BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Güler TOZKOPARAN (Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, İzmir, Türkiye)
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi
16 5
Yıl: 2013 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 189 - 230 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Öz:
Birey ve örgüt yaşamının kaçınılmaz olgularından biri olan çatışmayı, kaçarak yada görmezden gelerek yok saymak yerine etkili biçimde yönetmek, birey veörgüt sağlığı için temel oluşturmaktadır. Çatışmanın etkili yönetiminde çatışmayönetim tarzları belirleyici rol oynamakta, bu tarzlar ise çeşitli değişkenlertarafından etkilenmektedir. Bu değişkenler arasında yer alan kişilik özellikleri,çatışma yönetiminde büyük önem taşımaktadır. Özellikle de, örgütlerdeçatışmaların yönetiminden sorumlu olan ve günlük çalışma zamanlarının önemlibir kısmını çatışmayı yönetmeye ayıran yöneticilerin çatışmayı yönetmetarzlarının; birey, grup ve örgüt etkinliğini önemli ölçüde etkilediğini gösterenaraştırmalar mevcuttur. Bu noktadan hareketle, kişilik özellikleri ile yöneticilerinçatışma yönetim tarzları arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla, özel sektördeçalışan yöneticiler üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre,beş faktör kişilik özellikleri ile yöneticilerin çatışma yönetim tarzları arasındailişkiler olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma İşletme

THE EFFECT OF THE FIVE-FACTOR PERSONALITY TRAITS ON THE CONFLICT MANAGEMENT STYLES: A STUDY OF MANAGERS

Öz:
Conflict is inevitable phenomena of the life of the individual and theorganizations. Effectively managing conflict rather than avoiding or ignoringconflict is important for the health of the individual and the organization.Effective management of conflict plays a role in determining conflictmanagement styles and is affected by a variety of variables. The personalitytraits among these variables are of great importance in conflict management.Managers, who are responsible for the management of conflicts in organizations,are spending most of their time for conflict management. At this point, itbecomes important to the ways of managing conflict. Indeed, researches showthat management styles are affecting individual, group and organizationaleffectiveness. From this viewpoint, a research was applied on the managersworking in the private sector in order to determine the relationship betweenpersonality traits and conflict management styles. According to the research, it isdetermined that the five personality factors and conflict management styles haverelationships.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma İşletme
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Antonioni, D. (1998) “Relationship Between the Big Five Personality Factors and Conflict Management Styles”, International Journal of Conf lict Management, 9 (4), 336-355.
  • Aslan, Ş. (2008) “Duygusal Zeka, Bireylerarası Çatışmayı Çözümleme Yöntemleriyle İlişkili Midir? Schutte’nın Duygusal Zeka Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (3), 179-200.
  • Barrick, M.R., Mount M.K. ve Gupta R. (2003) “Meta-Analysis of The Relationship Between the Five-Factor Model of Personality and Holland’s Occupational Types”, Personnel Psychology, 56, 45-74.
  • Barrick, M.R., Parks L. ve Mount M.K. (2005) “Self-Monitoring as a Moderator of the Relationships Between Personality Traits and Performance”, Personnel Psychology, 58, 745-767.
  • Basım, H.N, Çetin F. ve Tabak A. (2009) “Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Kişilerarası Çatışma Çözme Yaklaşımlarıyla İlişkisi”, Türk Psikoloji Dergisi, 24 (63), 20-34.
  • Bono, J.E., Boles T.L., Judge T.A. ve Lauver K.J. (2002) “The Role of Personality in Task and Relationship Conflict”, Journal of Personality, 70 (3), 311-344.
  • Campbell, J.L.A. ve Graziano W.G. (2001) “Agreeableness as a Moderator of Interpersonal Conflict”, Journal of Personality, 69 (2), 323-362.
  • Campbell, J.L.A. ve Graziano W.G. (2005) “Methodologies for Studying Personality Processes in Interpersonal Conflict”, International Negotiation, 10, 165-182.
  • Caspi, A., Robert B.W. ve Shiner R.L. (2005) “Personality Development: Stability and Change”, Annual Reiew of Psychology, Vol:56, 453-484.
  • Costa, P.T. Jr. ve McCrae R.R. (1995) “Domains and Facets: Hierarchical Personality Assessment Using the Revised NEO Personality Inventory”, Journal Of Personality Assessment, Vol:64, No:1, 21-50.
  • Cüceloğlu, D. (1991) İnsan ve Davranışı, 2. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • Daft, R.L., (2006) The New Era of Management, International Edition, Thomson Corporation, USA.
  • De Dreu C.K.W., Evers A., Beersma B., Kluwer E.S. ve Nauta A. (2001) “A Theory-Based Measure of Conflict Management Strategies in the Workplace”, Journal Of Organizational Behavior, 22, 645-668.
  • Eren, Erol (2001) Yönetim ve Organizasyon, Genişletilmiş 5.Baskı, Beta Basım A.Ş., İstanbul.
  • Eren, Erol (2000) Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Genişletilmiş 6.Baskı, Beta Basım A.Ş., İstanbul.
  • Erkuş, A. ve Tabak A. (2009) “Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (2), 213-242.
  • Euwema, M.C., De Vliert E.V. ve Bakker A.B. (2003) “Substantive and Relational Effectiveness of Organizational Conflict Behavior”, The International Journal of Conf lict Management, 14 (2), 119-139.
  • Gill, C.M. ve Hodgkinson G.P. (2007) “Development and Validation of the Five-Factor Model Questionnaire (FFMQ): An Adjectival- Based Personality Inventory For Use in Occupational Settings”, Personnel Psychology, 60 (3), 731-766.
  • Goldberg, L.R., Johnson J.A., Eber H.W., Hogan R., Ashton M.C., Cloninger C.R. ve Gough H.G. (2006) “The International Personality Item Pool and The Future of Public-Domain Personality Measures”, Journal of Research in Personality, 40, 84-96.
  • Goldberg, L.R. ve Somer O. (2000) “The Hierarchical Structure of Common Turkish Person- Descriptive Adjectives”, European Journal of Personality, 14, 497-531.
  • Gross, M.A. ve Guerrero L.K. (2000) “Managing Conflict Appropriately and Effectively: An Application of the Competence Model to Rahim’s Organizational Conflict Styles”, The International Journal of Conf lict Management, 11 (3), 200-226.
  • Jones, R.E. ve White C.S. (1985) “Relationships among Personality, Conflict Resolution Styles, and Task Effectiveness”, Group Organization Management, 1985, 10 (2), 152- 167.
  • Karip, E. (2010) Çatışma Yönetimi, 4. Baskı, Pegem Akademi, Ankara.
  • Kaushal, R. ve Kwantes C.T. (2006) “The Role of Culture and Personality in Choice of Conflict Managemenet Stragey”, International Journal Of Intercultural Relations, 30, 579- 603.
  • Kim-Jo, T., Benet-Martinez V. ve Ozer D.J. (2010) “Culture and Interpersonal Conflict Resolution Styles: Role of Acculturation", Journal of Cross-Cultural Psychology, 41 (2), 264-269.
  • Koçel, T. (2010) İşletme Yöneticiliği, Genişletilmiş 12.Baskı, Beta Basım A.Ş., İstanbul.
  • Kozan, M. K. (1989) “Cultural Influences on Styles of Handling Interpersonal Conflicts: Comparisons among Jordanian, Turkish and U.S. Managers”, Human Relations September,42, 787-799.
  • Kreitner, R., Kinicki, A. (2004) Organizational Behavior, Sixth Edition, McGraw Hill, New York.
  • Landis, S.K., Sherman M.F., Piedmont R.L., Kirkhart M.L., Rapp E.M. ve Bike D.H. (2009) “The Relation Between Elevation and Self-Reported Prosocial Behavior: Incremental Validity Over the Five-Factor Model of Personality”, The Journal of Positive Psychology, 4 (1), 71- 84.
  • Lim, B.C. ve Ployhart R.E. (2004) “Transformational Leadership: Relations to the Five-Factor Model and Team Performance in Typical and Maximum Contexts”, Journal of Applied Psychology, 89 (4), 610-621.
  • Linstead, S., Fulop, L. ve Lilley, S. (2004) Management and Organization, Palgrave Macmillan, New York.
  • Ma, Z. (2005) “Exploring the Relationships Between the Big Five Personality Factors, Conflict Styles, and Bargaining Behaviors”, IACM 18th Annual Conf erence, Canada.
  • McCormack, L. ve Mellor D. (2002) “The Role of Personality in Leadership: An Application of the Five-Factor Model in the Australian Military”, Military Psychology, 14 (3), 179-197.
  • McCrae, R R. ve John O.P. (1991) “An Introduction to the Five-Factor Model and Its Applications”, Journal of Personality, May 9, 175-215.
  • Moberg, P.J. (2001) “Linking Conflict Strategy to the Five-Factor Model:Theoretical and Empirical Foundations”, The International Journal of Conf lict Management, 12 (1), 47-68.
  • Moberg, D.J. (1999) “The Big Five and Organizational Virtue”, Business Ethics Quarterly, 9 (2), 245- 272.
  • Moberg, P.J. (1998) “Predicting Conflict Strategy with Personality Traits:
  • Incremental Validity and the Five-Factor Model”, International Journal of Conf lict Management, 9 (3), 258-285.
  • Özkalp, E., Sungur Z. ve Özdemir A.A. (2009) “Conflict Management Styles of Turkish Managers”, Journal of European Industrial Training, 33 (5), 419-438.
  • Park, H. ve Antonioni D. (2007) “Personality, Reciprocity, and Strength of Conflict Resolution Strategy”, Journal of Research in Personality, 41, 110-125.
  • Rahim, M. A. (1983) “A Measure of Styles of Handling Interpersonal Conflict”, The Academy of Management Journal, 26 (2), June, 368-376.
  • Rahim, M.A., Garrett J.E. ve Buntzman G.E. (1992) “Ethics of Managing Interpersonal Conflict in Organizations”, Journal of Business Ethics, 11, 423-432.
  • Rahim, M.A., Magner, N.R. ve Shapiro, D.L., (2000) “Do Justice Perceptions Influence Styles of Handling Conflict with Supervisors?:What Justice Perceptions, Precisely?”, The International Journal of Conf lict Management, 11 (1), 9-31.
  • Rahim, M. A., (2011) Managing Conflict in Organizations, Fourth Edition, New Jersey, USA.
  • Robbins, S.P. ve Judge T.A. (2012) Örgütsel Davranış, 14. Basımdan Çeviri, Çeviri Editörü: Prof.Dr.İnci Erdem, Nobel Akademik Yayıncılık, İstanbul.
  • Roberts, B.W., Chernyshenko O.S, Stark S. ve Goldberg L.R. (2005) “The Structure of Conscientiousness: An Empirical Investigation Based on Seven Major Personality Questionnaires”, Personnel Psychology, 58 (1), 103-139.
  • Sandy, S.V., Boardman, S.K. ve Deutsch, M. (2000) Personality and Conflict, der. Morton Deutsch, Pter T. Coleman, The Handbook of Conflict Resolution: Theory and Practice, Jossey-Bass Publishers, San Francisco.
  • Somer, O., Korkmaz M. ve Tatar A. (2002) “Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması”, Türk Psikoloji Dergisi, 17 (49), 21-33.
  • Tatar, A. (2005) Çok Boyutlu Kişilik Envanteri’nin Madde-Cevap Kuramına Göre Kısa Formunun Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Tekin, Ö.A., Turan S.N., Özmen M, Turhan A.A. ve Kökçü A. (2012) “Beş Faktör Kişilik Özellikleri ve Örgütsel Çatışma Yönetimi Arasındaki İlişkiler: Ankara’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama”, Journal of Yasar University, 27 (7), 4611-4641.
  • Thomas, K.W. (1992) “Conflict and Conflict Management: Reflections and Update”, Journal Of Organizational Behavior, 13 (3), 265-274.
  • Vakola, M., Tsaousis I. ve Nikolaou I. (2004) “The Role of Emotional Intelligence and Personality Variables on Attitudes Toward Organisational Change”, Journal of Managerial Psychology, 19 (2), 88-110.
  • Vliert, E.V. ve Kabanoff, B. (1990) “Toward Theory-Based Measures of Conflict Management”, Academy of Management Journal, 33 (1), 199-209.
  • Wasti, S.A. Lee K., Ashton M.C. ve Somer O. (2008) “Six Turkish Personality Factors and The HEXACO Model of Personality Structure”, Journal of Cross-Cultural Psychology, 39 (6), 665- 684.
  • Wood, V.F. ve Bell P.A. (2008) “Predecting Interpersonal Conflict Resolution Styles From Personality Characteristics”, Personality And Individual Diff erences, 45, 126-131.
  • Wortman, C.B. ve Elizabeth F. L. (1988) Psychology, Third Edition, Alfred A.Knopf, Inc., New York.
  • Yağcıoğlu, B.D. (1997) Örgütlerde Çatışma Düzeyleri ve Çatışmanın Ele Alınış Stilleri. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Psikoloji Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
  • Yürür, S. (2009) “Yöneticilerin Çatışma Yönetim Tarzları ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Analizine Yönelik Bir Araştırma”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10 (1), 23-42.
  • Zhao, H. ve Seibert S.E. (2006) “The Big Five Personality Dimensions and Entrepreneurial Status: A Meta-Analytical Review”, Journal of Applied Psychology, 91 (2), 259-271.
APA Tozkoparan G (2013). BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA. , 189 - 230.
Chicago Tozkoparan Guler BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA. (2013): 189 - 230.
MLA Tozkoparan Guler BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA. , 2013, ss.189 - 230.
AMA Tozkoparan G BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA. . 2013; 189 - 230.
Vancouver Tozkoparan G BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA. . 2013; 189 - 230.
IEEE Tozkoparan G "BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA." , ss.189 - 230, 2013.
ISNAD Tozkoparan, Guler. "BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA". (2013), 189-230.
APA Tozkoparan G (2013). BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 189 - 230.
Chicago Tozkoparan Guler BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 9, no.2 (2013): 189 - 230.
MLA Tozkoparan Guler BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.9, no.2, 2013, ss.189 - 230.
AMA Tozkoparan G BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2013; 9(2): 189 - 230.
Vancouver Tozkoparan G BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2013; 9(2): 189 - 230.
IEEE Tozkoparan G "BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA." Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, ss.189 - 230, 2013.
ISNAD Tozkoparan, Guler. "BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN ÇATIŞMA YÖNETİM TARZLARINA ETKİSİ: YÖNETİCİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA". Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/2 (2013), 189-230.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 21:43

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları