Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme
Yıl: 2023 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1676 - 1695 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21325/jotags.2023.1261 İndeks Tarihi: 01-07-2023
Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme
Öz: Bu araştırmanın amacı, kahve konusunu odak noktasına almış yerli alanyazındaki Türkçe makale ve tezlerden hareketle, gastronomi alanının disipliner yapısını araştırmaktır. Bu amaçtan hareketle sistematik derleme kıstaslarına göre kahve konulu tez ve makaleler taranmış ve araştırma sorularına göre incelenmiştir. Bu kapsamda 18.01.2023 tarihinde “kahve” anahtar kelimesi kullanılarak filtrelenen makale ve tezlerin başlık ve özetleri incelenmiş, 87 makale ve 226 tez araştırmaya dâhil edilmiştir. Kahve konulu yayınlar disipliner farklılığı açısından incelendiğinde, hem lisansüstü tezler hem de makaleler açısından multidisipliner alanın çok baskın olduğu görülmektedir. Multidisipliner araştırmaların arkasından pazarlama, turizm işletmeciliği ve işletme gibi interdisipliner araştırmaların yoğun olduğu görülmektedir. Kahve temalı makaleler ve gastronomi anabilim dalı altında hazırlanan tezler incelendiğinde tüketici tutum ve davranışının en fazla odaklanılan konu olduğu fark edilmiştir. Buradan hareketle, gastronominin kendisini açıklama hususunda pazarlama alanından önemli oranda beslendiği görülmektedir. Sonuç olarak kahve konusuna yönelik multidisipliner ve interdisipliner akademik ilginin, gastronomi araştırmalarının ana yapısındaki çeşitliliği çok iyi bir şekilde yansıttığı söylenebilir. Bu sonuçtan hareketle, gastronominin kendi başına bir sosyal bilim disiplini olabilmesi için gastronomi alanının sınırlarını belirleyici nitelikli ve özgün araştırmalar yapılması gerektiği ileri sürülebilir.
Anahtar Kelime: Where is the Scientific Home of Gastronomy Studies in Turkey? A Study on the Disciplinary Structure Based on Research on Coffee
Öz: The aim of this research is to investigate the disciplinary structure of the gastronomy field, based on the Turkish articles and theses in the domestic literature that focus on coffee. For this purpose, theses and articles on coffee were scanned according to systematic review criteria and examined according to research questions. In this context, the titles and abstracts of articles and theses filtered using the keyword "coffee" on 18.01.2023 were examined, and 87 articles and 226 theses were included in the research. When the publications on coffee are examined in terms of disciplinary differences, it is seen that the multidisciplinary field is very dominant in terms of both graduate theses and articles. It is seen that interdisciplinary researches such as marketing, tourism management and business are intense after multidisciplinary researches. When coffee-themed articles and theses prepared under the gastronomy department are examined, it has been noticed that consumer attitudes and behaviors are the most focused subject. From this point of view, it is seen that gastronomy is fed from the field of marketing in terms of explaining itself. As a result, it can be said that the multidisciplinary and interdisciplinary academic interest in coffee reflects the diversity in the main structure of gastronomy research very well. Based on this result, it can be argued that in order for gastronomy to be a social science discipline on its own, qualified and original researches that determine the boundaries of the gastronomy field should be carried out.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Acar, D., Güldemir, O. & Aksöz, E. O. (2020). Gastronomiye çok disiplinli bakış: Lisansüstü tezlerine yönelik bir değerlendirme. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 535-558.
- Akşit-Aşık, N. (2017). Değişen kahve tüketim alışkanlıkları ve Türk kahvesi üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 310-325. https://doi.org/10.21325/jotags.2017.152.
- Arslan, F. (2019). Tüketicilerin kahve tüketim alışkanlıkları ve kahve dükkânı tercihleri: Antalya ilinde bir araştırma. International Journal of Contemporary Tourism Research, 3(2), 224-234. https://doi.org/10.30625/ijctr.618828.
- Ateş, G. & Elmacı, Y. (2017). Potansiyel fonksiyonel bileşen: Kahve çekirdeği zarı. Akademik Gıda, 15(1), 66-74. https://doi.org/10.24323/akademik-gida.306069.
- Bayındır, B., & Çalışkan, O. (2022). Kahve dükkânlarında kahve içme niyetinin planlı davranış teorisi çerçevesinde incelenmesi. Aydın Gastronomy, 6(1), 1-15. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aydingas/issue/68106/897090.
- Brillat-Savarin, J. A. (1994). The physiology of taste. İngiltere: Penguin Books.
- Cappellaro, E. (2018). Çevre Eğitiminde Disiplinlerin Entegrasyonu: Multi, İnter ve Transdisipliner Yaklaşımlar. H. Şahin (Ed.), Multidisipliner Çalışmalar 4 içinde (ss. 115-136). Ankara: Gece Kitaplığı.
- Çaksu, A. (2019). Bir siyasi içecek olarak Türk Kahvesi. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 41, 369-386. https://doi.org/10.21497/sefad.586654.
- Çuhadar, M. & Morçin, İ. (2020). Türkiye'de gastronomi turizmi ile ilgili çalışmaların bibliyometrik analizi. Journal of Recreation and Tourism Research, 7(1), 92-106. https://jrtr.org/index.php/jrtr/article/view/300.
- Davis, J., Mengersen, K., Bennett, S. & Mazerolle, L. (2014). Viewing systematic reviews and meta-analysis in social research through different lenses. SpringerPlus, 3, 511. https://doi.org/10.1186/2193-1801-3-511.
- Dönerkayalı, A. (2020). Türk kahvesi pişirme sürecinde ısı yayılımı modellemesi ve sıcaklık kestirimi. (Yüksek Lisans Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Ercan, F. (2020). Akıllı turizmde büyük veri kullanımı: Sistematik bir derleme. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(32), 5231-5249. https://doi.org/10.26466/opus.780017.
- Feyiz, F. & Şanal, R. (2021). Bir Osmanlı içeceği: Yemen kahvesi. Dünya İnsan Bilimleri Dergisi, 2, 192-211. https://dergipark.org.tr/tr/pub/insan/issue/65620/929901.
- Girgionol, C. (2016). Kahve topraktan fincana, (2.b.), İstanbul: Cinius Yayınları.
- Green, S., Higgins, J. P., Alderson, P., Clarke, M., Mulrow, C. D. & Oxman, A. D. (2008). Cochrane Reviews. J. Higgins ve S. Green (Ed.), Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Interventions içinde (ss. 3-9). England: A John Wiley & Sons, Ltd., Publication.
- Güler, O., Akyel, S., Nakilcioğlu, S., Çağlayan, G. D., & Kıcıman, A. (2020). 3. Dalga kahvecilik konseptinin kendine özgü gastronomik vaatleri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8(3), 2337-2352. https://doi.org/10.21325/jotags.2020.663.
- Güler, O. (2021). Bilimsel Araştırma Bakış Açısıyla Gastronomi Disiplini. O. Güler, G. Akdağ & A. Kale (Ed.), Disiplinlerarası Bakış Açısıyla Gastronomi Kavramlar, Araştırmalar ve Çalışma Önerileri içinde (ss. 14-35). Ankara: Detay Yayıncılık.
- Gülmez, E. (2017). Marka tercihinde duyuların rolü: Starbucks ve Kahve Dünyası markalarının duyusal markalama açısından karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 58-84. https://doi.org/10.19145/gumuscomm.289126.
- Güzeller, C. & Çeliker, N. (2017). Geçmişten günümüze gastronomi bilimi: bibliyometrik bir analiz. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(Özel Sayı-2), 88-102. https://doi.org/10.21325/jotags.2017.114.
- İnci, S. & Kaya, V. H. (2022). Eğitimde multidisipliner, disiplinlerarası ve transdisipliner kavramları. Millli Eğitim, 51(235), 2757-2772. https://doi.org/10.37669/milliegitim.905241
- Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfed/issue/46815/587078
- Kılınç-Şahin, S. (2021). Kahve mağazalarındaki atmosferik unsurların belirlenmesine yönelik ölçek geliştirme çalışması. (Doktora Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
- Kockelmans, J. J. (1979). Why Interdisciplinarity. J. J. Kockelmans (Ed.), Interdisciplinarity and Higher Education içinde. The Pennsylvania State University Press.
- Kozak, M. (2015). Bilimsel araştırma: Tasarım, yazım ve yayım teknikleri (2 b.). Ankara: Detay Yayıncılık.
- Kozak, N. & Kozak, M. (2011). 3. Akademik turizm eğitimi arama konferansı sonuç raporu. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Macit, M. S., & Akdevelioğlu, Y. (2018). Fertilite ve kafein alımı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Clinical and Experimental Health Sciences, 8(2), 138-145.
- Okumuş, B., Köseoğlu, M., A. & MA, F. (2018). Food and gastronomy research in tourism and hospitality: A bibliometric analysis. International Journal of Hospitality Management, 73: 64-74.
- Özbay, G. (2017). Dünden Bugüne Gastronomi. M. Sarıışık (Edt.), Tüm Yönleriyle Gastronomi Bilimi (ss. 1-29) içinde. Ankara: Detay Yayıncılık.
- PRISMA (2022). PRISMA Flow Diagram, 09.02.2023 tarihinde https://www.prisma-statement.org/PRISMAStatement/FlowDiagram adresinden alınmıştır.
- Ramadier, T. (2004). Transdisciplinarity and its challenges: The case of urban studies. Futures, 36, 423-439. https://doi.org/10.1016/j.futures.2003.10.009.
- Samancı, Ö. (2015). Modern Çağda Fransız Mutfağının Gelişimi. H. Yılmaz, & A. Dündar (Edt.), Gastronomi Tarihi (ss. 132-151). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
- Samancı, Ö. (2020). Gastronomi: Disiplinlerarası bir buluşma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 31(1), 92-95. https://doi.org/10.17123/atad.713586.
- Santich, B. (1996). Introduction to Sustaining Gastronomy. B. Santich, J. Hillier, J. Hillier ve C. Kerry (Ed.). Proceedings of the Eight Sympossium of Australian Gastronomy içinde. Adelaide: Self Published.
- Scarpato, R. (2002b). Gastronomy as a Tourist Product: The Perspective of Gastronomy Studies. A. M. Hjalager ve G. Richards (Ed.), Tourism and Gastronomy içinde (ss. 51-70). London: Routledge.
- Scarpato, R. (2002a). Gastronomy studies in search of hospitality. Journal of Hospitality and Tourism Management, 9(2), 1-12.
- Selçuk, B., Bakır, T., Kaya, A. & Başer, A. (2022). Yonca kuru otuna (Medicago sativa) atık kahve ekstraktı ilavesinin antimetanojenik etkisinin in vitro gaz üretim metoduyla belirlenmesi. Muş Alparslan University Journal of Agriculture and Nature, 2(2), 77-82. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maujan/issue/70204/1125888.
- Seyitoğlu, F. (2018). Akademik bir disiplin olarak gastronominin konumu: Temellendirilmiş bir kuram çalışması. (Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
- Seyitoğlu, F., & Alphan, E. (2020). Gastronomy tourism through tea and coffee: travellers’ museum experience. International Journal of Culture, Tourism and Hopsitality Research, 15(3), 413-427. https://doi.org/10.1108/IJCTHR-10-2020-0243
- Seyitoğlu, F., & Çalışkan, O. (2018). Akademik disiplin olarak gastronomi: kavramsal bir çalışma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(3), 2018, 523-537.
- Synder, H. (2019). Literature review as a research methodology: An overview. Journal of Business Research, 104, 333-339. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2019.07.039.
- Şahin, E., Akdağ, G., Çakıcı, A. & Onur, N. (2018). Gastronomi ve mutfak sanatları anabilim dallarında yayınlanan tezlerin bibliyometrik analizi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1), 30-41. https://dergipark.org.tr/tr/pub/guntad/issue/38617/447775.
- Tan, A. & Hocaoğlu, E. (2017). Türkiye'de hazır kahve satın alma ve tüketim alışkanlıkları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4), 950-962. https://doi.org/10.21547/jss.286562.
- Tekin, Z. (2021). Kahve üretiminde sürdürülebilirlik ve yeşil işletmecilik uygulamaları: Dünyadan örnekler. 7. Uluslararası Mardin Artuklı Bilimsel Araştırmalar Kongresi (10-12 Aralık, Mardin.
- Türk Dil Kurumu (2023). Güncel Türkçe Sözlük, Disiplin, 07.04.2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden alınmıştır.
- Tekiner, İ. H., Tabak, T., Köklü, O., Hülağa & Orhan, H. İ. (2019). Gastronomide evrensel dil: Bilim ve mühendislik. Aydın Gastronomy, 3(2), 75-85. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aydingas/issue/47369/597551.
- Tranfield, D., Denyer, D. & Smart, P. (2003). Towards a methodology for developing evidence-informed management knowledge by means of systematic review. British Journal of Management, 14(3), 207-222. doi:https://doi.org/10.1111/1467-8551.00375.
- UNESCO (2023). Turkish Coffee Culture and Tradition, 24.06.2023 tarihinde https://ich.unesco.org/en/RL/turkish-coffee-culture-and-tradition-00645 adresinden 24.06.2023 alınmıştır.
- Varol, N. & Kaya, Ç. M. (2018). Afet risk yönetiminde transdisipliner yaklaşım. Afet ve Risk Dergisi, 1(1), 1-8. https://doi.org/10.35341/afet.418307.
- Yıldırım, C. (2016). Bilim Felsefesi (2 b.). İstanbul: Remzi Yayınevi.
- Yiğit, S. & Şahin-Perçin, N. (2020). How would you like your Turkish coffee? Tourist experiences of Turkish coffee houses in Istanbul. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 15(3), 443-454. https://doi.org/10.1108/IJCTHR-11-2020-0274.
- Yüksel, A. (2019). Gastronomi ne değildir? Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(1), 186-190.
- Yüksel, F., Goral, M., Kement, Ü. & Güner, Ç. (2022). Türkiye'de kahveye yüklenen anlam ve kahve tüketim alışkanlıkları. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(3). https://doi.org/10.48146/odusobiad.1123290.
- Zencir-Çiftçi, E. (2019). Türk turizm dergilerinde gastronomi: Gastronomi çalışmaları nereye gidiyor? Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 642-659. https://www.tutad.org/index.php/tutad/article/view/438.
| APA | ŞİMŞEK N, GULER O, Haseki M (2023). Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme. , 1676 - 1695. 10.21325/jotags.2023.1261 |
| Chicago | ŞİMŞEK Neslihan,GULER Ozan,Haseki Murat İsmet Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme. (2023): 1676 - 1695. 10.21325/jotags.2023.1261 |
| MLA | ŞİMŞEK Neslihan,GULER Ozan,Haseki Murat İsmet Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme. , 2023, ss.1676 - 1695. 10.21325/jotags.2023.1261 |
| AMA | ŞİMŞEK N,GULER O,Haseki M Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme. . 2023; 1676 - 1695. 10.21325/jotags.2023.1261 |
| Vancouver | ŞİMŞEK N,GULER O,Haseki M Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme. . 2023; 1676 - 1695. 10.21325/jotags.2023.1261 |
| IEEE | ŞİMŞEK N,GULER O,Haseki M "Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme." , ss.1676 - 1695, 2023. 10.21325/jotags.2023.1261 |
| ISNAD | ŞİMŞEK, Neslihan vd. "Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme". (2023), 1676-1695. https://doi.org/10.21325/jotags.2023.1261 |
| APA | ŞİMŞEK N, GULER O, Haseki M (2023). Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 11(2), 1676 - 1695. 10.21325/jotags.2023.1261 |
| Chicago | ŞİMŞEK Neslihan,GULER Ozan,Haseki Murat İsmet Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 11, no.2 (2023): 1676 - 1695. 10.21325/jotags.2023.1261 |
| MLA | ŞİMŞEK Neslihan,GULER Ozan,Haseki Murat İsmet Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, vol.11, no.2, 2023, ss.1676 - 1695. 10.21325/jotags.2023.1261 |
| AMA | ŞİMŞEK N,GULER O,Haseki M Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2023; 11(2): 1676 - 1695. 10.21325/jotags.2023.1261 |
| Vancouver | ŞİMŞEK N,GULER O,Haseki M Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2023; 11(2): 1676 - 1695. 10.21325/jotags.2023.1261 |
| IEEE | ŞİMŞEK N,GULER O,Haseki M "Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme." Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 11, ss.1676 - 1695, 2023. 10.21325/jotags.2023.1261 |
| ISNAD | ŞİMŞEK, Neslihan vd. "Gastronomi Çalışmalarının Türkiye’deki Bilimsel Evi Neresi? Kahve Üzerine Gerçekleştirilen Araştırmalardan Hareketle Disipliner Yapıya Yönelik Bir İnceleme". Journal of Tourism and Gastronomy Studies 11/2 (2023), 1676-1695. https://doi.org/10.21325/jotags.2023.1261 |
