Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi

Sonnur IŞITAN, (Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, Balıkesir, Türkiye)
Mesut SAÇKES, (Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, Balıkesir, Türkiye)
Kazım BİBER (Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, Balıkesir, Türkiye)
Yaşadıkça Eğitim Dergisi
25 5
Yıl: 2020 Cilt: 34 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 284 - 298 Metin Dili: Türkçe DOI: DOI: 10.33308/26674874.2020342154 İndeks Tarihi: 28-11-2020

Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi

Öz:
Sesli kitap okuma etkinlikleri çocukların okuma ve yazma becerilerinin gelişiminde ve ilerleyen yıllardaki okuma başarıları üzerinde etkilidir.Bu çalışmada ebeveynlerin evde çocuklarına düzenli kitap okumalarının çocuklarının yazı farkındalıkları üzerindeki etkisini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Balıkesir il merkezinde yaşayan orta sosyo-ekonomik düzeydeki uygun örnekleme yolu ile seçilmiş okul öncesi çağda 20 çocuk (7 erkek, 13 kız) ve anneleri oluşturmaktadır. Araştırmada tek grup ön test - son testdeney öncesi desen kullanılmıştır. Çalışma grubundaki çocuklara ön test ve son test olarak “Erken Çocukluk Dönemi Yazı Farkındalığı Kontrol Listesi” uygulanmıştır. Çalışmada kitap okuma teknikleri konusunda bir eğitim verilmeksizin annelerden toplam 8 adet resimli kitabı haftada iki kez okumaları istenmiştir. Araştırma sonucunda annelerin ev ortamında çocuklarına sadece düzenli (nitelikli çocuk kitabı ile) kitap okuduğunda bile çocukların yazı farkındalığı becerilerinde artış olduğu saptanmıştır. Ebeveynlere yönelik farklı okuma tekniklerine ilişkin eğitim programlarının çocukların erken okuryazarlık becerilerine etkisini inceleyen deneysel çalışmalar yapılması önerilmektedir.
Anahtar Kelime:

Supporting Children's Early Literacy Development at Home

Öz:
Reading aloud to children has been linked to young children’s development of reading and writing skills and children’s later success in reading.In this study, it was aimed to investigate the effect of parents’ book reading on children's print awareness skills without providing any information or training to the parents about story book reading. The convenience sample of the study consisted of 20 preschoolers (7 boys and 13 girls) and their mothers all from middle socioeconomic status in Balıkesir Province. In the present study, one group pretest-posttest pre-experimental design was used. “Early Childhood Print Awareness Checklist” was used to assess children’s print awareness skills in pre- and post-test. Mothers were asked to read a total of 8 picture story books twice a week. The results demonstrated that regularly reading quality picture story books at home, even without a training to do so, increase children's print awareness skills. Experimental studies focusing on the effects of training programs about different reading techniques provided parents on their children’s early literacy skills were suggested.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adalı, B. (2011). Arkadaşım Papi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Altıparmak, S. (2010). Parental perceptions on emergent literacy in early childhood year (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
  • Arıcı, M. ve Tüfekci Akcan, A. (2019). Okul öncesi dönemde anne-çocuk birlikte hikaye kitabı okuma davranışlarının incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 33(1), 100-120. doi: 10.33308/26674874.201933195
  • Burgess, S. R., Hecht, S. A. ve Lonigan, C. J. (2002). Relations of the home literacy environment (HLE) to the development of reading related abilities: A one-year longitudinal study. Reading Research Quarterly, 37(4), 408426. doi:10.1598/RRQ.37.4.4
  • Bus, A. G. (2001). Joint caregiver-child storybook reading: A route to literacy development. S. B. Neuman ve D. K. Dickinson (Ed.) Handbook of early literacy research (s. 179–191) içinde. New York: Guilford Press.
  • Bus, A. G., Van IJzendoorn, M. H. ve Pellegrini, A. D. (1995). Joint book reading makes for success in learning to read: A meta-analysis on intergenerational transmission of literacy. Review of Educational Research, 65(1), 1-21. doi: 10.3102/00346543065001001
  • Cengiz, Ö. (2013). Türk annelerin çocuklarına kitap okurken kullandıkları dil. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 97114.
  • Chomsky, C. (1972). Stages in language development and reading exposure. Harvard Educational Review, 42(1), 133. doi: 10.17763/haer.42.1.h78l676h28331480
  • Cook, T. D. ve Campbell, D. T. (1979). Quasi-experimentation: Design and analysis issues for field settings. Boston: Houghton Mifflin.
  • Coyne, M. D., McCoach, D. B. ve Kapp, S. (2007). Vocabulary intervention for kindergarten students: Comparing extended instruction to embedded instruction and incidental exposure. Learning Disability Quarterly, 30(2), 7488. doi: 10.2307/30035543
  • Çelebi Öncü, E. (2016). Etkileşimli kitap okumanın beş-altı yaş çocuklarının sosyal durumlara yaklaşımlarına etkisinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(4), 489-503.
  • DeLaCova, A. (2003). Prompting parent involvement in preschool children’s early literacy development (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). The Florida State University College of Human Sciences, Tallahassee, Florida.
  • De Temple, J. ve Snow, C. E. (2003). Learning words from books. A. van Kleeck, S. A. Stahl ve E. B. Bauer (Ed.) Center for Improvement of Early Reading Achievement, CIERA. On reading books to children: Parents and teachers (s. 16-36) içinde. Mahwah, NJ: Erlbaum.
  • Dickinson, D. K., Griffith, J. A., Golinkoff, R. M. ve Hirsh-Pasek, K. (2012). How reading books fosters language development around the World. Child Development Research, 2012, 1-15. doi:10.1155/2012/602807
  • Ergül, C., Sarıca, A. D., Akoğlu, G. ve Karaman, G. (2017). The home literacy environments of Turkish kindergarteners: Does SES make a difference? International Journal of Instruction, 10(1), 187-202. doi: 10.12973/iji.2017.10112a
  • Evans, M. A. ve Saint-Aubin, J. (2005). What children are looking at during shared storybook reading: Evidence from eye movement monitoring. Psychological Science, 16(11), 913-920. doi:10.1111/j.1467-9280.2005.01636.x
  • Ezell H. K. ve Justice L. M. (2005). Shared storybook reading. Baltimore, MD: Brooks Publishing.
  • Greenwood, P., Hutton, J., Dudley, J. ve Horowitz-Kraus, T. (2019). Maternal reading fluency is associated with functional connectivity between the child’s future reading network and regions related to executive functions and language processing in preschool-age children. Brain and Cognition, 131, 87–93. doi:10.1016/j.bandc.2018.11.010
  • Hammer, C. S., Miccio, A. W. ve Wagstaff, D. A. (2003). Home literacy experiences and their relationship to bilingual preschoolers’ developing english literacy abilities: An initial investigation. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 34(1), 20–30. doi: 10.1044/0161-1461(2003/003)
  • Hammer, C. S., Nimmo, D., Cohen, R., Clemons, H. ve Achenbach, A. (2005). Book reading interactions between African American and Puerto Rican Head Start children and their mothers. Journal of Early Childhood Literacy, 5(3), 195–227. doi: 10.1177/1468798405058683
  • Horowitz-Kraus, T., Hutton, J., Philean, K. J. ve Holland, S. K. (2017). Better maternal reading fluency is related to stronger functional connectivity in future reading networks in preschool children. San Francisco: Cognitive Neuroscience Society.
  • Hutton, J. S., Horowitz-Kraus, T., Mendelsohn, A. L., DeWitt, T., Holland, S. K. ve the C-MIND Authorship Consortium (2015). Home reading environment and brain activation in preschool children listening to stories. Pediatrics, 136(3), 466–478. doi: 10.1542/peds.2015-0359
  • Hutton, J. S., Phelan, K., Horowitz-Kraus, T., Dudley, J., Altaye, M., DeWitt, T. ve Holland, S. K. (2017). Story time turbocharger? Child engagement during shared reading and cerebellar activation and connectivity in preschool-age children listening to stories. Plos One, 12(5), 1–50. doi: 10.1371/journal.pone.0177398
  • Işıkoğlu Erdoğan, N. (2016). Erken çocukluk döneminde çocuk-ebeveyn birlikte okuma etkinliklerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1071-1086.
  • Işıkoğlu Erdoğan, N., Atan, A., Asar, H., Mumcular, F., Yüce, A., Kiraç, M. ve Kilimlioğlu, Ç. (2016). Ebeveyn ve öğretmenlerin birlikte hikâye okuma etkinliklerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 15(1), 125-135. doi:10.17051/io.2016.05211
  • Işıtan, S. ve Akoğlu G. (2016). Yazı farkındalığı becerilerinin resimli çocuk kitabı aracılığıyla değerlendirilmesi: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 1333-1352. doi: 10.7827/TurkishStudies.9111
  • Justice, L. M. ve Ezell, H. K. (2002). Use of storybook reading to increase print aware-ness in at-risk children. American Journal of Speech-Language Pathology, 11(1), 17-29. doi:10.1044/1058-0360(2002/003)
  • Justice, L. M. ve Lankford, C. (2002). Preschool children's visual attention to print during storybook reading: Pilot findings. Communication Disorders Quarterly, 24(1), 9-19. doi: 10.1037/0012-1649.44.3.855
  • Justice, L. M., Pullen, P. C. ve Pence, K. (2008). Influence of verbal and nonverbal references to print on preschoolers' visual attention to print during storybook reading. Developmental Psychology, 44(3), 855-866. doi: 10.1037/0012-1649.44.3.855
  • Justice, L. M., Skibbe, L., Canning, A. ve Lankford, C. (2005). Pre-schoolers, print and storybooks: An observational study using eye movement analysis. Journal of Research in Reading, 28(3), 229-243. doi:10.1111/j.14679817.2005.00267.x
  • Kotaman, H. (2008). Türk ana babalarının çocuklarının eğitim öğretimlerine katılım düzeyleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 135-149.
  • Lonigan, C. J. (1994) Reading to preschooler exposed: Is the emperor really naked? Developmental Review, 14(3), 303–323. doi: 10.1006/drev.1994.1011
  • Lonigan, C .J. (2004). Emergent literacy skills and family literacy. Wasik B. H. (Ed.), Handbook of family literacy (s.57–82) içinde. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Lopez, L. M. (2005). A look into the Homes of Spanish-Speaking preschool children. Cohen, J., McAlister, K. T., Rolstad, K. ve MacSwan, J. (Ed.), ISB4: Proceedings of the 4th international symposium on bilingualism (s. 13781383) içinde. Somerville, MA: Cascadilla Press.
  • McNair, J. C. (2011). “It was like a book buffet!" Parents and children selecting African American children's literature together. The Journal of Negro Education, 80(2), 163-175.
  • Mol, S. E., Bus, A. G. ve De Jong, M. T. (2009). Interactive book reading in early education: A tool to stimulate print knowledge as wellas oral language. Review of Educational Research, 79(2), 979-1007. doi:10.3102/0034654309332561
  • Morrow, L. M. (1988). Young children’s responses to one-to-one story readings in school settings. Reading Research Quarterly, 23(1), 89–107. doi: 10.2307/747906
  • Morrow, L. M. ve Gambrell, L. B. (2002). Literature-based instruction in the early years. S. B. Neuman ve D. К. Dickinson (Ed.), Handbook of early literacy research (s. 348-360) içinde. Spring Street, NY: Guilf. Needlman, R, Fried, L. E., Morley, D. S. , Taylor, S. ve Zuckerman, B. (1991). Clinic-based intervention to promote literacy. A pilot study. Am J Dis Child, 145(8), 881–884. doi: 10.1001/archpedi.1991.02160080059021
  • Needlman, R., Toker, K. H., Dreyer, B. P., Klass, P. ve Mendelsohn, A. L. (2005). Effectiveness of a primary care intervention to support reading aloud: A multicenter evaluation. Ambulatory Pediatrics, 5(4), 209-215. doi:10.1367/A04-110R.1
  • Okuyucu-Akdaş, E. ve Deniz, Ü. (2015). Anasınıfına devam eden çocukların kitap ile birlikteliklerine ve ailelerinin özelliklerine göre okuma olgunluklarının incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2015(4), 15-27.
  • Özbek Ayaz, C. (2015). Ailelerin, okul öncesi dönemdeki çocuklarının okuryazarlık becerilerini desteklemek için kullandıkları okuryazarlık uygulamalarının incelenmesi: Tekirdağ ili örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
  • Özbek Ayaz, C., Güleç, H. ve Şahin, Ç. (2017). Ailelerin, çocuklarıyla birlikte gerçekleştirdikleri okuma aktivitelerinin düzeyini belirleme. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 1-19.
  • Phillips, G. ve McNaughton, S. (1990). The practice of storybook reading to preschool children in mainstream New Zealand families. Reading Research Quarterly, 25(3), 196–212. doi: 10.2307/748002
  • Polat Unutkan, Ö. (2006). Anne babaların kitap okumaya ilgilerinin çocukların dil gelişimi açısından ilköğretime hazır bulunuşluğuna etkisi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 285- 293.
  • Raikes, H., Pan, B. A., Luz, G., Tamis-Lemonda, C. S., Brooke-Gunn, J., Constantine, J. ve Rodriguez, E. T. (2006). Mother-child bookreading in low-income families: Correlates and outcomes during the first three years of life. Child Development, 77(4), 924–953. doi: 10.1111/j.1467-8624.2006.00911.x
  • Roberts, J., Jurgens, J. ve Burchinal, M. (2005). The role of home literacy practices in preschool children’s language and emergent literacy skills. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 48(2), 345–359. doi: 10.1044/10924388(2005/024)
  • Rodriguez, E. T., Tamis-LeMonda, C. S., Spellmann, M. E., Pan, B. A., Raikes, H., Lugo-Gil, J. ve Luze, G. (2009). The formative role of home literacy experiences across the first three years of life in children from lowincome families. Journal of Applied Developmental Psychology, 30(6), 677-694. doi:10.1016/j.appdev.2009.01.003
  • Rosenkoetter, S. ve Barton, L. (2002). Bridges to literacy: Early routines that promote later school success. Bridges to literacy: Early routines that promote later school success. Zero to Three, 22(4), 33–38.
  • Roy-Charland, A., Saint-Aubin, J. ve Evans, M. A. (2007). Eye movements in shared book reading with children from kindergarten to Grade 4. Reading and Writing, 20(9), 909-931. doi:10.1007/s11145-007-9059-9
  • Schickedanz, J. A. ve McGee, L. M. (2010). The NELP report of shared story reading interventions (Chapter 4): Extending the story. Educational Researcher, 39(4), 323-329, doi: 10.3102/0013189X10370206
  • Sharif, I., Reiber, S. ve Ozuah, P. O. (2002). Exposure to Reach Out and Read and vocabulary outcomes in inner city preschoolers. Journal of the National Medical Assocation, 94(3), 171–177.
  • Smith, S. S. ve Dixon, R. G. (1995). Literacy concepts of low-and middle-class four-year-olds entering preschool. The Journal of Educational Research, 88(4), 243-253. doi: 10.1080/00220671.1995.9941305
  • Snow, C. E., Burns, S. ve Griffin P. (1998). Preventing reading difficulties in young children. Washington, DC.: National Academy Press.
  • Storch, S. A. ve Whitehurst, G. J. (2001). The role of family and home in the developmental course of literacy in children from low-income backgrounds. P.R. Britto ve J. Brooks-Gunn (Ed.), New directions in child development: the role of family literacy environment in promoting young children’s emerging literacy skills (s.53–71) içinde. San Francisco, CA: Jossey-Bass/Pfeiffer.
  • Turan, F. ve Akoğlu, G. (2014). Okul öncesi dönemde ev okuryazarlık ortamı ve fonolojik farkındalık becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3), 153-166.
  • Vivas, E. (1996). Effects of story reading on language. Language Learning, 46(2), 189–216. doi:10.1111/j.14671770.1996.tb01234.x
  • Weigel, D. J., Martin, S. S. ve Bennett, K. K. (2006). Contributions of the home literacy environment to preschool aged children’s emerging literacy and language skills. Early Child Development and Care, 176(3-4), 357-378. doi:10.1080/03004430500063747
  • Whitehurst, G. J., Arnold, D. S., Epstein, J. S. ve Angell, A. L. (1994). A picture book reading intervention in day care and home for children from low-income families. Developmental Psychology, 30(5), 679-689. doi:10.1037/0012-1649.30.5.679
  • Whitehurst, G. J. ve Lonigan, C. (2001). Emergent literacy: Development from prereaders to readers. S. Neuman ve D. Dickinson (Ed.), Handbook of early literacy research (s. 11–30) içinde. New York: Guilford.
  • Wigfield, A. ve Guthrie, J. T. (1997). Relations of children's motivation for reading to the amount and breadth of their reading. Journal of Educational Psychology, 89(3), 420-432. doi:10.1037/0022-0663.89.3.420
  • Zeece, P. D. ve Wallace, B. M. (2009). Books and good stuff: A strategy for building school to home literacy connections. Early Childhood Education Journal, 37(1), 35- 42. doi:10.1007/s10643-009-0325-0
APA IŞITAN S, Sackes M, BİBER K (2020). Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi. , 284 - 298. DOI: 10.33308/26674874.2020342154
Chicago IŞITAN SONNUR,Sackes Mesut,BİBER Kazım Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi. (2020): 284 - 298. DOI: 10.33308/26674874.2020342154
MLA IŞITAN SONNUR,Sackes Mesut,BİBER Kazım Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi. , 2020, ss.284 - 298. DOI: 10.33308/26674874.2020342154
AMA IŞITAN S,Sackes M,BİBER K Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi. . 2020; 284 - 298. DOI: 10.33308/26674874.2020342154
Vancouver IŞITAN S,Sackes M,BİBER K Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi. . 2020; 284 - 298. DOI: 10.33308/26674874.2020342154
IEEE IŞITAN S,Sackes M,BİBER K "Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi." , ss.284 - 298, 2020. DOI: 10.33308/26674874.2020342154
ISNAD IŞITAN, SONNUR vd. "Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi". (2020), 284-298. https://doi.org/DOI: 10.33308/26674874.2020342154
APA IŞITAN S, Sackes M, BİBER K (2020). Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 34(2), 284 - 298. DOI: 10.33308/26674874.2020342154
Chicago IŞITAN SONNUR,Sackes Mesut,BİBER Kazım Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi 34, no.2 (2020): 284 - 298. DOI: 10.33308/26674874.2020342154
MLA IŞITAN SONNUR,Sackes Mesut,BİBER Kazım Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, vol.34, no.2, 2020, ss.284 - 298. DOI: 10.33308/26674874.2020342154
AMA IŞITAN S,Sackes M,BİBER K Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 2020; 34(2): 284 - 298. DOI: 10.33308/26674874.2020342154
Vancouver IŞITAN S,Sackes M,BİBER K Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 2020; 34(2): 284 - 298. DOI: 10.33308/26674874.2020342154
IEEE IŞITAN S,Sackes M,BİBER K "Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi." Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 34, ss.284 - 298, 2020. DOI: 10.33308/26674874.2020342154
ISNAD IŞITAN, SONNUR vd. "Erken Okuryazarlık Becerilerinin Ev Ortamında Desteklenmesi". Yaşadıkça Eğitim Dergisi 34/2 (2020), 284-298. https://doi.org/DOI: 10.33308/26674874.2020342154
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 15:34

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları