Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri

ŞİŞMAN, FATMA NEVİN; Kutlu, Fatma Yasemin

Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri

Fatma Nevin ŞİŞMAN, (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İstanbul, Türkiye)

FATMA YASEMİN KUTLU (İstanbul Üniversitesi, Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Psikiyatri Hemşireliği Dergisi

13 1

Yıl: 2016 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 25 - 33 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri

Öz:

Amaç: Bu çalışmanın amacı Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirliğinin belirlenmesidir.Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemini iki huzurevinde yaşayan 65 yaş ve üstü 309 yaşlı birey oluşturdu. Ölçeğin kuramsal çerçevesini Roy Adaptasyon Modeli oluşturdu. Ölçeğin yapı geçerliği faktör analizi kullanılarak, güvenilirliği ise iç tutarlık ve yarıya bölme yöntemleri kullanılarak değerlendirildi.Bulgular: Ölçeğin kapsam geçerliği indeksi %98.54 olarak bulundu. Faktör analizi sonucunda özdeğeri bir ve üzeri olan toplam varyansın %65.57'sini açıklayan dört faktör elde edildi. Ölçeğin Cronbach's Alfa değeri 0.93 olarak belirlendi. Yarıya bölme yöntemi sonucunda ise ilk yarının Cronbach's Alfa değeri 0.88; ikinci yarının ise 0.89 olarak belirlendi ve Guttman Cronbach's Alfa değeri 0.83 olarak bulundu.Sonuç: Tüm analizlerin sonucunda 24 maddeden oluşan dörtlü likert tipi bir ölçek geliştirildi. Ölçeğin değerlendirmesi ortalama puan hesaplanarak belirlenmekte olup, ölçekten alınacak en düşük puan 0 ve en yüksek puan 3'tür. Alınan puan 0'a yaklaştıkça uyum seviyesi yükselir. Bu çalışmada ölçeğin iyi bir geçerlik ve güvenirliğe sahip olduğu belirlendi. Ölçeğin yaşlılarda uyum güçlüklerini belirlemek için kullanılması önerilir.

Anahtar Kelime:

Konular: Hemşirelik

Development of an Assessment Scale of Adaptation Difficulty for the Elderly (ASADE) and Its Psychometric Properties

Öz:

Objectives: The aim of this study was to develop The Assessment Scale of Adaptation Difficulty for the Elderly and determine its reliability and validity. Methods: The study sample was composed of 309 elderly participants aged 65 and older living in two nursing homes. The theoretical framework for the scale was the Roy Adaptation Model. The construct validity of the scale was tested using exploratory factor analysis, and reliability was assessed using internal consistency and split half reliability.Results: The content validity index of the scale was 98.54%. Factor analysis yielded 4 factors with eigenvalues of 1 and above, which explained 65.57% of the total variance. The alpha coefficient for the scale was 0.93. The Cronbach's Alpha values were 0.88 for the first half and 0.89 for the second half; the Guttman Cronbach's Alpha value was 0.83.Conclusion: The final scale consists of 24 items answered on a 4-point Likert-type scale. The scale is evaluated on the basis of a mean score; the lowest score possible is 0 and the highest is 3. The closer the individual's score is to 0, the higher the level of adaptation. The current study found good reliability and validity for the scale. It is recommended for use in determining the extent of adaptation difficulties of the elderly.

Anahtar Kelime:

Konular: Hemşirelik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Stark-Wroblewski K, Edelbaum JK, Ryan JJ. Senior citizens use e-mail. Edu- cational Gerontology 2007;33:293-307.
World Health Organization. Ageing and life course. Erişim 21.01.2013, http://www.who.int/ageing/primary_health_care/en/index.html. Anabilim Dalı, İstanbul Turkish Statistical Institute (TurkStat). (2014). Elderly statistics 2013. Tur- kish Statistical Institute, Ankara. Erişim 10.01.2015, http://www.tuik.gov. tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID=11&KITAP_ID=265.
Eser S, Saatli G, Eser E, Baydur H, et al. The reliability and validity of the Tur- kish Version of the World Health Organization Quality of Life Instrument- Older Adults Module (WHOQOL-Old). [Article in Turkish] Turk Psikiyatri Derg. 2010;21:37-48.
Cangöz B, Uluç S. Yaşlılık döneminde meydana gelen psikolojik değişik- likler. İçinde: Gökçe KY, Aslan D, editör. Temel geriatri. Ankara: Güneş Tıp Kitapevleri; 2007. s. 45-53.
Ouwehand C, de Ridder DT, Bensing JM. A review of successful aging mo- dels: proposing proactive coping as an important additional strategy. Clin Psychol Rev 2007;27(8):873-84.
Jopp D, Rott C, Oswald F. Valuation of life in old and very old age: the role of sociodemographic, social, and health resources for positive adaptati- on. Gerontologist 2008;48:646-58.
Jopp D, Rott C. Adaptation in very old age: exploring the role of reso- urces, beliefs, and attitudes for centenarians' happiness. Psychol Aging 2006;21:266-80.
von Faber M, Bootsma-van der Wiel A, van Exel E, Gussekloo J, et al. Suc- cessful aging in the oldest old: Who can be characterized as successfully aged? Arch Intern Med 2001;161:2694-700.
Gignac MA, Cott C, Badley EM. Adaptation to disability: applying selective optimization with compensation to the behaviors of older adults with os- teoarthritis. Psychol Aging 2002;17:520-4.
Flood M. A Mid-range nursing theory of successful aging. The Journal of Theory Construction and Testing 2005;9:35-9.
Jeste DV, Depp CA, Vahia IV. Successful cognitive and emotional aging. World Psychiatry 2010;9:78-84.
von Faber M, Bootsma-van der Wiel A, van Exel E, Gussekloo J, et al. Suc- cessful aging in the oldest old: Who can be characterized as successfully aged? Arch Intern Med 2001;161:2694-700.
Birol L. Hemşirelik süreci, hemşirelik bakımında sistematik yaklaşım, ge- nişletilmiş 5. baskı. İzmir: Etki Matbaacılık; 2002. s. 75-80.
Velioğlu P. Hemşirelikte kavram kuramlar. İstanbul: Alaş Ofset; 1999. s. 372-400.
Roy C. The Roy adaptation model. 3rd ed, New Jersey Upper Saddle River: Pearson Prentice Hall Health; 2009. p. 35-50.
Adaylar M. Kronik hastalığı olan bireylerin hastalıktaki tutum, adaptasyon, algı ve öz-bakım yönelimleri. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitü- sü Hemşirelik Anabilim Dalı, Doktora tezi, İstanbul 1995.
Karadağ A, Göçmen BZ, Korkut H, Çelik B. Ostomili bireylere yönelik uyum ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Ulusal Cerrahi Dergisi 2011;27:206-11.
Akkaya C, Sarandöl A, Esen Danaci A, Sivrioğlu EY, et al. Reliability and va- lidity of the Turkish version of the Social Adaptation Self-Evaluation Scale (SASS). [Article in Turkish] Turk Psikiyatri Derg 2008;19:292-9.
Özgüven, İE. Hacettepe kişilik envanteri el kitabı. 2. baskı, Ankara: Odak Ofset Matbaacılık; 1992. s. 8-20.
Eser S, Saatli G, Eser E, Baydur H, et al. The reliability and validity of the Tur- kish Version of the World Health Organization Quality of Life Instrument- Older Adults Module (WHOQOL-Old). [Article in Turkish] Turk Psikiyatri Derg 2010;21:37-48.
Diker J, Etiler N, Yıldız M, Şeref B. Association between cognitive status and activities of daily living, life quality and some demographic variables in older than 65. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2001;2:79-86.
Hatcher L. A Step-by-Step approach to using the SAS System for factor analysis and structural equation modeling. 6th ed. Cary, North Caroline, USA: SAS Institute, Inc. October 2003.
Çam MO, Baysan Arabacı L. Tutum ölçeği hazırlamada nitel ve nicel adım- lar. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2010;2:59-71.
Roy C, Andrews HA. The Roy adaptation model. 2nd ed, Stamford: Apple- ton and Lange; 1999. p. 30.
Lynn MR. Determination and quantification of content validity. Nurs Res 1986;35:382-5.
Erefe I. Ölçeklerin niteliği. İçinde: Erefe I, editör. Hemşirelikte araştırma. Istanbul: Odak Ofset; 2002. s. 180-1.
Polit DF, Beck CT. The content validity index: are you sure you know what's being reported? Critique and recommendations. Res Nurs Health 2006;29:489-97.
Sencan H. Faktör analizi ve güvenirlik. İçinde: Güvenilirlik ve geçerlilik. An- kara: Seçkin Yayıncılık; 2005. s. 355-414.
Burns N, Grove S. The practice of nursing research. Apprasial, synthesis, and generation of evidence. St Louis, MO: Saunders- Elsevier; 2009. p. 371-94.
Rogers C, Keller C. Roy's adaptation model to promote physical activity among sedentary older adults. Geriatr Nurs 2009;30(2 Suppl):21-6.
Whittemore R, Sister Callista Roy. Adapting to diabetes mellitus: a theory synthesis. Nurs Sci Q 2002;15:311-7.
Tsai PF, Tak S, Moore C, Palencia I. Testing a theory of chronic pain. J Adv Nurs 2003;43:158-69.
Tezbaşaran AA. Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu, 3. baskı, e-book. 2008. s. 9-51. ISBN: 975-9756-08-5. http://www.academia.edu/1288035/Likert_ Tipi_%C3%96l%C3%A7ek_Haz%C4%B1rlama_K%C4%B1lavuzu.
Büyüköztürk Ş. Testlerin geçerlilik ve güvenilirliğinde kullanılan bazı ista- tistikler. İçinde: Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, 16. baskı. Ankara: Pegem Akademi; 2012. s. 167-82.
Alpar R. Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatis- tik ve geçerlik-güvenirlik. Ankara: Detay Yayıncılık; 2010. s. 316-66.

APA	ŞİŞMAN F, Kutlu F (2016). Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri. , 25 - 33.
Chicago	ŞİŞMAN FATMA NEVİN,Kutlu Fatma Yasemin Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri. (2016): 25 - 33.
MLA	ŞİŞMAN FATMA NEVİN,Kutlu Fatma Yasemin Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri. , 2016, ss.25 - 33.
AMA	ŞİŞMAN F,Kutlu F Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri. . 2016; 25 - 33.
Vancouver	ŞİŞMAN F,Kutlu F Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri. . 2016; 25 - 33.
IEEE	ŞİŞMAN F,Kutlu F "Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri." , ss.25 - 33, 2016.
ISNAD	ŞİŞMAN, FATMA NEVİN - Kutlu, Fatma Yasemin. "Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri". (2016), 25-33.

APA	ŞİŞMAN F, Kutlu F (2016). Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 7(1), 25 - 33.
Chicago	ŞİŞMAN FATMA NEVİN,Kutlu Fatma Yasemin Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 7, no.1 (2016): 25 - 33.
MLA	ŞİŞMAN FATMA NEVİN,Kutlu Fatma Yasemin Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, vol.7, no.1, 2016, ss.25 - 33.
AMA	ŞİŞMAN F,Kutlu F Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2016; 7(1): 25 - 33.
Vancouver	ŞİŞMAN F,Kutlu F Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2016; 7(1): 25 - 33.
IEEE	ŞİŞMAN F,Kutlu F "Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri." Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 7, ss.25 - 33, 2016.
ISNAD	ŞİŞMAN, FATMA NEVİN - Kutlu, Fatma Yasemin. "Yaşlılarda Uyum Güçlüğünü Değerlendirme Ölçeği'nin (YUGDÖ) Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri". Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 7/1 (2016), 25-33.