Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi
Yıl: 2018 Cilt: 11 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 30 - 57 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30831/akukeg.380720 İndeks Tarihi: 18-01-2021
Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi
Öz: Kavramlar öğretim programlarının yapı taşlarındandır. Tarih, coğrafya, ekonomi, antropoloji, psikoloji, felsefe, siyaset bilimi, hukuk ve vatandaşlık bilgisi konularını yansıtan bir öğretim programına sahip olan Sosyal Bilgiler dersi, kavramlar bakımından oldukça zengin bir içeriğe sahiptir. Bu araştırmada, ortaokul öğrencilerinin bu kavramlardan birisi olan din kavramına ilişkin algıları metaforlar aracılığıyla belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomenoloji) desenine göre yapılandırılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2015-2016 eğitim öğretim yılında Kütahya Merkez ve Altıntaş ilçelerindeki ortaokulların 6. ve 7. sınıflarında öğrenim gören 235 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma verileri, “Din … gibidir; çünkü …” cümlesini içeren bir form aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizi ve yorumlanmasında içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Öğrenciler tarafından din kavramına ilişkin olarak toplam 112 farklı metafor üretilmiştir. Üretilen metaforlar içerisinde en fazla tercih edilen metaforlar ışık, ay, güneş, yıldız ve yol metaforları olmuştur. İçerik analizi sonrası metaforlar 11 farklı kategori altında toplanmıştır. Bu kategoriler rehber, yol gösterici bir kurum (%46.37), koruyucu, kurtarıcı bir kurum (%9.79), eğiten, öğreten bir kurum (%8.09), gerekli bir kurum (%6.38), değerli bir kurum (%5.11), sınırsız, sonsuz bir kurum (%5.11), yansıtan, ödüllendiren bir kurum (%5.11), birleştiren bir kurum (%4.68), arındıran bir kurum (%3.83), gelişen bir kurum (%2.98) ve kuralları olan bir kurum (%2.55) şeklinde düzenlenmiştir.
Anahtar Kelime: The Determination of Secondary School Pupils’ Perception of Religion as a Concept via Metaphors
Öz: Concepts are building blocks of curriculum. Social studies course has a curriculum reflecting subjects like history, geography, economics, anthropology, psychology, philosophy, politics, law and citizenship, and it has a rich content in terms of concepts. In this study, we tried to determine the perception of secondary school pupils about one of these concepts, concept of religion, through metaphors. The study was structured with the phenomenological design which is one of the qualitative designs. The study group was 235 pupils attending 6th and 7th grades in secondary schools in Kütahya central and Altıntaş district in 2015-2016 academic years. The data were collected by means of a form consisting a sentence: “Religion is like ......… because ……...”. The content analysis method was used to analyze and interpret on data. Totally 112 different metaphors related to religion were uttered by pupils. The most uttered metaphors were light, moon, sun, star and road metaphors. After the content analysis, the metaphors were grouped under different categories and organized in these topics: a guiding, counselling foundation (%46.37); a protective, saver foundation (%9.79); an educative, instructive foundation (%8.09); a necessary foundation (%6.38); a precious foundation (%5.11); a limitless, infinite foundation (%5.11); a reflective, rewarding foundation (%5.11); a connecting foundation (%4.68); a purifying foundation (%3.83); a developing foundation (%2.98) and a formal foundation (%2.55). The results suggested that pupils’ perceptions of religion were positive regarding the categories and the uttered metaphors.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akyürek, S. (2003). Din kültürü ve ahlâk bilgisi derslerinde kavram haritalarının kullanımı. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 65-85.
- Alkış, S. (2012). Sosyal bilgilerde kavram öğretimi. M. Safran (Dü.) içinde, Sosyal bilgiler öğretimi(2. baskı, ss. 69-92). Ankara: Pegem Akademi.
- Arslan, M. M., & Bayrakcı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 171, 100-108.
- Ateş, M., & Karatepe, A. (2013). Üniversite öğrencilerinin “çevre” kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 1327-1348.
- Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1293-1322.
- Aydın, F. (2013). Üniversite öğrencilerinin “çevre” kavramına ilişkin metaforik algıları. Doğu Coğrafya Dergisi, 16(26), 25-44.
- Aydın, H. (2006). Sosyal bilimlerde kavram öğretimi: Eleştirel bir yaklaşım.Aralık 4, 2017 tarihinde http://turkoloji.cu.edu.tr/GENEL/hasan_aydin_kavram_ogretimi.pdf adresinden alındı
- Aydın, İ. H. (2006). Bir felsefi metafor "yolda olmak". Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6(4), 9-22.
- Baltacı, Ö. (2015). Evli bireylerin “aile” ve “evlilik” kavramlarına yönelik metaforik algılarının bağlanma stillerine göre değerlendirilmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 6(21), 223-243.
- Candan, A. S. (2004). Kavramlar. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı içinde, Sosyal Bilgiler 4. -5. Sınıf Programı.Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Coşkun, M. (2010). Lise öğrencilerinin “iklim” kavramıyla ilgili metaforları (zihinsel imgeleri). Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 919-940.
- Creswell, J. W. (2013). Research design (Araştırma Deseni).(S. B. Demir, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap Yayınları.
- Çaycı, B. (2007). Kavram değiştirme metinlerinin kavram öğrenimi üzerindeki etkisinin incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 87-102.
- Dündar, H. (2008). Sosyal bilgilerde kavram öğretimi. Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi(ss. 302-334)içinde.Ankara: Pegem Akademi.
- Eraslan, L. (2011). Sosyolojik metaforlar. Akademik Bakış Dergisi, 27, 1-22.
- Fidan, M. (2014). Öğretmen adaylarının teknoloji ve sosyal ağ kavramlarına ilişkin metaforik algıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 25, 483-496.
- Forceville, C. (2002). The identification of target and source in pictorial metaphors. Journal of Pragmatics, 34, 1-14.
- Gündüz, Ş. (2010). Giriş (dinin anlam ve değeri). Ş. Gündüz (Dü.) içinde, Yaşayan Dünya Dinleri.Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.Güven, M. (2012). Kültürün bir unsuru olarak din. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 933-948.
- Güven, M. (2012). Kültürün bir unsuru olarak din. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 933-948.
- Karaçam, S., & Aydın, F. (2014). Ortaokul öğrencilerinin teknoloji kavramına ilişkin algılarının metafor analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(2), 545-572.
- Keskin, Y. M. (2004). Din ve toplum ilişkileri üzerine bir genelleme. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 4(2), 7-21.
- Korkmaz, F., & Ünsal, S. (2016). Okul öncesi öğretmenlerin “teknoloji” kavramına ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35), 194-212.
- MEB. (2005). Sosyal bilgiler dersi 6 ve 7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Aralık 20, 2016 tarihinde Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı : http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72 adresinden alındı
- MEB. (2017). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). Ankara. Eylül 20, 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=155 adresinden alındı
- Memişoğlu, H., & Tarhan, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kavram öğretimine ilişki görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(Özel Sayı), 6-20.
- Meral, E., Küçük, B., & Gedik, F. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre kavramına ilişkin metaforik algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 65-78.
- Merriam, S. B. (2013). Qualitative research-A guide to design and ımplementation. (S. Turan, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2. basım). California: SAGE Publications.
- Önder, M. (2013). Sevgi, din dili ve hikayelerin çocukların din eğitimindeki yeri ve önemi. The Journal ofAcademic Social Science Studies, 6(3), 1285-1298.
- Özkan, R., & Taşkın, M. A. (2014). İlköğretim öğrencilerinin vatan olgusuna ilişkin algılarının belirlenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 7(17), 889-906.
- Ritchie, L. D. (2013). Metaphor. New York: Cambridge University Press.
- Robson, C. (2015). Real World Research. (N. D. Şakir Çınkır, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
- Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
- Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
- Saban, A., Koçbeker, B. N., & Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
- Sezer, E. (2003). Dilde ve edebiyatta yol metaforu. Kitap-lıkDergisi, 65, 88-92.
- Solmaz, B. (1996). Dinin toplum ve kültür üzerine etkileri. Selçuk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 6, 125-145.
- Sönmez, Ö. F., & Akıncan, N. (2013). Ortaokul öğrencilerinin "yardımseverlik" değeri ile ilgili metafor algıları. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi(7), 105-120.
- Tünkler, V., Tarman, B., & Güven, C. (2016). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi öğretim programında yer alan soyut kavramların ve değerlerin öğrencilere kazandırılmasına ilişkin metaforik bir yaklaşım. Eğitim ve Bilim, ¥7(185), 123-145.
- Türk Dil Kurumu. (2016, Aralık). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.58 5ea9e369a9a1.06319132 adresinden alındı
- Uyan-Dur, B. İ. (2016). Metafor ve ekslibris. Uluslararası Ekslibris Dergisi, 3(5), 122 128.
- Ünsal, V. (2013). Eski Anadolu'da teokratik devlet düzeni. Ankara: Berikan Yayınevi.
- Wilkinson, P. (2008). Religions: Eyewitness companions. New York: DK Publishing.
- Yapıcı, M., & Kösterelioğlu, İ. (2016). Öğretmen adaylarının felsefe dersine ilişkin metaforları. KuramsalEğitimbilim Dergisi, 9(4), 662-677.
- Yazıcı, Ö. (2013). Coğrafya öğretmenlerinin "çevre" kavramına ilişkin algıları: Bir metafor analizi çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(5), 811-828.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, F., Göçen, S., & Yılmaz, F. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algıları: Bir metaforik çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 151-164.
- Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22(2), 127-138. doi:10.1023/A:1022289113443
| APA | YILDIRIM R, GAZEL A (2018). Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi. , 30 - 57. 10.30831/akukeg.380720 |
| Chicago | YILDIRIM Ramazan,GAZEL Ahmet Ali Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi. (2018): 30 - 57. 10.30831/akukeg.380720 |
| MLA | YILDIRIM Ramazan,GAZEL Ahmet Ali Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi. , 2018, ss.30 - 57. 10.30831/akukeg.380720 |
| AMA | YILDIRIM R,GAZEL A Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi. . 2018; 30 - 57. 10.30831/akukeg.380720 |
| Vancouver | YILDIRIM R,GAZEL A Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi. . 2018; 30 - 57. 10.30831/akukeg.380720 |
| IEEE | YILDIRIM R,GAZEL A "Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi." , ss.30 - 57, 2018. 10.30831/akukeg.380720 |
| ISNAD | YILDIRIM, Ramazan - GAZEL, Ahmet Ali. "Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi". (2018), 30-57. https://doi.org/10.30831/akukeg.380720 |
| APA | YILDIRIM R, GAZEL A (2018). Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(1), 30 - 57. 10.30831/akukeg.380720 |
| Chicago | YILDIRIM Ramazan,GAZEL Ahmet Ali Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi 11, no.1 (2018): 30 - 57. 10.30831/akukeg.380720 |
| MLA | YILDIRIM Ramazan,GAZEL Ahmet Ali Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, vol.11, no.1, 2018, ss.30 - 57. 10.30831/akukeg.380720 |
| AMA | YILDIRIM R,GAZEL A Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi. 2018; 11(1): 30 - 57. 10.30831/akukeg.380720 |
| Vancouver | YILDIRIM R,GAZEL A Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi. 2018; 11(1): 30 - 57. 10.30831/akukeg.380720 |
| IEEE | YILDIRIM R,GAZEL A "Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi." Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11, ss.30 - 57, 2018. 10.30831/akukeg.380720 |
| ISNAD | YILDIRIM, Ramazan - GAZEL, Ahmet Ali. "Ortaokul Öğrencilerinin Din Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla Belirlenmesi". Kuramsal Eğitimbilim Dergisi 11/1 (2018), 30-57. https://doi.org/10.30831/akukeg.380720 |
