İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap

Bektaş, Mustafa; KARADAĞ, Buket; OKUR, Alpaslan

İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap

Mustafa BEKTAŞ, (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı, Sakarya, Türkiye)

Alpaslan OKUR, (Sakarya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Öğretmenliği Bölümü, Sakarya, Türkiye)

Buket KARADAĞ (Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sınıf Öğretmeliği Anabilim Dalı, Sakarya, Türkiye)

Türk Kütüphaneciliği

2 0

Yıl: 2014 Cilt: 28 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 154 - 168 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap

Öz:

Bu çalışmanın amacı, ilkokul ve ortaokul son sınıf kademeleri olan 4. ve 8. sınıf öğrencilerinin kitapkavramına ilişkin geliştirdikleri metaforları incelemektir. Bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerindenbiri olan olgu bilim modeli kullanılmıştır. Çalışmaya 2012-2013 Eğitim-Öğretim Yılı I. döneminde Sakaryaİli merkez ilçe sınırları içerisinde yer alan üçer ilkokul ve ortaokulun son sınıflarında öğrenim gören515 öğrenci katılmıştır. Öğrencilerin kitap kavramına yönelik metaforlar geliştirdikleri dokümanlarınçözümlenmesi içerik analizi yöntemi ile yapılmıştır. Elde edilen verilerin analizi dokümanların elektronikortama aktarılması ve ayıklanması, metafor ve gerekçelerin sınıflandırılması, kavramsal kategorileringeliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları ve nicel veri analizi aşamalarından oluşmaktadır.Öğrenciler 185 metafor geliştirmiştir. Araştırmaya katılan öğrenci sayıları arasında çok fark olmadığıhalde 4.sınıf öğrencilerinin 8.sınıf öğrencilerine göre daha çok metafor geliştirdikleri belirlenmiştir.Kitap kavramına yönelik geliştirilen metaforlar incelendiğinde 185 metafordan 21inin her iki sınıfdüzeyindeki öğrenciler tarafından benzer ifade edildiği belirlenmiştir. Benzer metaforlar göz önünealındığında, bu metaforların en çok tekrarlanan metaforlardan oluştuğu dikkat çekmektedir. Toplam185 metafordan 8 kavramsal kategori oluşturulmuştur. Oluşturulan bu 8 kavramsal kategoride yer alanmetafor sayılarına göre; bilgi kaynağı olarak kitap (45), nesne olarak kitap (43), betimleme olarak kitap(26), doğa olarak kitap (20), kişi olarak kitap (18), mekân olarak kitap (14), eylem olarak kitap (13) veçizgi kahraman olarak kitap (6) şeklinde sıralanmaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Book as a Metap horic Percep tion in Last Class of the Primary and Secondary Students

Öz:

The aim of this study is analysing the metaphors developed in regard to the book concepts of 4th and8th grades of primary and secondary schools students. In this study, phenomenology model, one of thequalitative research methods was used.In this study, activity papers of 245 girls and 270 boys were used,and it was 515 in total. Analysis of documents of the metaphors developed in regard to the book conceptsof students was made by content analysis method.Analysis of data obtained was consist of transferred toelectronic and extracting of documents,classification of metaphors and their reasons, the development ofconceptual categories,reliability and validity studies and quantitative data analysis. Students developed185 metaphors.Although there was not much difference between the number of participating studentsinthe study, 4th grade students developed more metaphors than 8th grade students.When it was analysed the metaphors developed in regard to the book concepts, it was showed that 21of 185 metaphors had the same expression. Similar metaphors were the most repeated metaphors. 185metaphors were created from the eight conceptual categories; the book as a source of information (45),the book as an object (43), the book as description (26),the book as nature (20),the book as a person(18), the book as a place (14), the book as an action (13) and the book as acartoon hero (6).

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Alacapınar, F. (2011). İlköğretim okulu öğrencileri öğretmenlerini nelere benzetmektedirler. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 249-263.
Aksaçlıoğlu, A. G. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21 (1), 3-28.
Avcıoğlu, H. (2000). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma becerilerinin değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 115, 10-17.
Bekar, Ü. (2005). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı kazanmalarında ailenin rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegema yayıncılık.
Cerit, Y. (2008). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.
Çakmak, T. ve Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23 (3), 489-509.
Çetinkaya, Ç. S. (2004). Afyon merkezindeki ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
Dale, M. A. ve Lyddon, W. J. (2000). Sandplay: A constructivist strategy for assessment and change. Journal of Constructivist Psychology , 13, 135154.
Dilidüzgün, S. (2003). Çağdaş çocuk yazını, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları. Döş, İ. (2010). Aday öğretmenlerin müfettişlik kavramına ilişkin metafor algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (3), 607-629.
Gönen, M., Katrancı, M., Uygun, M. ve Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(160), 250-265.
Güneş, F. (2012). Okuma ve zihni yönetme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (18), 1-15.
Güneyli, A. ve Akıntuğ, Y. (2012). Kitap kavramına ilişkin zihinsel imgeler (yakın doğu üniversitesi örneği). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(3), 1769-1790.
Güven, B. ve Güven, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 503-512.
İbret, Ü. ve Aydınözü, D. (2011). İlköğretim 2. kademe öğrencilerinin dünya kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforlar. Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (1), 85-102.
İpşiroğlu, Z. (1997). Eğitimde yeni arayışlar. İstanbul: Adam.
Keleş, Ö. (2006). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinde kitap okuma alışkanlığının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar/hayat, anlam ve dil (Çev. Yavuz, G.). İstanbul: Paradigma.
Luma, S. (2002). Yedinci sınıf öğrencilerinin okuma beceri ve alışkanlığını geliştirmeye yönelik uygulamalı bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Maraşlı, A. (2005). Okumayı sevdirme yolları. İstanbul: Bilge.
Modell, A. H. (2009). The metaphor-the bridge between feelings and knowledge. Psychoanalytic Inquiry , 29, 6-11.
Morgan, G., (1998). Yönetim ve örgüt teorilerinde metafor. (Çev. G. Bulut). İstanbul: Mess.
Öner, U. ve Yeşilyaprak, B. (2006, Ekim). Bibliyoterapi: PDR programlarında çocuk edebiyatından yararlanma. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumunda sunulan bildiri, Ankara Üniversitesi.
Özdemir, E. (2005). Eleştirel okuma (6. Baskı). Ankara: Bilgi Yayınevi.
Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (2), 131-155.
Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (2), 281-326.
Sadık, F. ve Sarı, M. (2012). Çocuk ve demokrasi: ilköğretim öğrencilerinin demokrasi algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 48-62.
Sancı, D. (2002). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin toplumsal, ekonomik ve kültürel durumlarının okuma motivasyonlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Saracaloğlu, A.S., Karasakaloğlı, N., Aslantürk, E. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması: adnan menderes ve uludağ üniversiteleri örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (3), 457-479.
Sezer, E. (2003). Dilde ve edebiyatta yol metaforu. Kitaplık, 65, 8891.
Strenski, E. (1989). Disciplines and communities, armies and monasteries and the teaching of composition. Rhetoric Review. 8 (1), 137-145.
Şahin, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının kütüphaneleri kullanma durumları. Turkish Studies, 5(4), 1448-1471.
TDK, (2013). Büyük Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/ adresinden 14 Ekim 2013 tarihinde erişilmiştir.
Tosunoğlu, M. (2002). Türkçe öğretiminde okuma alışkanlığı ve çocukların okuma eğilimleri. Türk Dili Dergisi, 609, 547- 563.
Tuncer, N. ve Şirin, M. R. (2000). Çocuk edebiyatı (3. Baskı). İstanbul: Çocuk Vakfı.
Yalçın, A. (2006). Türkçe Öğretim Yöntemleri yeni yaklaşımlar. Ankara: Akçağ.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Seçkin.
Yılmaz, B. (2000). Çok kültürlü toplumlarda etnik azınlık çocuklarının okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları. Türk Kütüphaneciliği. 14(4), 451-465.
Yılmaz, B., Köse, E., Korkut, Ş. (2009). Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir inceleme. Türk Kütüphaneciliği. 23 (1), 22-51.

APA	Bektaş M, OKUR A, KARADAĞ B (2014). İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap. , 154 - 168.
Chicago	Bektaş Mustafa,OKUR Alpaslan,KARADAĞ Buket İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap. (2014): 154 - 168.
MLA	Bektaş Mustafa,OKUR Alpaslan,KARADAĞ Buket İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap. , 2014, ss.154 - 168.
AMA	Bektaş M,OKUR A,KARADAĞ B İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap. . 2014; 154 - 168.
Vancouver	Bektaş M,OKUR A,KARADAĞ B İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap. . 2014; 154 - 168.
IEEE	Bektaş M,OKUR A,KARADAĞ B "İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap." , ss.154 - 168, 2014.
ISNAD	Bektaş, Mustafa vd. "İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap". (2014), 154-168.

APA	Bektaş M, OKUR A, KARADAĞ B (2014). İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap. Türk Kütüphaneciliği, 28(2), 154 - 168.
Chicago	Bektaş Mustafa,OKUR Alpaslan,KARADAĞ Buket İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap. Türk Kütüphaneciliği 28, no.2 (2014): 154 - 168.
MLA	Bektaş Mustafa,OKUR Alpaslan,KARADAĞ Buket İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap. Türk Kütüphaneciliği, vol.28, no.2, 2014, ss.154 - 168.
AMA	Bektaş M,OKUR A,KARADAĞ B İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap. Türk Kütüphaneciliği. 2014; 28(2): 154 - 168.
Vancouver	Bektaş M,OKUR A,KARADAĞ B İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap. Türk Kütüphaneciliği. 2014; 28(2): 154 - 168.
IEEE	Bektaş M,OKUR A,KARADAĞ B "İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap." Türk Kütüphaneciliği, 28, ss.154 - 168, 2014.
ISNAD	Bektaş, Mustafa vd. "İlkokul ve Ortaokul Son Sınıf Öğrencilerinde Metaforik Algı Olarak Kitap". Türk Kütüphaneciliği 28/2 (2014), 154-168.