Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap

TUTKUN, CANSU; TEZEL ŞAHİN, FATMA

Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap

FATMA TEZEL ŞAHİN, (Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye)

Cansu TUTKUN (Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye)

Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi

5 2

Yıl: 2016 Cilt: 24 Sayı: 5 Sayfa Aralığı: 2373 - 2390 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap

Öz:

Bu araştırmada çocukları ile birlikte kitapçılara gelen anne ve babalarla görüşme yapılarak, anne babaların çocuklarına yönelik kitap ve kitap alımları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2015-2016 güz döneminde Ankara ili merkez ilçelerinde yer alan kitapçılara çocuklarıyla birlikte gelen 81 anne ve 23 baba olmak üzere toplam 104 anne baba oluşturmuştur. Araştırma, nitel bir çalışmadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan ve yarı yapılandırılmış soruların yer aldığı Aile Görüşme Formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda çoğunlukla annelerin çocuklarına kitap almaya geldiği, anne ve babaların çocuklarına kitap alırken en çok yaş ve içerik açısından çocuğa uygun olmasına dikkat ettikleri saptanmıştır. Ailelerin genellikle her gün, gece yatmadan önce çocuklarına kitap okuduğu, çocuğa kitap okuyan yetişkinin çoğunlukla anne olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çocukların ısrarla bir kitabı almak isteyip, anne babaların almak istemediği durumlarda ebeveynlerin yarısının fikrini değiştirip kitabı aldığı, diğer yarısının ise çocuğun ısrarına rağmen kitabı almadığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Aile Çalışmaları

Mother, Father and Book at Preschool Age

Öz:

In the present study, parents coming to book stores with their children are interviewed and their opinions are evaluated when they buy /select books for their children. Subjects of the study are 104 parents (81 mothers and 23 fathers) coming to book stores with their children in central parts of Ankara in 2015-2016 fall education period. The study is a qualitative work. Family interview form prepared by researchers and composed of semi structured questions, was used to be data collecting tool. It was determined as the result of the study that mostly mothers come to book stores to buy book for their children. Parents pay attention for age and content suitability of the books for the children and then being interesting enough. Parents read books to their children every day before going to bed every night and mothers generally read books in families. In addition, when there is a conflict on book preference between parents and children, nearly half of parents change their decision and accept those children insist on buying while the rest half do not accept it.

Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Aile Çalışmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Alaçayır, S. (2012). Çetin Öner'in 'Gülibik' ve 'Portakal' adlı çocuk kitaplarının çocukların gelişim sürecindeki yeri açısından değerlendirilmesi. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebi- yatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.261-270. An- kara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
Aram, D., & Levin, I. (2002). Mother-child joint writing and storybook reading: Relations with literacy among low SES kindergartners. Merrill-Palmer Quarterly, 48(2), 202-224.
Arıcı, A. F. (2008). Okumayı niye sevmiyoruz? Üniversite öğrencileri ile mülakatlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 91-100.
Ateş, S., Çetinkaya, Ç., & Yıldırım, K. (2012). Okunabilir bir kitap nasıl seçilir?. İlköğretim Online, 11(2), 319-331.
Atman, D.S., Çat, A., Gökbulut, Ö., & Mudu, Y. (2012). Erken çocukluk döneminde okuma alışkanlığı kazandırmada Toki Göksu anaokulu örneği: "Okuyorum doyuyorum projesi". 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.803-808. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygula- ma ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
Aydoğan, Y., & Çat, A. (2012).5-6 yaş çocukların dil gelişimi ile annelerinin okuma alışkan- lıkları arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Editör: S.Sever). III. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu. Ankara: Ankara Basımevi.
Baker, L., Scher, D., & Mackler, K. (1997). Home and family influences on motivations for reading. Educational psychologist, 32(2), 69-82.
Barandoozi, S.S. (2014). Okul öncesi çocuk hikaye kitaplarında uygulanan illüstrasyonların biçim dili. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi, İstanbul.
Başar, M. (2013). 60-66 ay aralığında ilkokula başlayan öğrencilerin kişisel öz bakım ve ilkokuma-yazma becerilerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), 241-252.
Bergin, C. (2001). The parent-child relationship during beginning reading. Journal of Literacy Research, 33(4), 681-706.
Bradley, R. H., Corwyn, R. F., McAdoo, H. P., & García Coll, C. (2001). The home environ- ments of children in the United States part I: Variations by age, ethnicity, and poverty status. Child development, 72(6), 1844-1867.
Britto, P. R., Fuligni, A. S., & Brooks-Gunn, J. (2002). Reading, rhymes, and routi- nes: American parents and their young children. Childrearing in America: Challen- ges facing parents with young children, 117._____ https://books.google.com.tr/books?hl =tr&lr=&id=vVTVv2eQLkIC&oi=fnd&pg=PA117&dq=Reading,+rhymes+and+ro utines:+American+parents+and+their+young+children.&ots=X4W27--GxR&sig=fb- kuBHavkuniS7kjfrk77Ez97ME&redir_esc=y#v=onepage&q=Reading%2C%20 rhymes%20and%20routines%3A%20American%20parents%20and%20their%20 young%20children.&f=false|> adresinden 15.05.2016 tarihinde alınmıştır.
Boz. M. (2004). Altı yaş çocuklarının okula hazırbulunuşluk düzeylerinin veli ve öğretmen görüşleri yönünden incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üni- versitesi, Ankara.
Bus, A. G., Van Ijzendoorn, M. H., & Pellegrini, A. D. (1995). Joint book reading makes for success in learning to read: A meta-analysis on intergenerational transmission of literacy. Review of educational research, 65(1), 1-21.
Çakmak, T., & Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına ha- zırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 489-509.
Daymon, C., & Holloway, I. (2003). Qualitative research methods in public relations and marketing communications. London: Rout ledge.
Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve iç yapısal olarak incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-25.
Elias, G., Hay, I., Homel, R., & Freiberg, K. (2006). Enhancing parent-child book reading in a disadvantaged community. Australian Journal of Early Childhood, 31(1), 20-25.
Erdem, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin bakış açısıyla çocuk kitaplarındaki kahramanlar. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.613-620. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygula- ma ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
Erdoğan, S., & Özdemir, Z. (2012). Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk kitaplarında olma- sını istedikleri özelliklere ilişkin görüşleri. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempoz- yumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.625-634. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
Feyman, N., & Tuğrul, B. (2006). Okul öncesi çocukları için hazırlanmış resimli öykü kitap- larında kullanılan temalar. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (Gelişme- ler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri), Sever, S. (Ed.), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara, 385-387.
Gedikoğlu, Y.G. (2012). Okul öncesi eğitiminde kullanılan çocuk kitaplarında duyulara yö- nelik dil kullanımları. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.909-916. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş (Çev. Ed. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
Gökçe, E. (2012). İlköğretim öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.825-834. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Mer- kezi Yayınları No: 4.
Gündüz, F.ve Çalışkan, M. (2013). 60-66, 66-72, 72-84 aylık çocukların okul olgunluk ve okuma yazma becerilerini kazanma düzeylerinin incelenmesi, Turkish Studies Interna- tional Periodical For the Languages, Literatureand History of Turkish or Turkic, 8 (8), 379-398.
Gündüz Sağlam, A. (2007). Anne-baba ve öğretmenlerin okul öncesi çocuk kitaplarını değer- lendirmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
Harlaar, N., Hayiou-Thomas, M. E., Dale, P. S., & Plomin, R. (2008). Why do preschool lan- guage abilities correlate with later reading? A twin study. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 51(3), 688-705.
Kaderavek, J. N., & Justice, L. M. (2005). The effect of book genre in the repeated readings of mothers and their children with language impairment: A pilot investigation. Child Lan- guage Teaching and Therapy, 21(1), 75-92.
Kaynar Tanır, A., & Çıldır, Z. (2012). Okul öncesi dönem yazınsal çocuk kitaplarının görsel tasarım ve çocuğa görelik bakımından değerlendirilmesi. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.563-576. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Ya- yınları No: 4.
Kurulgan, M., & Çekerol, G. S. (2008). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkan- lıkları üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 237-258.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. (2015). _____ http:// www.kygm.gov.tr/TR,9/istatistikler.html>, _____ http://www.kygm.gov.tr/TR,1044/ilk- ornek-cocuk-kutuphanesi-ali-dayi.html> adreslerinden 10.05.2016 tarihinde alınmıştır.
Lyytinen, P., Laakso, M. L., & Poikkeus, A. M. (1998). Parental contribution to child's early language and interest in books. European Journal of Psychology of Education, 13(3), 297-308.
McKay, D., Buchanan, G., Vanderschantz, N., Timpany, C., Cunningham, S. J., & Hinze, A. (2012, November). Judging a book by its cover: interface elements that affect reader selection of ebooks. In Proceedings of the 24th Australian Computer-Human Interaction Conference (pp. 381-390). ACM.
Miles, M. B., & Huberman, M. A. (2015). Nitel veri analizi (Çev. Ed. S. Akbaba Altun ve A. Ersoy). Ankara: Pegem Akademi.
Newland, L. A., Gapp, S. C., Jacobs, G. M., Reisetter, M. F., Syed, D. C., & Wu, C. H. (2011). Mothers' beliefs and involvement: Links with preschool literacy development. Internatio- nal Journal of Psychology: A Biopsychosocial Approach, 9, 67-90.
Özdemirci, F. (2000). Kitapların dünyasında çocuk çocuğun dünyasında kitaplar. Türk Kütüp- haneciliği, 14(2), 226-232.
Özek, B. (2015). Okul öncesi çocuk kitaplarındaki illüstrasyonların, çocuğun gelişimine etki- leri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
Öztürk Samur, A. (2012). Okul öncesi öğretmen adaylarının nitelikli çocuk edebiyatı eserle- rini seçebilme yetkinlikleri. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.219-228. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
Raikes, H., Alexander Pan, B., Luze, G., Tamis, LeMonda, C. S., Brooks,Gunn, J., Constan- tine, J., Banks Tarullo, L., Raikes, H.A., & Rodriguez, E. T. (2006). Mother-child book reading in lowincome families: Correlates and outcomes during the first three years of life. Child development, 77(4), 924-953.
Rideout, V. J., Vandewater, E. A., & Wartella, E. A. (2003). Zero to six: electronic media in the lives of infants, toddlers and preschoolers. Menlo Park, CA: Henry J. Kaiser Family Foundation.
Sanacore, J. (2006). Nurturing lifetime readers. Childhood Education, 83(1), 33-37.
Saracho, O. N., & Spodek, B. (2010). Parents and children engaging in storybook reading. Early child development and care, 180(10), 1379-1389.
Scarborough, H. S., Dobrich, W., & Hager, M. (1991). Preschool literacy experience and later reading achievement. Journal of learning Disabilities, 24(8), 508-511.
Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat (1. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
Sever, S. (2011). Okuma kültürü edindirme sürecinde temel sorunlar ve çözüm önerileri. Okul Öncesi Çocuk Edebiyatı Kitap Katalogu, Ankara: Eğitim Sen Yayınları.
Simcock, G., & DeLoache, J. (2006). Get the picture? The effects of iconicity on toddlers' reenactment from picture books. Developmental Psychology 42(6), 1352-1357.
Strommen, L. T., & Mates, B. F. (2004). Learning to love reading: Interviews with older child- ren and teens. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 48(3), 188-200.
Şahin, S., Işıtan, S., & Ünal, F. (2012). Yerli ve çeviri okul öncesi çocuk kitaplarının karak- ter, benlik kavramı ve prososyal davranışlar açısından incelenmesi. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (05- 07 Ekim 2011), Bildiriler ve Atölye Çalışmaları, s.1021-1028. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 4.
Tare, M., Chiong, C., Ganea, P., & DeLoache, J. (2010). Less is more: How manipulative features affect children's learning from picture books. Journal of Applied Developmental Psychology, 31(5) 395-400.
Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Yağcı, Y. (2007). Çocuk ve gençlerin kitaba ulaşmasındaki köprüler. Türk Kütüphanecili- ği, 21(1), 62-71.
Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmaların- daki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23 (112), 7-17.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynle- rinin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.

APA	TEZEL ŞAHİN F, TUTKUN C (2016). Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap. , 2373 - 2390.
Chicago	TEZEL ŞAHİN FATMA,TUTKUN CANSU Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap. (2016): 2373 - 2390.
MLA	TEZEL ŞAHİN FATMA,TUTKUN CANSU Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap. , 2016, ss.2373 - 2390.
AMA	TEZEL ŞAHİN F,TUTKUN C Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap. . 2016; 2373 - 2390.
Vancouver	TEZEL ŞAHİN F,TUTKUN C Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap. . 2016; 2373 - 2390.
IEEE	TEZEL ŞAHİN F,TUTKUN C "Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap." , ss.2373 - 2390, 2016.
ISNAD	TEZEL ŞAHİN, FATMA - TUTKUN, CANSU. "Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap". (2016), 2373-2390.

APA	TEZEL ŞAHİN F, TUTKUN C (2016). Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2373 - 2390.
Chicago	TEZEL ŞAHİN FATMA,TUTKUN CANSU Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi 24, no.5 (2016): 2373 - 2390.
MLA	TEZEL ŞAHİN FATMA,TUTKUN CANSU Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, vol.24, no.5, 2016, ss.2373 - 2390.
AMA	TEZEL ŞAHİN F,TUTKUN C Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 2016; 24(5): 2373 - 2390.
Vancouver	TEZEL ŞAHİN F,TUTKUN C Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 2016; 24(5): 2373 - 2390.
IEEE	TEZEL ŞAHİN F,TUTKUN C "Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap." Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 24, ss.2373 - 2390, 2016.
ISNAD	TEZEL ŞAHİN, FATMA - TUTKUN, CANSU. "Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap". Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi 24/5 (2016), 2373-2390.