Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği

Düzenli, Kubilay; BİLGİLİ, Muhammed Yunus

Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği

Kubilay DÜZENLİ, (Karadeniz Teknik Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Kamu Yönetimi Bölümü, Trabzon, Türkiye)

Muhammed Yunus BİLGİLİ (Karadeniz Teknik Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Kamu Yönetimi Bölümü, Trabzon, Türkiye)

Çağdaş Yerel Yönetimler

0 0

Yıl: 2022 Cilt: 31 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 67 - 94 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-06-2022

Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği

Öz:

Sanayi Devrimi sonrası İngiltere’de “toplumcu belediyecilik” olarak adlandırılan bir kentsel politik hareket ortaya çıkmıştır. 20.yy’da İsveç, merkezi ve yerel yönetimler arası iş birliğiyle toplumcu belediyecilik politikalarının uygulanmasında önde gelen ülkeler arasında yer almıştır. Diğer yandan, toplumcu belediyecilik anlayışı Türkiye’de 1970’li yıllarda tartışılmaya başlanmış, fakat 12 Eylül 1980 askeri darbesinin de etkisiyle belediyecilik anlayışında neo-liberal politikalar ön plana çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı, toplumcu belediyecilik pratikleri bakımından Türkiye ve İsveç’in karşılaştırılmasıdır. Çalışma kapsamında, öncelikle Türk ve İsveç belediye sisteminin tarihi gelişimi ve toplumcu belediyecilik uygulamalarına yer verilmiştir. Ardından her iki ülkenin toplumcu belediyecilik politikaları; siyasal ve sosyal gelişmeler ile kanuni sınırlılıklar bakımından karşılaştırmalı bir şekilde analiz edilmiştir. Sonuç olarak toplumcu belediyecilik anlayışının İsveç belediyecilik sisteminde karakteristik bir özellik taşıdığı, buna karşın Türkiye’de ise kısa süreli bir hareket olarak değerlendirilebileceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Comprasion of Social(ist) Municipalism Practices: The Case of Turkey and Sweden

Öz:

After the Industrial Revolution an urban political movement called social(ist) municipalism emerged in England. In the 20th century, with the cooperation between central and local governments, Sweden has been one of the leading country in the implementation of social(ist) municipal policies. On the other hand, in Turkey social(ist) municipalism began to be discussed in 1970s, but with the effect of the military coup of September 12, 1980, neo-liberal municipalism dominated Turkish municipal system. This study aims to compare Turkish and Swedish municipal structures on behalf of social(ist) municipalism. Within the scope of the study, first of all, the historical development of the Turkish and Swedish municipal systems and socialist municipal practices were explained. Then, the social(ist) municipal policies of both countries analyzed comparatively in terms of political and social developments and legal constraints. As a result it can be evaluated that the social(ist) municipalism is a dominant characteristic feature of Sweden local government system while it can be only as a short term movement in Turkey.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

 Acar, İ. A. ve Kitapçı, İ. (2009). “Bir Mali Yerelleşme Deneyimi Olarak İsveç”. Maliye Dergisi, 157, 85-104.
 Akarçay, P. (2017). “İsveç’te Yerel Yönetimler”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(44), 371-381.
 Akarçay, P. (2020). “İsveç’te Bölgeselleşme ve Çok Katmanlı Yönetişim”. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 29(3), 1-23.
 Akdemir, T. ve Karakurt, B. (2016). “Nordik Ülkelerinde İdarelerarası Mali İlişkiler”. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 127-159.
 Akın, F. (2015). Yerel Yönetimlerin Tarihsel Gelişimi ve Türk İdari Yapısındaki Yeri. İdari ve Mali Açıdan Türkiye’de Yerel Yönetimler. (Ed. M. Mecek, M. Doğan ve B. Parlak). Antalya: Bekad Yayınları.
 Altuğ, Y. (1957). “İsveçte Demokrasinin Kurulması ve Gelişmesi”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 21(1-4), 48-65.
 Andersen, G. E. (2015). Toplumsal Riskler ve Refah Devletleri. Sosyal Politika Yazıları. (Ed. A. Buğra ve Ç. Keyder). İstanbul: İletişim Yayınları
 Arıkboğa, E. (2013). “Geçmişten Geleceğe Büyükşehir Belediye Modeli”. Yerel Politikalar Dergisi, 1(3), 48-96.
 Arndt, C. (2014). “Social Democracy’s Mobilization of New Constituencies: The Role of Electoral Systems”. Party Politics, 20(5),1-21.
 Aydıner, T. (2020). “Toplumcu Belediyecilik Deneyimi (1973-1980): Denizli Örneği”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 353-368.
 Batuman, B. (2010). “Toplumcu Bir Belediyecilik Modeli: Yeni Belediyecilik Hareketi 1973-1977”. Mülkiye Dergisi, 34(266), 223-241.
 Bayraktar, U. ve Penpecioğlu, M. (2008). “Başka Bir Kentsel Gelişme Tahayyülü Mümkündür! Özgün Bir Yerel Liderlik Tecrübesi Olarak 1977-1980 Arası Ankara Belediyesi Ali Dinçer Dönemi”. Mülkiye Dergisi, 32(261), 55-88.
 Bayraktar, U. ve Penpecioğlu, M. (2013). Yerel Liderlik, Toplumcu Belediyecilik ve Ali Dinçer: 1977-1980 Dönemi Ankara Belediyesi. Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi Toplumcu Belediyecilik Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları. (Ed. İ. Kamalak ve H. Gül). İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
 Bayramoğlu, S, (2015). Toplumcu Belediye Nam-ı Diğer Belediye Sosyalizmi. Ankara: Notabene Yayınları.
 Berkes, N. (2013). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
 Bilgin, A. R. ve Karakaş, H. (2012). Egemenlik. Karşılaştırmalı Anayasa Çalışmaları. (Ed. A. Yıldız, M. Bilgin ve K. A. Koçak). Ankara: TBMM Araştırma Merkezi Yayınları, No:4.
 Birleşmiş Mimarlar (1976). “İzmit Yeni Yerleşimleri”. Mimarlık Dergisi, 149, 100- 103.
 Bulca, A. (1977). “İzmit Yeni Yerleşimler Projesi”. Mimarlık Dergisi, 151, 57-59.
 Burström, B. (2015). “Sweden-Recent Changes in Welfare State Arrangements”. International Journal of Health Services, 45(1), 87-104.
 Büklü, M.A. (1977). “Kartal Belediyesi Uygulamaları ve Ekmek Sorunu”. Mimarlık Dergisi, 151, 55-56.
 Coşkun, B.ve Uzun, T. (2005). İl Özel İdaresi’nde Yeniden Yapılanma. Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar I. (Ed. H. Özgür ve M. Kösecik). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
 Dalokay, V. (1977). “Yeni Kent Kültürü ve Kent Enstitüleri Üzerine”. Mimarlık Dergisi, 151, 80.
 De Ceunincka, K., Reynaerta, H., Steyversa, K. ve Valcke, T. (2010). “Municipal Amalgamations in the Low Countries: Same Problems, Different Solutions”. Local Government Studies, 36(6), 803-822.
 Dur, İ. İ. ve Parlak, B. (2020). “1980 Sonrası Fransa ve Türkiye’de Gerçekleşen Yerel Yönetim Reformlarının Karşılaştırılmalı Analizi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 280-301.
 Ekiz, S. (2018). “İsveç Anayasası Üzerine Notlar”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(1), 63-124.
 Erlingsson, G. Ó. ve Ödalen J. (2013). “How Should Local Government Be Organised? Reflections from a Swedish Perspective”. Local Government Studies, 39(1), 22-46.
 Ersöz, H. Y. (2004). Sosyal Politika Perspektifinden Yerel Yönetimler İngiltere, İsveç ve Türkiye Örneği. İstanbul: Filiz Kitabevi.
 Geray, C. (1983). “Yerel Yönetimlerin Mali Sorunları”. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi 10. Cilt, İstanbul: İletişim Yayınları.
 Gustafsson, B. ve Shuge, G. (2013). “A Comparison of Social Assistance in China and Sweden”. China Journal of Social Work, 6(3), 292-310.
 Güler, M. (2013). Toplumcu Belediyeciliğin Doğuş Koşulları Üzerine. Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi Toplumcu Belediyecilik Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları. (Ed. İ. Kamalak ve H. Gül). İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
 Hagen, J., Bordingon, M., Dahlberg, M., Grewal, B., Petterson, P. ve Seitz, H. (2000). “Subnational Government Bailouts in OECD Countires: Four Case Studies”, Latin American Research Network, 1-39. https://core.ac.uk/download /pdf/6441746.pdf (25.01.2021).
 Hamamcı, C. (2016). Toplumcu Belediyecilik. Prof. Dr. Oğuz Onaran’a Armağan. (Ed. Ş. Özkan Erdoğan ve O. Zengin). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
 Hanes, N. ve Wikström, M. (2008). “Does the Local Government Structure Affect Population and Income Growth? An Empirical Analysis of the 1952 Municipal Reform in Sweden”. Regional Studies, 42(4), 593-604.
 https://stats.oecd.org/, (25.01.2021)
 Hudson, C. (2005). “Regional Development Partnership in Sweden: Putting the Government Back in Governance”. Regional&Federal Studies, 15(3), 311-327.
 İnsani Gelişim Endeksi (2016), http://hdr.undp.org/, (20.01.2021).
 İsvan, A. (1977). “Halkın Belediyesi Olmak”. Mimarlık Dergisi, 151, 63-66.
 İsvan, A. (2002). Başkentin Gölgesinde İstanbul. İstanbul: İletişim Yayınları.  Johansson, R.ve Borell, K. (1999). “Central Steering and Local Networks; Old Care in Sweden”. Public Administration, 77(3), 585-598.
 Joumard, I. ve Kongsrud, P. M. (2003). “Fiscal Relations across Government Levels”, OECD Economics Department Working Papers, No: 375. https://www.oecdilibrary. org/docserver/455513871742.pdf?expires=1612963997&id=id&
accname=guest&checksum=AEC0C0337F981236EB061E3054748C6F (25.01.2021).  Jönsson, I., Richard, A.M.D., Odena, S. ve Ring, M. (2010). “Becoming Dependent: How is Elder Care Implemented in France and Sweden”. https://halshs.archivesouvertes. fr/, (10.01.2021).
 Keleş, R. (2015). Kent, Kentsel Siyaset ve Çevre Yazıları. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
 Keleş, R.ve Mengi, A. (2017). Avrupa Birliğinin Bölge Politikaları. İstanbul: Cem Yayınevi.
 Kılavuz, F. ve Yüksel, C. (2017). “Yerel Yönetimler Maliyesi Çerçevesinde Toplumcu Belediyecilik: Fatsa ve Ovacık Örneği”. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 11(23), 121- 138.
 Kili, S.ve Gözübüyük, A.Ş. (2006). Sened-i İttifak’tan Günümüze Türk Anayasa Metinleri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
 Kilimci, S. ve Riis, U. (2008). “Educational System in Sweden: Trends and Reforms”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 255-266.
 Koçak, S. Y. ve Ekşi, A. (2010). “Katılımcılık ve Demokrasi Perspektifinden Türkiye’de Yerel Yönetimler”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 295-307.
 Köker, L. (1995). “Local Politics Democracy in Turkey: An Apprasial”. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 540(1), 51-62.
 Köse, E. (1977). “Yerel Yönetimlerde Yeni Örgütlenmelere Doğru”. Mimarlık Dergisi, 151, 57-59.
 Leopold, E. ve McDonald, D. A. (2012). “Municipal Socialism Then and Now: Some Lessons for the Global South”. Third World Quarterly, 33(10), 1837-1853.
 Loughlin, J., Lidstrom, A. ve Hudson, C. (2005). “The Politics of Local Income Tax in Sweden Reform and Continuity”. Local Government Studies, 31(3), 351-366.
 Madell, T. (2012). Local Government in Sweden. Local Government in the Member States of the European Union: A Comparative Legal Perspective. (Ed. A. M. Moreno). Madrid: National Institute of Public Administration.
 MİGM (T.C. İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü) (1999). İsveç. Dünyada Mahalli İdareler. (Ed. M. Türker). Ankara: T.C. İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, 27.
 Montin, S. (2000). “Between Fragmentation and Coordination: The changing role of local government in Sweden”. Public Management an International Journal of Research and Theory, 2(1), 1-24.
 OECD (2018). Subnational Governments in OECD Countries Key Data, https://www.oecd.org/, (24.01.2021).
 Ollson, J.ve Aström, J. (2008). “Why Regionalism in Sweden”. Regional&Federal Studies, 13(3), 66-89.
 Ortaylı, İ. (2014). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı. İstanbul: Timaş Yayınları.
 Özgür, H. ve Yavuzçehre Savaş, P. (2016). “Türkiye’nin Büyükşehir Belediye Yönetim Sistemi 1982-2015”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 903-926.
 Öztürk, F. (2003). “Ülke Ülke Yerel Yönetimler- İsveç’te Yerel Yönetimler”. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 12(3), 68-84.
 Öztürk, N. (2013). “Yabancıların Yerel Seçimlerde Oy Kullanma Hakkı”. Public and Private International Law Bulletin, 33(1), 125-168.
 Parlak, B. (2015). Yerel Yönetimler: Kavramsal ve Kuramsal Çatı. İdari ve Mali Açıdan Türkiye’de Yerel Yönetimler. (Ed. M. Mecek, M. Doğan ve B. Parlak). Antalya: Bekad Yayınları.
 Roos, K.ve Lidström A. (2014). “Local Policies and Local Government Legitimacy”. The Swedish case, Urban Research & Practice, 7(2), 137-152.
 Sakal, M. (2000). “Türkiye’de Yerel Yönetimlerde Yeniden Yapılanma Sorunu: Tarihsel Perspektiften Bir Değerlendirme”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 119-140.
 Sakarya, İ. (2016). “Türkiye’de Toplumcu Belediyecilik Hareketi Ekseninde Çanakkale’de Yerel Siyaset (1968-1980)”. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı Dergisi, 14(21), 135-148.
 Seyitdanlıoğlu, M. (1999). “Yerel Yönetim Metinleri (XIX) Dersaadet Belediye Kanunu Getirdikleri”. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 8(4), 157-171.
 Sezgin, S. (2017). “Türkiye’de Toplumcu Belediyecilik: İzmit Örneği”. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 51-66.
 Sunay, C. (2008). Türkiye’de Yerel Siyasetin Gelişimi. Yerel Siyaset. İstanbul: Okutan Yayınları.
 Şataf, C. ve Mermer, B. (2017). “Avrupa’da Sosyal Belediyecilik Anlayışı ve Türkiye”. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(17), 13-33.
 Şengül, T. (2018). “1968 Yerel Seçimleri CHP’ye Ne Söylüyor”. https://www.birgun.net/, (15.12.2020).
 Tan, E. (2020). “Quo Vadis? The Local Government in Turkey after Public Managemnet Reforms”. International Review of Administrative Sciences, 86(1), 115-133.
 Taşçı, F. (2010). “Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar: İsveç, Almanya, İngiltere, İtalya Örnekleri”. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1, 175-202.
 Tekeli, İ. (1977). “Belediyeler ve Kent Yönetiminin Sınıfsal Yapısı”. Mimarlık Dergisi, 150, 32-34.
 Tekeli, İ. (1983). “Yerel Yönetimlerde Demokrasi ve Türkiye’de Belediyelerin Gelişimi”. Amme İdaresi Dergisi, 16(2), 3-22.
 Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (2021). “İsveç’in Siyasi Görünümü”. http://www.mfa.gov.tr/, (16.12.2020).
 Ünal, F. (2011). “Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Yasal ve Yapısal Dönüşümü”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 241-248.
 Waldenström, D. (2017). “Wealth-Income Ratios in a Small, Developing Economy: Sweden, 1810–2014”. The Journal of Economic History, 77(1), 285-313.
 Wollmann, H. (2004). “Local Government Reforms in Great Britain, Sweden, Germany and France: Between Multi-Function and Single-Purpose Organisations”. Local Government Studies, 30(4), 639-665.
 Yalçındağ, S. (1998). “Yerel Demokrasinin Örgütlenmesi ve Yerinden Yönetimin Geliştirilmesi Açısından Muhtarlık Kurumu”. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 7(3), 37-56.
 Yıldırım, S. (1977). “Marmara ve Boğazları Belediyeleri Birliğinin Kuruluşu”. Mimarlık Dergisi, 151, 53-54.

APA	Düzenli K, BİLGİLİ M (2022). Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği. , 67 - 94.
Chicago	Düzenli Kubilay,BİLGİLİ Muhammed Yunus Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği. (2022): 67 - 94.
MLA	Düzenli Kubilay,BİLGİLİ Muhammed Yunus Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği. , 2022, ss.67 - 94.
AMA	Düzenli K,BİLGİLİ M Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği. . 2022; 67 - 94.
Vancouver	Düzenli K,BİLGİLİ M Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği. . 2022; 67 - 94.
IEEE	Düzenli K,BİLGİLİ M "Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği." , ss.67 - 94, 2022.
ISNAD	Düzenli, Kubilay - BİLGİLİ, Muhammed Yunus. "Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği". (2022), 67-94.

APA	Düzenli K, BİLGİLİ M (2022). Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler, 31(1), 67 - 94.
Chicago	Düzenli Kubilay,BİLGİLİ Muhammed Yunus Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler 31, no.1 (2022): 67 - 94.
MLA	Düzenli Kubilay,BİLGİLİ Muhammed Yunus Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler, vol.31, no.1, 2022, ss.67 - 94.
AMA	Düzenli K,BİLGİLİ M Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler. 2022; 31(1): 67 - 94.
Vancouver	Düzenli K,BİLGİLİ M Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği. Çağdaş Yerel Yönetimler. 2022; 31(1): 67 - 94.
IEEE	Düzenli K,BİLGİLİ M "Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği." Çağdaş Yerel Yönetimler, 31, ss.67 - 94, 2022.
ISNAD	Düzenli, Kubilay - BİLGİLİ, Muhammed Yunus. "Toplumcu Belediyecilik Pratiklerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İsveç Örneği". Çağdaş Yerel Yönetimler 31/1 (2022), 67-94.