Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?
Yıl: 2016 Cilt: 12 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 53 - 75 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?
Öz: Bu araştırmanın amacı etkili okulu oluşturmada yöneticilerin, öğretmenlerin, öğrencilerin ve velilerin sahip olması gereken özellikler ile yöneticilere, öğretmenlere, öğrencilere ve velilere düşen görevleri okul müdürleri ve öğretmenlerin ifadelerine dayalı olarak betimlemektir. Araştırma durum deseninin kullanıldığı nitel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu Sivas ilinde bulunan okullardan müfettiş görüşlerine dayalı olarak belirlenen, aileler tarafından tercih edilirliği yüksek olan üç başarılı ve aileler tarafından tercih edilirliği az olan üç orta düzey başarılı okul seçilmiştir. Bu okulların her birinden bir müdür iki öğretmen olmak üzere toplam 18 kişi ile görüşülmüştür. Açık uçlu sorular yoluyla toplanan veriler, betimsel analiz ve içerik analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Katılımcıların etkili okula yönelik sorulara verdikleri cevaplarının analizi neticesinde araştırma bulguları etkili okul göstergeleri, etkili okul için müdür özellikleri ve görevleri, etkili okul için öğretmen özellikleri ve görevleri, etkili okul için öğrenci özellikleri ve görevleri ve etkili okul için veli özellikleri ve görevleri olmak üzere beş başlık altında incelenmiştir. Araştırma sonucunda etkili okul göstergelerinden okul özelliklerine yönelik ifadeler ve bunların içinden de okul başarısı en fazla vurgulanan tema olmuştur. Etkili okul müdürü özelliklerinden kişilik özellikleri, etkili öğretmen özelliklerinden görev ve uzmanlık, etkili öğrenci özelliklerinden eğitim öğretim, etkili veli özelliklerinden okul aile ilişkileri temalarına vurgu yapılmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
Effective Schools: Who Should Do What?
Öz: The purpose of this research is to describe the qualifications that administrators, teachers, students and parents should have for constructing an effective school, and to explain the responsibilities of administrators, teachers, students and parents in line with the expressions of principals and teachers. The research is a qualitative study for which the case pattern was used. The study group of the research constitutes three successful schools whose preferability is high and three medium-level schools whose preferability is low, in Sivas. From each school one principal and two teachers, which in total is 18 people have been interviewed. The data collected via open-ended questions have been analysed by using descriptive analysis and content analysis. The research findings attained as a result of the answers by the participants towards effective school have been analyzed under five titles which are indicators of an effective school, qualifications and responsibilities of principals for an effective school, qualifications and responsibilities of teachers for an effective school, qualifications and responsibilities of students for an effective school and qualifications and responsibilities of parents for an effective school. As a result of the research, from indicators of an effective school, the expressions oriented school qualifications and school success have been the most emphasized subjects. From qualifications of effective principal, personal qualifications; from qualifications of an effective teacher, task and expertise; from qualifications of an effective student, education; from qualifications of effective parents, school- family relationships have been the emphasized subjects.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ada, Ş. ve Akan, D. (2007). Değişim sürecinde etkili okullar. Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 343-373.
- Akan, D. (2007). Değişim sürecinde ilköğretim okullarının ekili okul özelliklerine sahip olma düzeyleri. Yayımlanmamış doktora tezi. Erzurum. Atatürk. Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Akbal, N. (2008). Etkili okulun oluşmasında okul yöneticilerinin etkin iletişim becerileri (Büyükçekmece örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Akyüz, Y. M. (2002). Çağdaş okulda etkili liderlik. Eğe Eğitim Dergisi, (1), 109--119.
- Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. SPSS uygulamalı. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
- Apaydın, Ç., Vilkinas, T. ve Cartan, G. (2011). Türkiye'de ortaöğretim okul öğretmenlerinin etkili liderlik belirleyicileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44 (1), 107-129.
- Arıkan, D., Bakay, E. ve Kalem, G. (2009). Türkiye ve farklı AB ülkelerinde etkili okul belirteçleri. VIII. Ulusal Eğitimi Bilimleri Kurultayı, Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İzmir, 1--3 Ekim 2009.
- Aslan, H., Satıcı, A. ve Kuru, M. (2006). Devlet ve özel ilköğretim okullarının etkililiğinin araştırılması. Eğitim ve Bilim, 3] 15-25.
- Arslan, H., Satıcı, A. ve Kuru, M. (2007). Resmi ve özel ilköğretim okullarının kültür ve etkililik düzeylerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 50, 371-394.
- Aydoğan, İ. (1999). Etkili okul. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, 213--219.
- Aydoğan, 1. (2002). Etkili yönetim. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 13, 61-75.
- Ayık, A. (2007). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi Erzurum. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ayık, A. ve Ada, Ş. (2009). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 429 --446.
- Balcı, A. (1992). İlköğretimde öğretimin niteliğinin geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 157-165.
- Başaran, İ. E. (1996). Türkiye eğitim sistemi. Ankara: Yargıcı.
- Baştepe, İ. (2009). Etkili okulun eğitim--öğretim süreci ve ortamı boyutlarının nitelikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, (29), 76-83.
- Bayraktar, Ş. ve Çınar, D. (2010). Öğretmen adaylarının gözü ile fen ve teknoloji öğretmenlerinin etkili öğretmen davranışlarını gerçekleştirme düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, ]] (3), 131--152.
- Blau, I., Presser, O. (2013). e--Leadership of school principals: Increasing school effectiveness by school data management system. British Journal ofEducational Technology, 44 (6), 1000--1011.doi:10.1111/bjet.12088
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, K.Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. (12. Basım). Ankara: Pegem.
- Can, N. (2004). Öğretmenlerin geliştirilmesi ve etkili öğretmen davranışları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 103--120.
- Carlson, C., Funk, C. L. Nguyen, K. T. (2009). Families and schools. The Wiley--Blackwell Handbook of Family Psychology. Blackwell Publishing Ltd. 515 --526.
- Carrasco, A. Martin, E.S. (2012). Voucher system and school effectiveness: Reassessing school performance difference and parental choice decision--making. Estudios de Economia, 39 (2), 123--141.
- Çelenk, S. (2003). Okul başarısının ön koşulu: okul aile dayanışması. İlköğretim--Online, (2), 28--34
- Çelikten, M. (1999). Etkili okullarda karar süreci. Milli Eğitim Dergisi, 1144--55
- Çifci, Ç. (2009). İlköğretim okullarındaki Öğretmenlerin etkili okul müdürü algıları (Eyüp ilçesi Örneği) Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çobanoğlu, K. F. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel kimlik ve örgütsel etkililik (Denizli ili örneği). Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çubukçu, Z. ve Girmen, P. (2006). Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özelliklerine sahip olma düzeyleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 121-- 136.
- Çubukçu, Z. ,Özenbaş, D. E. ,Çetintaş, N. Satı, D. ve Şeker, Ü. Y. (2012). Yönetici, Öğretmen, Öğrenci ve Veli Gözünde Öğretmenin Sahip Olması Gereken Değerler. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, (1), 25-- 38.
- Dinçsoy, Ş. B. (2011). Ortaöğretim okullarının etkili okul olmasında okul müdürlerinin kültürel liderlik rolleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Duranay, P. Y. (2005). Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özelliklerini karşılama düzeyleri.
- Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
- Epstein J. L. Sanders, M. G.. (2000). Connecting home, school, and community. new directions for social research.In Hallinan, M. T. (Ed.). Handbook ofthe Sociology of Education, Maureen T. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers. 285--306.
- Epstein, J. L. Sheldon, S. B. (2006). Moving forward: ideas for research on school, family, and community partnerships In SAGE Handbook for research in education: Engaging ideas and enriching inquiry. Pp. 117-137. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
- Gezer, B. (2005). Okul kültürünün öğrenci başarısı üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Elazığ. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Girgin, K. (2005). Etkili okul oluşturmada eğitim yöneticilerinin yönetim süreçleri bakımından öğretmen beklentilerini karşılama düzeyinin rolü (Balıkesir ili Ayvalık ilçesi özelinde, ilköğretim okulu düzeyinde bir uygulama). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi Kütahya. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Girmen, P. (2001). Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özelliklerini karşılama düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ghani, M.F.A. (2013). Development of effective school model for Malaysian school. International Journal ofAcademic Research Part B, (5), 131-142. DOI: 10.7813/2075- 4124.2013/5-5/B.20
- Gökçe, E. (2002). İlköğretim öğrencilerinin görüşlerine göre öğretmenlerin etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 35 (1--2), 111-1 19.
- Gökçe, F., ve Kahraman, P. B. (2010). Etkili okulun bileşenleri: Bursa ili örneği. Eğitim Fakültesi Dergisi, 23 (1),173-206.
- Güksoy, S., Sağır, M. ve Yenipınar, Ş. (2013). İlkokul ve ortaokul yöneticilerinin yönetsel etkililik düzeyi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 18--31.
- Gültekin, A. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenleri etkileme davranışları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Gündüz, Y. ve Balyer, A. (2012). Okul müdürlerinin etkili liderlik davranışlarının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, (2), 237-253.
- Gürbüz, R., Erdem, E. ve Yıldırım, K. (2013). Başarılı okul müdürlerinin özellikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 167--179.
- Helvacı, M. A. ve Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 42--61.
- Hesapçıoğlu, M. ve Yukay, M. (1996). Türk eğitim sisteminde etkili okul sorunu ve ÖSYS sonuçları itibariyle liselerin sıralanmaları. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8, 283--295.
- Işık, A. N. (2006). Örgüt Kültürünün Bazı Değişkenlere Göre Analizi (Eğitim Fakültesi Örneği).
- Yayımlanmamış doktora tezi. Konya. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Işık, N. A. ve Gürsel, M. (2013). Başarılı bir ilköğretim okulunda örgüt kültürü: etnografik bir durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,]3 (1), 201--228.
- Kaplan, F. (2008). Anadolu liselerinin etkili okul olma özelliklerini karşılama düzeyi (Ankara ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Karatepe, S. (2005). Yönetsel etkililik: okul yönetiminde yönetsel etkililiğin astlarla ilişkiler boyutu. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (10), 307-326.
- Karip, E. ve Köksal, K. (1996). Etkili egitim sistemlerinin geliştirilmesi. Eğitim Yönetimi Dergisi, 2, 245-257.
- Keleş, B. (2006). İlköğretim okullarının etkili okul özelliklerini sahip olma dereceleri hakkında öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Koçak, F., ve Helvacı, M. A. (2011). Okul yöneticilerinin etkililiği (Uşak ili örneği). Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, (1) 33-55.
- Kuşaksız, N. (2010). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim okullarının etkili okul özelliklerine sahip olma düzeyleri (Üsküdar ilçesi örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Konya.
- Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Kuzubaşıoğlu, D. (2008). Genel liselerde çalışan öğretmenlerin değişim yönetimi faktörlerine iliksin algılarının okul etkililiği açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Mills, G. E. (2003). Action research guide for the teacher researcher (2 nd. edition). Pearson Education, Boston.
- Oral, Ş. (2005). İlköğretim okullarının etkili okul kavramı açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Diyarbakır. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,.
- Özdemir, S. ve Sezgin, F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Kırgızistan--Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (3), 266--282.
- Pehlivan, İ. (1999). Etkili Okul. Eğitici ve Yönetici Eğitimi Seminer Notları (Eğitim-Sen). http://www. egitimsen. org. tr/bbm/dergi_goster.php ?kodu =319&dergi=E%D0 %DDTSEN%ZOB %FClten) 25.10.2014 tarihinde alıntılanmıştır.
- Silverman, D. (2006). Interpreting qualitative data. London: Sage Publications.
- Şahin, M. (2011). Etkili okul ve aile ilişkisine dair öğretmen algıları (İstanbul ili Anadolu yakası örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şekerci, M. ve Aypay, A. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin yönetim becerileri ile grup etkililiği arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 57 (15), 133--160.
- Şişman M., (2013). Eğitimde Mükemmellik Arayışı Etkili Okullar. (4. Basım). Ankara: PegemA.
- Tarhan, S. (2008). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin etkili okul algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Tatar, M. (2004). Etkili öğretmen. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, (11) 1-- 12.
- Teddlie, C. Liu, S. (2014). Examining teacher effectiveness Within differentially effective primary schools in the People's Republic of China. An International Journal ofResearch, Policy and Practice, 19 (4), 387--407, DOI: 10.1080/09243450802535182
- Topçu, İ. (2013). Okulu geliştirmede ailenin rolü. Yayımlanmamış doktora tezi. Malatya. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Tunçel, M. (2008). Genel liseler ve Anadolu liselerinin etkili okul olma özelliklerinin karsılaştırılması (Ankara ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,.
- Tural, N. K. (2002). Öğrenci başarısında etkili okul değişkenleri ve eğitimde verimlilik. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 35 (1--2), 39--54.
- Yanık, H. (2008). İlköğretim okullarındaki yöneticilerin etkili okul algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
- Yılmaz, K. ve Taşdan, M. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin okul yönetiminde etkililik hakkındaki görüşleri ile ilgili nitel bir araştırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,2 (39), 125--150.
- Yılmaz, V. (2006). İlköğretim okullarının etkili okul özelliklerini sahip olma düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bolu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
| APA | UĞURLU C, DEMİR A (2016). Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?. , 53 - 75. |
| Chicago | UĞURLU Celal Teyyar,DEMİR Ahsen Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?. (2016): 53 - 75. |
| MLA | UĞURLU Celal Teyyar,DEMİR Ahsen Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?. , 2016, ss.53 - 75. |
| AMA | UĞURLU C,DEMİR A Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?. . 2016; 53 - 75. |
| Vancouver | UĞURLU C,DEMİR A Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?. . 2016; 53 - 75. |
| IEEE | UĞURLU C,DEMİR A "Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?." , ss.53 - 75, 2016. |
| ISNAD | UĞURLU, Celal Teyyar - DEMİR, Ahsen. "Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?". (2016), 53-75. |
| APA | UĞURLU C, DEMİR A (2016). Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 53 - 75. |
| Chicago | UĞURLU Celal Teyyar,DEMİR Ahsen Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 12, no.1 (2016): 53 - 75. |
| MLA | UĞURLU Celal Teyyar,DEMİR Ahsen Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.12, no.1, 2016, ss.53 - 75. |
| AMA | UĞURLU C,DEMİR A Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 12(1): 53 - 75. |
| Vancouver | UĞURLU C,DEMİR A Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 12(1): 53 - 75. |
| IEEE | UĞURLU C,DEMİR A "Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?." Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, ss.53 - 75, 2016. |
| ISNAD | UĞURLU, Celal Teyyar - DEMİR, Ahsen. "Etkili Okullar İçin Kim Ne Yapmalı?". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 12/1 (2016), 53-75. |
