Yıl: 2018 Cilt: 22 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 243 - 276 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-04-2021

ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*

Öz:
Düşüncelerin derinine inmede bir yol olarak görülmesinin yanında mevcut düşüncelerin açıklanmasına yön veren metafor çalışmalarına son yıllarda önem verildiğive ayrıca sayılarının da gittikçe arttığı görülmektedir. Ancak Türkçe eğitiminde sınırlı sayıda çalışmanın olması ve keşfedilecek pek çok yönün bulunması bu araştırmanın yapılması gerektiğini düşündürmüştür. Bu araştırmanın amacı ortaokul (5,6, 7 ve 8. sınıf) öğrencilerinin ve Türkçe öğretmeni adaylarının “Türkçe dersi” ve“Türkçe öğretmeni” kavramlarına yönelik kullandıkları metaforları karşılaştırmalı olarak incelemektir. Araştırmaya 2016-2017 eğitim-öğretim döneminde Kayseriil merkezinde yer alan bir ortaokuldaki 280 öğrenci ve Aksaray Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği bölümünde okuyan 135 öğretmen adayı katılmıştır. “Türkçe dersi ………………… gibidir, çünkü ………………………”, “Türkçe öğretmeni………………….. gibidir, çünkü ………………”cümleleri ortaokul öğrencilerinebirer kez Türkçe öğretmeni adaylarına ikişer kez verilerek öğrencilerden boşluklarıdoldurmaları istenmiştir. Öğrencilere yirmi dakika süre tanınmıştır. Araştırmada olgubilim (fenomenoloji) deseni esas alınmıştır. Elde edilen verilerin analizinde nitelaraştırma yöntemlerinden içerik analizi kullanılmıştır. Elemeler sonucunda “Türkçedersi” kavramına ilişkin ortaokul öğrencilerinin 259, Türkçe öğretmeni adaylarının243; “Türkçe öğretmeni” kavramına ilişkin ise ortaokul öğrencilerinin 253, Türkçeöğretmeni adaylarının 252 metaforu incelemeye tabi tutulmuştur. Veriler bilgisayarortamına aktarıldıktan sonra katılımcıların geliştirdikleri metaforlar gruplandırılarak kategoriler altına yerleştirilmiştir. Araştırmanın geçerliğini sağlamak için her adımayrıntılı bir şekilde anlatılarak katılımcılardan doğrudan alıntılara yer verilmiş vebunlardan hareketle sonuçlar açıklanmıştır. Çalışmada elde edilen verilerle bir alanuzmanı tarafından da yapılan incelemeler sonucunda elde edilen veriler karşılaştırılıp kontrol edilerek analizlerin güvenirliği test edilmiştir. “Türkçe dersi” metaforunailişkin ortaya çıkan 16 kategori bilgi/öğrenme kaynağı, bütünleştirme, değerli olma,gelişim, hayata özdeş olma, gereksinim, millî unsur, özü yansıtma, sıkılma/zorlanma, sonsuzluk, yol gösterme, zaman, zevk alma, hayal kurma, iletişim, özgürlüktür.“Türkçe öğretmeni” kavramına ilişkin ortaya çıkan 10 kategori ise biçimlendiren,bilgi/öğrenme kaynağı, değerli olan, iyimser olan, millî unsurları koruyan, çözüm/çare bulan, yakınlık kuran, yetenek sahibi, yol gösteren ve eğlendirendir.
Anahtar Kelime:

METAPHORES RELATED TO THE CONCEPTS OF “TURKISH LESSON” AND “TURKISH TEACHER” OF SECONDARY SCHOOL STUDENTS AND TURKISH TEACHER CANDIDATES

Öz:
In addition to being seen as a way to deepen the thoughts, the metaphor studies that guide the explanations of the existing minds have been emphasized over the last years and the number of such studies has been increasing. Despite this increase, in the literature reviews there are only limited number of related studies found on Turkish language education. This situation shows that there are many points to be discovered on this subject. In this respect, the aim of the research is to comparatively examine the metaphors used by the secondary school students (5th, 6th, 7th and 8th grade) and the Turkish teacher candidates for the concepts of “Turkish lesson” and “Turkish teacher”. The study group of the research consists of 280 secondary school students who were studying in a secondary school in Kayseri in 2016-2017 academic year and 135 Turkish teacher candidates who were studying at Aksaray University. “The Turkish lesson is like ... because ...”, “The Turkish teacher is like … because the …” sentences were given to secondary school students once and to Turkish teacher candidates twice and they were asked to fill in the blanks. In the preliminary practice, the participants confirmed that there was no unrecognized direction in the sentences and the application period was determined as 20 minutes. In this study, the phenomenology is taken as the basis. In the analysis of the obtained data, content analysis was used from qualitative research methods. As a result of the eliminations, 259 of the secondary school students’ and 243 of the Turkish teacher candidates’ metaphors related to the concept of “Turkish lesson”, and in relation to the concept of “Turkish teacher”, 253 secondary school students’ and 252 of Turkish teacher candidates’ metaphors were examined and were grouped and placed under categories. In order to ensure the validity of the survey, each step is explained in detail, the direct citations from participants are ranked and the results are explained in this direction. The reliability of the analyses was tested by comparing and checking the data obtained in the study and the data received as a result of inspections made by an area specialist. Related to the concept of “the Turkish lesson”, secondary school students constituted 259, and Turkish teacher candidates constituted 243 metaphors. As a result of the research 16 categories emerged as (1) knowledge/learning source, (2) integration, (3) valuation, (4) development, (5) being identical to life, (6) necessity, (7) national element, (8) self-reflection, (9)boredom/strain, (10) infinity, (11) guidance, (12) time, (13) pleasure, (14) imagination, (15) communication, (16) freedom. Related to the concept of “Turkish teachers”, secondary school students constituted 253, and Turkish teacher candidates constituted 252 metaphors. As a result of the research 10 categories occurred as (1) formulator, (2) knowledge/learning source, (3) valuable, (4) optimist, (5) nationalist, (6) solution finder, (7) companionable, (8) talent, (9) guiding, (10) entertainer.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
APA DİNÇEL B, YILMAZ A (2018). ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*. , 243 - 276.
Chicago DİNÇEL Betül KERAY,YILMAZ Ahmet Vedat ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*. (2018): 243 - 276.
MLA DİNÇEL Betül KERAY,YILMAZ Ahmet Vedat ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*. , 2018, ss.243 - 276.
AMA DİNÇEL B,YILMAZ A ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*. . 2018; 243 - 276.
Vancouver DİNÇEL B,YILMAZ A ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*. . 2018; 243 - 276.
IEEE DİNÇEL B,YILMAZ A "ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*." , ss.243 - 276, 2018.
ISNAD DİNÇEL, Betül KERAY - YILMAZ, Ahmet Vedat. "ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*". (2018), 243-276.
APA DİNÇEL B, YILMAZ A (2018). ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(1), 243 - 276.
Chicago DİNÇEL Betül KERAY,YILMAZ Ahmet Vedat ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 22, no.1 (2018): 243 - 276.
MLA DİNÇEL Betül KERAY,YILMAZ Ahmet Vedat ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.22, no.1, 2018, ss.243 - 276.
AMA DİNÇEL B,YILMAZ A ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2018; 22(1): 243 - 276.
Vancouver DİNÇEL B,YILMAZ A ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2018; 22(1): 243 - 276.
IEEE DİNÇEL B,YILMAZ A "ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*." Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22, ss.243 - 276, 2018.
ISNAD DİNÇEL, Betül KERAY - YILMAZ, Ahmet Vedat. "ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VE TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “TÜRKÇE DERSİ” VE “TÜRKÇE ÖĞRETMENİ” KAVRAMLARINA İLİŞKİN METAFORLARI*". Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 22/1 (2018), 243-276.