Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?

TÜRKÜM, AYŞE SİBEL

Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?

AYŞE SİBEL TÜRKÜM (Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Eskişehir, Türkiye)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri

1 0

Yıl: 2011 Cilt: 11 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 115 - 132 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?

Öz:

Bu araştırmada, ergenlerin problem çözme becerilerine ilişkin algılarının cinsiyetlerine, şiddetle karşılaşma deneyimlerine, yaşlarına ve sınıf düzeylerine göre farklılaşıp-farklılaşmadığı ve şiddetle karşılaşma deneyimlerini yordayan değişkenler incelenmiştir. Veriler Eskişehir Merkezinde farklı türdeki liselerde öğrenim gören 14-19 yaşları arasındaki 298 kız ve 302 erkek olmak üzere toplam 600 öğrenciden toplanmıştır. Araştırmada Problem Çözme Envanteri ve anket formu kullanılmıştır. Öğrencilerin problem çözme becerilerine ilişkin algılarının cinsiyetlerine, şiddet olaylarıyla karşılaştıkları yerlere göre farklılaşmadığı bulunmuştur. Ergenlerin algıları, şiddet olaylarıyla karşılaşma düzeylerine göre farklılaşmaktadır; şiddetle nadiren karşılaşanların problem çözme becerilerine ilişkin algı düzeyleri, ara sıra ve sık karşılaşanlardan yüksektir. Şiddetle sık karşılaşan ergenlerin problem çözme becerilerine ilişkin algıları ise cinsiyetleri ve yaşlarına göre farklılaşmamaktadır. Ergenlerin şiddetle karşılaşma deneyimlerini yordayan değişkenler problem çözme becerisi algısı, cinsiyet, sınıf düzeyi, yaş ve okul türüdür. Sonuç olarak, ergenlerin problem çözme becerilerine ilişkin algılarının okulda karşılaştıkları şiddete karşı korumada kısmen etkili olduğu görülmüş, özellikle şiddeti önleme ve şiddetten korunma amaçlı beceri eğitiminin rehberlik programlarının içeriğindeki yeri tartışılmıştır.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

School violence: To what extent do perceptions of problem solving skills protect adolescents?

Öz:

This study examined whether adolescents’ perceptions of problem solving skills differ according to their sex, ex- periences of exposure to violence, age and grade, and the variables predicting their experiences of exposure toviolence. Data were collected from 600 (298 females, 302 males) 14-19 year-old students attending various typesof high schools in central Eskiþehir. The Problem Solving Inventory and a questionnaire were used in the study.Findings of the study revealed that students’ perceptions of problem solving skills do not change according totheir sex and the place they are exposed to violence. Adolescents’ perceptions of problem solving skills differ inaccordance with the level of their exposure to violence; perception level of the problem solving skills of the stu- dents rarely exposed to violence is higher than that of the students exposed to violence occasionally or often. Per- ception level of the adolescents who are often exposed to violence does not change depending on their sex andage. The variables predicting adolescents’ experiences of exposure to violence are listed as perceptions of prob- lem solving skills, sex, grade, age, and school type. In conclusion, the adolescents’ perceptions of problem sol- ving skills are partially effective in protecting them against school violence. The place of the skills training prog- rams -particularly the ones that aimed at prevention of and protection from violence- in the content of counse- ling programs was discussed.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Arslan, C. (2010). Öfke ve öfkeyi ifade etme biçimlerinin, stresle başa çıkma ve kişiler arası problem çözme açısından incelenmesi Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 10, 7-43.
Avcı, R. ve Güçray, S. S. (2010). Şiddet davranışı gösteren ve göstermeyen ergenlerin ailelerinin aile işlevleri, aile birey- lerine ilişkin problemler, ök e ve ök e ifade tarzları açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 10, 45-76.
Aypay, A. ve Durmuş, E. (2008). Zorba, kendine güvenen ve zorbalıktan kaçınan tutumları sergileyen lise öğrencilerinin işbirliği yapma karakter özelliği açısından değerlendirilmesi. Ana- kara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41 (2), 23-42.
Baker, Ö. E. ve Kavşut, F. (2007). Akran zorbalığının yeni yüzü: Siber zorbalık, Eğitim Araştırmaları Dergisi, 27, 31-42.
Basmacı, K. S. (1998). Üniversite öğrencilerinin problem çözme becerilerini algılamalarının bazı değişkenler açısından incelen- mesi. Yayınlanmamış uzmanlık tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Bilge, F. (2009). Aileiçi demokrasi, çocuk hakları, istismar ve ihmal. A. S. Türküm (Ed.), Anne baba eğitimi içinde (s. 199- 226). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları .
Büyüköztürk, Ş. (2009). Veri analizi el kitabı (10. bs). Ankara: Pegem/A Yayıncılık.
Cenkseven Önder, F. ve Yurtal, F. (2008). Zorba, kurban ve olumlu özellikler taşıyan ergenlerin aile özelliklerinin ince- lenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 8, 805-832.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Daniels, J. A., Bradley, M. C., & Hays, M. (2007). h e impact of school violence on school personnel: Implications for psy- chologists. Professional Psychology: Research and Practice, 38, 652-659.
Deveci, S. E., Acik, Y., & Ayar, A. (2007). A survey of rate of victimization and attitudes towards physical violence among school-aged children in Turkey. Child: Care, Health and Devel- opment, 34 (1), 25-31.
Demirci Danışık, N. ve Erdur-Baker, Ö. (2005). Ergenlerde sürekli öfke-öfke ifade tarzları ve problem çözme. 3P Dergisi, 13 (3), 161-167.
Dodge, K. A., & Price, J. M. (1994). On the relation between social information processing and socially competent behav- ior in early school-aged children. Child Development, 65 (5), 1385-1397.
Durmuş, E. ve Gürcan, U. (2005). Lise öğrencilerinin şiddet ve saldırganlık eğilimleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (3), 253-269.
Everett, S., & Price, J. (1995). Students’ perceptions of violence in the public schools: h e met Life survey. Journal of Adolescent Health, 17, 345-352.
Ferah, D. (2000). Kara Harp Okulu öğrencilerinin problem çözme becerilerini algılamalarının ve problem çözme yaklaşım biçimlerinin cinsiyet, sınıf, akademik başarı ve liderlik yapma değişkenleri açısından incelenmesi. Yayınlanmamış uzmanlık tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Gözütok, F. D., Er, K. O. ve Karacaoğlu, Ö. C. (2006). Okulda dayak: 1992 ve 2006 yılları karşılaştırması. I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumunda sunulan bildiri (s. 227-235). http://e-kutuphane.egitimsen.org.tr/pdf/1595.pdf adresinden 05 Ocak 2010 tarihinde edinilmiştir.
Heppner, P. P., & Petersen, C. H. (1982). h e development and implications of a personal Problem Solving Inventory. Journal of Counseling Psychology, 29, 66-75.
Hyman, I. A., & Perone, D. C. (1998). h e other side of school violence: Educator policies and practices that may contribute to student misbehavior. Journal of School Psychology, 36, 7-27.
Janosz, M., Archambault, I., Pagani, L. S., Pascal, S., Morin, A. J. S., & Bowen, F. (2008). Are there detrimental ef ects of wit- nessing school violence in early adolescence? Journal of Adoles- cent Health, 43 (6), 600-608.
Kepenekçi, Y. K., & Çınkır, Ş. (2006). Bullying among Turkish high school students. Child Abuse and Neglect, 30, 1993-204.
Khoury-Kassabri, M. (2006). Student victimization by educa- tional staf in Israel. Child Abuse & Neglect, 30, 691-707.
Korkut, F. (2004). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
Lea Maes, L., & Lievens, J. (2003). Can the school make a dif er- ence? A multilevel analysis of adolescent risk and health b ehav- iour. Social Science & Medicine, 56 (3), 517-529.
Malek, M., Chang, B., & Davis T. (1998). Fighting and weapon- carrying among seventh-grade students in Massachusetts and Louisiana. Journal of Adolescent Health, 23 (2), 94-102.
Marvin, K., Malek, M. K., Chang, B. H., & Davis, T. C. (1998). Self-reported characterization of seventh-grade students’ i ghts. Journal of Adolescent Health, 23 (2), 103-109.
Okullarda Şiddetin Önlenmesi Genelgesi. (2006). http://orgm. meb.gov.tr/Mevzuat/genelgeler/okullardasiddet.htm adresin- den 04 Ocak 2010 tarihinde edinilmiştir.
Orpinas, P., Parcel, G. S., Mcalister, A., & Frankowski, R. (1995). Violence prevention in middle schools: A pilot evalua- tion. Journal of Adolescent Health, 17 (6), 360-371.
Öğülmüş, S. (1995). Okullarda (liselerde) şiddet ve saldırganlık (Yayınlanmamış Araştırma Raporu). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
Pallant, J. (2005). Using Graphs to Describe and Explore the Data (Ch 7). In SPSS survival manual (2nd ed). Sydney: Allen & Unwin.
Pekel-Uludağlı, N. ve Uçanok, Z. (2005). Akran zorbalığı gruplarında yalnızlık ve akademik başarı ile sosyometrik statüye göre zorba/kurban davranış türleri. Türk Psikoloji Der- gisi, 20 (56), 77-92.
Pişkin, M. (2002). Okul zorbalığı: Tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek önlemler. Kuram ve Uygula- mada Eğitim Bilimleri, 2, 531-562.
Pişkin, M. (2006, Mart). Akran zorbalığı olgusunun ilköğretim öğrencileri arasındaki yaygınlığının incelenmesi. I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumunda sunulan bildiri. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürlüğü ve UNICEF, İstanbul.
Pişkin, M. ve Ayas, T. (2005, Eylül). Akranlarına zorbalık ya- pan (zorba) ve zorbalığa uğrayan (kurban) lise öğrencilerinin “içedönüklük-dışadönüklük”, “utangaçlık” ve “özsaygı” değişkenleri bakımından incelenmesi. VIII. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresinde sunulan bildiri. Marmara Üniversi- tesi Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul.
Quinn, G., Bell-Ellison, B., Loomis, W., & Tucci, M. (2007). Adolescent perceptions of violence: Formative research i nd- ings from a social marketing campaign to reduce violence among middle school youth. Public Health, 121 (5), 357-366.
Simon, T. R., Ikeda, R. M., Smith, E. P., Reese, L. E., Rabiner, D. L., Miller, S. et al., (2009). h e ecological ef ects of universal and selective violence prevention programs for middle school students: a randomized trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 77 (3), 526-542.
Spriggs, A. L., Halpern, C. T., Herring, A. H., Victor J., & Sch- oenbach, V. J. (2009). Family and school socioeconomic dis- advantage: Interactive inl uences on adolescent dating violence victimization. Social Science & Medicine, 68, 1956-1965.
Sümer, Z. H., & Aydın, G. (1999). Incidence of violence in Turkish schools: A review. International Journal for the Ad- vancement of Counselling, 21, 335-337.
Şahin, N., Şahin, N. H., & Heppner, P. (1993). Psychometric proporties of thr Problem Solving Inventory in a group of Turkish university students. Cognitive h erapy and Research, 17 (4), 379-396.
Şirvanlı Özen, D. (2006, Mart). Akran zorbalığına maruz kalmanın olası yordayıcıları ve cinsiyet ile yaşa bağlı değişim. I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumunda sunulan bildiri. Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürlüğü ve UNICEF, İstanbul.
Tural Kurul, N. (2006). Okul kültürü içinde şiddet. I. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumunda sunulan bildiri (s. 237-250). http://e-kutuphane.egitimsen.org.tr/pdf/1595.pdf adresinden 05 Ocak 2010 tarihinde edinilmiştir.
Türküm, A. S., Eraslan-Çapan, B., Ergun-Başak, B. ve Aşıcı, N. (2009). Öğrenci, öğretmen ve öğretmen adaylarının ok- ullarda şiddete ilişkin algıları: Eskişehir ilinde bir çalışma. Yayınlanmamış araştırma raporu, Eskişehir, Anadolu Üniver- sitesi.
Vittes, K. A., Susan B., & Sorensonv, S. B. (2006). Risk-taking among adolescents who say they can get a handgun. Journal of Adolescent Health, 39 (6), 929-932.
Ybarra, M. L., Langhinrichsen-Rohling, J., Friend, J., & Diener M. (2009). West impact of asking sensitive questions about vio- lence to children and adolescents. Journal of Adolescent Health, 45 (5), 499-507.
Yurtal, F. ve Cenkseven, F. (2007). İlköğretim okullarında zorbalığın yaygınlığı ve doğası. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (28), 1-13.

APA	TÜRKÜM A (2011). Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?. , 115 - 132.
Chicago	TÜRKÜM AYŞE SİBEL Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?. (2011): 115 - 132.
MLA	TÜRKÜM AYŞE SİBEL Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?. , 2011, ss.115 - 132.
AMA	TÜRKÜM A Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?. . 2011; 115 - 132.
Vancouver	TÜRKÜM A Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?. . 2011; 115 - 132.
IEEE	TÜRKÜM A "Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?." , ss.115 - 132, 2011.
ISNAD	TÜRKÜM, AYŞE SİBEL. "Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?". (2011), 115-132.

APA	TÜRKÜM A (2011). Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 115 - 132.
Chicago	TÜRKÜM AYŞE SİBEL Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 11, no.1 (2011): 115 - 132.
MLA	TÜRKÜM AYŞE SİBEL Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.11, no.1, 2011, ss.115 - 132.
AMA	TÜRKÜM A Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2011; 11(1): 115 - 132.
Vancouver	TÜRKÜM A Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2011; 11(1): 115 - 132.
IEEE	TÜRKÜM A "Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11, ss.115 - 132, 2011.
ISNAD	TÜRKÜM, AYŞE SİBEL. "Okulda şiddet: Problem çözme becerilerine ilişkin algıları ergenleri ne kadar koruyor?". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 11/1 (2011), 115-132.