LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI

YALÇIN, Süleyman Barbaros; AKDOĞAN, Bulut

LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI

Bulut AKDOĞAN, (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Konya, Türkiye)

Süleyman Barbaros YALÇIN (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü, Konya, Türkiye)

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

29 5

Yıl: 2018 Cilt: 1 Sayı: 46 Sayfa Aralığı: 174 - 197 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 27-08-2019

LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI

Öz:

Bu araştırmada lise öğrencilerinin çatışma çözme becerilerinin ve psikolojik dayanıklılık düzeylerinin, öğrencilerin öznel iyi olma seviyelerini nasıl etkilediği incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Kırıkkale il merkezinde çeşitli ortaöğretim kurumlarında öğrenimlerine devam eden 313’ü kız 235’i erkek toplam 548 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada çatışma çözme becerilerini belirlemek için “Çatışma Çözme Davranışı Belirleme Ölçeği” , psikolojik dayanıklılık seviyelerini belirlemek için “Ergen Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği” ve Öznel iyi oluş seviyelerini belirlemek için de “ Öznel İyi Oluş Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; Ergen Öznel İyi Oluş ölçeği alt boyutları ile ÇÇDBÖ alt boyutlarından saldırganlık ile negatif yönde, problem çözme ile pozitif yönde anlamlı düzeyde bir ilişkiye rastlanmıştır. EÖİOÖ alt boyutları ile Ergen Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği alt boyutları puanları arasında pozitif yönde anlamlı düzeyde bir ilişki bulunmuştur. EPDÖ alt boyutlarından; aile desteği, akran desteği, okul desteği, mücadele azmi ve uyum boyutunun ve ÇÇDBÖ alt boyutlarından, problem çözme ve saldırganlık boyutunun öznel iyi oluşun önemli bir yordayıcısı oldukları sonucuna ulaşılmamıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Davranış Bilimleri

THE PREDICTION OF SUBJECTIVE WELL-BEING BY PSYCHOLOGICAL RESILIENCE AND CONFLICT RESOLUTION BEHAVIOR IN HIGH SCHOOL STUDENTS

Öz:

Conflict Resolution Behavior and Psychological Resilience Level of high school students affect students’ Level of Subjective Well-Being. The working group of the study totally consists of 548 students including in 313 girls and 235 boys who have continued their education at secondary educational institutions in the center of Kırıkkale in 2013-2014 academic year. In this study, to determine conflict resolution behavior ” CRBIS-Conflict Resolution Behavior Identification Scale”, to determine level of psychological resilience “APRS-Adolescent Psychological Resilience Scale” and to determine level of subjective well-being “ASWBSAdolescent Subjective Well-Being Scale” have been used. According to results obtained from the study, it has been seen that there is negative relationship between Adolescent Subjective Wellbeing and Aggression – the subscales of CRBIS whereas there is positive relationship at meaningful level between Adolescent Subject Well-being and Problem Solving. It has been found that relationship between the points of subscales of ASWBS and the point of subscales of APRC is positively and at meaningful level. It has been concluded that family support, pair support, school support, struggle determination and adaptation – the subscales of APRS and Problem Solving and Aggression Dimension – the subscales of CRBIS – are significant predictor of subjective well-being.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Andrews F M., Withey, S. B. (1976). Social indicators of well-being. New York: Plenum Press.
Arslan, C., Hamarta, E., ve Uslu, M. (2010). The relationship between conflict communication, self-esteem and life satisfaction in university students. Educational Research and Reviews, 5, 31–34.
Ayas, T., & Piİkin, M. (2011). Lise öğrencileri arasındaki zorbalık olaylarının cinsiyet, sınıf düzeyi ve okul türü bakımından incelenmesi. İlköğretim Online, 10(2), 550-568.
Ayyash-Abdo, H., & Alamuddin, R. (2007). Predictors of subjective well-being among college youth in Lebanon. The Journal of Social Psychology, 147(3), 265-284.
Basabe, N., Paez, D., Valencia, J., Gonzalez, J. L., Rimé, B., ve Diener, E. (2002). Cultural dimensions, socioeconomic development, climate, and emotional hedonic level. Cognition & Emotion, 16(1), 103-125.
Basım, H. N., ve Çetin, F. (2011). Yetiİkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği' nin güvenilirlik ve geçerlilik çalıİması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), 104-114.
Bemak, F., ve Keys, S. (2000). Violent and aggressive youth. Intervention and Prevention Strategies for Changing Times. California: Corwing.
Bodine, J. R., Crawford, K. D. (1998). The handbook of conflict resolution education: A guide to building quality programs in schools. San Francisco: Jossey Bass Publishers.
Broege, N., Owens, A. ve Schneider, B. (2006). Performing well but feeling bad: The classroom experiences of adolescents. The Scond Annual Conference of The Achievement Gap Intiative at Harvard University.
Bulut, S., Dogan, U., ve Altundag, Y. (2013). Adolescent Psychological Resilience Scale: Validity and reliability study. Suvremena Psihologija, 16(1), 21-32.
Büyükkaragöz, S. S., ve Kesici, İ. (1988). Eğitimde öğretmenin rolü ve öğretmen tutumlarının öğrenci davranıİları üzerindeki etkisi. Millî Eğitim, 137(11).
Büyüköztürk, İ. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Cakar, F., ve Tagay, O. (2017). The mediating role of self-esteem: The effects of social support and subjective well-being on adolescents’ risky behaviors. Education Sciences: Theory & Practice, 17, 859–876.
Canbay, H. (2010). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluİ düzeyleri ile sosyal beceri düzeyleri arasındaki iliİkinin incelenmesi.(Yayımlanmamıİ Doktora Tezi). Dokuz Eylül üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Cha, K. H. (2003). Subjective well-being among college students. In The Quality of Life in Korea (pp. 455-477). Springer Netherlands.
Conference (ICEC 2012), May, 3- 5, 2012, İstanbul, Turkey.
Cowie, H. (2004). Peer influences. (Ed. Sanders, C. E. ve Phye, G. D.). Bullying implications for the classroom. California: Elsevier Academic Press.
Çelebi, Ç. D., & Sezgin, O. (2015). Lise Öğrencilerinin Öznel İyi Oluİları ile Ahlâkî Olgunluk Seviyeleri Arasındaki İliİkinin İncelenmesi. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2), 99-146.
Deiner, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95, 542-575.
Demirbaİ, N. (2010). Yaİamda anlam ve yılmazlık (Yayımlanmamıİ Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Deutsch, M. (1973). The resolution of conflict: Constructive and destructive processes. New Haven, CT: Yale University Press.
Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E. ve Shmith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin, 125 (2), 276–302. Diener, E., ve Clifton, D. (2002). Life satisfaction and religiosity in broad probability samples. Psychological Inquiry, 13(3), 206-209.
Diener, Ed. ve Diener, Carol. (1996). “Most People Are Happy”, Psychological Science, 7, ss. 181-185.
Doğan, T., ve Eryılmaz, A. (2013). Benlik saygısı ve öznel iyi oluİ arasındaki iliİkilerin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33), 107-117.
Dündar, Ü. (2016). Lise öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık ve öfke ifade tarzları arasındaki iliİkinin incelenmesi: Gaziosmanpaİa ilçesi örneği (Yüksek Lisans Tezi). Niİantaİı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Efilti E. (2006). Ortaöğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin saldırganlık denetim odağı ve kiİilik özelliklerinin karİılaİtırmalı olarak incelenmesi (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
Eryilmaz, A. (2009). Ergen öznel iyi oluİ ölçeğinin geliİtirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 975-989.
Fordyce, M. W. (1983). A program to increase happiness: Further studies. Journal of Counseling Psychology, 30(4), 483.
Fujita, F., Diener, E. ve Sandvik, E. (1991), “Gender differences in negative affect and well-being: The case for emotional intensity”, Journal of Personality and Social Psychology, 61(3), 427- 434.
Gizir, C. A. (2004). Akademik sağlamlılık: Yoksulluk içindeki sekizinci sınıf öğrencilerinin akademik baİarılarına katkıda bulunan koruyucu faktörlerin incelenmesi (Yayımlanmamıİ Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Gizir, C. A., ve Aydın, G. (2006). Psikolojik Sağlamlık ve Ergen Geliİim Ölçeği'nin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalıİmaları. Türk Psikolojik Danıİma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 87-99.
Gündoğdu, R. (2009). Yaratıcı drama temelli çatıİma çözme programının ergenlerde öfke, saldırganlık ve çatıİma çözme becerisine etkisi (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Güner, İ. (2007). Çatıİma çözme becerilerini geliİtirmeye yönelik grup rehberliğinin lise öğrencilerinin saldırganlık ve problem çözme becerileri üzerine etkisi. (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Gürgan, U. (2006). Grupla psikolojik danıİmanın üniversite öğrencilerinin yılmazlık düzeylerine etkisi. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Haynes, N. M. (2005). Personalized Leadership for Effective Schooling.[Online]: URL: www.atdp.berkeley.edu/haynes_keynote_04.ppt.
Izgar, H., Gürsel, M., Kesici, İ., & Negiİ, A. (2004). Önder davranıİlarının problem çözme becerisine etkisi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9.
Jandt, F. E. & Pedersen, P. B. (1996). Constructive conflict management: Asia-Pacific cases. Newbury Park: Sage Publications.
Johnson D. W. and Johnson R. T. (2004). Implementing the “teaching students to be peacemakers program”. Theory ınto Practice, 43 (1), 68-79.
Johnson, D. W. ve Johnson, R. T. (2000): How can we put Odperative learning intopractice. The Science Teacher, 67, (2).
Johnson, D. W. Ve Johnson, R. T., Dudley, B. ve Magnuson, D. (1995). Training elementary school students to manage conflict. Journal of Social Psychology, 135(6), 673-686.
Kamya, H. A. (2000). Hardiness and spiritual well-being among social work students: Implications for social work education. Journal of Social Work Education, 36(2), 231-240.
Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danıİma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-139.
Karasar, N. (2008). Bilimsel araİtırma yöntemi. (18. Basım). Ankara: Nobel Yayın.
Koruklu (Öner), N. (1998). Arabuluculuk Eğitiminin İlköğretim Düzeyindeki Bir Grup Öğrencinin Çatıİma Çözme Davranıİlarına Etkisinin İncelenmesi. (Yayımlanmamıİ Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
Larsen, R. J., ve Prizmic, Z. (2008). Regulation of emotional well-being. The Science of Subjective Well-Being, 258-289.
Lulofs, R. S. & Cahn, D. D. (2000). Conflict from theory to action (2. baskı). Boston, MA: Allyn and Bacon.
Lyubomirsky, S., ve Lepper, H. S. (1999). A measure of subjective happiness: Preliminary reliability and construct validation. Social Indicators Research, 46(2), 137-155.
Masten, A. S. (2004). Regulatory processes, risk, and resilience in adolescent development. Annals of the New York Academy of Sciences, 1021(1), 310-319.
Masten, A. S., ve Reed, M.-G.J. (2002). Resilience in development. In C. R. Snyder & S. Lopez (Eds.), Handbook of Positive Psychology (pp. 74-88). Oxford.
Myers, D. & Deiner, E. (1995). Who is happy. American Psychological Society. 6, 1,1-19.
Olweus, D. (2003). A profile of bullying at school. Educational Leadership, 60(6), 12-17.
Ögel, K., Tarı, I., Eke, C. (2006). Okullarda Suç ve İiddeti Önleme Klavuzu. İstanbul, Yeniden Yayınları, No:7.
Öğülmüİ, S. (2001). Kiİiler arası Sorun Çözme Becerileri ve Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Özcan, B. (2005). Anne-babaları boİanmıİ ve anne-babaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu faktörler açısından karİılaİtırılması (Yayımlanmamıİ Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özer K. (2006). İletiİimsizlik Becerisi (Altıncı basım) İstanbul: Sistem yayıncılık.
Philips, E. & Cheston, R. (1979). Conflict resolution: What works? California Management Review, 21(4), 76-84.
Putman, L. L. & Wilson, C. E. (1982). Communication strategies in organizational conflicts: Reliability and validity of a measurement scale. M. Burgoon (Ed.), Communication Yearbook, 6, (syf. 629- 652). Beverly Hills: Sage Publications.
Rahim, M. A., Garett, J. E., & Buntzman, G. F. (1992). Ethics of managing interpersonal conflict in organizations. Journal of Business Ethics, 11, 423- 432.
Rehber, E., ve Atıcı, M. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin empatik eğilim düzeylerine göre çatıİma çözme davranıİlarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 323-342.
Riggio, R. E. (1989). Social Skills Inventory. 1. basım, Consulting Psychologists Press, Inc., USA.
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
Schrumpf, F. Crawford, D. K. ve Bodine, R. J. (2007). Okulda Çatıİma Çözme ve Akran Arabuluculuk. (Çev: F. Gül. Akbalık, B. Dilek Karaduman). Ankara: İmge Kitabevi.
Smith, P. K., Talamelli, L., Cowie, H., Naylor, P. ve Chauhan, P. (2004). Profiles of nonvictims, escaped victims, contiunuing victims and new victims of school bullying. British Journal of Educational Psychology. 74(4), 565-581.
Taİtan, N. (2004). Çatıİma çözme ve akran arabuluculuğu eğitimi programlarının ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin çatıİma çözme ve akran arabuluculuğu becerilerine etkisi (Yayınlanmamıİ Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Terzi, İ. (2005). Öznel iyi olmaya iliİkin psikolojik dayanıklılık modeli. (Yayınlanmamıİ Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Turgut, Ö., & Çapan, B. E. (2017). Ergen Psikolojik Sağlamlık Düzeyinin Yordayıcıları: Algılanan Sosyal Destek ve Okul Bağlılığı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (44), 162-183.
Yalçın, S. B., Ak, M., Kavaklı, M., & Kesici, İ. (2018). Mutluluğun önündeki engel: Erken dönem uyumsuz İemalar. Journal of Cognitive-Behavioral Psychotherapy and Research, 7(1), 7-13. doi: 10.5455/JCBPR.270828
Yalçın, S. B., Kavaklı, M., & Kesici, İ. (2017). The predictive power of undergraduates’ personality traits and self-esteem regarding their forgiveness. Journal of Education and Practice, 8(18), 13-20.
Yalçın, S. B., Kavaklı, M., Kesici, İ., & Ak, M. (2017). University students’ early maladaptive schemas’prediction of their mindfulness levels. Journal of Education and Practice, 8(20), 174-181.
Yavuzer, Y., Karataİ, Z., ve Gündoğdu, R. (2013). Ergenlerin çatıİma çözme davranıİlarının incelenmesi: Nicel ve nitel bir çalıİma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 428-440.

APA	AKDOĞAN B, YALÇIN S (2018). LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI. , 174 - 197.
Chicago	AKDOĞAN Bulut,YALÇIN Süleyman Barbaros LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI. (2018): 174 - 197.
MLA	AKDOĞAN Bulut,YALÇIN Süleyman Barbaros LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI. , 2018, ss.174 - 197.
AMA	AKDOĞAN B,YALÇIN S LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI. . 2018; 174 - 197.
Vancouver	AKDOĞAN B,YALÇIN S LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI. . 2018; 174 - 197.
IEEE	AKDOĞAN B,YALÇIN S "LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI." , ss.174 - 197, 2018.
ISNAD	AKDOĞAN, Bulut - YALÇIN, Süleyman Barbaros. "LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI". (2018), 174-197.

APA	AKDOĞAN B, YALÇIN S (2018). LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(46), 174 - 197.
Chicago	AKDOĞAN Bulut,YALÇIN Süleyman Barbaros LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 1, no.46 (2018): 174 - 197.
MLA	AKDOĞAN Bulut,YALÇIN Süleyman Barbaros LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.1, no.46, 2018, ss.174 - 197.
AMA	AKDOĞAN B,YALÇIN S LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 1(46): 174 - 197.
Vancouver	AKDOĞAN B,YALÇIN S LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 1(46): 174 - 197.
IEEE	AKDOĞAN B,YALÇIN S "LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI." Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, ss.174 - 197, 2018.
ISNAD	AKDOĞAN, Bulut - YALÇIN, Süleyman Barbaros. "LİSE ÖĞRENCİLERİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK VE ÇATIŞMA ÇÖZME DAVRANIŞLARININ ÖZNEL İYİ OLUŞLARINI YORMAMASI". Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 1/46 (2018), 174-197.