: A Cross-National Comparison. Journal of Management Development, 23 (4), 321-338
  • Maehr, M. L., & Braskamp, C. A. (1986). The motivation factor: A theory of personel investment. Lexington, M.A: Lexington Books.
  • Marks, G. N., Cresswell, J., & Ainley, J. (2006). Explaining socioeconomic inequalities in student achievement: The role of home and school factors. Educational Research and Evaluation, 12 (2), 105-128.
  • McCollum, E. C., & Yader, N. P. (2011). School culture, teacher regard and academic aspirations among middle school students. Middle Grades Research Journal, 6 (2), 65-74.
  • Mears, C. L. (2008). Gateways to understanding: A model for exploring and discerning meaning from experience. International Journal of Qualitative Studies in Education, 21 (4), 407-425.
  • Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. San Francisco: Jossey Bass.
  • Meyer, D. Z., & Avery, L. M. (2009). Excel as a qualitative data analysis tool. Field Methods, 21 (1), 91-112.
  • Miles, M. (1979). Qualitative data as an attractive nuisance: The problem of analysis. Administrative Science Quarterly, 24, 590–601.
  • Miller, A., & Dess, G. (1996). Stratejic management (2nd ed.). New York: The Mcgraw- Hill.
  • Mitchell, J., & Willower, D. (1992). Organizational culture in a well performing high school. Journal of Educational Administration, 30, 6-16.
  • Nartgün, Ş. Z., Bayraktar, C. ve Akkulak, H. B. (2012, Mayıs). Eğitim yöneticilerinin rotasyon algısı. 7. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Malatya.
  • Negiş Işık, A. (2010, July). Using excel for qualitative data analysis: An experiment. Paper presented at 2nd Paris International Conference of Education, Economy and Society, Paris, France.
  • Nericcio, M. A. (1994). A description of the school cultures of high achieving Mexican-American and high achieving white elementary urban schools. Unpublished doctoral dissertation, The Uversity of Texas at Austin.
  • Nural, E. ve Çıtak, Ş. (2012, Mayıs). Ordu ilindeki resmi ilköğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin zorunlu yer değiştirme uygulamasına ilişkin görüş ve önerileri. 7. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi’nde sunuşan bildiri, Malatya.
  • Ojo, O. (2009). Impact assesment of corporate culture on employee job performance. Business Intelligence Journal, 2 (2), 388-397.
  • Onoye, K. J. (2004). A case study of a succesful urban school: Climate, culture and leadership factors that impact student achievement. Unpublished doctoral dissertation, University of Southern California.
  • Özdemir, S. ve Yaman, A. (2011, Nisan). Eğitim yönetiminde rotasyon uygulamasına ilişkin okul müdürlerinin görüşlerinin değerlendirilmesi. VI. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti.
  • Özerman, D. (2007). Adolescent stress during the preparation of a high- stakes test: The high school entrance exam in Turkey. Unpublished master’s thesis, Boğaziçi University, İstanbul.
  • Özgüven, İ. E. (1998). Bireyi tanıma teknikleri. Ankara: PDREM Yay.
  • Peterson, K. D., & Deal, T. E. (2002). The shaping school culture fieldbook. Sanfrancisco: Jossey-Bass.
  • Ramsey, R. D. (1992). Secondary principal’s survival guide. New Jersey: Prentice Hall Inc.
  • Sarı, M. (2007). Demokratik değerlerin kazanımı sürecinde örtük program: düşük ve yüksek “okul yaşam kalitesi”ne sahip iki ilköğretim okulunda nitel bir çalışma. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, İzmir.
  • Schein, E. H. (1997). Organizational culture and leadership: A dynamic view. San Francisco: Jossey- Bass.
  • Scribner, J. D., & Reyes, P. (1999). Creating learning communities for high-performing hispanic students: A conceptual framework. In P. Reyes, J. D. Scribner, & A. Paredes Scribner (Eds.), Lessons from high-performing Hispanic schools: Creating learning communities (pp. 188-210). Williston, VT: Teachers College Press.
  • Sergiovanni, T. J. (1994). Building community in schools. San Francisco: Jossey- Bass.
  • Shaw, P. W. (1990). The organizational cultures and principals’ leadership behaviors in three academically dissimiliar middle schools. Unpublished doctoral dissertation, M.S., Texas Christian University.
  • Smith, A. L. (2006). A study of the relationship between school culture and standardized test scores. Unpublished doctoral dissertation, Universty of Phoenix.
  • Sönmez, M. A. (2006). Meslek liselerinde örgüt kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 85-108.
  • Stake, R. E. (1995). The art of case study research. CA: Sage.
  • Stolp, S., & Smith, S. (1995). Transforming school culture: Stories, symbols, values & the leaders role. Oregon: University of Oregon.
  • Sui-Chu, H. E., & Douglas, W. J. (1996). Effects of parental involvement on eight-grade achievement. Sociology of Education, 69 (2), 126-141.
  • Şahin, S. (2004). Okul müdürü ve öğretmenlerle okulun bazı özellikleri açısından okul kültürü üzerine bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 39, 458-474.
  • Şahin, S. (2011). An aspect on the school culture in Turkey and the United States. Asia Pasific Education Review, 12, 593-607.
  • Terzi, A. R. (2005). İlköğretim okullarında örgüt kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 43, 423-442.
  • Thacker, J. L., & McInerney, W. D. (1992) Changing academic culture to improve student achievement in the elementary schools. ERS SPECTRUM, 10 (4), 18-23.
  • Tonbul, Y. ve Sağıroğlu, S. (2012). Okul müdürlerinin zorunlu yer değiştirme uygulamasına ilişkin bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18 (2), 313-339.
  • Westhuizen, P. C., Mosoge, M. J., Swanepoel, L. H., & Coetsee, L. D. (2005). Organizational culture and academic achievement in secondary schools. Education and Urban Society, 38, 89-109.
  • Yavuz, Y. (2012). Resmi ve özel ilköğretim okullarının okul kültürü üzerine öğretmen ve öğrenci görüşleri. International Journal of New Trends in Education, 1 (3), 76-90.
  • Yıldırım, M. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde genetik ünitesinin bilimsel bilgilerden öğretmen bilgilerine geçişinin didaktiksel dönüşüm teorisi yaklaşımı ile değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Yılmaz, K. ve Oğuz, E. (2005). Eğitim bilimleri fakültesi öğrencilerinin fakülte kültürüne ilişkin algıları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38 (1), 101-122.
  • Yin, R. K. (1993). Applications of case study research (Applied Social Researh Methods Series Volume 34). USA: Sage.
  • Yin, R. K. (2003). Case study research: Design and methods (3 ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
APA NEGİŞ IŞIK A, GÜRSEL M (2013). Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması. , 201 - 228.
Chicago NEGİŞ IŞIK AYŞE,GÜRSEL Musa Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması. (2013): 201 - 228.
MLA NEGİŞ IŞIK AYŞE,GÜRSEL Musa Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması. , 2013, ss.201 - 228.
AMA NEGİŞ IŞIK A,GÜRSEL M Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması. . 2013; 201 - 228.
Vancouver NEGİŞ IŞIK A,GÜRSEL M Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması. . 2013; 201 - 228.
IEEE NEGİŞ IŞIK A,GÜRSEL M "Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması." , ss.201 - 228, 2013.
ISNAD NEGİŞ IŞIK, AYŞE - GÜRSEL, Musa. "Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması". (2013), 201-228.
APA NEGİŞ IŞIK A, GÜRSEL M (2013). Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 201 - 228.
Chicago NEGİŞ IŞIK AYŞE,GÜRSEL Musa Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 13, no.1 (2013): 201 - 228.
MLA NEGİŞ IŞIK AYŞE,GÜRSEL Musa Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.13, no.1, 2013, ss.201 - 228.
AMA NEGİŞ IŞIK A,GÜRSEL M Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2013; 13(1): 201 - 228.
Vancouver NEGİŞ IŞIK A,GÜRSEL M Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2013; 13(1): 201 - 228.
IEEE NEGİŞ IŞIK A,GÜRSEL M "Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13, ss.201 - 228, 2013.
ISNAD NEGİŞ IŞIK, AYŞE - GÜRSEL, Musa. "Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: Etnografik bir durum çalışması". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 13/1 (2013), 201-228.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 19:3

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları