Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi
Yıl: 2020 Cilt: 17 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 318 - 350 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33711/yyuefd.691593 İndeks Tarihi: 10-06-2021
Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi
Öz: Bunitel çalışma okul öncesi eğitim almakta olan 5 yaşındaki çocukların kendi cinsiyetlerini değerlendirme biçimlerini ve meslek seçimlerini ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki merkez bir ilin dezavantajlı bir bölgesinde yaşayan ve MEB’e bağlı bağımsız anaokullarında eğitim gören 5yaşındaki 24 kız ve 26 oğlan çocuğu katılmıştır. Çalışmanın sonuçları çocukların cinsiyet algılarının yaşadıkları toplumda cinsiyetle ilgili var olan kalıp yargılarla oldukça benzer olduğunu göstermiştir. Çalışmanın sonuçları, kız çocukların cinsiyet tanımlamalarının dış görünüş/fiziki özelliklere, oğlan çocuklarının cinsiyet tanımlamalarının ise daha çok yaptıkları etkinlikler ya da davranışlar üzerine olduğunu ortaya koymuştur. Çalışmaya katılan kız çocuklarının yaşadıkları toplumda gözlemledikleri işleri gelecekte meslek olarak yapmak istedikleri (bulaşık yıkamak, temizlikçi olmak vb.), oğlan çocuklarının ise asker, polis ve şoförlük gibi maskülen özellikleri baskın meslekleri yapmak istedikleri gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelime: Investigating Preschoolers’ Career Aspirations and Views of Their Genders
Öz: This qualitative description aims to examine the pre-school children’s gender stereotypes and their choice of profession that they plan to have in future influenced by gender stereotypes. 50(24 girls and 26 boys) 5 years-old children who were attending public pre-schools and coming from low socio-economic status families participated in this study. Findings of this study revealed that children’s perception was influenced by gender stereotypes in society. Generally, girls associated their gender with physical appearance.Girls attributed themselves passive skills such as being mother, helping mother and doing chores. While boys attributed themselves more active skills like driving and working. Children’s choice of profession for future was also affected fromculture. Girls mostly choose being teacher which is mainly performed by women in society. Similarly, boys declared that they would like to become a police-officer and soldier which are characterized to men in society.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Adler, P., S. Kless, andP. Adler. (1992). Socialization to gender roles: Popularity amongelementary school boys and girls. Sociology of Education 65, 169–87.
- Akerlof, G. A., ve Kranton, R. E. (2000). Economics and identity.The Quarterly Journal of Economics,115(3), 715-753.
- Akın, A., ve Demirel, S.(2003). Toplumsal cinsiyet kavramı ve sağlığa etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Halk Sağlığı Özel Eki, 25(4), 73–83.
- Aksoy, N. (2006). Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme ve kadının statüsü genel müdürlüğünün rolü. Kadınstatüsü uzmanlığı tezi, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Alat, Z.ve Alat, K. (2011). A qualitative study of parental resistance to girls’schooling. Educational Science: Theory Practice, 11,1369–1373.
- Amato, P. R., and Fowler, F. (2002). Parenting practices, child adjustment, and family diversity.Journal of Marriage and Family,64(3), 703-716.
- Bandura, A. (1989). Human agency in social cognitive theory. American Psychologist –American Psychological Association, 44(9), 1175-1179.
- Blakemore, J. E. O. (2003). Children's beliefs about violating gender norms: Boys shouldn't look like girls, and girls shouldn't act like boys.Sex Roles,48(9-10), 411-419.
- Beşpınar, F.U. (2014). Toplumsal cinsiyet ve aile, Türkiye aile yapısı araştırması tespitler,öneriler, araştırma ve sosyal politika serisi 07, Birinci Basım, 2014, İstanbul ISBN: 978605-4628-55-1;234-276.
- Bingöl, O. (2014). Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye’de kadınlık, KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 16(Özel Sayı I), 108-114.
- Brechet, C. (2013). Children’s gender stereotypes through drawings of emotional faces: Doyboys draw angrier faces than girls? Sex Roles, 68,378-389.
- Breen, R., and Garcia-Penalosa, C. (2002). Bayesian learning and gender segregation.Journal of Labor Economics,20(4), 899-922.
- Chambers, N., Kashefpakdel, E. T., and Rehill, J. (2018). Drawing the future: Exploring the career aspirations of primary school children from around the world.London: Education and Employers.
- Cin. F. M., Karlidag-Dennis, E., & Temiz, Z. (2020). A Capabilities-based Gender Equality Analysis of Educational Policy-Making and Reform inTurkey. Gender and Education, 32(2), 244-261.
- Cin, F. M., andWalker, M. (2013). Context and history: Using a capabilities-based social justice perspective to explore three generations of western Turkish female teachers’ lives.International Journal of Educational Development,33(4), 394-404.
- Cin, F. M., andWalker, M. (2016). Reconsidering girls’ education in Turkey from a capabilities and feminist perspective.International Journal of Educational Development,49, 134-143.
- Cristofaro, T. N., andTamis-LeMonda, C. S. (2008). Lessons in mother-child and father-childpersonal narratives in Latino families. In A. McCabe, A. Bailey, and G. Melzi (Eds.),Spanish-language narration and literacy: Culture, cognition, and emotion(pp. 54–91)Cambridge:Cambridge University Press.
- Cunningham, M. (2001). The influence of parental attitudes and behaviors on children's attitudes toward gender and household labor in early adulthood.Journal of Marriage and Family,63(1), 111-122.
- Dökmen, Z. (2014). Toplumsal cinsiyet, sosyal psikolojik açıklamalar. İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Eagly, A. H., and Steffen, V. J. (1984). Gender stereotypes stem from the distribution of womenand men into social roles.Journal of personality and social psychology,46(4), 735-754.
- Ecevit, Y. (2010). İşgücü piyasasında toplumsal cinsiyet eşitliği el kitabı. British Council, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı işbirliğiyle.
- Ecevit, Y. veKarkıner,N. (2011). Toplumsal cinsiyet sosyolojisi. Anadolu Üniversitesi. Eskişehir: Web Ofset.
- Erden, F. T. (2009). A course on gender equity in education: Does it affect gender role attitudesof preservice teachers?Teaching and Teacher Education,25(3), 409-414.
- Ersoy-Çak, Ş. (2010). Toplumsal Cinsiyet ve Feminizm Teorileri Bağlamında Türkiye’dekiReklam Filmleri Ve Popüler Müzik Videoları, Yedi Dokuz Eylül Güzel Sanatlar FakültesiDergisi, 4, 101-110.
- Esen, Y. (2014).Feminist pedagoji nedir? Eleştirel pedagoji,31, 17-23.
- Esen, Y. (2019). Projections of an emancipatory praxis experience through a feministpedagogical framework.New Trends and Issues Proceedings on Humanities and Social Sciences,6(4), 79-86.
- Esen, Y., veBağlı, M. T. (2002). İlköğretim ders kitaplarındaki kadın ve erkek resimlerine ilişkinbir inceleme.Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,35(1-2), 143-154.
- Fagot, B.I., andLeinbach, M.D. (1995). Gender knowledge in egalitarian and traditional families.Sex Roles, 32,513–526.
- Fincancıoğlu, N. ve Bulut, A. (2008). Öğretmen ve öğretmen adayları için cinsel sağlık eğitimi (5.Baskı). İstanbul: Ceren Basımevi.
- Ghouri, A. M., and Abrar, N. (2010). Dual earners and balance in their family andwork life: findings from Pakistan.European Journal of Social Sciences,17(1), 28-40.
- Gooden, A. M., andGooden, M. A. (2001). Gender representation in notable children's picturebooks: 1995–1999.Sex Roles,45(1-2), 89-101.
- Gore, J., Holmes, K., Smith, M., Fray, L., McElduff, P., Weaver, N., and Wallington, C. (2017). Unpacking the career aspirations of Australian school students: towards an evidence base for university equity initiatives in schools.Higher Education Research & Development,36(7), 1383-1400.
- Güler, T., ve Akman, B. (2006). 6 yaş çocuklarının bilim ve bilim insanı hakkındakigörüşleri.Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,31(31).
- Halim, M. L., andRuble, D. (2010). Gender identity and stereotyping in early and middlechildhood.InHandbook of gender research in psychology(pp. 495-525). Springer, New York, NY.
- Hepşen, Ö. (2010). Tevrat, İncil ve Kuran-ı Kerim’de kadın bedeni. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Hsieh, H. F. and Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research,15(9), 1277-1288.
- Kalan, Ö. G. (2010). Reklamda çocuğun toplumsal cinsiyet teorisi bağlamında konumlandırılışı:'Kinder'reklam filmleri üzerine birinceleme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi| Istanbul University Faculty of Communication Journal,1(38), 75-89.
- Kalaycı, N. (2015). Toplumsal cinsiyet eşitliği açısından bir çizgi film çözümlemesi: PEPE.Eğitim ve Bilim, 40(177), 243-270.
- Kelly, A. (1989). “When I grow up I want to be a...”: A longitudinal study of the development ofcareer preferences. British Journal of Guidance and Counselling, 17, 179-200.
- Koray, M. (2011). Avrupa Birliği ve Türkiye’de “cinsiyet” eşitliğipolitikaları: Sol-feminist bireleştiri,Çalışma ve Toplum Dergisi,2,13-54.
- MacNaughton, G. (2000).Rethinking gender in early childhood education. SagePublications, Ltd., London.
- Martin, C. L. and Ruble, D. (2004). Children search for gender cues: cognitive perspectives ongender development, Current Directions in Psychological Science, 13(2), 67-70.
- Maya, İ. (2013). Türk eğitim sistemindeki cinsiyet eşitsizliklerinin AB ülkeleri ile karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 38(168), 69-84.
- Miller, C. F., Lurye, L. E., Zosuls, K. M., and Ruble, D. N. (2009). Accessibility of genderstereotypes domains:Developmental and gender differences in children. Sex Roles, 60,870–881.
- Mirza, H.S. (1992). Young, female and black. London: Routledge.Mitchel, A. (1995). Feminizm(Ş. Tekeli, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Nalbant, F. ve Korkmaz, T. (2019). Feminist teori temelindetoplumsal cinsiyet eşitliğininTürkiyebağlamında değerlendirilmesi, AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 165186.
- Örs, H. B., (2016).19. yüzyıldan 20. yüzyıla modern siyasal ideolojiler, İstanbul, İstanbul Bilgi Yayınları.
- Özdemir, H. ve Aydemir, D. (2019). Ekolojik yaklaşımlı feminizm/ekofeminizm üzerine genelbirdeğerlendirme: Kavramsal analizi, tarihi süreci ve türleri, Akdeniz KadınÇalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 2(2), 261-178.
- Powlishta, K. K., Sen, M. G., Serbin, L. A., Poulin-Dubois, D. and Eichstedt, J. A. (2001). Frominfancy through middle childhood: The role of cognitive and social factors in becominggendered. In R. K. Unger (Ed.), Handbook of the psychology of women and gender(pp. 116–132).New York: Wiley.
- Railton, D. and Watson, P. (2005). Naughty girls and red-bloodedwomen:Representations offemale heterosexuality in music video. Feminist Media Studies, 5(1), 51- 63.
- Read, B. (2011). Britney, Beyoncé, and me–primary school girls’ role models and constructions ofthe ‘popular’girl.Gender and Education,23(1), 1-13.
- Ruble, D. N.andMartin, C. L. (1998). Gender development. In W. Damon (Ed.), Handbook of childpsychology(5thed., Vol. 3, pp. 933–1016). New York: Wiley.
- Ruble, D. N., Martin, C. L., and Berenbaum, S. A. (2006). Handbook of child psychology.Gender development(6th ed., Vol. 3, pp. 858–932). Hoboken, NJ: Wiley and Sons.
- Şahin, M. K., Çoban, A. E., veKorkmaz, A. (2016). Toplumsal cinsiyet eşitliği ve türk eğitimsistemindeki yeri: okul öncesi öğretmen adaylarının gözünden.Uluslararası BilimselAraştırmalar Dergisi,3(2), 735-752.
- Sahin, I., Gülmez, Y., (2000). Efficiency of education: The case in Eastern andSouth-Eastern Turkey. Social Indicators Research, 49, 213–236.
- Sani, F., andBennett, M. (2001). Contextual variability in young children’s gender in groupstereotypes. Social Development,10, 221–229.
- Sani, F., Bennett, M., Mullally, S.andMacPherson, J. (2003). On the assumption of fixity inchildren’s stereotypes: A reappraisal. British Journal of Developmental Psychology, 99,113–124.
- Sandelowski, M. (2000). Focus on research methods: Whatever happened to qualitativedescription?, Research in Nursing ve Health, 23, 334-340.
- Sarıer, Y. (2010). Ortaöğretime giriş sınavları (OKS-SBS) ve PISA sonuçları ışığında eğitimde fırsat eşitliğinin değerlendirilmesi.Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,11(3), 107-129.
- Sayılan, F. (2012). Toplumsal cinsiyet ve eğitim: Olanaklar ve sınırlar. Dipnot, Ankara
- Slaby, R. G., and Frey, K. S. (1975). Development of gender constancy and selective attentiontosame-sex models. Child Development, 52, 849–856.
- Smits, J., and Gunduz-Hosgor, A., (2006). Effects of family background characteristics on educational participation in Turkey. Int ernational Journal of Eduational Development,26, 545–560.
- Strauss, A. and Corbin, J. (1990) Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. London: Sage Publications.
- Subrahmanian, R., (2005). Gender equality in education: Definitions andmeasurements. . Int ernational Journal of Eduational Development,25, 395–407.
- Tan, M. G. (2008). Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitsizliği sorunlar, öncelikler ve çözüm önerileri, TÜSİADKAGİDER, İstanbul.
- Tansel, A., (2002). Determinants of school attainment of boys and girls in Turkey: Individual, household and community factors. Economics of Education Review, 21, 455–470.
- Taş , G. (2016). Feminizm Üzerine Genel Bir Değerlendirme: Kavramsal Analizi, Tarihsel Süreçleri Ve Dönüş ümleri. Akademik Hassasiyetler, 3(5), 163-175.
- Temiz, Z., ve Cin, F. M. (2017). Okul öncesi eğitimde cinsiyet eşitliği üzerine betimsel bir çalışma.Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 940-965.
- Terzioğlu, F. ve Taşkın, L. (2008). Kadının toplumsal cinsiyet rolünün liderlik davranışlarına ve hemşirelik mesleğine yansımaları. C.Ü.Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 12(2) ,62-67.
- Thoits, P. A., and Virshup, L. K. (1997). Me’s and we’s: Forms and functions of social identities. InR. D. Ashmore andL. J. Jussim (Eds.), Self and identity: Fundamental issues (pp. 106–133).New York: Oxford University Press.
- Ünlü-Çetin, Ş. (2016). Okul öncesi eğitim programı ile bütünleştirilmiş aile destek eğitimrehberi’nde (OBADER) toplumsal cinsiyet eşitliği vurgusunun baba katılımı özelindeincelenmesi, Current Research in Education, 2(2), 61- 83.
- Yağan-Güder, S.(2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi).Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Yağan-Güder, S., ve Güler Yıldız, T. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocukların toplumsalcinsiyet algılarında ailenin rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2),424-446.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. SeçkinYayıncılık, Ankara.
- Yılmaz, R. A. (2007). Reklamlarda toplumsal cinsiyet kavramı: 1960-1990 yılları arası milliyetgazetesi reklamlarına yönelik bir içerik analizi.Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi,4(4), 143-155.
- Zeyneloğlu, S. (2008). Ankara’da hemşirelik öğrenimi gören üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyetrollerine ilişkin tutumları. (Yayımlanmamış doktora tezi).Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Zucker, K. J., and Bradley, S. J. (1995). Gender identity disorder and psychosexual problems inchildren and adolescents.New York: Guilford Press.
| APA | temiz z, Ünlü Ş, YILMAZ S (2020). Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi. , 318 - 350. 10.33711/yyuefd.691593 |
| Chicago | temiz zeynep,Ünlü Şenil,YILMAZ Simge Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi. (2020): 318 - 350. 10.33711/yyuefd.691593 |
| MLA | temiz zeynep,Ünlü Şenil,YILMAZ Simge Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi. , 2020, ss.318 - 350. 10.33711/yyuefd.691593 |
| AMA | temiz z,Ünlü Ş,YILMAZ S Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi. . 2020; 318 - 350. 10.33711/yyuefd.691593 |
| Vancouver | temiz z,Ünlü Ş,YILMAZ S Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi. . 2020; 318 - 350. 10.33711/yyuefd.691593 |
| IEEE | temiz z,Ünlü Ş,YILMAZ S "Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi." , ss.318 - 350, 2020. 10.33711/yyuefd.691593 |
| ISNAD | temiz, zeynep vd. "Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi". (2020), 318-350. https://doi.org/10.33711/yyuefd.691593 |
| APA | temiz z, Ünlü Ş, YILMAZ S (2020). Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 318 - 350. 10.33711/yyuefd.691593 |
| Chicago | temiz zeynep,Ünlü Şenil,YILMAZ Simge Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17, no.1 (2020): 318 - 350. 10.33711/yyuefd.691593 |
| MLA | temiz zeynep,Ünlü Şenil,YILMAZ Simge Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.17, no.1, 2020, ss.318 - 350. 10.33711/yyuefd.691593 |
| AMA | temiz z,Ünlü Ş,YILMAZ S Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 17(1): 318 - 350. 10.33711/yyuefd.691593 |
| Vancouver | temiz z,Ünlü Ş,YILMAZ S Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 17(1): 318 - 350. 10.33711/yyuefd.691593 |
| IEEE | temiz z,Ünlü Ş,YILMAZ S "Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi." Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, ss.318 - 350, 2020. 10.33711/yyuefd.691593 |
| ISNAD | temiz, zeynep vd. "Okul Öncesi Eğitim Alan Beş Yaş Çocuklarının Meslek Seçimleri ve Cinsiyetlerine İlişkin Düşüncelerinin İncelenmesi". Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17/1 (2020), 318-350. https://doi.org/10.33711/yyuefd.691593 |
