Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele

Bilge, Ayşegül; ÇAM, Mahire Olcay

Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele

Ayşegül BİLGE, (Ege Üniversitesi, İzmir Atatürk Sağlık Yüksek Okulu, İzmir, Türkiye)

Mahire Olcay ÇAM (Ege Üniversitesi, Hemşirelik Yüksek Okulu, İzmir, Türkiye)

TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni

264 73

Yıl: 2010 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 71 - 78 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele

Öz:

Damga, sağlık ile ilgili birçok alanda dikkat çeken bir konudur. Özellikle toplumun ruhsal hastalıklara yönelik damgalaması, hastaların ve aile üyelerinin çare arama davranışını ve tedavilerini etkilemektedir. Damgalanmış insanlar, önemsiz ve değersiz bir toplumsal kimliğe bürünürler. Bu yazıda ruhsal hastalığa bağlı damgalamanın nedenleri ve sonuçları gözden geçirilmiş, damgalamaya karşı mücadele tartışılmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

The fight against stigma toward mental illness

Öz:

In many health conditions, stigma is receiving increasing attention. Public stigmatization toward mental illness can affect particularly the patients and family memberships to help seeking behavior and treatment. These stigmatized persons in the society are deprived of rights and benefits. In this paper, reasons and consequences of stigma associated with mental illness are reviewed and combat against mental illnesses originated stigma are discussed.

Anahtar Kelime:

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Taşkın EO. Stigma Ruhsal Hastalıklara Yönelik Tutumlar ve Damgalama. Ed: Taşkın EO. 1. Basım. İzmir. Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri, 2007, s. 4-7, 17-40, 73-114.
2. Soygür H, Özalp DE. Şizofreni ve damgalanma sorunu. Dahili Tıp Bilimleri Psikiyatri Dergisi. 2005; (1)12: 74-80.
3. Oran NT, Şenuzun F. Toplumda kırılması gereken bir zincir: HIV/AIDS stigması ve baş etme stratejileri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 2008; (5)1: 1-16
4. Çam O, Bilge A. Ruh hastalığına yönelik inanç ve tutumlar. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2007; 8: 215-223.
5. Bahar A. Şizofreni ve damgalama. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2007; (2)4: 101-110.
6. Dülgerler Ş. Ruhsal Hastalıklarda Damgalama ve Psikiyatri Hemşireliği. Kocaeli. XV. Ulusal Sosyal Psikiyatri Kongresi Özet Kitabı. 2008, s. 28.
7. Üçok A. Şizofreni hastası neden damgalanır? Klinik Psikiyatri. 2003; Ek 1: 3-8.
8. Gary FA. Stigma: barrier to mental health care among ethnic minorities Issues In Mental Health Nursing. 2005; 26(10): 979-999.
9. Özdemir H. Salgın hastalıklardan ölümler, 1914– 1918. Ankara. Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2005.
10. Barış Yİ. Dünyada Tüberkülozun Tarihçesi. Toraks Dergisi. 2002; 3(3): 338-340.
11. Çoban A Şizofrenide Damgalama http://www.e- sizofreni.com/2008/04/10/sizofrenide_damgalama / Erişim Tarihi: [28.4.2009].
12. Özten E, Cerit C, Yıldız M. Psikotik Bozukluk Görülen Hastalarda Hasta Olma ve Tedavi Görme ile İlgili Görüş Anketi Uygulanarak Kendini Damgalama Düzeylerinin Saptanması. XIII. Sosyal Psikiyatri Kongresi Kongre Tam Metin Kitabı. Ed: Selçuk Kırlı. Bursa. 2006.
13. Kaptanoğlu C. Psikanalitik Açıdan Damgalama ve Ayrımcılık. Stigma Ruhsal Hastalıklara Yönelik Tutumlar ve Damgalama. Ed: Taşkın EO. İzmir. Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri, 2007, s. 59-66.
14. Ersoy MA, Varan A. Ruhsal Hastalıklarda İçselleştirilmiş Damgalanma Ölçeği Türkçe Formu’nun Güvenilirlik ve Geçerlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi. 2007; 18(2): 163-171.
15. Bağ B, Ekinci M. Sağlık personelinin ruhsal sorunları olan bireylere yönelik tutumlarının araştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 2005; 3(11): 107-127.
16. Bostancı N, Aştı N. Hemşirelerin ruh sağlığı bozuk olan bireylere karşı tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörlojik Bilimler Dergisi. 2004; 17(2): 87-93.
17. Doğan S. Hemşirelik Yüksekokulu Öğrencilerinin Ruh Hastaları ve Hastalıklarına Karşı Tutumlarının Değerlendirilmesi. Sivas. III. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı. 1992.
18. Sartorius N. Iatrogenic Stigma of Mental Illness. BMJ. 2002; 324: 1470-1471.
19. Özkan S. Kronik Psikoz. İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi_Hasta_Okulu._http://www.frmtr.com/sa glik_makaleleri/1209527_sizofrenide_damgalama yi-azaltmak-pdt.html Erişim Tarihi: [27.07.2009].
20. Kıvırcık Akdede BB, Alptekin K, Topkaya ŞÖ, Belkiz B, Nazlı E, Özsin E. ve ark. Gençlerde şizofreniyi damgalama düzeyi. Yeni Symposium. 2004; 42(3): 113-117.
21. Yıldırım S. Bipolar Bozukluğa Yönelik Damgalama ve Psikiyatri Hemşiresinin Rolü. Kocaeli. XV. Ulusal Sosyal Psikiyatri Kongresi Özet Kitabı. 2008, s. 29.
22. Gümüş BA. Anksiyete Bozukluklarına Yönelik Tutumlar ve Psikiyatri Hemşiresinin Rolü. Kocaeli. XV. Ulusal Sosyal Psikiyatri Kongresi Özet Kitabı. 2008, s. 30.
23. Engin E. Alkol ve Madde Kullanımında Damgalama ve Psikiyatri Hemşiresinin Rolü. Kocaeli. XV. Ulusal Sosyal Psikiyatri Kongresi Özet Kitabı. 2008, s. 31.
24. Ögel K. Alkol ve madde kullanım bozukluklarında damgalanma. 3P dergisi. 2004; 12(Ek Sayi: 3)
25. Bilge A, Savaşan A, Zorlu M ve Erkman Z. Madde bağımlılığı ve gebelik. Bağımlılık Dergisi. 2009; 10(1): 44-50.
26. World Psychiatric Association. The Madrid Declaration. Curr Opin Psychiatry 1998; 11: 1
27. Juan J, López-Ibor JR. The WPA and the Fight against Stigma because of Mental Diseases. WPA Programs World Psychiatry. 2002; 1(1): 30-31.
28. Kadri N, Sartorius N. The Global Fight against the Stigma of Schizophrenia We Must Dispel the Myths and Misunderstandings Surrounding this Illness. Health in Action. 2005; 2(7)e136: 597-599.
29._Üçok_A._Şizofreni_ve_Damgalama_http://www.s ozcu.net/psikoloji-ve-psikiyatri/93677-sizofreni-ve- damgalama.html Erişim Tarihi: [21.4.2009].
30. López-Ibor Aliño JJ. Fight against schizophrenia stigma. An R Acad Nac Med (Madr). 2001; 118(2): 295-316.
31. Çam O, Pektaş İ, Bilge A. Ebe veya Ebe/Hemşirelere Verilen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Konusundaki Eğitiminin Etkililiğinin Araştırılması. İzmir. Ege Üniversitesi Araştırma Fonu Proje Raporu. Proje No: 04/HYO/006.
32. Bilge A, Çam O. Ruhsal Hastalığa Yönelik İnançlar Ölçeği’nin Geçerliliği ve Güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2008; 9(2): 91-96.
33. Heijnders M, Van Der Meij S. The Fight against Stigma: an Overview of Stigma-Reduction Strategies and Interventions. Psychol Health Med. 2006; 11(3): 353-63.
34. World Health Organization. Geneva. The World Health Report. 2001.
35. Angermeyer MC, Schulze B, Dietrich S. Courtesy stigma-a Focus Group Study of Relatives of Schizophrenia Patients. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2003; 38(10): 593-602.
36. Üçok A. Şizofreni: Damga, Mitler ve Gerçekler. Psikiyatri Dünyası. 1999; 3: 67-71.
37. Wolff G, Pathare S, Craig T, Leff J. Public Education for Community Care: A New Approach. Br J Psychiatry. 1996; 168: 441-447.
38. Sağduyu A, Aker T, Özmen E, Ögel K, Tamar D. Halkın Şizofreniye Bakışı ve Yaklaşımı Üzerine bir Epidemiyolojik Araştırma. Türk Psikiyatri Dergisi. 2001; 12: 99-110.
39. Kocabaşoğlu N, Aliustaoğlu S. Stigmatizasyon. Yeni Symposium. 2003; 41(4): 190-192.
40. Güney M. Ruhsal Hastalıklarda Stigmatizasyonu Önlemek İçin Neler Yapılabilir? Kriz Dergisi. 2004; 12(1): 67-71.
41. Soygür H. ve Cankurtaran EŞ. Damgalama ve Ruh Sağlığı: Tarihsel Süreç İçinde Bir Bakış Ed: Taşkın EO. Stigma Ruhsal Hastalıklara Yönelik Tutumlar ve Damgalama. İzmir. Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri, 2007, s. 41-57.

APA	Bilge A, ÇAM M (2010). Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. , 71 - 78.
Chicago	Bilge Ayşegül,ÇAM Mahire Olcay Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. (2010): 71 - 78.
MLA	Bilge Ayşegül,ÇAM Mahire Olcay Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. , 2010, ss.71 - 78.
AMA	Bilge A,ÇAM M Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. . 2010; 71 - 78.
Vancouver	Bilge A,ÇAM M Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. . 2010; 71 - 78.
IEEE	Bilge A,ÇAM M "Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele." , ss.71 - 78, 2010.
ISNAD	Bilge, Ayşegül - ÇAM, Mahire Olcay. "Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele". (2010), 71-78.

APA	Bilge A, ÇAM M (2010). Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 9(1), 71 - 78.
Chicago	Bilge Ayşegül,ÇAM Mahire Olcay Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 9, no.1 (2010): 71 - 78.
MLA	Bilge Ayşegül,ÇAM Mahire Olcay Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, vol.9, no.1, 2010, ss.71 - 78.
AMA	Bilge A,ÇAM M Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2010; 9(1): 71 - 78.
Vancouver	Bilge A,ÇAM M Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2010; 9(1): 71 - 78.
IEEE	Bilge A,ÇAM M "Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele." TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 9, ss.71 - 78, 2010.
ISNAD	Bilge, Ayşegül - ÇAM, Mahire Olcay. "Ruhsal hastalığa yönelik damgalama ile mücadele". TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 9/1 (2010), 71-78.