Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi

KILIC, Selim; AKPUNAR, Dercan; Bebiş, Hatice; Özdemir, Serpil

Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi

Hatice BEBİŞ, (Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Hemşirelik Yüksekokulu, Ankara, Türkiye)

Dercan AKPUNAR, (Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Hemşirelik Yüksekokulu, Ankara, Türkiye)

Serpil ÖZDEMİR, (Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Hemşirelik Yüksekokulu, Ankara, Türkiye)

Selim KILIÇ (Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Halk Sağlığı, Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Gülhane Tıp Dergisi

30 11

Yıl: 2015 Cilt: 57 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 129 - 135 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi

Öz:

Adölesan dönemi sağlık açısından en parlak dönem olarak nitelendirilmektedir. Bu durum, adölesanda meydana gelebilecek sağlık sorunlarının gözden kaçırılmasına neden olabilmektedir. Literatürde, adölesanların davranışlarını ve Bunları etkileyen faktörlerin belirlenerek, yaş dönemlerine uygun stratejilerle sağlıklarının geliştirilebileceği bildirilmektedir. Bu araştırmanın amacı, bir ortaöğretim okulunda öğrenim gören adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının belirlenmesidir. Bu çalışma, Şubat-Mayıs 2013 tarihleri arasında yapılmış kesitsel tipte bir araştırmadır. Çalışma bir ticaret meslek lisesinde, 13-19 yaşları arasındaki 932 öğrenci ile yürütülmüştür. Veri toplama formu, öğrencilerin sosyodemografik özelliklerine yönelik sorular ile Adölesan Sağlığı Geliştirme Ölçeği'ni içermektedir. Bu çalışmada, Adölesan Sağlığı Geliştirme Ölçeğinin Cronbach ? değeri 0.90 ve toplam ölçek puanı 132.1±24.6 olarak bulunmuştur. Kız öğrencilerin %50.4'ünün erkek öğrencilerin %52.7'sinin yüksek ölçek toplam puan ortalamasına sahip olduğu ve aldıkları toplam ölçek puanlarına göre aralarında anlamlı bir fark bulunmadığı saptanmıştır (p>0.05). Beslenme ve egzersiz alt ölçeğinden yüksek puan ortalamasına sahip olma bakımından 9. sınıfların yüzdesinin üst sınıflara göre daha olduğu saptanmıştır (p<0.05). Katılımcıların anne eğitim durumu değerlendirildiklerinde; anneleri ortaöğretim ve altında olanların %13.4'ü yüksek ölçek toplam puan ortalamasına sahiptir ve anne eğitim düzeyi ile ölçek toplam puan ve alt ölçek toplam puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır (p>0.05). Katılımcıların fast-food tüketim durumları ile sağlık sorumluluğu alt ölçeğinden ve ölçek toplamından yüksek puan alma durumları arasında anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). Adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının istenen düzeyde olmadığı değerlendirilmektedir

Anahtar Kelime:

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Aile Çalışmaları

Assessment of health promotion behavior of adolescents in a high school

Öz:

Adolescent period is the most brilliant period of health. This situation may beoverlooked in adolescent health problems which may occur. In the literature,determining the factors that affect adolescent and risk behaviors, the appropriateage periods reported improved health strategies. The purpose of this research,assessment of health promotion behavior of adolescents in a high school. Thisstudy was conducted between February to May 2013 as a cross-sectional research.This research was carried out in a trade vocational school with 932 studentsbetween the ages of 13 to 19. Data collection form includes questions about thestudents' socio-demographic characteristics and Adolescent Health PromotionScale. In this study, Cronbach's ? value of Adolescent Health Promotion Scale isfound 0.90 and total scale score is 132.1 ± 24.6 (40-196). The 50.4% of girl studentsand the 52.7% of boy students were found to have high percentage of scale meanscores and A significant difference wasn't found in groups at total scale scores(p>0.05). Percentege of nineth class students were found higher than high classstudents in nutrition and exercise (p<0.05). As a participants' mothers' educationlevel; 13.4% of students, whose mother has primary education or lower than thiseducation level, have high avarage of scale scores and a significant differencewasn't found between mother education level with scale sub-components andtotal scale scores (p>0.05). A significant difference was found between participants'fast-food consume status with take high scores status on health responsibilitiessub-component and total scale scores (p<0.05). Assessed whether the desiredlevel of health promotion behaviors of adolescents.

Anahtar Kelime:

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Aile Çalışmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Chen MY, Wang EK, Yang RJ, Liou YM. Adolescent he- alth promotion scale: development and psychometric testing. Public Health Nursing 2003; 20: 104-110.
Özvarış ŞB. Sağlığı Geliştirme ve Sağlık Eğitimi. In: Güler Ç, Akın L (eds). Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Ge- nişletilmiş 2. Baskı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Ba- sımevi, 2012; 1676-1749.
Geckil E, Yıldız S. Adolescent health behaviors and problems. Journal of Hacettepe University School of Nursing 2006; 13: 26-34.
Pekcan H. Adölesan (Delikanlı) Sağlığı. In: Güler Ç, Akın L (eds). Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Genişletilmiş 2. Baskı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi, 2012; 486-537.
Tezcan S, Yiğit EK, Tunçkanat FH. Çocuk Sağlığı. In: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (eds). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008. 1. Baskı. An- kara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi, 2009; 159-165.
Geçkil E, Dündar Ö. Turkish adolescent health risk be- haviors and self-esteem. Social Behavior and Persona- lity 2011; 39: 219-228.
World Health Organization-Data, statistics and epidemi- ology. Maternal, newborn, child and adolescent health, 10 facts on adolescent health. Erişim Tarihi:05.08.2013 http://www.who.int/maternal_child_adolescent/epide- miology/en/
Kim YH. Adolescent's health behaviours and its asso- ciations with psychological variables. Center Europe Journal Public Health 2011; 19: 205-209.
Aras S, Günay T, Özan S, Orçın E. İzmir ilinde lise öğrencilerinin riskli davranışları, Anatolian Journal of Psychiatry 2007; 8: 186-189.
Dağdevire Z, Şimşek Z. Şanlıurfa il merkezindeki lise öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları ve ilişkili faktörler. TAF Preventive Medicine Bulletin 2013; 12: 135-142.
Nelson MC, Larsen PG. Physical activity and sedentary behavior patterns are associated with selected adoles- cent health risk behaviors. Official Journal of The Ame- rican Academy of Pediatrics 2006; 117: 1281-1290.
Ünalan D, Şenol V, Öztürk A, Erkorkmaz Ü. Meslek yük- sekokullarının sağlık ve sosyal programlarında öğrenim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz-bakım gücü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenme- si. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2007; 14: 101-109.
Demirezen E, Coşansu G. Adölesan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2005; 14: 174-178.
Brindis CD, Hair EC, Cochran S, Cleveland K, Valderra- ma LT, Park MJ. Increasing access to program informa- tion: a strategy for improving adolescent health. Mater- nal Child Health Journal 2007; 11: 27-35.
Zang JJ, Li NX, Lıu CJ. Associations between poor he- alth and school-related behavior problems at the child and family levels: a cross-sectional study of migrant children and adolescents in southwest urban China. jo- urnal of school health 2010; 80: 296-303.
Ergül S, Temel AB. The effects of a nursing smoking cessation ıntervention on military students in Turkey. ınternational nursing review 2009; 56: 102-108.
Walker Z, Townsend J, Oakley L ve ark. Health promo- tion for adolescents in primary care: randomised cont- rolled trial. British Medical Journal 2002; 325: 524-527.
Ortabağ T, Özdemir S, Bakır B, Tosun N. Health promo- tion and risk behaviors among adolescents in Turkey. The Journal of School Nursing 2011; 27: 304-315.
Bleakly A, Ellis J. A role for public health research in shaping adolescent health policy. American Journal of Public Health 2003; 93: 1801-1802.
Temel AB, İz FB, Yıldız S, Yetim D. The reliability and validity of adolescent health promotion scale in Turkish community. Journal of Current Pediatrics 2011; 9: 14- 22.
Karadeniz G, Uçum EY, Dedeli Ö, Karaağaç Ö. Üniver- site öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları. TAF Preventive Medicine Bulletin 2008; 7: 497-502.
Esin MN. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması, Hemşirelik Bülteni 1999; 2: 87- 96.
Koçoğlu D, Akın B. Konya kent merkezinde sağlıklı ya- şam biçimi davranışları ve yaşam kalitesinde sağlıkta sosyoekonomik eşitsizlikler. Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya 2006; 27-39.
Booth ML, Bernard D, Quine S ve ark. Access to he- alth care among Australian adolescents young people's perspectives and their sociodemographic distribution. Journal of Adolescent Health 2004; 34: 97-103.
İlhan N, Batmaz M, Akhan LU. Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2010; 3: 34-44.
Kelsey KS, Campbell MK, Vanata DF. Parent and ado- lescent girls' preferences for parental involvement in adolescent health promotion programs. Journal of the American Dietetic Association 1998; 98: 906-907.
Chen MY, Shiao YC, Gau YM. Comparison of Adoles- cent Health-Related Behavior in Different Family Struc- tures. Journal of Nursing Research 2007; 15: 1-10.
Hanson MD, Chen E. Socioeconomic status and health behaviours in adolescence: A review of literature. Jour- nal Behaviour Medical 2007; 30: 263-285.
Yüksel H. Üniversite öğrencilerinin sağlığı geliştirici yaşam biçimi davranışlarına etki eden sosyal faktörler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2012; 34: 137-150.
Güler Y, Gönener HD, Altay B, Gönener A. Adölesanlar- da Obezite ve Hemşirelik Bakımı. Fırat Sağlık Hizmet- leri Dergisi 2009; 4(10): 165-181.
Chen MY, Kathy J, Hsu LL, Chang SW, Huang LH, Wang EK. Health-related behavior and adolescent mothers. Public Health Nursing 2005; 22: 280-288.
Story M, Sztainer DN, French S. Individual and environ- mental ınfluences on adolescent eating behaviors. Jo- urnal of the American Dietetic Association. 2002; 102: 40-51.
İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü. Ulusal gıda ve beslenme stratejisi çalışma grubu rapo- ru (Ulusal gıda ve beslenme eylem planı 1. Aşama ça- lışması eki ile). Erişim Tarihi: 22.08.2013, http://ekutup. dpt.gov.tr/gida/ugbs/beslenme.pdf

APA	Bebiş H, AKPUNAR D, Özdemir S, KILIC S (2015). Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi. , 129 - 135.
Chicago	Bebiş Hatice,AKPUNAR Dercan,Özdemir Serpil,KILIC Selim Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi. (2015): 129 - 135.
MLA	Bebiş Hatice,AKPUNAR Dercan,Özdemir Serpil,KILIC Selim Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi. , 2015, ss.129 - 135.
AMA	Bebiş H,AKPUNAR D,Özdemir S,KILIC S Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi. . 2015; 129 - 135.
Vancouver	Bebiş H,AKPUNAR D,Özdemir S,KILIC S Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi. . 2015; 129 - 135.
IEEE	Bebiş H,AKPUNAR D,Özdemir S,KILIC S "Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi." , ss.129 - 135, 2015.
ISNAD	Bebiş, Hatice vd. "Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi". (2015), 129-135.

APA	Bebiş H, AKPUNAR D, Özdemir S, KILIC S (2015). Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 57(2), 129 - 135.
Chicago	Bebiş Hatice,AKPUNAR Dercan,Özdemir Serpil,KILIC Selim Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi 57, no.2 (2015): 129 - 135.
MLA	Bebiş Hatice,AKPUNAR Dercan,Özdemir Serpil,KILIC Selim Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, vol.57, no.2, 2015, ss.129 - 135.
AMA	Bebiş H,AKPUNAR D,Özdemir S,KILIC S Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi. 2015; 57(2): 129 - 135.
Vancouver	Bebiş H,AKPUNAR D,Özdemir S,KILIC S Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi. 2015; 57(2): 129 - 135.
IEEE	Bebiş H,AKPUNAR D,Özdemir S,KILIC S "Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi." Gülhane Tıp Dergisi, 57, ss.129 - 135, 2015.
ISNAD	Bebiş, Hatice vd. "Bir ortaöğretim okulundaki adölesanların sağlığı geliştirme davranışlarının incelenmesi". Gülhane Tıp Dergisi 57/2 (2015), 129-135.