Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi

ÖZDEN, BARIŞ; HİĞDE, Emrah; YENİCE, NİLGÜN

Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi

Nilgün YENİCE, (Adnan Menderes Üniversitesi)

Emrah HİĞDE, (Adnan Menderes Üniversitesi)

Barış ÖZDEN (Adnan Menderes Üniversitesi)

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

4 2

Yıl: 2017 Cilt: 36 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1 - 18 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi

Öz:

Bu çalışmanın amacı ortaokul öğrencilerinin üstbiliş farkındalıklarının ve bilimin doğasına yönelik görüşlerinin, cinsiyet ve akademik başarı değişkenlerine göre belirlenmesidir. Çalışma, nicel araştırma desenlerinden kesitsel tarama modelindedir ve çalışmada öğrencilerin üstbiliş ve bilimin doğasına yönelik görüşlerini belirlemek için iki ölçek kullanılmıştır. Bu ölçekler Üstbiliş Farkındalık Ölçeği (Junior Metacognitive Awareness Inventory) ve Bilimin Doğası Görüşler Ölçeğidir (Nature Of Science Instrument). Araştırmanın çalışma evrenini 2014-2015 eğitim öğretim yılında Aydın ili Merkez ilçedeki ortaokullarda öğrenim görmekte olan 5. 6. 7. ve 8. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise Aydın ili Merkez ilçede bulunan ortaokullardan tabakalı örnekleme yöntemiyle seçilen beş ortaokulun 5. 6. 7. ve 8. sınıflarında öğrenim görmekte olan toplam 641 öğrenci oluşturmuştur. Öğrencilerin üstbiliş ve bilimin doğası görüşlerinin cinsiyet ve akademik başarılarına göre değişimi çoklu varyans analizi (MANOVA) ile test edilmiştir. Ayrıca, öğrencilerin akademik başarılarına göre farklılığın hangi seviyeler arasında olduğunu tespit etmek için Tukey HSD testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğrencilerin üstbiliş farkındalıklarının ve bilimin doğasına yönelik görüşlerinin akademik başarılarına göre anlamlı bir farklılık gösterirken; cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Öğrencilerin akademik başarı düzeylerine göre farklılaşan bilimin doğasına yönelik görüşleri ve üstbiliş farkındalıkları dikkate alınarak öğrenme ortamları yeniden düzenlenebilir ve farklı başarı düzeyine sahip öğrencilerin bireysel farklılıklarına göre etkinlikler tasarlanabilir

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

KAYNAKLAR
Abd-El-Khalick, F. (2001). Embedding nature of science instruction in preservice elementary science courses: Abandoning scientism, but ... Journal of Science Teacher Education, 12, 215–233.
Abd-El-Khalick, F., & Akerson, V. L. (2004). Learning as conceptual change: Factors mediating the development of preservice elementary teachers' views of nature of science. Science Education, 88 (5), 785-810.
Abd-El-Khalick, F., Bell, R. L., & Lederman, N.G. (1998). The nature of science and instructional practice: Making the unnatural natural. Science Education, 82, 417–436.
Abd-El-Khalick, F. & Lederman, N. G. (2000). Improving science teachers' conceptions of the nature of science: A critical review of the literature. International Journal of Science Education, 22, 665-701.
Achieve, Inc. (2013). Next generation science standards. Retrieved from http://www.nextgenscience.org/next-generation-science-standards. Akerson, V. L., & Donnelly, L. A. (2008). Relationships among learner characteristics and preservice elementary teachers’ views of nature of science. Journal of Elementary Science Education, 20(1), 45- 58.
Akerson, V. L. & Volrich, M. (2006).Teaching nature of science explicitly in a first grade internship setting. Journal of Research in Science Teaching. 43, 377-394.
American Association for the Advancement of Science (AAAS). (1993). Science for all Americans: Project 2061. Oxford University Press, New York.
Annevirta, T. & Vauras, M. (2006). Developmental changes of metacognitive skill in elementary school children. The Journal of Experimental Education, 74(3), 197-225.
Bağçeci, B., Döş, B., & Sarıca, R. (2011). İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 551-566.
Bell, R. L. (2009). Teaching the nature of science: Three critical questions. Carmel, CA: National Geographic School Publishing.
Bell, R. L., Norman, G. L., & Abd-El-Khalick, F. (2000). Developing and acting upon one's conception of the nature of science: A follow-up study. Journal of Research in Science Teaching, 37(6), 563-581
Berberoglu, G., & Hei, L. M. (2003). A comparison of university students’ approach to learning across Taiwan and Turkey. International Journal of Testing, 3(2), 173-187.
Blank, L. M. (2000). A metacognitive learning cycle: A better warranty for student understanding? Science Education, 84, 486–506.
Brown, A. L. (1978). Knowing when, where, and how to remember: A problem of metacognition. Advances in Instructional Psychology, 1, 77-165.
Büyüköztürk, Ş. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Bybee, R. W. (1997). Achieving scientific literacy: From purposes to practices. Portsmouth, NH: Heinemann.
Cobern, W. W., & Loving, C.C. (2002). An investigation of preservice elementary teachers' thinking about science. Journal of Research in Science Teaching, 39(10), 1016-1031.
Coutinho, S. A. (2007). The relationship between goals, metacognition and academic success. Educate Journal, 1, 39-47.
Çakır, E., & Yaman, S. (2015). Ortaokul öğrencilerinin zihinsel risk alma becerileri ve üst bilişsel farkındalıkları ile akademik başarıları arasındaki ilişki. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 163-178.
Çakıroğlu, A. (2007). Üstbiliş. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 11(2), 21-27.
Çelikdemir, M. (2006). Examining middle school students’ understanding of the nature of science. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Çetinkaya, P., & Erktin, E. (2002). Bilisüstünün ölçümü ve okudugunu anlama, okul basarisi ve yetenekle olan iliskisi. Bogaziçi Üniversitesi Egitim Dergisi, 19(1), 1-11.
De Boer, G. (2000). Scientific literacy: Another look at its historical and contemporary meanings and its relationship to science education reform. Journal of Research in Science Teaching, 37(6), 582-601.
Desoete, A., & Roeyers, H. (2002). Off-line metacognition – A domainspecific retardation in young children with learning disabilities. Learning Disability Quarterly, 25, 123–139.
Desoete, A., & Özsoy, G. (2009). Introduction: Metacognition, more than the lognes monster? International Electronic Journal of Elementary Education, 2(1), 1-6.
Driver, R., Leach, J., Millar, R., & Scott, P. (1996). Young people’s images of science. Buckingham: Open University Press, Buckingham.
Doğanay, A. & Kara, Z. (1995). Düşünmenin boyutları. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(11), 25-38.
Emrahoğlu, N., & Öztürk, A. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik başarılarına bilişsel farkındalığın etkisi: Bir nedensel karşılaştırma araştırması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 18-30.
Evran, Ş., & Yurdabakan, İ. (2013). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin bilişüstü farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 23(2), 1.
Flavell, J. H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive development inquiry. American Psychologist, 34(10), 906-911.
Hacieminoğlu, E., Yilmaz-Tüzün, Ö., & Ertepinar, H. (2012). Development and validation of nature of science instrument for elementary school students. Education 3-13. International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education, 42(3), 258-283. doi: 10.1080/03004279.2012.671840.
Hacker, D. J., & Dunlosky, J. (2003). Not all metacognition is created equal. New Directions for Teaching and Learning, 95, 73-79.
Hennessey, M. G. (1999). Probing the dimendions of metacognition: Implications for conceptual change teaching-learning. Paper Presented at the Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching (Boston, MA, March 28-31). Eric Number: ED446921.
Huitt, W. (1997). Metacognition: Educational psychology interactive. Valdosta, GA: Valdosta State University. Ishiyama, F. L. (1984). Shyness: Anxious social sensitivity and self-isolating tendency. Adolescence, 76, 903-911.
Kang, S., Scharmann, L. C., & Noh, A. (2005). Examining students’ views on the nature of science: results from Korean 6th, 8th and 10th graders. Science Education, 89, 314–334.
Khishfe, R., & Abd-El-Khalick, F. (2002). Influence of explicit reflective versus implicit inquiry-oriented instruction on sixth graders’ views of nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 39(7), 551–578.
Kılıç, K., Sungur, S. Çakıroğlu, J. & Tekkaya, C. (2005). 9th grade students’ understanding of the nature of scientific knowledge. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 127–133.
Kıngır, S., & Aydemir, N. (2012). 11. sınıf öğrencilerinin kimyaya yönelik tutumları, üstbilişleri ve kimya başarıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 823-842.
Kitsantas, A. (2002). Test preparation and test performance: A self-regulatory analysis. Journal of Experimental Education, 41, 231–240.
Lederman, N. G. (1992). Students’ and teachers’ conceptions of the nature of science: a review of research. Journal of Research in Science Teaching, 29(4), 331–359.
Lederman, N. G. (1998). The state of science education: Subject matter without context. Electronic Journal of Science Education, 3(2). Retrieved from http://wolfweb.unr.edu/homepage/jcannon/ejse/lederman.html.
Lederman, N. G. 2007. Nature of science: Past, present, and future. In S.K. Abell, & N.G. Lederman, (Editors), Handbook of research in science education (pp 831-879). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Publishers.
Matthews, M. R. (1998). The nature of science and science teaching. In B. J. Fraser & K. G. Tobin (Eds.), International handbook of science education (pp. 981–999). Dordrecht, The Netherlands: Kluwer Academic.
McComas, W. F. (1998). The principal elements of the nature of science: Dispelling the myths. W. F.
McComas (Ed.), The nature of science in science education: Rationales and strategies. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.
McComas, W.F., Clough, M.P., & Almazroa, H. (1998). The role and character of the nature of science in science education. In W. F. McComas (Ed.), The Nature of science in science education rationales and strategies (ss. 3-39). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
McComas, W. F. (2004). Keys to teaching the nature of science: Focusing on the nature of science in the science classroom. The Science Teacher, 71(9), 24-27.
Memiş, A., & Arıcan, H. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin matematiksel üstbiliş düzeylerinin cinsiyet ve başarı değişkenleri açısından incelenmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 76-93.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2004). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (6., 7. ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınevi.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). Fen bilimleri dersi (3. 4. 5. 6. 7. ve 8. ) öğretim programı, Ankara: MEB Yayınevi.
Moss, D.M., Abrams, E.D., & Robb, J. (2001). Examining student conception of the nature of science. International Journal of Science Education, 23(8) 771-790.
Murcia, K., & Schibeci, R. (1999). Primary student teachers' conceptions of the nature of science. International Journal of Science Education, 21(11), 1123-1140.
National Research Council [NRC]. (1996). National science education standards. DC: National Academies Press, Washington.
Özden, B. (2012). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin bilimsel bilgiye yönelik görüşlerinin ve bilimsel tutumlarının öğrencilerin demografik özellikleri ve akademik başarıları açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
Özmusul, M. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilimsel bilgiye yönelik görüşleri: Bilgi okuryazarlığı açısından bir çözümleme. İlköğretim Online, 11(3), 629-645.
Özsoy, G. (2008). Üstbiliş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 713-740.
Özsoy, G., & Günindi, Y. (2011). Okulöncesi öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeyleri. İlköğretim Online, 2, 430-440.
Peklaj, C., & Pecjak, S. (2002). Differences in students' self-regulated learning according to their achievement and sex. Studia Psychologica, 44(1), 29-43.
Peters, E. E., & Kitsantas, A. (2010). The effect of nature of science metacognitive prompts on science students content and nature of science knowledge, metacognition, and self-regulatory efficacy. Journal of School Science and Math, 110, 382-396.
Rae, S. (1999). Gender differences in learning science. International Journal of Science Education, 21(6), 633- 543.
Randy L. B., Bridget K. M., & Jennifer L. M. (2016). Outcomes of nature of science instruction along a context continuum: preservice secondary science teachers’ conceptions and instructional intentions. International Journal of Science Education, 38(3), 493-520, DOI: 10.1080/09500693.2016.1151960
Sapancı, A. (2012). Öğretmen Adaylarının Epistemolojik İnançları İle Bilişüstü Düzeylerinin Akademik Başarıyla İlişkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 311-33.
Schraw, G. (2001). Current themes and future directions in epistemological research: A commentary. Educational Psychology Review, 13(4), 451-464.
Schraw, G. & Moshman, D. (1995). Metacognitive theories. Educational Psychology Review, 7, 351-371.
Schraw, G., Crippen, K. J., & Hartley, K. (2006). Promoting self-regulation in science education: Metacognition as part of a broader perspective on learning. Research in Science Education, 36, 111- 139.
Schwartz, R. S., Lederman, N. G., & Crawford, B. A. (2004). Developing views of nature of science in an authentic context: An explicit approach to bridging the gap between nature of science and scientific inquiry. Science Education, 88(4), 610-645.
Shamos, M. (1995). The myth of scientific literacy. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press.
Southerland, S. A., Johnston, A., & Sowell, S. (2006). Describing teachers’ conceptual ecologies for the nature of science. Science Education, 90(5), 874-906.
Sperling, R. A., Howard, B. C., Miller, L. A., & Murphy, C. (2002). Measures of children’s knowledge and regulation of cognition. Contemporary Educational Psychology, 27, 51-79.
Sperling, R. A., Howard, B. C., Staley, R., & DuBois, N. (2004). Metacognition and self-regulated learning constructs. Educational Research and Evaluation, 10(2), 117-139.
Tabachnick, B. G., & Fidel, L. S. (2001). Using multivariate statistics. Boston, USA: Allyn & Bacon.
Taraban, R., Rynearson, K., & Kerr, M. S. (2000). Metacognition and freshman academic performance. Journal of Developmental Education, 24(1), 12-18.
Thomas, G. P. (2012). Metacognition in science education: Past, present and future considerations. . In Fraser, B. J., Tobin, K., & McRobbie, C. J. (Eds.), Second international handbook of science education (pp. 131–144). Dodrecht, NY: Springer.
Tsai, C. C. (1999). Laboratory exercises help me memorize the scientific truths: A study of eighth graders’ scientific epistemological views and learning in laboratory activities. Science Education, 83, 654–674.
Turan, S., & Demirel, Ö. (2010). Öz-düzenleyici öğrenme becerilerinin akademik başarı ile ilişkisi: Hacettepe üniversitesi tıp fakültesi örneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 279-291.
Uzun, S. (2011). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Bilimsel Bilgiye Yönelik Görüşlerinin ve Fen Bilimine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Rize Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize
Van Kraayenoord, C. E., & Schneider, W. E. (1999). Reading achievement, metacognition, reading slefconcept and interest: A study of German students in grades 3 and 4. European Journal of Psychology of Education, 14(3), 305-324.
Yankayış, K., Güven, A., & Türkoğuz, S. (2015). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel bilgiye yönelik görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 53- 71.
Yılmaz-Tüzün, O., & Topcu, M. S. (2007). Validation of junior metacognitive awareness inventory (Jr. MAI) and investigation of the effect of achievement on metacognitive skills of elementary school students. Proceedings of the National Association for Research in Science Teaching (NARST) 2007, April 15-18, p. 1-17, Annual Meeting (New Orleans, LA, USA).
Young, A. & Fry, J. D. (2008). Metacognitive awareness and academic achievement in college students. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 8(2), 1-10.
Zimmerman, B. J. (2000). Attaining self-regulated learning: A social-cognitive perspective. In M. Boekaerts, P. Pintrich & M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation (pp.13-39). San Diego, CA: Academic Press.
Zimmerman, B. J., & Martinez-Pons, M. (1990). Student differences in self-regulated learning: Relating grade, sex, and giftedness to self-efficacy and strategy use. Journal of Educational Psychology, 82(1), 51-59.

APA	YENİCE N, HİĞDE E, ÖZDEN B (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi. , 1 - 18.
Chicago	YENİCE NİLGÜN,HİĞDE Emrah,ÖZDEN BARIŞ Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi. (2017): 1 - 18.
MLA	YENİCE NİLGÜN,HİĞDE Emrah,ÖZDEN BARIŞ Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi. , 2017, ss.1 - 18.
AMA	YENİCE N,HİĞDE E,ÖZDEN B Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi. . 2017; 1 - 18.
Vancouver	YENİCE N,HİĞDE E,ÖZDEN B Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi. . 2017; 1 - 18.
IEEE	YENİCE N,HİĞDE E,ÖZDEN B "Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi." , ss.1 - 18, 2017.
ISNAD	YENİCE, NİLGÜN vd. "Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi". (2017), 1-18.

APA	YENİCE N, HİĞDE E, ÖZDEN B (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 1 - 18.
Chicago	YENİCE NİLGÜN,HİĞDE Emrah,ÖZDEN BARIŞ Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 36, no.2 (2017): 1 - 18.
MLA	YENİCE NİLGÜN,HİĞDE Emrah,ÖZDEN BARIŞ Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.36, no.2, 2017, ss.1 - 18.
AMA	YENİCE N,HİĞDE E,ÖZDEN B Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 36(2): 1 - 18.
Vancouver	YENİCE N,HİĞDE E,ÖZDEN B Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017; 36(2): 1 - 18.
IEEE	YENİCE N,HİĞDE E,ÖZDEN B "Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi." Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, ss.1 - 18, 2017.
ISNAD	YENİCE, NİLGÜN vd. "Ortaokul Öğrencilerinin Üstbiliş Farkındalıklarının ve Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Cinsiyet ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 36/2 (2017), 1-18.