Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması

ŞENGÜL, ÜMRAN; Eren, Miraç; ESLEMİAN SHİRAZ, Seyedhadi

Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması

Ümran ŞENGÜL, (Atatürk Üniversitesi)

Seyedhadi ESLEMİAN SHİRAZ, (Nabi Akram Üniversitesi)

Miraç EREN (Atatürk Üniversitesi)

Yönetim Bilimleri Dergisi

37 2

Yıl: 2013 Cilt: 11 Sayı: 21 Sayfa Aralığı: 75 - 99 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması

Öz:

Çalışmada 2007-2008 yılları arasındaki dönemde İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına (İBBS) ya da Nomenclature of Territorial Units for Statistics (NUTS) kriterlerine göre,Türkiye'dekiDüzey 2 bölgelerinin ekonomik etkinlikleri incelenmiştir. Bölgelerin ekonomik etkinliklerini bulmak için parametrik olmayan bir ölçüm metodu olan Veri Zarflama Analizi (VZA)kullanılmıştır. Analizde her bir bölge için girdi olarak; kişi başı kamu yatırım gerçekleşmeleri, teşvik belgeli yatırımlar, toplam banka kredileri, çıktı olarak; Gayri Safi Katma Değer (GSKD), teşvik belgeleri ile yaratılan istihdam, açılan işyeri sayısı ve dış ticaret dengesi alınmıştır. İkinci aşamada "girdi-çıktı değişkenlerinin" ekonomik etkinlik üzerindeki etkisinin incelemek için Tobit model kullanılmıştır. Çalışma bulguları ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

Economic Activities of Regions of Level 2 According to Statistical Regional Units Classification (NUTS) in Turkey Determining by Using DEA and Tobit Model Application

Öz:

In this study, it is examined that the economics of the efficient of level 2 regions according to criterion of Statistical Regional Units Classification or Nomenclature of Territorial Units for Statistics (NUTS) in Turkey the period between 2007-2008. A measurement method to find the parameters of economic activities in the provinces with Data Envelopment Analysis(DEA) is used. In the analysis for each regions is taken per capita public investment, incentive certificates investment, total bank loans as an input and the gross value added, employed, a number of opened business and foreign trade balance as output. To deliver reasonable results a Tobit model is considered in a second stage to examine the degree to which "input-output variables" impact on the economics of the efficient of level 2 regions. The present findings are described in detail.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aydemir, Zeynep Canan, "Bölgesel Rekabet Edebilirlik Kapsamında İllerin Kaynak Kullanım Görece Verimlilikleri: Veri Zarflama Analizi Uygulaması", (Basılmamış Dpt Uzmanlık Tezi,2002) Yayın No: Dpt: 2664.
Altıntaş, Halil ve Çetin, Rahmi, "Türkiye'de Dış Ticaret Belgesi Belirleyicilerinin Sınır Testi Yaklaşımı ile Öngörülmesi:1989-2005", Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.63,Sayı.4,2008, s.29-64.
Bakırcı, Fehim, "Firma Etkinliğini Etkileyen Faktörler: Türk Tekstil Sektöründe Bir VZA ve Tobit Model Uygulaması", Ekev Akademi Dergisi, Cilt.11, Sayı.30, 2007, s.327- 342.
Bakırcı, Fehim, Üretimde Etkinlik ve Verimlilik Ölçümü, (İstanbul: Nobel Basımevi, Mayıs 2006), s.104-105.
Charnes, Abraham, Cooper, William W. and Shanling, Li, "Using Data Envelopment Analysis To Evaluate Efficiency in the Economic Performance of Chinese Cities", Socio-Econ. Planning Science, Vol.23, No.6, 1989, s. 325-344.
Charnes , Abraham, Cooper William.W. and Rhodes E., "Measuring The Efficiency Of Decision Making Units", European Journal of Operational Research, Vol.2, s.429-444.
Cooper, WilliamW.,Seiford, Lawrence M. and Tone, Kaoru.,Data Envelopment Analysis A Comprehensive Text With Models, Applications, References And DEA - Solver Software, (Netherlands:Springer, Second Edition, 2007).
Emrouznejad Ali, Parker R. Barnett and Tavares, Gabriel, "Evaluation Of Research in Efficiency and Productivity: A Survey and Analysis of The first 30 years of Scholarly in DEA", Vol. 42, No.3, September 2008, s. 151-157
Goldberger, Arthur, Econometric Theory, (New York: J. Wiley, 1964).
Güran, M. Cahit ve Tosun, M. Umar, "Türkiye Ekonomisinin Makro Ekonomik Performansı: 1951-2003 Dönemi için Parametrik Olmayan Ölçüm", Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.60, Sayı.4, 2005, s.90-115.
Güneş, İsmail ve Akdoğan, Melek, "Büyükşehir Belediye Hizmetlerinin Göreli Etkinlik Analizi", Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt.16, Sayı.4, 2007,s. 39-66.
Kar, Muhsin ve Taban, Sami, "Türkiye'de Kamu Harcama Türlerinin Ekonomik Büyü- meye Etkileri", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt.58, Sayı.3, 2003,s.145-169.
Karabat, Selçuk ve Atış Ela, "Manisa İli Bağ Alanlarında Kullanılan Tarımsal İlaçların Gıda Güvenliğine Etkisinin Koşullu Değerleme Yöntemi ile Analizi", Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., Cilt 49, Sayı.1, 2012, s. 17-25.
Kecek, Gülnur, Veri Zarflama Analizi, Teori Ve Uygulama Örneği,(Ankara: Siyasal Kitapevi, 1. Basım, 2010)
Kıran, Berna, "Kalkınmada Öncelikli İllerin Ekonomik Etkinliklerinin Veri Zarflama Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi", (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, 2008).
Kirjavainen, Tanja and Loikkanen A. Heikki, "Efficiency Differences of Finish Senior Secondary Schools: An Application of DEA and Tobit Analysis", Vol. 17, No. 4, 1998, s. 377-394
Kutlar, Aziz, Bakırcı, Fehim ve Yüksel, Fatih, Türkiye'de Belediyelerin Ekonomik Etkinliği ve Etkinliğe Etki Eden Faktörler Üzerine bir Araştırma, Tubitak Projesi, Proje No: 107K490, Ocak 2010, s.88-90.
Kounetas Kostas, Anastasiou, Athanasios, Mitropoulos, Panagiotis and Mitropoulos, Ioannis, "Departmental Efficiency Differences within a Greek University: An Application of a DEA and Tobit Analysis", International Transactions in Operational Research, Vol.18, 2011, s. 545-559.
Loikkanen, Heikki A, "An Evaluation of Economics Efficiency of Finish Regions by VZA and Tobit Models", (42st Congress of the European Regional Science Association, Dortmund, Germany, 2002)
Loikkanen Heikki A. and Susiluoto Ilkka, "Cost Efficiency of Finish Municipalities 1994-2002. an Application of DEA and Tobit Methods", 2004, 44 St Congress of the European Regional Science Association, Porto, Portugal, 25-29 August.
Örkçü H., Hasan ve Kardiyen, Filiz, "İllerin Gelişmişlik Düzeylerini Sıralama ve Sınıflama Bakımından Veri Zarflama Analizi ve Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemlerin Karşılaştırılması Üzerine bir Çalışma", Cilt.24, Sayı.2, 2006, s.127-152.
Öztürk, Nazım ve Uzun A., Meral, "Bölgesel Kalkınma Dinamikleri: Bölgesel Dengesizliklerin Ortaya Çıkmasında Rol Oynayan İktisadi Etmenler", C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi , Cilt.11, No.2, 2010, s.91-110.
Öztürk, Nazım ve Bayraktar ,Yüksel, "Döviz Kurlarını Açıklamaya Yönelik Yeni Yaklaşımar", C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt. 11, Sayı.1, 2010, s.157-191
Sakarya, Şakir, "Yerel Kalkınmanın Finansal Dinamiği: Mikro Finans ve Türkiye deki Gelişmeler", (1. Yerel Ekonomiler Kongresi Selçuk Üniversitesi Kararman İİBF. 2005), s. 98-107.
Salehi, Sadeghiani J., Amiri, Maghsoud, Taghavifard, Mohammad Taghi, Razavi and Seyed Hossein, "Ranking Of Efficient Units By Using Data Envelopment Analysis And Analytical Hierarchy Process", Management Knowledge, Vol.21, No.81, Summer 2008, s.75-90.
Taş, Barış, "AB Uyum Sürecinde Türkiye için Yeni bir Bölge Kavramı: İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS)", Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt. VIII, No.2, Aralık 2006,s.185-197.
Tobin, James, "Estimation of Relationships for Limited Dependent Variables", Econometrica, Vol.26, No.1, Jan. 1958, s. 24-36.
Yılmazer, Mine Aktaş, Hüseyin, Kargın, Mahmut ve Açıkgöz, Bernur, "Türkiye'de İllere Göre Kamu Yatırımlarının Etkinliği", Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt. 8, Sayı.29, 2006, s. 53-80.
Wongchai Anupong, Tai Chien-Feng and Peng Ke- Chung, "An Application of Super-Efficiency and Tobit Method for Financial Efficiency Analysis of Food Industrial Companies in Taiwan", 8-10 August 2011, 2nd IEEE International Conference On Emergency Management and Management Sciences, Beijing China. s. 823-826.
http://www.tuik.gov.tr/metaveri.do?alt_id=56,(erişim tarihi:18.08.2012) www.telifhaklari.gov.tr/kaynaklar/bolum.../2012_05_24_474846.do..., ( erişim tarihi: 19.07.2012)
tuikapp.tuik.gov.tr/diess/fileupload/yayinlar/5.nuts.ppt (erişim tarihi:08.01.2013)
tuikapp.tuik.gov.tr/diess/fileupload/yayinlar/6.nuts.ppt ((erişim tarihi:08.01.2013)

APA	ŞENGÜL Ü, ESLEMİAN SHİRAZ S, Eren M (2013). Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması. , 75 - 99.
Chicago	ŞENGÜL ÜMRAN,ESLEMİAN SHİRAZ Seyedhadi,Eren Miraç Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması. (2013): 75 - 99.
MLA	ŞENGÜL ÜMRAN,ESLEMİAN SHİRAZ Seyedhadi,Eren Miraç Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması. , 2013, ss.75 - 99.
AMA	ŞENGÜL Ü,ESLEMİAN SHİRAZ S,Eren M Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması. . 2013; 75 - 99.
Vancouver	ŞENGÜL Ü,ESLEMİAN SHİRAZ S,Eren M Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması. . 2013; 75 - 99.
IEEE	ŞENGÜL Ü,ESLEMİAN SHİRAZ S,Eren M "Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması." , ss.75 - 99, 2013.
ISNAD	ŞENGÜL, ÜMRAN vd. "Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması". (2013), 75-99.

APA	ŞENGÜL Ü, ESLEMİAN SHİRAZ S, Eren M (2013). Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 75 - 99.
Chicago	ŞENGÜL ÜMRAN,ESLEMİAN SHİRAZ Seyedhadi,Eren Miraç Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması. Yönetim Bilimleri Dergisi 11, no.21 (2013): 75 - 99.
MLA	ŞENGÜL ÜMRAN,ESLEMİAN SHİRAZ Seyedhadi,Eren Miraç Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması. Yönetim Bilimleri Dergisi, vol.11, no.21, 2013, ss.75 - 99.
AMA	ŞENGÜL Ü,ESLEMİAN SHİRAZ S,Eren M Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması. Yönetim Bilimleri Dergisi. 2013; 11(21): 75 - 99.
Vancouver	ŞENGÜL Ü,ESLEMİAN SHİRAZ S,Eren M Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması. Yönetim Bilimleri Dergisi. 2013; 11(21): 75 - 99.
IEEE	ŞENGÜL Ü,ESLEMİAN SHİRAZ S,Eren M "Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması." Yönetim Bilimleri Dergisi, 11, ss.75 - 99, 2013.
ISNAD	ŞENGÜL, ÜMRAN vd. "Türkiye'de İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması". Yönetim Bilimleri Dergisi 11/21 (2013), 75-99.