Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması
Yıl: 2019 Cilt: 12 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 439 - 447 Metin Dili: Türkçe DOI: doi:10.26559/mersinsbd.543459 İndeks Tarihi: 09-11-2020
Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması
Öz: Amaç: Bu çalışmada 18 yaş üstü bireylerin akılcı ilaç kullanımı konusundaki farkındalıklarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmek amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmaya 18 yaş üstü 402 birey katılmıştır. Çalışma kapsamında elde edilen veriler 22 maddelik 5’li Likert tipinde bir ölçek deneme formu kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen veriler üzerinden betimsel istatistikler, açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi, bağımsız gruplar t testi uygulanmış ve Cronbach alfa katsayısı hesaplanmıştır. Bulgular: Açımlayıcı faktör analizi sonuçları ölçeğin tek faktörlü 3 bileşenli bir yapı sergilediğini ve 15 maddeden oluştuğunu göstermiştir. Tek faktörlü üç bileşenli bu yapı doğrulayıcı faktör analiziyle de doğrulanmıştır. Ölçeğin alfa güvenirliği 0.83 olarak belirlenmiştir. Sonuç: Ölçeğin akılcı ilaç kullamını farkındalığını ölçmeye yönelik güvenilir ve geçerli bir ölçek olduğu sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelime: Development of consciousness scale towards rational drug use in adults: Validity and reliability study
Öz: Objective: In this study, it was aimed to develop a scale for determining the consciousness of rational drug use among individuals over the age of 18. Method: A total of 402 individuals that is over 18 participated in this research. The research data is obtained from the 5 point Likert type trial scale with 22 items. Descriptive statistics, exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis, independent groups t test were applied and Cronbach's alpha coefficient was calculated. Results: The exploratory factor analysis results showed that the scale had a single factor structure and 3 component were composed of 15 items. This structure was confirmed by confirmatory factor analysis. It has been found that Cronbach alpha value of the scale is 0.83. Conclusison: It is concluded that the scale is a reliable and a valid tool for measuring the consciousness of the individulas rational drug use.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Eşkazan E. Akılcı ilaç kullanımı. İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Akılcı İlaç Kullanımı Sempozyumu, İstanbul, 1999, 9-20. Erişim Yeri: http://www.ctf.edu.tr/stek/pdfs/11/1101ee.pdf, Erişim Tarihi:01.10.2018
- 2. World Health Organization. Antimicrobial resistance: A threat to global health security. Rational use of medicines by prescribers and patients A58/14(2005). Erişim Yeri:https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/20291/A58_14-en.pdf?sequence=1&isAllowed=y, Erişim Tarihi: 01.10.2018
- 3. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu. Neden akılcı ilaç kullanımı. Erişim Yeri: http://www.akilciilac.gov.tr/?page_id=81, Erişim Tarihi:01.10.2018.
- 4. Ambwani S, Mathur AK. Rational drug use. Health administrator, 2006; 9(1):5-7.
- 5. World Health Organization. The rational use of drugs’ World Health Organization report of the conference of experts. Nairobi, 25-29 November (1985). Erişim Yeri: http://apps.who.int/medicinedocs/documents/s17054e/s17054e.pdf, Erişim tarihi:02.10.2018.
- 6. Erkuş A. Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I. İkinci Baskı, Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık, 2014.
- 7. Kline RB. Principles and Practice of Structural Equation Modeling. 2nd Ed., New York: The Guilford Press. 2005.
- 8. Alpar R. Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinde örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik ve güvenirlik. 4. baskı, Ankara, Detay Yayıncılık, 2016:501-619.
- 9. Şahin Hisli N, Yeniçeri Z. “Farkındalık” üzerine üç araç: psikolojik farkındalık, bütünleyici kendilik farkındalığı ve toronto bilgece farkındalık ölçekleri. Turk J Psychol 2015;30(76):48-64.
- 10. Cigolla F, Brown D. A way of being: bringing mindfulness into individual therapy. Psychother Res. 2011;21:709-721.
- 11. Karakelle S, Saraç S. Çocuklar İçin Üst Bilişsel Farkındalık Ölçeği (ÜBFÖ-Ç) A ve B Formları: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. TPY 2007;10(20):87-103.
- 12. Fletcher L, B Schoendorff, Hayes SC. Searching for mindfulness in the brain: A process-oriented approach to examining the neural correlates of mindfulness. Mindfulness, 2010;1(1):41-63.
- 13. Beitel M, Ferrer E, Cecero JJ. Psychological mindedness and awareness of self and others. J Clin Psychol 2005;61(6):739-750.
- 14. Gulick RV. Consciousness. the stanford encyclopedia of philosophy. Erişim Yeri: http:///plato.stanford.edu/entries/co nsciousness/, Erişim Tarihi:02.10.2018.
- 15. Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: spss ve lisrel uygulamaları. Birinci Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2010.
- 16. Tavşancıl E. Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Üçüncü Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2006.
- 17. Tatlıdil H. Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel analiz. Birinci Baskı, Ankara: Engin Yayınları, 1992.
- 18. Erkuş A. Psikometri üzerine yazılar. Birinci Baskı, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2003.
- 19. Tabachnick BG, Fidel SL. Using multivariate statistics. Fourth Edition, New York: Harper Collins,2001.
- 20. Alıcı D. Okula yönelik tutum ölçeği’nin geliştirilmesi: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Eğitim ve Bilim 2013;38(168):318-331.
- 21. Şimşek ÖF. Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Birinci Baskı, Ankara: Elinoks Yayıncılık, 2007.
- 22. Yılmaz V, Çelik HE. LISREL ile yapısal eşitlik modellemesi I: Temel kavramlar, uygulamalar, programlama. Üçüncü Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2009.
- 23. Edwards AL. Techniques of attitude scale construction. First Edition, New York: Appleton-Century-Crofts., Inc., 1957.
- 24. Basaran NF, Akici A. Patients' experience and perspectives on the rational use of drugs in Turkey: A survey study. Patient preference and adherence 2012;6(1):719–724.
- 25. Ekenler Ş, Koçoğlu D. Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları. HUHEMFAD- JOHUFON 2016;3(3):44-55.
- 26. Yılmaz M, Yılmaz A, Özyörük M, Turunç F, Gürleyik Erkman N, Kınalkaya A, Arslan E. Düzce’de aile hekimlerinin bilgi ve davranışları. Türk Aile Hek Derg 2018;22(1):20-27.
- 27. Padley SD, Chaudhari VL. Impact of public education on rational use of medicines. Int J Med Sci Public Health 2017;6(2):245-249.
- 28. Nutt D, King LA, Saulsbury W, Blakemore C. Development of a rational scale to assess the harm of drugs of potentia l misuse. Lancet 2007;369(9566):1047–1053.
- 29. Erkuş A. Psikometrik terimlerin Türkçe karşılıklarının anlamları ile yapılan işlemlerin uyuşmazlığı. EPODDER 2010;1(2):72-77.
| APA | Aktaş H, SELVİ H (2019). Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. , 439 - 447. doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| Chicago | Aktaş Hakkı,SELVİ Hüseyin Z. Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. (2019): 439 - 447. doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| MLA | Aktaş Hakkı,SELVİ Hüseyin Z. Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. , 2019, ss.439 - 447. doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| AMA | Aktaş H,SELVİ H Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. . 2019; 439 - 447. doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| Vancouver | Aktaş H,SELVİ H Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. . 2019; 439 - 447. doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| IEEE | Aktaş H,SELVİ H "Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması." , ss.439 - 447, 2019. doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| ISNAD | Aktaş, Hakkı - SELVİ, Hüseyin Z.. "Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması". (2019), 439-447. https://doi.org/doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| APA | Aktaş H, SELVİ H (2019). Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(3), 439 - 447. doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| Chicago | Aktaş Hakkı,SELVİ Hüseyin Z. Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 12, no.3 (2019): 439 - 447. doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| MLA | Aktaş Hakkı,SELVİ Hüseyin Z. Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.12, no.3, 2019, ss.439 - 447. doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| AMA | Aktaş H,SELVİ H Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019; 12(3): 439 - 447. doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| Vancouver | Aktaş H,SELVİ H Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019; 12(3): 439 - 447. doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| IEEE | Aktaş H,SELVİ H "Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması." Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12, ss.439 - 447, 2019. doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
| ISNAD | Aktaş, Hakkı - SELVİ, Hüseyin Z.. "Erişkinlerde akılcı ilaç kullanımı farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması". Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 12/3 (2019), 439-447. https://doi.org/doi:10.26559/mersinsbd.543459 |
