İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1

Çelik, Sabri; YORULMAZ, ALPER

İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1

Alper YORULMAZ, (Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul, Türkiye)

Sabri ÇELİK (Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi

13 3

Yıl: 2016 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 161 - 193 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1

Öz:

Okullardaki başarıyı arttırmak için çalışanların psikolojik açıdan iyi, güçlü olmaları gerekir. Örgütsel bağlılık, çalışanların örgütün amaç ve değerleri yüksek düzeyde kabul etmesi ve inanması, örgütsel amaçları gerçekleştirmek için gayret sarf etmesi ve örgütte kalmak ve örgütsel üyeliği sürdürmek için duydukları arzudur. Örgütsel bağlılık, duygusal, devam ve normatif bağlılık alt boyutlarından oluşmaktadır. Örgütsel sinizm, örgütün bütünlükten ve dürüstlükten yoksun olma düşüncesi ve bireyin örgütüne ilişkin olumsuz tutumudur. Örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütün etkiliğini arttıracak her türlü davranışlardır. Buradan hareketle bu araştırmanın amacı, ilkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlılık, örgütsel sinizm ve örgütsel vatandaşlık davranışlarını algılamak ve aralarındaki ilişkiyi saptamaktır. Tarama modelinde gerçekleştiren araştırmanın evrenini İstanbul ili Bağcılar ilçesinde görev yapan sınıf öğretmenleri oluştururken, basit seçkisiz olarak seçilen 309 sınıf öğretmeni örneklemi oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda, ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm algıları orta düzeyde, örgütsel vatandaşlık davranışına ilişkin algı düzeyinin yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılık ile örgütsel vatandaşlık davranışı algıları arasında pozitif ilişki, örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasında negatif ilişki bulunmuştur

Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Eğitim, Eğitim Araştırmaları Davranış Bilimleri

Öz:

In order to be able to improve the achievement at schools, workers of schools should be psychologically healthy and strong. Organizational commitment can be defined as acceptance of the organization's goals and values by its workers to a great extent, investment of efforts for the attainment of organizational goals and desire to remain in the organization and to maintain organizational membership. Organizational commitment is comprised of affective, continuation and normative commitment sub-dimensions. Organizational cynicism is the belief that the organization lacks unity and honesty and is the negative attitude of an individual towards his/her organization. Organizational citizenship behavior includes everything to be done to enhance the efficiency of the organization. Thus, the purpose of the current study was set to be to determine the relationship between organizational commitment, cynicism and citizenship behaviors of elementary school teachers. The universe of the present study employing the survey model is comprised of classroom teachers working in Bağcılar province of İstanbul and 309 classroom teachers selected from among the universe through the simple random sampling method make up the sampling of the study. At the end of the study, it was concluded that the participating teachers' organizational commitment and cynicism perceptions are at the medium level and their perceptions of organizational citizenship behavior are at the high level. Moreover, it was found that there is a positive relationship between the teachers' organizational commitment and organizational citizenship behavior perceptions and there is a negative relationship between organizational cynicism and organizational commitment and organizational citizenship behavior

Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Eğitim, Eğitim Araştırmaları Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abraham, R. (2000). Organizational cynicism: Bases and consequen- ces. Generic, Social, and General Psychology Monographs, 126(3), 269-292.
Akyol P., Atan T. ve Gökmen B. (2013). Beden eğitimi ve sınıf öğ- retmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerinin incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 1, 38-45.
Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance, and normative commitment to the or- ganization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
Arslan, E. T. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi akademik personelinin genel ve örgütsel si- nizm düzeyi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 12-27.
Aslan, Ş. (2008). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile örgütsel bağlılık ve mesleğe bağlılık arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(2), 163-178.
Baş, G. ve Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin ör- gütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 29-62.
Blau, G. J. ve Boal, K. B. (1987). Conceptualizing how job involve- ment and organizational commitment affect turnover and absen- teeism. The Academy of Management Review, 12(2), 288-300.
Boylu, Y., Pelit, E. ve Güçer, E. (2007). Akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri üzerine bir araştırma. Finans Politik & Eko- nomik Yorumlar, 5(11), 55-74.
Brown, B. B. (2003). Employees' organizational commitment and their perception of supervisors' relations-oriented and task-oriented leadership behaviors. Yayımlanmamış doktora tezi, Falls Church, Virginia.
Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 571-602.
Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürle- rinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(57), 5-34.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. PegemA: Ankara.
Çetin, M. Ö. (2004). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel.
Dean, J. W., Brandes, P. ve Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. The Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
DiPaola, M. F., Tarter, C. J. ve Hoy, W. K. (2005). Measuring orga- nizational citizenship in schools: The OCB scale. W. K. Hoy ve C. Miskel, (Eds.), Educational leadership and reform içinde (319-342). Greenwich, CN: Information Age Publications.
Doğan-Kılıç, E. (2013). İlköğretim okullarında sinizm: Şanlıurfa ör- neği. Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, 2(2), 58-70.
Erdem, M. (2010). Öğretmen algılarına göre liselerde iş yaşamı kalitesi ve örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(4), 511-536.
Güzeller, C. O. ve Kalağan, G. (2008). Örgütsel sinizm ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması ve çeşitli değişkenler açısından eğitim örgütlerinde incelenmesi. 16. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kongre Kitabı içinde (87-94). İstanbul Kültür Üniversitesi.
İçerli, L. ve Yıldırım, M. H. (2012). Örgütsel sinizm ve örgütsel va- tandaşlık davranışı arasındaki ilişki: Sağlık sektöründe bir araş- tırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 167-176.
James, M. S. L. (2005). Antecedents and consequences of cynicism in organizations: An examination of the potential positive and ne- gative effects on school systems. Doktora tezi, ProOuest Disser- tations and Theses veri tabanından elde edilmiştir.
Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü.
Kalağan, G. ve Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fa- kültesi Dergisi, 27, 83-97.
Korkmaz, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel iklim ve örgütsel sağlığının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygu- lamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 117-139.
Koşar, D. ve Yalçınkaya, M. (2013). Öğretmenlerin örgütsel vatan- daşlık davranışlarının yordayıcıları olarak örgüt kültürü ve ör- gütsel güven. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(4), 603-627.
Kurşunoğlu, A., Bakay, E. ve Tanrıöğen, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Pamukkale Üniver- sitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 101-115.
Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1984). Testing the "side-bet theory" of organizational commitment: Some methodological considerati- ons, Journal of Applied Psychology, 69, 372-378.
Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1991). A three-component conceptualiza- tion of organizational commitment. Human Resource Manage- ment Review, 1, 61-89.
Morrow, P. C. (1983). Concept redundancy in organizational research: The case of work commitment. Academy of Management Review, 8(3), 486-500.
Obeng, K. ve Ugboro, I. (2003). Organizational commitment among public transit employees: an assessment study. Journal of the Transportation Research Forum, 57(2), 83-98.
Oğuz, E. (2011). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ile yöneticilerin liderlik stilleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygu- lamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 377-403.
Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington, MA: Lexington Books.
Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel bağlı- lık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İ. İ. B. F. Dergisi, 18(2), 113-130.
Özgan, H., Külekçi E. ve Özkan M. (2011). Öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. In- ternational Online Journal of Educational Sciences, 4(1), 196-205.
Özler, D. E., Atalay, C. G. ve Şahin, M. D. (2010). Örgütlerde sinizm güvensizlikle mi bulaşır? Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 47-55.
Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54(2), 307-331.
Schappe, S. P. (1998). The influence of job satisfaction, organisational commitment, and fairness perceptions on organizational citi- zenship behavior. The Journal of Psychology, 132(3), 277-290.
Sezgin, F. (2005). Örgütsel vatandaşlık davranışları: Kavramsal bir çözümleme ve okul açısından bazı çıkarımlar. Gazi Eğitim Fa- kültesi Dergisi, 25(1), 317-339.
Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 35(156), 142-159.
Stanley, D. J. (1998). Employee cynicism about organizational change: Development and validation of a measure. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, The University of Western Ontorio. ProOuest Dissertations and very tabanından edinilmiştir.
Taşdan, M. ve Yılmaz, K. (2008). Organizational citizenship and or- ganizational justice scales' adaptation to Turkish. TED Eğitim ve Bilim Dergisi, 33(150), 87-96.
Tsui, K. T. ve Cheng, Y. C. (1999). School organizational health and teacher commitment: A contingency study with multi-level analysis. Educational Research and Evaluation, 5(3), 249-268.
Uygur, M. ve Yıldırım, A. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin kültürel liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı ara- sındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 72-81.
Yetim, S. A. ve Ceylan, Ö. Ö. (2011). Örgütsel sinizm ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemeye ilişkin bir araştırma. E-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 682-695.
Yıldız, K. (2013). Örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki. Turkish Studies, 8(6), 853-879.

APA	YORULMAZ A, Çelik S (2016). İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1. , 161 - 193.
Chicago	YORULMAZ ALPER,Çelik Sabri İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1. (2016): 161 - 193.
MLA	YORULMAZ ALPER,Çelik Sabri İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1. , 2016, ss.161 - 193.
AMA	YORULMAZ A,Çelik S İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1. . 2016; 161 - 193.
Vancouver	YORULMAZ A,Çelik S İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1. . 2016; 161 - 193.
IEEE	YORULMAZ A,Çelik S "İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1." , ss.161 - 193, 2016.
ISNAD	YORULMAZ, ALPER - Çelik, Sabri. "İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1". (2016), 161-193.

APA	YORULMAZ A, Çelik S (2016). İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 161 - 193.
Chicago	YORULMAZ ALPER,Çelik Sabri İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 6, no.1 (2016): 161 - 193.
MLA	YORULMAZ ALPER,Çelik Sabri İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, vol.6, no.1, 2016, ss.161 - 193.
AMA	YORULMAZ A,Çelik S İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. 2016; 6(1): 161 - 193.
Vancouver	YORULMAZ A,Çelik S İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. 2016; 6(1): 161 - 193.
IEEE	YORULMAZ A,Çelik S "İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1." Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6, ss.161 - 193, 2016.
ISNAD	YORULMAZ, ALPER - Çelik, Sabri. "İlkokul Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki1". Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 6/1 (2016), 161-193.