MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA
Yıl: 2021 Cilt: 14 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 598 - 611 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.25287/ohuiibf.754245 İndeks Tarihi: 21-06-2021
MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA
Öz: Bu çalışmanın amacı Borsa İstanbul (BIST)’da faaliyet gösteren bankaların finansal performansı ile makroekonomik değişkenler ve içsel faktörler arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu amaçla BIST’de faaliyet gösteren bankaların 2005-2017 dönemine ilişkin verileri analiz edilmiş ve regresyon yöntemi kullanılmıştır. Bankaların finansal performans göstergeleri olarak aktif karlılık oranı (ROA), öz kaynak karlılık oranı (ROE), Tobin’s Q (TOBIN) oranı ve fiyat/kazanç (F/K) oranı araştırmada yer almış olup, çalışmanın bağımlı değişkenleridir. Makroekonomik değişkenler olarak enflasyon ve işsizlik kullanılmıştır. Toplam aktifler, finansal kaldıraç ve yaş değişkenleri araştırmanın içsel faktörleridir ve makroekonomik değişkenler ile birlikte araştırmanın bağımsız değişkenlerini oluşturmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre finansal performans göstergeleri olan aktif karlılık oranı (ROA), öz kaynak karlılık oranı (ROE), Tobin’s Q (TOBIN) oranı ve fiyat/kazanç (F/K) oranı toplam aktifler, finansal kaldıraç ve yaş değişkenleri ile istatistiki olarak anlamlı bir ilişkiye sahiptir. Buna karşın söz konusu finansal performans göstergeleri ile makroekonomik değişkenler arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Tahmin edilen tüm modellerde finansal performans göstergeleri ile toplam aktifler arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Finansal performans göstergeleri ile finansal kaldıraç oranı ve yaş arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Buna göre bankaların toplam aktiflerini istikrarlı bir şekilde büyütmeleri bankaların finansal performansını olumlu yönde etkilemekte ve karlılığı arttırıcı bir faktör olarak öne çıkmaktadır.
Anahtar Kelime: THE RELATIONSHIP BETWEEN MACROECONOMIC VARIABLES AND THE INTERNAL FACTORS WITH FINANCIAL PERFORMANCE OF THE BANKS: AN EMPIRICAL RESEARCH FOR TURKEY
Öz: The aim of this study is to investigate the relationship between the financial performance of banks operating inBorsa Istanbul (BIST) and macroeconomic variables and internal factors. For this purpose, the data of the banks operating in BIST for the period of 2005-2017 were analyzed and the regression method was used. Return onassets (ROA), return on equity (ROE), Tobin’s Q (TOBIN) ratio and price/earnings (FK) ratio as the financial performance indicators of banks were included in the study and are dependent variables of the study. Inflation and unemployment were used as macroeconomic variables. Total assets, financial leverage and age variables are the internal factors of the research and together with the macroeconomic variables, they constitute the independent variables of the research. According to the results of the research, financial performance indicators which arereturn on assets (ROA), return on equity (ROE), Tobin’s Q (TOBIN) ratio and price/earnings (F/K) ratio have astatistically significant relationship with total assets, financial leverage and age variables. On the other hand,there is no significant relationship between financial performance indicators and macroeconomic variables. In all estimated models, a significant and positive relationship was found between financial performance indicators andtotal assets. There is a negative relationship between financial performance indicators and financial leverage andthe age variables. Accordingly, the steady growth of banks' total assets positively affects the financial performanceof banks and stands out as a factor that increases profitability.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abreau, M., & Mendes, M. (2002). Commercial bank interest marginsand profitability: Evidence from EU countries. University of Porto Working Paper Series, 122.
- Alper, D., & Anbar, A. (2011). Bank specificand macroeconomic determinants of commercial bank profitability: Emprical evidence from Turkey. Business and Economics Research Journal, 2(2), 139–152.
- Aydın, Y. (2019). Türk bankacılık sektöründe karlılığı etkileyen faktörlerin panel veri analizi ile incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(1), 181–189.
- Dağıdır, C. (2010). Türk bankacılık sektöründe karlılık ve makro ekonomik değişkenlerle ilişkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 1, 25–33.
- Demirgüç-Kunt, A., & Huizinga, H. (1999). Determinants of commercial bank interest margins and profitability: Some international evidence. The World Bank Economic Review, 13(2), 379–408.
- Guru B., Staunton, J., & Balashanmugam, B. (2002). Determinants of commercial bank profitability in Malaysia. University Multimedia Working Papers.
- Gülhan, Ü., & Uzunlar, E. (2011). Bankacılık sektöründe karlılığı etkileyen faktörler: Türk bankacılık sektörüne yönelik bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 341–368.
- Gündoğdu, F., & Aksu, H. (2011). Mevduat bankacılığında karlılık ve makroekonomik değişkenlerle ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 10, 243–270.
- Güneş, N. (2015). Banka kârlılığının belirleyicileri: 2002-2012 dönemi Türk mevduat bankaları üzerine bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 265–282.
- Ho, T., & Saunders, A. (1981). The determinants of bank interest margins: theory and empirical evidence. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 16(4), 581–600.
- Işık, Ö., Yalman, İ. N., & Koşaroğlu, Ş. M. (2017). Türkiye’de bankaların karlılığını etkileyen faktörler. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1, 362–380.
- Jiang, G., Tang, N., Law, E., & Sze, A. (2003). Determinants of bank profitability in Hong Kong. Hong Kong Monetary Authority Research Memorandum, September.
- Kaya, Y. T. (2002). Türk bankacılık sektöründe karlılığın belirleyicileri 1997- 2000. Mali Sektör Politikaları Dairesi Çalışma Raporları: 2002/1. Ankara.
- Öztürk, H. (2016). Türk bankacılık sektörünü etkileyen makro ekonomik faktörlerin ampirik analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 620, 11–29.
- Reis, Ş. G., Kılıç, Y., & Buğan, M. F. (2016). Banka karlılığını etkileyen faktörler: Türkiye örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 72, 21–36.
- Sarıdoğan, H. Ö. (2020). Katılım bankalarının performansını etkileyen faktörler: Küresel kriz bağlamında bir dinamik panel veri analizi. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 148– 167.
- Sarıtaş, H., Uyar, S.G.K. & Gökçe, A. (2016). Banka karlılığı ile finansal oranlar ve makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkilerin sistem dinamik panel veri modeli ile analizi: Türkiye araştırması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 11(1), 87–108.
- Sayman, Y. (2012). Sahiplik yapısının firma performansı ve sermaye yapısı üzerine etkileri: İMKB’de işlem gören üretim firmalarında bir uygulama (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Supriyono, R. A., & Herdhayinta, H. (2019). Determinants of bank profitability: The case of the regional development bank (BPD Bank) in Indonesia. Journal of Indonesian Economy and Business, 34(1), 1–15.
- Taşkın, F. D. (2011). Türkiye’de ticari bankaların performansını etkileyen faktörler. Ege Akademik Bakış, 2, 289– 298.
- Türkdönmez, C. S., & Babuşçu, Ş. (2019). Bankaların kârlılık performansını etkileyen faktörler. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 37–54.
- Vong, A. P. I., & Chan, H. S. (2009). Determinants of bank profitability in Macao. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/252081427_Determinants_of_Bank_Profitability_in_Macao,
- Yalçınkaya, A. E. A., Şanlısoy, S. &Aydın, Ü. (2016). Türk Bankacılık Endüstrisinde Performansın Belirleyenleri ve Politik İstikrarsızlık İlişkisi. Sosyoekonomi, 27, 161–182.
| APA | Demirel B, CIL KOCYIGIT S, Kevser M (2021). MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA. , 598 - 611. 10.25287/ohuiibf.754245 |
| Chicago | Demirel Bilge Leyli,CIL KOCYIGIT Seyhan,Kevser Mustafa MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA. (2021): 598 - 611. 10.25287/ohuiibf.754245 |
| MLA | Demirel Bilge Leyli,CIL KOCYIGIT Seyhan,Kevser Mustafa MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA. , 2021, ss.598 - 611. 10.25287/ohuiibf.754245 |
| AMA | Demirel B,CIL KOCYIGIT S,Kevser M MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA. . 2021; 598 - 611. 10.25287/ohuiibf.754245 |
| Vancouver | Demirel B,CIL KOCYIGIT S,Kevser M MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA. . 2021; 598 - 611. 10.25287/ohuiibf.754245 |
| IEEE | Demirel B,CIL KOCYIGIT S,Kevser M "MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA." , ss.598 - 611, 2021. 10.25287/ohuiibf.754245 |
| ISNAD | Demirel, Bilge Leyli vd. "MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA". (2021), 598-611. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.754245 |
| APA | Demirel B, CIL KOCYIGIT S, Kevser M (2021). MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 598 - 611. 10.25287/ohuiibf.754245 |
| Chicago | Demirel Bilge Leyli,CIL KOCYIGIT Seyhan,Kevser Mustafa MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 14, no.2 (2021): 598 - 611. 10.25287/ohuiibf.754245 |
| MLA | Demirel Bilge Leyli,CIL KOCYIGIT Seyhan,Kevser Mustafa MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.14, no.2, 2021, ss.598 - 611. 10.25287/ohuiibf.754245 |
| AMA | Demirel B,CIL KOCYIGIT S,Kevser M MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2021; 14(2): 598 - 611. 10.25287/ohuiibf.754245 |
| Vancouver | Demirel B,CIL KOCYIGIT S,Kevser M MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2021; 14(2): 598 - 611. 10.25287/ohuiibf.754245 |
| IEEE | Demirel B,CIL KOCYIGIT S,Kevser M "MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA." Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14, ss.598 - 611, 2021. 10.25287/ohuiibf.754245 |
| ISNAD | Demirel, Bilge Leyli vd. "MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER VE İÇSEL FAKTÖRLER İLE BANKALARIN FİNANSAL PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA". Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 14/2 (2021), 598-611. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.754245 |
